장음표시 사용
201쪽
H expresserit, certum est eam uni tantum libe tatem dare voluisse; atque ideo nullo eolore diei potest, utrisque libertatem eompetere. Item si quaeratur , de utro testator senserit, neuter non dicet sibi libertatem relictam esse, atque ita alte tum alter impediet. Propter incertam igitur u luntatem neutri libertas de turr atque ita non tam favor, quam color favoris indueendi deficiti Aliud nobis benigaioris interpretationis exeminplum suppeditat L in . bigais. 8 . h. t. ubi dicitur,
t iisdem verbis reperitur in ι. in ambiguis. 7o. f. ia tum M. Dotium enim magnus favor est. I. ν VI p. s. q. fi m. t. f. de 1M. M. earumque causa semper& ubique praecipua est. L Diam l. F. sata. --ixis. Hujus rei exemplum nobis suggerit L Gaius Seias 4 . st. Solat. mair. quae ex eodem libro 6. quaestionum desumpta est, ex quo haec lex in am-Τalia ibi proponitur species. Avus matemnus nepti, quae est in patris potestate, dotem dedit, di in instrumento dotali stipulatus esti δε- vortio sne eulpa mulieris facto, dotem omnem nepti, vel sbi restitui. Mortuo avo, di divo tio, citr1 mulieris culpam , secuto, In quaesti nem vocatur, nept&ὸ, an eius patri, an vero haeredi avi materni actio competat. Et sane ne ii non videtur posse competere: generalis enim iuris regula est, ex alietius facto vel sipulati ne quaeri non posse. I. quam M. . g. is all. sis. i. 'palatia ι L. 38. l. alteri. p. viris. abi. I. fit Bera. 26. t. deiuν. Δι. ac proinde neptis non tam obligationisi quam solutionis eausa adjecta viis detur , ideoque ei non videtur ecimpetere actio, ed multo minus ejus patii. Igitur videbatur dicendum hae tedi stipulatoris actionem eompetituis rum. Certe si iuris stricti rationem habere velis mus , ira omnin3 In proposita speeie esset respondendum, sed Paulus permittendam esse ait nepisti , ex hae avita conventione, ne dotis comm do detraudetur, utilem actionem; idque eum sa-vore nuptiarum, tum veris maximὸ propter age-ctionem personarum. In dubio Igitur doti sauetur. Atque hie est verus sensus d. I. Gaias, licet
Paulum ibi aliud scripssse, & sensisse. N eum lo-
Aliud exemplum regulare est, quod legatum
incertum non valeat, Ae incertitudo omnes con
tractus vitiare soleat. I. Irituum. 94. I. stipulatio ravatim. 7q. r. O g. r. iani3. I. seM. F. de vers. obLsed sngulari dotium favore receptum est , ut sdos, non definita certate aut quantitate, suerit promissa, promisci valeat, doque pio modo sacultatum, & dignitate natalium mariti Ae ux ris , arbitrio boni viti constituta intelligatur. I. ι- ρο ὶ ovortiam. 69. k I uis. 4. I. quina. G. g. vitar. iar. I. si inm. 3. C. vi viri, promit. Iacob. Me
p. s. ubi Imperatot Alexander frustii dotem,
non adiecta quantitate, proaedam esse scribit.
Vatiὸ hie antinomia ab assis dissolvitur. ut videre est apud F catulum. a. tvid. janth h. ι. I. o 9. Pet. Costes. ad 4. q. aran. Vaudum lib. a. Mas. q. Branchorst. tem. 3. 4er . io. Ludovici Charon. lib. I. viri . e. 17. & alios, quos refert Aia. Fach. M. g. e. 73. Nulla tamen mihi expeditior, & textui Meomae alior videtur responso, quam illa Harmenopuli M. A. epis. ιh. 8. s. 4 . qui Eli. existimat loqui de muliere dotem promittente; at d. ι. 69. ινχM. q. ἐ. L Iε . de patre dotem promittente. Et hane solutionem
amplectuntur Frane. Duar. IV. r. annivis. Ess. e. 36. Fran. Conna n. lib. s. cem et . e. s. And.Fach. e. s. quae sententia ratione non raret. Nam
quando mulier dotem promittit, tune interest mulieris dotis promissionem ad quantitatem quam minimam redigii ut reliqua bona snt illi paraphernaliar contra autem est, quoties pater, vel alius quispiam mulieris nomine dotem proinmittit , ne alioquin indotata maneat. Potro regula initio proposita etiam declaratur per I.sa arabiliares. III. l. r. ubi Gaius ait, Fato rabiliaret rei paritis, qais aures h semis. Id ut inintelligatur , distinguendum es inter ea , quae per tinent ad litis ordinationem, & ea , quae spectant ad litis deeisionem. In iis qua spectant ad litis ordinationem, magis savetur actori, quam reo. si is instat, & actionem persequitur suam. I. de dis. s. ia princ. N ibi Gloss. & Bart. a. a.Is qui Iasi 2 tu. Gloss. ia ι. adstam. αι. de pestituti stoliar. e. , fini paritum. 8e ibi pei. Pechius, & Dynus, de NPDr. in s. Bald. in L Fi aecusare C. HEM. Ideoque in civilibus causis tot dilationes actori, quot reia conceduntur L . I deseriis O Alvi. In litis autem principio reo pauciores, vel nullae dantur, ne illistis ordinatio per eas nimium suspendatur. Ias ad .. I. de Ae. u. h. o 3 . nam elim i eorum propriὸst sugere. tu sque protrahere, undecumque, quo
moram nectant, quaeritant, au. L p operandam. I 3.
k a.C.deludit. Unde praesumptio est adversus eos, qui nimis subtiliter dilationes quaerent, quo cinnecessitate, sed quod morae studio hoc laetant. e. Iaceaι. Epraesum . ubi Felinus a. a. Baldiei tat verba ad si in prasentia. pemis. ιώ. exl. Δ 'en Non vadu, inquientis , fer meia casa sagragia, qui vitanocentiassa confissit festinas, at veritas inquirata .
In his, qudi pertinent ad litis deeisonem, magis reo favetur, quam actori, ut scilieet a petitio
dices , si dissoni sententiae proserantur , pro reo statutum obtinere. 1im ν. sq. θ. δε nisL Id quod etiam senee. epistia. i . testatur,dum inquit Reus sententiis patibus absolvitur , ut semper quoties dub um est , humanitas inclinat in melius. Huius rei ration .s explicat Arist. in problemat. FH. 29. Franc. Polet. lib. s. histor. siri Raman. e. i 3. Vide Erasm. Rotterdam. G Iia1 3. ιιηι. s. Aug. s.
202쪽
ad vir b. aagales catali. ιν--Cui proverbio I cus est , si quando parum a ii, ut condemnetur aliquis, & tamen absolvitur. Cujac. I i. obsim . e. 16. Observandum tamen hoc non procedere, quando tractatur de materia vel negotio favorabili , puta de matrimonio, libertate, testamento, causa Ecclesiae, vel minoris. Quia tum non habito respectu vel ad actorem, vel ad reum, pro tali causa favorabili iudieatur. d. l. inter. 38. f. de rei uia. e. D. eam. δε re nac. e. si us accipi . 3. ω ibi Glossi Derb. te are. 33. φ . I. δεντ . t . 1 de tuast. test. L inrabit in D. C. de aeL e 3. Hinc quo que est, quod absens actor condemnetur, reus non item. I. absentem. s .f ripam. Sic in eo seu rabiliores rei, quam actores, erant, quod in ca pitalibus causis tres dilationes reis, accusatoribus duae tantum dari, causa cognita, poterant. i. o. I. Unis. Nam ερ reis tres horae ad dicendum, a cusatoribus vero duae tantum praestitutae fueranti ut Dissim is, lib. 43. c. 4o. Plinius lib. 4. epist. 9. Tacitus 3. Annalium. Fr. poletus lib. I. s oriferi Roman. e. 2. Denique pro reo defendendo admittitur alius extraneus sine mandato, modo caveat pro iudicato solvendo. ante. C. de satis. I. exige di. 32. de inrat. Et tamen ad agendum sine mandato pro alio nemo admittitur, licet cauti nem de rato offerat. Bart. in Luci horum. 39. h. qai atrio. l. f. de Wm M.
