장음표시 사용
181쪽
Euadnon leotram Antigonam instigaverit, non opus esse Videtur ut illam amoris disciplinam ab aliqua doctrina philosophica
Quibus perpensis parum mihi a vero aberrare videor si statuo Euripidem censuisse unicuique ad colendam virtutem ingenium plurimum Valere, eumque semel tantum dixisse virtutem quandam institutione comparari. Ergo neque in hac re neque in aliis indicari potest quem fructum e philosophia Socratica pereeperit; sequitur ut de ipsa quoque eorum consuetudine judicium certum fore nequeat.
1. De Cultu ingenii et corporis. Breviter supra pg. 20 annotavi Euripidem corporis cultum ingenii praestantiae multum posthabuisse. Cuius sententiae testimonia quaedam asserenda sunt. axime conspicui sunt duodetriginta senarii ex Autolyco exerepti ab Athen. X g. 431 di,
quibus plaudonte hoc ipso athletarum genus omnium rerum Summum malum Graeciae assere dicitur. Nihil iam corporis exercitationes civitati prodesse absurdum esse Graecos harum causa congregari athletasque coronis ornare, quum potius viri justi et sagaces, qui lites si discidia componant, honorandi essent. Ρraeterea in duabus sabulis tempore parum distantibus poeta proposuit imagines virorum sorma despectorum, virtute conspicuorum. In Oreste enim descripsit civem formam conditione humillimum, ingenio praestantissimum, in concione breviter plane sapienter verba iaciente. v. 17-9293. In lectra produxit operarium illum hominem novum in pulpito tragico, virum eximiae σωφροσυνης, quem laudans Orestes dicit 385 sqq. ingenio homines Restimandos esse, corpora vero mente destituta nonnisi ori esse Ornamenta ἀγάλμια ἀγορῶ:); non enim brachia robusta meliusquam infirma hastam excipere, verum id totum positum esse in
indois si animi sortitudino. Amphion in Antiopa vitam suam
182쪽
Musis deditam a vituperatione fratris strenuam vitam laudantis defendit, dicens sapientiam robore praestare se 199, of etiam
ἔψελος, ταν μι- τας φρένας καλα ἔχη λὶΡostremo monebo eum etiam in seminis mentem probam magis lisudare quam formam, quippe quae per se nullius sit pretii 3. Non primus sane nostor talia nuntiavit Xenophanes enim scholae Eleatica conditor multo ante testatus erat sapientiam suam virtutibus corporis longo praestare i. Attamen haec Verba, quas Euripides illo Autolyci fragm. imitatus esse creditur, procul dubio multo minus vulgata erant quam poetae versus, quippe pronuntiain coram tota fere Atheniensium civitate. Vix opus est monere quantum haec omnia opinionibus Graecorum repugnent; ipsa quoque orationis sorma ostendit opiniones Vulgares refutari, quod imprimis elucet ex illa restae oratione in Electra inde a v. 367 a re prorsus aliena, et e se. 552. otum est quantum Graeci formae tribuerent. Ex hac opinione manavit
omnis vitae communis cultus, totus ludorum conviviorumque p- paratus ' et ante omnia exercitationes corporis Nemo sane Graecorum dubitabat quin γουν θεασοαρ' decoret, sed omnes putabant non minus σῶμα χροα θεασθαι, sibique persuasum habebant ani-
I in Chrys. r. 839. Solum Aeoli is o oontraria habet . Utinam videam eorum nepotes stirpe virili primum staturam vultumque rogium hoc enim in vita maxime usui est, corpus speciem ordinia splendidi praebere.
2 Vid. Andromach. 207 sq. Antiop. r. II, tr ino. 901. 3 Apud Bero. D. 2: Siquis in ortaminibus praemium seri clariorque fit apud
et 4 Agathonis γνωμη δε κρεισσω ἐστὶν ἡ ω- χερῶν. 4 Quantum noster ab opinionibus vulgaribus descisceret patet etiam e rebus levi ribus. In Medea 19 sqq. uutrix intempestive deridet morem antandi in conviviis.