Non debet, eat plus licet, qsod minas est,
PGponiturus h. x xi. comparatio maioris εο
minoris, a qua quomodo argumentum ducatur, inter Logicos non eonvenit. Clim enim in omni comparatione duo sint membra, antecedens , & eonsequens, secund. Arist. videndum se i
est, utram sit prubabilius. Nam si antecedent ratio consentientis, Ec alienantis. est probabilius eonsequente, argumentum est 1 majori ad minus: sin vero consequens est probabilius , argumentum est a minore ad majus. ADque ita Aristoteles aestimat magis & minus, non ex re majori aut minori, sed ex majori vel minori verisimilitudine. Conti seeundum Ra-mum videndum est, in utro termino ponatur
terminus maior: nam si res major ponatur in antecedente , vocatur argumentum 1 majori :s v ro sit minor in antecedente. & major in conse mente, vocatur argumentum a minori. Retenta autem Aristot. sententia. advertendum est, in h. I. ix. duci argumentum 1 munus probabili, ad id quod est probabilius, seu λminori ad majus. Exempli gratia. Cui damus
actionem, eidem etiam exceptionem multi, magis eompetere quis dixerit. ι. invisus. s. hia f. h. P. I. I. h. is amem. q. f. de sapestis. Minus enim verisimile est habere actionem, quam exceptionem,eum alieul ααΠEUmpetat, lagvero denegetur, ut patre ex .ex diues. 3 o. o I. ses L ia νο. M M. εὐλο. s. ea istis. Q. υ sectae. 1. tutis. rer.'Am. I. si in area. 3 s.st. Ee invis. Similiter, cui donandis lus est, ei quoque vendendi de conredendi ius est: plus enim est d, nare , quam vendere. ω concedere et quia donationis genere mutatur dominium, etiam transistitione non secuta et Venditionis genere non mil ratur dominium, nisi secura traditione, di pletio soluto ; eomessonis genere prorsus non ma latur dominium, nam conceditur id propia, non duius dominium transfertur, sed cuius use tantum datur, ita ut res ipsa aliquando repeti possit, ut fit in commodato, di precario. L i. aprint. ι. I. in D. 'te. 6. h. is aui. 2. ι v. ω8. i. . ' depreta id. Pari ratione qui alienare potest, ita nitioni consentire potest. L eum aris. 46s. l. r. minus enim est alienationi consentire quam alienam. Porro valet hoc argumentum ad aTrmatiocnem dumtaxat, ab assimatione enim antecede iis minus probabilis colligitur agrmatio conse quentis magis probabilis. Non autem valet hoc argumentum ad negandum. Ut non recte eollia gas , non licet ei alienare, ergo non potest ali nationi consentiret neque enim sequitur, cita non Ileeat, quod minus est probabile, non eo
vidi idcirco quod est probabiliust nam nia usui
fractuarius, tametsi fundum, cujus usumfructum habet, alienare non possit, proprietaria tamen vendente rem alienationi eousentit, ideas postea alum fructum vindicet, exceptione doli
mali removetur. ι. v Ceyum. v Umm. I a. fis Ll. Is ma except. Atque hoc ita verum est. quando res alterius, quam consentientis alienatur.
At si re, ipsius consentientis alienatur, tunc gene taliter obtinet , ut, qui alienare non potest, non possit etiam consentire, de ex diverso; usique adeo ut statuta, quae de alienatore verba faciunt, etiam in eonsentiente locum habeanti Nam si eonsid ramus essectum iuris, qu, inde oritur, videt. ali nationem , quae ex consensa procedit, eadem estatientis, Ze alienantis. And. Tira'
quel. at L si a viam. in verss. Metione largitas. u. 346. ta de revat. EUM. Unde Ulpianus is d. I. cum ais. 163. tau Gare, inquit, non to e tur, pro fiandam erit, nec si domuistias e se cense miret, rasamem voluntarem habendam. Quare cum filius iam. e
s maximὸ peculii administratio ei concessa sit, donandi ius non habeat, nec pactum ab eo de
non petenda pecunia donationis caua factum valebit. I. tantra. 28. q. D. I. 4e paclis. sic quoque maritus Ee uxor, eae te huc personae donare prohibitae, aliis donationis gratia consentire nota possunt. I. 3. q. Derem. 8.ffrido I. infere vis. ω ep. l. q. ea. Sed interdum haec argumentatione assirmati quidem valet, ac proinde perquam tam falsa est. Ut decurio ianduA suum
donare potest, eidem tamen absque decreto fundum vendendi ius non est. L D. C. de praeae detur. lib. io. Non sequitur ergo , decurionem, eum habeat facultatem donaadi, multo magis vender
203쪽
dete post nam venditione ei interdictum est, ne muneribus civilibus gerendis mimis reddatur idoneus i donatia autem non inhibetur, quod facilius quisque re*i suam vendat, quam donet. Sie s Cto Velleiano sueeunitia mulieri se obli ganti,.non vero donanti, quia facilius se mulierisbligat, qu in donat. I. sed ego. Φ. h. i. Famis ras. 8. h. i. si ad SC. Vel jam est enim mulierum genus avaristimum. Accurs. in L Nest ius. in oras. eansraria. I. id netor. gest. Goth. s. C Δ da nas. aris. nu M. miraculi majest. quati. do mulier donate ut inquit Bald. ex quo id prolixe resere And. Tiraquest. ia st Mamis. L s. ω I paret. 9. n. η3. sic praeses Provinciae itis gladii, habet Lissitas. f. atii umversas. 8. 1. de Qu. nas
inde tamen non rem argumentaberis, eum lusin insulam deportandi, aut confiscandi habere, quas ei ius sit faciendi quod nugis est probabile tam ei liceat quod minus est probabile. Constat
enim ex L imo prenas. 6. g. r. bis de inuti. rel. . Iar. O ex ι. amit. C. ne Axe lassa Pran . renis itide. rarista IF eis. horum neutrum praesidi heme. Atque ita in his, quae sunt meri imperil , haee aris gumenta a minori ad majus non procedunt. Ratio est, quia ex mero imperio ea tantum quia s-hi assumexe potest, quae lege speei aliter data sunt L i. g. qai motium. θ. deos . ejus m mandat. stinis A. praesidi vero datum est ius gladii, ius
clamnandi in metallum , ius relegandi. I. reru rem . g. r. g. de lateras. O rahar. Ius verAeons standi, vel deportandi nulla lege datum est. Cuiae. ad syis s. eisa ripo rara. 1. de anai n. mpr. re iniis. Caeteriim ut, cui quod plus est, licet, multo magis quod minus est lirere debet, ita vire versa ι eui quod minus est non litat, eidem multo minus conceditur quod maius est, argumento a maiori ad minus ducto, euius consequentia negative tantum valet rut bona es eo sequentia, minor honos ei interdictus est , ergonee ad maiorem aspirare poterit. d. i relegarasam. s. at . t. - iri nus. q. f. de Sen sorius. non licet ei in pomaerici civitatis versari, ergo mult3 minus ei licebit in ipsa civitate eommorari. I. mi pacto. s. f. deservis ean ta- Non valet autem eo
sequentia, potest in prourbio versari, igitur &in urbe. Collectio enim a magis ad minus assi mali ψδ non valet, sed nee negat ita in his proce dit , quae sunt meri imperii. Quamvis enim magis probabile sit habere aliquem ius deportandi, quam in metallum damnandi, cum qui hae pre .
na assicitur , maximam capitis diminutionem patiatur, qui illa, mediam tantilae. g. I. O 2. I d. δε ι . Ami l. h. panae struas. Inst.-λ mad. r. νus. O .non valet tamen eollectici, praeses Pro
Uineiae non habet ius deportandi, ergo multo minus habet jus in metallum damnandi. Nam
hoe illi speetaliter lege datum est, illud non
Ad L. M. Pomponiuslibro Σ3. ad Sabinum.
PRO explicatione L ia. de reIiquarum legum;
adhibenda est dilutinio, quae in I. h. a. tra citur, inter jus naturale, & sus civile. Ad ius naturale quod attinet, omnes homines aequales sunt, ut inquit Ulpian. D1LI. 32. Hi ergo atque liberi sunt. t. . J. G. Iuli. ω Im. Unde. fit, ut sic trahat servus, ipse naturaliter obligetur conia uarium docet Frauciis. Connan. 2. Γαα. 2. ubi
servum naturaliter obligari posse negat & vicissim tibi naturaliter obliget. ι μω. de ou. OAd quam obligationem respiciunt Auctores no stri, quando dicunt servum debere, vel ei aliquod deberi. I. - ρ M. ε i. D. ri pectilis. Hine tit si manumistus, quod in servitute debere eae pit, solvat, vel f vice versa is qui servo debuit, ei sirinum ita solverit, indebiti cψndictio cessit. istia. mo. 8 s. g. 4e Mur. d. l. 'in i q. J. dec α . t. si μι-- 1. 6 A. 1candit . rob. Quod attiqet ad jus civile . servi pro nullis habentur. d. I. -d auiaer. 32. h. t. & mortuis
aequiparantur. ruit. 22. c. s. ω L semustem. 2o9.
vitus mortalitati comparatur, non tamen per
petuo, ae semper: de sic accipi debet, quod
Iusinianus ait, 'ruitutem non pum amπte deerre. d. N . 21. c. 9. Undu quemadmodum legatum sub eonditione relictum extinguitur, si legatarius ea pendente mor tuus ζt, sie etiam si is, eui sub eonditione legatum reIictum erar, servus pae. nae suerit effectus, legatum intercidit. I. iaποι- ῶς. 69. DD. f. ἐν c. d. A11. Item quemadmodum donatici inter virum di uxorem , quae ipso iure non valet, morte donatoris confirmaiatur. I. cambu Avim. I. L au. x. RH. Adum. . vis. ω πιον. ita etiam impletur, donatore servo poenae eriecto. l. res inms. 2 . C. de Lavi. iam
vis. maxari Hane si donator privati servus estectus fuerit, non impletam, ted peremptam d nationem esse respondet Ulpianus is L I. cum his statui. ε donator. 6. P. Fab. ad I. 32. h. t. n. is. lib. x.so . t. 2q. Adde Cui . lib. 18. ias . I. Cum igitur servus jure civili pro nullo habeatur , inde conseqdens est , ipsum neque in testamento idoneum testem esse. s. testes. 6. Inss. Δlesiam neque nuptias contrahere, sed contubemulum. l. tam ancill21. 3. C. vi intest. nu . neque I
gitimam personam standi in iudicio habere, siue
actoris sungatur partibus, sive rei. I. servus. 6. GL m. C. de is c. neque tutorem esse posse, vel curatorem. I. in emisi. T. C FEL . tui. Descis. ν g. i II. q. r. lm . 4e testam. ια. neque arbitrum. L Pedius. I. in prisc. cir h. r. 'de recepi. qui Mis. re et . nmae ableatem reipublicae causa, ut traditur
204쪽
in I. a. h. t. Atque hinc est, quod licet is, qui servum in judicio sisti promisit, iisdem excepti nibus uti possit, quas haberet, si pro libero h mine sistendo fideiussisset, Lanc attamen nbuqueat proponere exceptionem, servum reipubli cae causa abesse. ι. si aus servum. 7. θ. si aptis caul. Ex
qua lege δ. i. '. h. t. in desiimpta. Nam in si, ossiciis, quae per liberas personas exerceri leges jubent. servus intervenire non potest t. in M. 7s. h. t. quae cam huc pertineat , elempla hic enumea rata ei sum aptanda. Denique elim ut dictum . est servi iure civili pro nullis habeantur , ex eo
consequitur . nec civilem obligationem in pino. nam servilem cadere. . I. in perforam. 12. h. t. Pro inde servum neque civiliter i obligare, neque o
r . f. de abi. car assi Quocirca si servus eum ali quo contraxerit, nulla ei di in eum ex isto tontractu actio dabitur. Ne quis autem inde rati inet ut, servum ergo frustra eontrahere, sciendum est, ex illiusvontractu domino civilem obligati nem , & actionem aequiti. prist. DI . per quas peν- ρη. na. Multu8. fc vicissim in eum iure praeatorio actionem dari, si non insolidum, nitem peculiotensis, de quatenus id, quod ex negotio g no provenit, In rem domini versum fuerit. d. I. miserum. f. de sui. Iunc . I. r. sis in rem veris Sed quod dicitur dominum ex contractu servi acti ne de peculio teneri, id ita accipiendum, nisi servus insitio domino, At quidem extra lausam pe culti, aut exur tem domitii pro alio intercesserit, vel eoae promiserit, vel judicio condemnatus sit, vel sicut jusjurandum detulerit. Constat enim liis ea sibus actionem de pecussio adversus domunum non habere locum. ι in pe=MA IO, φ. φαρμω m. I. f. depatas. I.serim 36. ' de te My. iuri . t. mmdvvntvraem. 32. q. ra . 8. st. δε - . l. 3. F. Remus. g. ιumst f de peculis. I. nisu. 6. C. de indissis. 1. Poetiens. 13. in D. f si an e μι. in tu P. y M. caas fasi. At tamen, inquies,Paulus in L pM-d m. M st. de iureiit'. stabit dandam actionem de eulio in dominum, si servus actori detulerit iusiurandum. Sed respondendum est, Paulum eo
loco recitare tantum Opinionem eorum, qui existimarunt actionem ex hae causa in dominum competere, non autem probarer nam alioquin ex
diametro adversabitur L depol. 3. lassam. 2. ud. Vide Culae. hb. 8. obscap. II. Dixi servum ex contractu civiliter non obsistari , sive dominus ipse, sive extraneus eum eo contraxerit. Quid autem si simul deliquerit Et quidem quod attinet ad dominum , certum est eum ex delicto servi actionem nullam habere, usque adia, ut ne quidem adversus manumissum agere possit. . uis. an servas ex fasi. past aera .rm. ς. hi qm in parentum. 2. Inst. ἐν sit. aina ex dea
an ab extraneo eonveniri poterit φ Mintra gentium , eum seruci enim nulla est actio. ι - πυλι 7. h. t. ι uertens. yrs sm. Sed adversus dominum eius nox alis actio instituenda erit. t. t. Ind. is urari. as Caeterhen s, priusquam noxa liact one dominus judicio conveniatur, manumis.sus suerit, ipse ex delicto convenIetur. l. ficet. 4. . auferam ex suo με . q. omm. Last. vi noxia. Q.
Gene aliter robau dum eis. ubicunque in ba ua fidei judiciis eonfertar in arbatriam domini, vel notarareris ejus, eonditis.
o boni viri arbiινio me habendum e se. P Raemittendam est hie, arbitrium esse duplex.
Aliud enim est arbitrium merum, quod editam liberum dicitur. IArram 7, . . in D. D. de re . dab. O ,er aristia fi de adoption. de plenum LMm missa. II. S. quamlaam aurem. 7. D. de legaras. Et mera voluntas. sc kwum. 7s. iaprinia M. vi letas. i. Aliud est arbitrium boni viri ι. hae ια- duia. 7. Ude coax ε. e t. i. r. s. I. I. s. F. 2.st.
Liberum arbitrium nulla regula, nulla Iege est circumscriptum, vel circumdatum, sed qui illud habet, omnia pro libera sara voluntate sacere potest:
Arbitrium boni obi dieitur illud, quando
quis arbitratur alterum facere debere, quod ipse in re sua faceret. L i. s. ωνοι. s.ff. si usi. quem cc . Aut quod diligens pateriam . iaceret L cenuin
na I. III. S. cum ita. h. D. ιιι vers. e l. Virum au.
tem bonum cum dicimus, non iudiem diei mus eis ille maximὶ honi viri osticio sungi debeat.