183쪽
mum pulchrum nonnisi in corpore pulchro habitare posse λ); testimonio os admiratio illorum, qui in Socrate et magnam corporis dosormitatem cernerent et summam mentis praestantiam. Ipsa natura cultusque assiduus genti Graecae non solum mentem sanam tribuerat in corpore sano, sed etiam mentem pulchram in corpore pulchro nam cum ii soli, qui disciplinis artibusque liberalibus studebant, corpus colorent, persectio animi cum corporis persectione conjuncta esse solebat. Hinc τέκνα βαναυσοι despectui erant, obstabant enim quominus omnes partes animi et corporis aeque colerentur, et Vel
infestae erant haud raro persectioni illi staturae et laciei, quam Oraso in homine ingenuo postulabant Euripides vero, qui sormae parum tribueret, hac quoque in re cum civibus suis consentire non poterat produxit operarios illos frugalissimos in Electra et Oreste, quos sua manu victum sibi quaerentes solos omnium hominum civitatem servare dixit Or. 203; et hac ratione simul cum Socrate vid. Xenoph. omor ΙΙ c. 7 artos illiberales a civium contemptu vindicavit. Ergo hac quoque in s aequalibus praeivit et recentiorum opinionibus viam munivit discedensque ab antiquis, ut saepe fit, ab altera parte prosuit, ab altera obfuit. Sprevit id ipsum quod prae ceteris populis et temporibus in Graecis antiquis laudamus cultum consentientem omnium mentis corporisque virium a sustulit quod reprehendimus laboris contemtum. In καλοκαγαθέα illa omisit το καλλος, auxit το αγανόν. Aristophanes quoque mutationem perspexit, vehementerque
questus est juventutem arti dicendi incumbentem gymnasticen negligere. Cuius vitii culpam quamvis non diserte in Euripidem
conserat, tamen viro l. v. LeeuWon assentio rhetorem scenicum ei procul dubio obversatum osse comicus acerbus autem eodem est animo ac omnes sero temporis acti laudatores Magno acumine notare solent quid procodonte tempore depravatum et corruptum sit, quae nova vitia irrepserint, eaque omnia summo jur reprehendunt; sed caeci sunt ad correctiones emendationesque vel nova bona, quae idem spatium temporis attulit.
184쪽
Transeamus ad res externas, quae etsi optimo cuique, ut Stoico verbo utar, διαφορα esse ridentur, tamen per cuncta saecula maxime omnium rerum homines in communi civium societate distinguunt ac separant.
Supra jam vidimus pg. 142 magnas opes ideo ab Euripide
improbari, quod saepe superbia inflent homines et in injurias proripiant. Sed etiam alias ob causas ei videntur vitandae Ηse. Aliquando quidem eas laudat quippe utilissimas in amicis adjuvandis et in curando corpore aegroto, ut agricola in lectra 426 sqq. ingenua testatur sententia λ), - sed multo plures exstant loci quibus despiciuntur, quippe quae a pessim quoque conquiri possint Alomon. h. 96, olyid. h. 642 , aptaeque sint
ad onervandos hebetandosque civium animos, quos contris pnupertas et angustiae reddant audaces laborumque patientes Alex. h.
55, Archel. r. 237, olyid. h. 42 Peloph. D. 193. Itaque indignatur divitias supra alia omnia laudibus extolli Danaes h. 329 Eur. h. 379, hyest. r. 3993. Nam κρεέσσων δε βαιὸς λβος βλαβης βροτοῖς ἡ δωμα πλουτω δυσυβως ωγκωμιένον D. 22 hoen. δ). Genoris nobilitas ei divitiis praestare videtur. Aliquando ergo Andromach. 127 sqq. Archel. r. 234 jubet eos, qui matrimonium inituri sint, potius futurae conjugis γένος quam rem familiarem inquirero, irridensque assirmat homines nobilitatem quidem laudare sed cum opulentis assinitatem quaerero Τhyest. D. 3993. Saepius ver enuntiavit parum reserre quo loco quis natus sit. Ex Alexandro superest canticum gr. 33, quo nobilitatomgeneris laudare συρισσὸμυθον dicitur: το γὰρ παλαι καὶ πρῶτον τ' ἐγενδμεθα, ὁμοέαν χθων ἄπασιν ἐξεπαIMυσεν ἴφιν ρ).