I. Ieram L i. vers HasD.fam. rec) sed virum plerisque omnibus virtutibus instructum , atque ornatum, iustum, fidum, innocentem. cisi s. Taseisi. quo G 3. OD. Item providum quemvis, fleindustrium patremfam rei eontroverse perituma qui se a partibus aditur,ut aequitatem seeutus iure , de qua agitur fi aestimet, di arbitretur. Ioan. Corras. M.q. mi cess. c. I. u. 7. Iae. Rae vard. M. His ita praemissis, ut iam hune L commodius explicemus, ei applicanda est species d. l. hae venisduis. 7. g. de coviria. - . est enim utraque en eodem libro desumpta. Finge igit ut venditi nem servi ita factam esse. Servus tibi venditus esto. si eationes arbitrio meo reddiderit. Con stat quidem ex verbis, venditionem hanc esse conditionalem , ideoque non ante perfici, quam conditio adscta extiterit. Luctussiem. 2 3. D. iaveris. B. Sed utrum valeat nec ne dubitatur.Quae stionem movet, quod arbitrii vocabulum, eo ditioni insertum, sit ambiguum, edm arbitrium aliquando pro mero, aliquando pio boni viri rbitrio accipiatur. Si enim Vecie proposita a bitrium accipiamus pro arbitrio mero, seu li into , venditia nullius erit momenti, ut quae colinlata est in voluntatem unius ex contrahentibus. ι. νιοι saepe. 33. I. i. D. de conraab. e 1. L in D in densis. 33. Q eod. Sin autem arbitrium accipiamus
pro arbitrio boni viri, valebit eontractus, squidem non tam venditoris, quam boni viri, Zeaequitatis arbitrium eo casu insertum esse intelligitur. Placuit autem Veteribus, ut stabit Ulpianus in d. I. 7. arbitrium hie pro boni viri arbitrio habendum elle. Cui response haec videtur
205쪽
tatio subiecta suisse ab Ulpiano e ubi unque in B
IEZi jaiuli1 tonsertas in artaniam L ad vespoturassistis eius, condiris, pro boni viri arbitria fiat holenoracst. Ex quo sequitur valere venditionem , suetationes acceperit aut approbaverit venditor, sue non. Nam si rationes acceperit . satisfactum est
conditicini, sn autem eas aecipere, aut, cum
ex bona fide reddit sunt, eas approbare noluerit, ab illius persona recedetur, & vel alterius arbitri, vel iudicis bonae fidei interventu res peris agetur , ita ut conditici adjecta habeatur pro completa. idem vetci & in loratione di conductione , & societate locum habet, I. satietatem.
satis indieat, hane tegulam locum non habere in
iudiciis stricti jutis. Nam plerumque ubi quid receptum dieitur in iudieiis bonae sdei, id existimandum non est obtinere in iudiciis strictis. Cu-
lac. ιγ abs t. i . Igitur stipulatio non valet, in rei promittendi arbitrium collata conditione, ut Medistinctione tradit Ulpianus in I. stipulatis. 1 . D. de Dras. MI. Nam in stipulationibus, cum stricti iuris sol, arbitrium pro boni viti arbitrio accipi haudquam potest , verbaque strictὰ capienda. neque largius, quam repetiuntur expresa, exte de a sunt: sic quoque legatum in voluntatem n ubiis trium merum haeredis eonferri non potest. L s
gatum vel fideicommissum ita relictum , Farbia trina, factis, si aestimonis, valete quia ista etiam in legatis accipiuntur non pro pleno arbitrio haeredis , sed pro arbitrio boni viri. I. a.d. de legae. Σ. L Dei ommissa. a a. q. ιν anquam. 7. D. de liga . 3. Imo si libertas relicta sit, tune etiam haec verba filisti, vitanis libertatis favore accipiuntur pro
arbitrio boni viri. L Mesummissaria. 46. θ. is sitit
η8. Sie quoque in dote promissa arbitrio promit tentis . arbitrium pro boni viri arbitrio, & non pro libero arbitrio , sue pleno promissoris aeci. pimus, favore dotis. L 3. C. de pro L. t. Rursus ait lex nostra domam veι pro raseria Quid si in extranei arbitrium eonditio eollata sit. Idem iuris erit, ut scilicet arbitrium pro boni viri arbitrio aeeipiatur. Nam verba illa domini vel naturasaris 3 pertinent ad easum specialem. d. l. 7.
D. de e tria. e r. Ideoque non restringunt regulam , quae generalis est, quod in bona fidei iudieiis arbitrium pro boni viri arbitrio accipiatur. d. l. scutiam. 76. I. in vasta. 78. F. pro A M. Ac si in tue , 'aq. 17. istas. At quaestionis est, s arbitrium in certam perissonam, puta Titium, si collatum , isque antequam arbitretur, deeesserit, vel alias arbitrati non potuerit, aut noluerit, an ab ipsus persona recedere liceat Negant hoc communiter D D. Bart. Duar. Faret. N reliqui inte p. in . a sarbitrata. q3. R. de Deis. AL Iacob Menoch. M. i.
tota. h s. o' e. ai. Alii quos refert Menoch.
APH. 63. n. 3q. 3s. 1 3s. distinguunt interaeeidentia contractus, R substantialia, ut in illis a persona recedi possit, in his non item. At verior mihi videtur Iaeobi Cujaci sententia in L L vis arbitrara. d. Lictb. ML distinguentis inter contractus bonae fidei, atque eos qui sunt stricti iuris. Quamquam etenim in eontractibus stlicti juri, arbitrium stricth accipi soleat , neque rece datur ab ea qui nominatus est; atque ita s ille
soluerit, vel non potuerit arbitrari, contra ctus evanescat. .. I. s quis arsurasu. 34. D. de Mys.
ιι l. si tamen is arbitratus fuerit, quamquam iniquius, nihilominas standum ejus arbitrio, neque ut illud cottigatur arbitrici boni viri, obtineti potest. Caeterum in bonae fidei contractibus, non solam iniquitas arbitrii arbitratu boni viri eo rigi potest, verumetiam a persona ejus, qui ar- trari debuit , squidem non arbitrando moram secerit, recedere licet i quia non tam persona illius , quam boni viri arbitrium electum censetur. i. fifta. 43. g. h luat. 3. Neque his adversatur s.
sed O terram. i. Io de em . G 1ens iam . I. ias. C. eod. Omnis namque serupulus tollitur, per ea quae traduntur in L . lat. venditia. D. de contras.
ι ι . ubi postquam Ulpianus dixisset, arbitrium, in specie de qua ibi controvertitur, pro boni viis ri arbitrio esse accipiendum, mox subiungIt , ergo
pit, sinit aruisse non istupisse, implera condisio e trauis es, cir ea empto venabior ι ueniri potest. Unde staquilue non propterea infirmari contractum emptionis , quod is, qui nominatus erat , non fuerit arbitratus. At ne quis existimet, id, quod ab Ulpiano eo loco traditum est, tum demum locum habere, cam vel in dominum , vel in procurat ris ipsius personam consertur conditio , quod ex hoe nostro g. colligi posse videtur, Paulus in L LMe. a 4. f. Acar. idem esse ait, eis alterius cujustinet arbitrium fuerit insertum. Nam & hoc de arbitrio boni viri vult esse accipiendum. Atqui arbitrium boni viri personam potest egredi , e iam si si collatum in certam personam; quia cum
. inseritur nominatim eerta persona , non tam persona , quam aequitas inseri videtur. Igitur si hienihil statuerit, vel aequum non . statuerit, licet alium adite. Atque hoc ipsum etiam satis manifestum evadit ex LI. iat. vers. Mi a coniectura. C. de compat. empl. Cur enim Iustinianus in illo casu conjecturam hane utrum eontrahentes, pretio in arbitrium tertii eollato, respexerint certam
personam, an verὰ boni viri arbitrium ) explodendam iudicaret, nis ea esset vis, ac potestas aris bitrii boni viti. ut eo , qui est nominatus , non arbitrante, nihilominus valeat contractus. Nee obstat,quod laterpretes aiunt,cum in extranei arbit tum quid consertur, contractum hane habere conditionem, s Iaarbitretur, ideoque, eo non a bitrante, conditionem descere, & contractum evanescere.ultid enim in honae fidei eontracti hujeis concedendum non est r cum enim ut paul
ante diximus) in iis arbitrium pro boni uiri arbitratu accipiatur, magis boni viri & aequitatis. qu m personae, cui arbitrandi potestas data est. E di arbi
206쪽
arbitrium comprehensum esse censetur. Sanὸ si id specialiter actum sit, ut, nisi ille qui nominat est, arbitretur, contractus non valeat , dicendum est', illo non arbitrante nihil agi, siquidem conditio , sub qua colitrictus initus erat, defecit. t. prisua. 7 . D. prosocio. Sie si in emptione ει locati ne pretii vel mercedis definitio in extranei albi is trium collata sit, arbitrium personam electi non egreditur, nec valet emptio aut locatio aliter, quam si is, qui arbitrari debet, pretium aut me Gem desinierit. d. l. ult. C. de tantrab. mpr. ἱρmems. 23 in inι. D. Gavii. Et ratio est, quia oportet & in emptione pretium, atque in locatione
mercedem taxari: taxatio vero pretii, aut mercedis non apparet, antequam quis eam definiveis
rit, ideoque eo, qui electus est, non arbitrante, nihil actum intelligitur. In testamentis idem hoc easu receptum eli, quod in boni fidei contractibus, ut arbitrium quamquam in personam certam collatum fuerit, nihilominus tamen pro boni viri arbitrio iecipiatur , ac proinde per nam egrediatur. I. I. D. deli M. 2. L sth. b. Ita etsi quis C. common. de litis. Nis de poena vel mulcta alicui instigenda agatur. Textus est in I. mulsia. 6.1 de ιod. ω iam idem quoque in causa dotis promisse , ex singulari ejus favore, receptum esse plerique opinantur: quos refert N sequitur Iacobus Menochius , clo. I. Fall. 68. n. 9.
Ad L. 29. Ulpianus lib. 29. ad Sabinum.
Contractus quidam dolum malum duntaxat recipiunt, quidam ct dolum, o culpam. Dolam tanium, deposuum o precarium.
Dolam ct ealtam . mandatum, commod tum , venditum, pignori acceptam, loca. um, item dotis dario, tutela, negotia g
Aia. In his quidam ct diligentiam. Socieistas o rerum communio st dolum, se eatipam recipit. Sed hae Dae, ni Misiquid πο-
minerim convenit, vel plus, vel minus,in inguia conirambus. Nam hoc servabitur, qaod initio eonveniι. Legem enim conrν Gas dedis. Eacepra ea, quod Celsis palat. non valere si convenerit, ne dotas praste. rur. Hoc enim bona fidei judicio contraritim est. Et ira utimur. Animalium veroeasus, mortes, quaque sine ca*a acciduas,
fuga seret oram, qui cassodiνi non olent.
rapina, ramalιas. incendia, aquarim magnitudines. imeIas tradonum a nullonassanιών. Liιhur in h. ι. etiam ea L eiapa. 36. I. imperitia. 32. h. t. P Roponitur in h. t tontractas. utilissima , di in foro stequentillima materia de conditione .cina Iractuum , quae versatur ciria dolum, de eulpam , & casum fortuitum. Et quidem duo prsaeipua sunt ε. L capita. prid, tractat de naturalieontractuum eonditione. Posteriti de eo eniationali. sed antequam ad hie capita explananda aeeedamus, evidentioris intellectus gratia, praemittemus, i: Quid sit Eolus. a. Quid eulpa: Quot sint ei da gradus. 4.Quid sit rasus fortukus. s. Et denique quot snt ealauni fortuitorum g nera. Initium igitur faciamus 1 eulpa , quia latitavit et , qu m dolus. Culpa latissimὸ aeeepta, definiri potest, vItium hominis voluntarium, quo Osd fit, quod fieri non debui , Ee rursus quid non fit, quod fieri
debuit. Dixi cestiam 3 ut vocatur in I. si reeitur. C. de pigneras. H. Dixi Nestimaritim id differentiam vitii necessarii, euiusinodi est aetas insantium, desuror: nam furiosus & infans omni eulpa vacan etiams rem aliquam perdant, vel deteriorem faciant. Adieci quo uia sis, quid feri am ι Dis , iunis fit, auιὸ fieri . ais. Consistit enim culpa tam in non sic endo , seu negligendo, quam in faciendo.
Dividitur eulpa generalites aeeepta in culpam malitiae, sive versutiae, & eulpam imprudentiae, per ι. siseream. 9r: D. de vers. O . illa propriὸ donius appellatur: haee quia propriam non habet n mimationem , idcirco generis nomen retinet, de specialiter culpa nominatur. Dolus est culpa malitiosa , alterint deeipiendἱ causa adhibita. ι. i. s. desum. g. is duo malo. I. -- isteηιiam. . q. se/fisi dand . 1 .f. de pactis. Huie bona fides opponitur. t. fidati. s. de rescind. vind. L nan vitii. a i. g. i. in D.sf. de dola. eique & fraus inest. d. ι. . si fastinis. & ibi Cuiae. f. DB. I. ι, in a. 63. D. de rei tinduat. Dillinguitur tamen fraus a dolo , ut causa & effectus. Siquidem fraus damnum illud est, quod ex dolo proficiscitur. Imo fraus quandoque appellatur,etia s dolus non adsit. & accipitur pro quolibet dam
n o. I. si tingias. I8. I. I a. de iussit. Terent. in I eo. tomim. aB. 3. ea. i. In Maerim linquit fraxim. ex hae νe, at aera ita istides. Culpa in specie aerepta, est praetetm; so diliis gentiae in rebus alienis debitae. Dico an νebas adis- nis) quia in rerum propriarum ad ininistratic proprie eulpa non eonsideratur. I. citam is . I. r. 6. βωι. matrim. Consistit culpa non tantum in faciendo, ut Aeeursus existimat, sed & in non faciendo , seu omittendo. Cui M. ita. 9. σου. e. aq. Cott. lib. 4. miseelz. e. q. n. 9. ortA quot nam sint eulpae species inter D D. non satis convenit. Nam Bart. in L qnia Nova. 32. V. ἐπεί quinque species tonstituit. latissi. mam , latiorem , latam, levem , di levissimam. Alii cul Uldarie. Zas lib. . sing. νιλ ι. 14 Hugo Donet t. lib. 36. teremem. e. 7. Iacob. Rae vard. ad h. I. contra duplicem tradunt esse culpam, vi delicet latam , & levem. Versim nos, eum aliis,niulio certius constituemus speetes, seu gradus culpae, se sderaverimus quot nam sint madus diligentiae, quae opponitur culpae. Nam quia eulpa nihil aliud est . quam negligentia, & desdia. di negli
207쪽
3e negligentis opponitur diligentia , eonsequenter diligentia & culpa invicem opponuntur. Ac proinde quot sunt gradus diligentiae, tot erunt quoque gradus culpae . Est autem diligentia qua dam vehementissima,ti exactissima, & quali diligentiae quaedam abundantia , quam dilageniissimi patressam. adhibere solent. ι. in rebas. 18.1 ιρ-d. ι. si merces. 23. q.
a. d. Iocas. Hote opponitur eulpa levissima. L in L AP ilis. 4 . f. ad L. Maii. Est deinde & diligentia quaedam media, atque exacta, qua utuntur plerique patressam. qui diligentes voeari solent I ea uisan
Ir h. aM I. cui opponitur culpa levis. Est denique diligentia quaedam minima , di quali nullae cui ex adverso est lata culpa. i. Fod Nerva. 32 g. δε- νψii. Tres igitur sunt eulpae gradus, uia scilicet, levis, S levissima. Lata culpa, quae fle latior vocatur, ἐn I. quia rea. 32. β. ἐποψ. S gravior eulpa. I. hams ιιι π.
se in praetermissio minimae vel eonsuetis in rebus propriis diligentiae. Huius enim etilpae duae sunt notae. Una est non intelligere, quod omnes homines intelligunt. I. cedere asem. ais. I. lara. 223.