I Impudentes auri laudes, quas in Danae aliquis fundebat di. 326 , non veram poetae sententiam exprimere et per se patet et per narrationem Senecae ep. 115; in titulo fabulae erravit v. Dind. ad la illud . In Andromed. h. 143 aurum per ironiam laudatur. 2 Cl. r. ino. 884 et 885 de mensa modica. Μagnum numerum huiusmodi sententiarum Stob tit. 3 collegit.
185쪽
τὸ τ' εὐγενὲς καὶ τὸ δυσγενές,
quorum Verborum quamvis scriptura corrupta sit, tamen planus et perspicuus est sensus terram omnes homines genuisse pares;
eosque postea discretos esse, nihil vero sibi proprium habere, unumque genus esse nobili et humili loco ortos. Cui sententiae doctae et praeclarae congruunt multi loci, a Stobas eodem titulo quo illud se servati 863, tostificantes fortes tantum et probos esse nobiles, nullam vero in malis et ignavis esse nobilitatem ). Itaque Orestes in lectra 383 sqq. cognita indole agricolae, mariti sororis, stultos vocat qui vanis opinionibus ac de opibus et generei reserti non sola consuetudine es moribu homines judicent. Eodem fero recidit quod liberos spurios variis locis, a Stobaso fit. 77 collectis, nomine tantum non virtute ab ingenuis disserae, aliquando etiam eos superare dixit. Quid autem tragici nostri aequalibus de his rebus visum est
Magnas opes ad beatitatem parum valere nec tantopere concupiendas sae, divitumque animos saepe longo infra bonorum splendorem manere complures viderant Solon Ap. Horod. Timocreon
vid Bergh poet lyr. Theoguis et Democritus v. Stob. 973. Neminem vero ante Euripidem invenio qui tam frequenter τὸν πλού- τον diserte vituperarit, tam variis criminibus obruerit. ost eum autem primus Aristophanes easdem accusationes protulit inlluto, multoque copiosius, ut par est, exposuit v. 507-5943. Quod attinet ad quaestionem de diversis civium ordinibus, ipsa historia reipublicas Atheniensium documento est apud eos nobilitatem parvam habuisse auctoritatem; sed quod populares nobilibus quasi servos dicto audientes esse noluerunt, id non
ostendit eos se his omnino pares censuisse.
nonnullis autem scriptoribus Euripide superioribus jam observatum erat ingenii dotes nobili ortu multo potiores esse Democritus ap. Stob. 86, 18 Epicharmus ibid. 0 , 183 3. Verum illis
I melan. r. 14, Diot. r. 345, Aeg. r. , Alex. r. ε; i. g. 166. 2 Quin etiam e ophoolis Tereo apud Stob. 86 12 fragmentum 618 v. Dind.
exstat sententiam continens, quae similis videtur sententiae illi Euripideae de oommuni omnium hominum origine, supra laudatae r
186쪽
temporibus praeter Euripidem solus Lycophron sophista et rhetor Gorgianus disertis verbis dixit generis nobilitatem specie tantum aliquid valere, nobiles vero ab humilibus reapse nihil distare ).Zsilex pg. 1007 putat eius sententiam manare a sophistica doctrina de discrimine νομου et φυσεως Potuit sane Euripides
ea niti, sed potius mutatis civium rationibus ascribendum esse existimo quod is primus tam diserte tales sententias enuntiavit. Usque ad aetatem ericleam si cives, qui genere erant principes, iidem pecunia plurimum pollebant, quia solae agrorum possessiones rem amiliarem constituebant. raeterea in civitatibus recens ortis ii cives qui opibus et potentia florent revera solent esse αρισποι, corporis strenuitate ingoniique cultu excellentos ' ortus reipublicae Atheniensis post expulsoslisistratidas bollique ersici labores eos firmaverant, ingenia et corpora corroboraverant, neque opulentia, quae pro temporis ratione modica
erat et simplex, quamque insuper vi et armis defendere coacti erant, quidquam iis nocuit. At post memorabilia illa olla &licitor peracta et res gestas in insulis Graecis et Asia minore,