A A vers. si a. Altera est, si quis in re aliena muὸdiIistens non si, ut in sua; sve negligenter eam rem sustodierit . sive diligenter tantum, cum xes suas diligentissime soleat custodite. L qaia Nι
cet non consueta in rebus suis negligentia. l. mulier. ar. 6.Ita enim. 3.II ad SO. Πριεθ. Porro hielata culpa dicitur esse dolo proxima. a. i. mtisens.sed enim. dolo comparatur. ι. i. s. i.Jfimens
f. s. mari 2H. Aicitur cadere in crimen doli. ι i. S. is quoque. s. st. de ut O aB. contineri appillatione doli. d. I Fad Nerva. g. deros imo dicitur dolus esse. d. L magna. 226. D. de viis. sit. Quod verum est, si interpretationem iustam , tutisque essectum spectemus t at proprietate verbi, & ge thre facti lata culpa non est dolus.quia prope eum lata eulpa esse potest, nulla tamen interveniente
Est igitur lata eulpa potius dolus praesumptus,
quam verus. Corras. d. c. I. n. 2 3. Ulp. lib. I. ωνέ I. Roman. e. 7. n. 8 . Hugci Doneli. M. 16.earem. c. 7. Comparatur autem lata eulpa dolo,
vel est dolus, quoad eg ctum , in contractibus, S civilibus causis. Unde quemadmodum ob d tum , ita quoque ob latam culpam desertur iusiuranssum in litem , quod assectionis dicitur. L 1. C. δε in lis. ων. t. in atharabis. s. s. sed is fida. 3. &ibi Corras .f. eod. idem Cortas. d. iii. q. mibest.
l. a. n. ix. Fr. Duar. a. sis. δε talis. iar. n. 33. Borch. in conmem . ad eum est. e. t. n. 7. O8.
Eas lib. I. fingac νs. c. a. n. 33. sic quoque insa mia irrogatur non tantum Os dolum, sed etiam ob latam culpam, ut probatur per L Menstram. ra.
g. xeratur. D.ss. de his vi nat. insem. R argumento est , quod in actione deposti. d. L quod Nemus. 32. g. ἐς ui. atque in quibusdam aliis, non tantum doli, sed & lais culpae nomine fiat condemnatio. Nam & pistor in suo edicto ait, his indiciis
tondemnatos infamia notati. I i . A de li1 urin-fam. κοι. Ergo & Oblatam culpam damnatus infamia notatur. His consequenter contra communem DD.sententiam squam etiam amplectuntur Uesemb. Thomas, Livius , di alii, in s. Aspetitis. 6. Inst. des hct. ιιιον ) rectit asseritur, tutorem ob latam culpam remotum infamia nota ri r ut rem tradunt Mynsng. N Hotet. in .. g. yguttis. Duar. in .. tit. de in bi. μν..n. 33. Doneli. IV. 6. fomm . e. I. parae 628. Nec obstat d. s. se .
φιλιι quia ille g. est intelligendus de culpa levi. non lata. Nam fmplicis culpi appellatione venit tantum levis. h. n. L O I. Videamus. 4. g. D.
s. ρι α his. 3. p. is in D. jur. Atque haec ita, ut dixi, obtinent in causs civilibus. Verum in causa eliminalibus, s non pecuniaria , sed ca-litatis, vel alia corporalis poena est insigenda,
ata tulpa non repraesentat dolum L in I. ci ne ia. p. adist. Carnet desitariis. Corras. λ e. a. n. i. Ti-raquei l. is panis .caui s. n. io. o coss. 3Φ n-6. 7. Exceptis certis easbus. Sie Commentariensqfi in careeris custodia culpam latam commutat,
perinde plectitur, atque si in dolo fuisset. I. misis
Bart. in L ex dici. q. c. Istrii recti Olest adus fons. 29. respondit, eqm qui custodiam arcis e nil hos es tuendam suscepit, reum esse mortis, si magna negligentia eius saetum si, ut arcem hostes occuparim.
Propter latam quoque culpam , Aans poculum amatorium , si ex eo mors fuerit secuta, ultimo supplicio assicitur. I.si is aliquid . q. qui Marrianis. 8cl. iamram Iacob. Menoch. A lib. 2. de obit. Dd. Mast. casa 3 8. Ant. Guiber t. lib. i. Fae'. memoralia
Culpa levis est praerermissio medioetIs dili
gentiae debitae, veluti cum illa non adhibetur, di exercetur diligentia, quam seeundilm commmunem naturam hominum prudentes, R dili gentes patressam. rebus suis adhibenti LIMissso. Go. a. I. pro scio. h. his. Inst. ead. l. si ι iam vena ret. 3. q. ali. O l sqq. p. d pig. ili. Haec culpa proprie culpa dieitur, di in stire nostro, verbo culpae
absolui. posio , i veteribu, significatur. Quod
tamen ita verum est, s subiecta materia aliud non suadeat. Ut in Limpestria. i 3 r. s.ι. ubi Gaius ait, imperiri ιtilpis annamerari, imperitiam intelligit Gaius non quamlibet, sed artis, quam quis prosi et uti Doetiit enim Gaius Μ 7.MEAB. D vimi medicum qui imperuia lervum secuit, aut
nudicina perperam usus est, culpae reum esse,quia imperitia culpae annumeratur. I. itim. 8. D. Ea L.
Uticvii. Λt imperitia artis, quam quis profitetur
208쪽
Iuris ignorantia lataene, an leui eulpae adstri4 Moda st , inter DD. controvertitur. Res hoc diuinctionis foedere temperanda est. Ignorantia legum , quae divino praerepto, aut naturali jure confirmatae sunt, vel ad instructionem morum, hibendamque insolentiam hominum pertinent , in latam eulpam incidit. I. venis. 2. C. de in sera volaia. I. lues μινatissimis. 9. C. de θ. At aliarum civilium legum ignorantia regulati ter homines a lata eulpa excusat, & eos tantum levis culpae reos facit. quia non adhibeant eam diligentiam, quam prudentes homines adhibere solent, qui ius , quod ignoranti a peritioribus scria tantur. I. male. 2. quis o d. in son. passes. sereti. sed ex eipiuntur juditas, assetares , advorati, qui ratione ossicii, quod sustinent,& artis, quam profitentur, leges omnino scire tenentur. I. a.ss quaἐquium iuri . ι. si index. D. g. de vir. extras a. eri reia. Ideoque cujusvis iuris ignorantia hos a tali
Levissima culpa est praetermissio exactissima diligentiae debitae, ut cum quis eam diligentiam,
de curam non praestat, quam diligentissimus qui Dque patersam. rebus suis adhibet. I. i. g. ille. . vers. is una. D. de ou. O atii. Huic culpae opponi- tue diligentia vehementissima, quae simplicitet
diligentia voratur. Nam quemadmodum meis
ditis diligentiae gradus propriὸ eustodia dieItur, R levi eulpae opponitur, sic summus gradus generis nominat; nem retinet, & culpae levissimi opponitur. ι. qui iniuria. s s. h. qai alienis. 31. D. destris. Adeo ut quotiescumque diligentia ab aliquo requiritur , is levissmam eulpam praesare
sed hoc verum est , nis subiecta materia aliud
de tribus culpae gradibus dicta sussietant. Nune de easu tatuito dispiciamus. Casus fortuitus est, qui nullo hominum consito pro.ideri potest, seu cui humana fragilitasti imbeeillitas non potest resistere. I. s. C. ιρθ
Huius generis rasus sunt Insolita venistrarii
magnitudo, turbines, pluviae, grando , proceblae , sulmen, ictus , frigus, ruinae, naufragia.
aquarum inundaticines , eluviones maris , mors
animalium, seli κω μὰ is, incursiones hostium. praedonum impetus, piratarum insidiae, fugae se vorum , qui a nobis custoditi non solent. species passim oecurrunt t KL in n. t. s. q. Naa
Dubitatur de incendio an inter easus fortui tos si numerandum, propterea quod non possit seri sine culpa. L si υ δι a. II. st . is perit. ω ramismo . rei trac sed dicendum, quod quamvis imeendium non fiat sine eulpa alicuius, tamen reis ctὸ dicatur casus sortuitus, respectu ejus, quieulpa vacat. .. L si tensu. 11. sie latronum in. cursus est casus Artuitus, respectu ejus, qui incidit in laticines, non respectu latronum, qui d lo malo saeiunt. Ious quoque is L 3. s. i. p. astu. Dis vigu. ait incendium plerumque oriri ex eulpa inhabitantium, non culpa aliorum. In summa idem dici potest ea sus fortuitus, & non sedituitus, respectu divexsarum personarum. Dubitatur etiam de surto,quia separatur damno fatalii ut & a latrocinio, & incendio . propte rea quod is, qui furtum patitur . non vacet cutip , quia diligenti eustodia adhibita vitare potuisset, ne surto res ips subtraheretur. 1 eum is bas. 3 a. q. damna. 3. β. pro socio. At in contrarium est. I. in ratione. 3 o. id prim. g. ad i. Finia. quae surtum etiam annumerat aliis castius fortuitis
Respondeo, furtum fit culpa eius, qui furtum passus est , quia scilicet non satis diligenter remeustodivit: & quidem furtum adscribitur eulpaeleVissimae , ut docet Glossa in h.M. Inst. νώ. maia
νa cfarra19. abi. Quae sententia communiter appro
bata est, ut pAst alios testatur Covarruvias istis. δε βο E. parr. a. e. g. g. 8. n. iq. sed in his ne gotiis aut contractibus, in quibus levissima eulpa non praestatur, sine culpa seri dicitur , quod fit sne eulpa levi, quamvis non sat sine eulpa
levissima. I. 3. g. Ohoe escto g. Mat. Map. stab. Igitur in L I. in ratione. 3 o. in νν. D. ad L. FAM.
furtum id ed dicitur fieri sine eulpa thgatarii, quia
legatarius non praestat levissimam culpam. Sie in I. finalia. 8. I. seq. C. depign. as. creditor, quod re, sta pignorata sit sarto ablata, eo nomine non tenetur, quia culpa earet, nempe lata, & levi, licet non careat culpa levissima , quia eam praestare non tenetur. q. D. Inst. νώ. ms3. re eamp. M .
Ad extremum de casu fortuito illud monendum est, quod eum allegans teneatur probare. I. si tre- ἀιον. s. C. de gno. o. Sed hie distinguendum est. Ant enim factum est manifestum , ut quod tempestate aedes sint incenta , vel quod pruina, aut grandine segetes laesae fuerint. In istis Aelli probatio est. Aut ver3 factum est tale, quod elam fieri solet, ut est surtum. Et tum per eonfecturas talis rasus probari potest , ut ostensone mrium stactarum. Quod quia tamen regulariter
non susscit, solet is, qui se fundat in tali casu.
209쪽
et Iam addere iuramentum, res illas ex eone visdisse ablatas. Paul. de Cast. in ἐ. I. si tria ιαν. C. Δ Pteras. G. de Pet. de Ubaldis in D. o Lia. μιρο
Sed elegans quaestio est, s dubitetur, an descives culpa alicuius casus aliquis.aeciderit, cuit umbat onus probandi. Exempli rausa, rem aliquam apud aliquem deposui, vel alicui commodavi , hic dita eam rem naufragio, incendio, furto, vel alio inlusuisse amilum, di deperditam, ego fateor quidem rasum istum aecidis. D. M c mendo accidisse eulpa depositarii vel
commodatarii. Iam quaerituri utrum deposta rius vel commodatarius probare debeat rem sine
sua eulpa fuisse amissam, an vero ego depositarii vel commodatarii eulpam docere tenear: Disipiis ciendum est, mrsim quis talem casum amissionis alleget, qui regulariter sine culpa fieri solet, ut sunt inevisus hostium, impetus aquarum, Sc quae sunt eius generis plura. Hae in te sufficit nudaitatum in suum atque insortuniorum probatio. Si vero ab adversa parte urgeatur , culpam aliquam ejusmodi easus atque infortunia praeeesillse, ea quidem in 1pecie docenda est, atque proba da. Ut enim dolus non praesumitur, ita nec cuupa , nisi probetur. L qastrum. 18. s. l. D. de ρνεα bat. Atque hoe distinctionis membrum rem Ae
, Imp. ia λι. 8- ait, creditorem non teneri, si nulla culpa vel segnitia ei imputari potesti ut e go te tur, culpa ei imputanda est , alioqui πο- .ditor tutus erit, quamvis non obet se culpa vaeare. Quod si vero easus praetenderetur, quiae lariter absque eulpa contingere non solet, ut
est incendium , furtum, suga hominum, qui custodiri solent, tunc quia pr sumptio est eo tra eum , qui allegat hunc insum sino culpa sua contigisse, ideo non sufficit, quod rasum hune probet, sed nectae est, ut insuper probet etiam absque eulpa sua id ita famam esse. Lρ ω, δε-
Sed eum cut supr1 dictum est eulpa quae ex hujusinodi casibus interuenisse praesemitur, sit tantum levissimat idcirco praedicta doctria a in iis easbus tantum Ioeum habet . in quibus etiam
quis de levissima eulpa tenetur e ut in commoda m. - . irem in a. Inst. aibas modis re estnifah. isti S
ctis vero est in aliis eas bus, ubi quis culpam i tam solummodo cui in deposito vel levem tauium c ut in Ioeato praestare tenetur. Nam cem in his casibus, probato surto, vel incendio, nulla subsit juris praesumptio, quae aliquem latae, vel levis culpae arguat, is qui dicit culpa partis suae
adversa haec contigo. idipsum probare tene. tur, alioquin reus ι ex eo quod de surto incendio , vel alio sinuli casu eonstet, sitis excusatus
His ita de dolo, culpa& easu fortuito ex
positis, nunc videamus de naturali contractuum
eo itione , quae in dolo. de culpa quavis versa tur, non in easa fortuito. Quidam enim eontractus natursiter reeipiunt dolum tantum, di i tam eulpam. Quidam prater dolum, de latam eulpam, etiam levem. Quidam denique etiam eulpam iEvissimam. Nulli autem rasum sortui
tum. Quamquam vero in hac ι. tot amis. speciatim enumerentur contractus, qui vel dolum tam tum eum lata culpa ι vel etiam levem, aut levirusimam tulpam recipiunt, tamen cum ad rem merilius intelligendam multum faciat, memoriam que iuvet, omnia certis regulis breviter comis prehensa habere, idcirco ex L si ex cerast. .ε. nant
viden N. 2. D. commodar. tres regulas, a fine con tractuum desumptas, proponemus.
In omnibus conuinibus , in quibus solius dantis , ejusdemque creditoris utilitas versatust. nulla debitoris, dolus dumtaxat praestatur, de laia eulpa,
Huius generis est depositum, In eo enim l lius deponentis, cujus interest rem suam salvam esse, utilitas intervenit, non depositarii Et ideo satis, abundeque deponenti dicitur esse prospectum, si depositarius praestet dolum, de latam
Hulus generis de commodatum interdum est, si non eommodatarii, sed eommodantis tantum utilitas versetur. Ut in stule LI. 3. 3. -υ Q.
f. ιamarad. si roganti quis sponsae suae, vel uxorieommodaverit vestimenta sua,quo honestius tulisia ad se dedueeretur, vel si Praetor. Iudos editu rus, scenicis rogantibus vestimenta stenim comismodaverit. Histe easibus solius commodantis utilitas versatur, nee quicquam hie distat eommodatum 1 depositor in utroque venit dolus cumlata eulpa duntaxat. Cujac. I 2. ebs. c. 2 Verum ab hac regula exeipiuntur quidam eon
tractus , in quibus, liret nulla omnino sit utilitas accipientis, suseipientis, administrantis, tamen partim levis, partim etiam levissima culpa prae
statur. Levis culpa praestatur in tutela. I. quid M. T. C. ME . tures. non obstante eo , quod tutela solias papilli gratia suscipiatur, non vero tutoris, non obstante etiam eo, quod tutor oniis tutelae , u pote munus publicum, invit sis subire cogatur, ac proindε videatur in ossicio, alterius musa suscepto, tanto maiore ex satione dignus. Nihilominus tamen eum dentur tutores pupillis invitis. quo illis insulatur, deeet se dari, ne tutelae b
neficium ad injuriam miserae aetatis convertat ut,
quod ita fieret, si liceret tutori imprudenti, aut imperito impune quid τis saerae, aut instituere in pupillaribus rebus. Ideoque favore pupillorum
plueuit . eum Se levis culpae nomine teneri. Licet autem Cuiae ad h. t. s s .rraei. ad Agyuan. pag. muti. 12 o. secutus Constant. Harmenop. lib. 6. epit. fit. D. existimet tutorem etiam tenere prestare
levissimam culpam, tamen id nulla lege aperta
210쪽
proditum est. Nam quod dicitur in Lq. C. deperis.
tot e rareat. 1 tutore sortuitos casus non praeitari. ex eo frustra colligitur . tutorem ex ceteris Omnibus civilibus causis , atque adeo ex culpa levit-sima teneri. Nam ea sex est ad libellum Plincipi
oblatum, atque adeo ad casam propositum acrcommodata. Petrus Fab. h. ainm. 139. Et rescrip ta Imperatorum non sunt regulae iuris , sed ad I
lam facti propositi speciem pertinent. Siquidem in specie d. i. g. consulti erant Impp. de casu sur tuito , non de culpa levissima, de qua si consulti fuissent, idem procul dubio respondissent.
Porro in negotiis alienis gerendis , etiam ossi .eium suscipi absentis solius caua,non ejus.qui Se rit,constit. In his tamen placuit eum,qui gerenda si scipit , non tantilm dolum, sed de culpam etiam
levem praestare debere. l. inegotia. t Idsis negas. ζ l. t. negoriam. xx. C eod. Et hoc aequissima r tione adversus eum constitutum est. Nam seminper ei objicietur hoe ipsum, eulpam esse, quod se
immiscuerit reἰ ad se non pertinenti. I. talpa. 6. h. ι Adde quod negotiorum gestor eonventus non possit dicere, oportet tibi imputes,quod se
dido res gerendas commiseris. I, 23.tu M. f. dem
narib. I. r. s. i. U. si mens sal . mιλ dis. Non enim debet affectare id, in quo intellisit, aut intest, gere debet imperitiam , vel infirmitatem saam. alii periculosam futuram. I. idem. 8. ff. ad L. Apul. Quod si tamen quis aliena negotia susceperit,edmab omnibus desererentur. ita ut necesse esset, ea
suscipi ab aliquo, aut dilabi, administrator euN
mane restrictionem etiam ponit Hest. 1β. io.
29. Dixi negotiorum gestorem teneri de levi cui pa, nam non tenetur de levissima culpa. Ratio est, quia actio negotiorum gestorum est introducta, ut homines allicerentur ad absentium negotia ad ministranda. I. si ali absentis. Manniau.ssis in oeact. k l. Inst. de obh. sua piastra tenu. 1 tacui hinius actionis fini plane contrarium esset, si gestor
etiam levissimam culpam praestare teneretur: tunc enim nemo facile absentis negotia gereret. Mar. Anton. Deltici ad h. c tam Bin. e. aq. in iure re-tat. euaestu. - am Iamb. Cujacia h. oec tract. . ia Agri n. pag. mihi QO. ω ad Hadri . ias -- Πυπω. Lectim diff. de xsti. docet negotiorum g storem ratam regulariter de eulpa levissima ten ri. Quam sententiam novissimὸ tuetur Herma. Vulti Γλ linit. E cepi. sti . c. I s. pag. t 2 3. minne. ω M. r. LMi p. Ram. e. qq. n. F. Sed illorum
Numenta fatali negotio subverti possint. Non enim movet, quod objicitur ex ε. l.Bs. de M. Faφ sex tam. nasci ubi exactissima diligentia a g .store praestanda dicitur, quam levissimae culpae
opponi dubio earet. Forster. pan. 2. dup. s. ti . . a. sit. D. cui adstipulatur Borcholt. ad. d. q. I. L i. de abluaa. prae pras ex emur. rast. Ibi enim pro ponitur exceptio , tum stilieri etiam nepotiorum gestorem praestare levissimam eulpam, si altu diali gentior absentis negotia administraturus sui siet. qui gerentis e templatione non accessit. ιβρο
pia negotia. s. Φ. . f. is ne n gest. vel quando alius quidam diligentior negotiis absentis admi
ius transsis lese obtulit, cui gestor cedere noluit. Vide froncb. m t. a. ab . 3I. Minus etiam utinget. L si mater. 26. C. de usuris. ubi dicitur nego tiorum gestorein omciem praeflare diligentiam ruodedleendom uidebatur, eum etiam levissimam culpam praestat .am. h. item his a. la'. vis. πείυι-ι h. vi. Nam commode responderi potest,
omnem diligentiam hic accipi. pro exacta dili gentia, ac levi culpat levissima eulpa siquidem se re culpa non est, Uide Hed. MA IO. tiast 3. ubi
Lug πυιer. 24. C. δε usuri ex verbis finalibus s. i. I. . d. t. explicandam esse docet. unde quoquatara eius in libris instri iuris mentio fit. Id ut in. telligatur, notandum est discrimen culpae levis,le levissimae. Culpa enim levis semper est culpa . deruidem in omnibus eontractibus. Quod non itaici potest Mi est a levissima. Ratio est, quia culpa levis est negligentia, negligentiam autem nullo casu Iex probat. Finge rem depositam pem re culpa Se negligentia depositarii, cera etiamsi
depositatius eo nomine non condemnetur, tamen
recte dicitur negligens fuisse, & eulpam admisisse: qui vero diligens est, omni eulpa earet, nisi lex speetalitet ab eo majorem diligentiam requirat. Ergo negotiorum gestor aut diligens est, aut negligens : si est negligens. admittit culpam livem, si vero diligens, vacat eulpa , quia iunctus est ossieto suo, di praestitit eam da ligentiam, quam lex ab eo requirit. Hoc igitur ealu nulla est evum sevissima, ut merito dieatur gestor praestare omnem culpam , qui praestat Ialam, de levem. Et hae procul-dubio ratione Ulpianus I Ctus per motus in I. urat , is de nega. gest. levitamam culpam omist, & casus fortuiti mentionem
Ad extremum 1 praedicta regula exeipitur
mandatum. Quamvis enim illud non mandata rii, sed mandantis causa suscipiatur, tamen teisnetur mandatarius seu procurator praestare non tantum dolum , latam, & levem eulpam, sed e
iam levissimam. Ratio haee est , quia qui aliena negotia suscipit, hoc in se quodammodo reeip re , ae pollitari intelligitur, se omnem curam, operam , diligentiam adhibiturum in ea re, quam administrandam suscipit, Ac ideo quasi ex eo ventione non tantem doli, sed etiam desidis,
negligentiae, incuriae, ineptiae, & uno verbo, euia pae etiam levissimae nomine domino tenetur. inprobatur per La procurarare.'i3. Caran Mi. Ibi Impp. a ρομνωπε. ajunt, diam , s omnem in ρο- . um etiam improvisum e am ' stodum ese, is max rare ma estὸ declaratur. Dicunt Impp. - talpam, quibus verbis etiam comprehendun hculpam levissimam. Quia qui omne dicit, nihil
excludit. Notandum etiam est, quod Impp. solum improvisum casum mandato removeante