praeda hostium, sociorum tributa, commercium cum populis Asiaticis omnia luxuriae instrumonia advexerant. Quorum deliciis quum via virorum antiquorum nonnulli corrumperentur ei depravarentur, velut ausanias i, juventus quae nullos noverat laboros, nullas angustias, omnesque opes paratas inve-i φολον ἀνθρωπου μ 'ἔδειξε πατρὸς M. ματρὸς ημἁς ἁμερα τους πάντας οὐδεις ἔξοχος αλλος ἔβλαστε ἄλλου, βι es δε τοὐς με μοῖρα δυσα κερίας τους δ' ὀλβος Au, τους δε δουλείας ζυγὸν ἔσχεν ἀνάγκας. Ego tamen dubito num haec ita sint interpretanda ut significent omnes homines pandem habere originem sibique pares esse. Quid sibi vult μιια πατρὸς καὶ ματρὸς ἱ-ρα totum genus humanum procreatis Berghius ἐν Φολον scripsit pro εν φυλα, quod apud Stob. legitur; sed vide ne haec sit sana lectio, ita ut totum fragm. spectet liberos alicuius herois mythologici potius quam totum genus humanum. Hoc certe non perspicue patet generis differentiam spectari sortis discrimen tantum significari dixerim. 1 Pseudo-Plut de nobilit. 18. 2: κεivo γαρ so Lycophron Hτιπαραβάλλων
R Argumento est duplex sensus plurimorum verborum quae generis nobilitatem indioant ἐσθλος, εὐγενής, γενναος, generosus, ingenuus, edet, oble M. 3 De Themistocle mihi parum constare videtur.
187쪽
nerat, fiebat mollior, effeminatior, superbior, et cum voluptatibus suis strenata licentia indulgeret, illa opes eleriter dimispabat. raeterea mercatura novis itineribus in immensum crescens divitiis auctum xtulerat genus hominum, quod pro innata
Graecis cupiditato studioque fallendi in dubio non excellebat probitato et integritate. Contra e plebo multi iisdsm ollis ingenium corpusque exercuerant, Variisque laboribus quasi ducati et exeult ostenderant se virtutibus ceteris civibus non inferiores Mae M amplius ergo ordinum rati naturae congruebat.
Apparebat non eos, qui genere aut opulentia florerent, optimos esse cives, atque ingenii laudibus nihil esse cum fortuna vel statu civili Quum tamen illi, ut adsolet, plurimis honoribus ornari pergerent, homines acuti hanc injustitiam indignati eo-gitando inveniebant instituta humana multis in rebus naturae
repugnare nunc homines ordinibus et pecunia discretos esse, initio pares fuisse neque iis quidquam Vere proprium esse quo alter alterum superet, nisi ingenii corporisque virtutes. Olim igitur ordinum ratio naturali quadam distinctione nitebatur, quo actum est ut nemo eam roderet; nunc ver opinata et Vana erat; quare non miramur his demum temporibus divitias nobilitatemque coepta esse explodi. Omnis igitur iusmodi opinio nititur distinctione νόμου et φύσεως, si accurate intuemur; sed aliud est unum exemplum observare et inde sensim ad eam doctrinam pervenire, ut Euripidos seeisso videtur, aliud doctrinam proponere indeque varias observationes ducere, ut secerunt sophistae quidam. Verum id maximi momenti in hac quaestione esse arbitror, utrum sententia illa etiam ad servitia pertineat. Euripides autem de servis in utramque partem locutus est.
Imprimis tyrannorum servos odit et despicit Or. 888-896, Tro. 25 sq.), sed et reliquos increpat Chorus in Hecuba 332sq. τὸ δουλον smper malum me dicit quia vi coaotum audot facere quod dedeceat. Ex Alcmeone apud Stob. Flor. 62, 2M
duo leguntur senarii, quibus stulti vocantur qui servo credant. Ex Alexandro fabula plurima sententiae de servis excerptae sunt'
I Ho enim erat argumentum Alexander a parentibus expositus insana, a pastoribus
188쪽
Legimus malum eam servorum genus, Ventri soli deditum D. 503 nihil esse molestius quam servos magnanimos dominisque
sortiores h. 49, 23; sed etiam legitur sententia illa quam laudari quum de generum discrimine agerem pg. 173): omnes homines origine aequos, postea libidine discretos esse se. 533.
Magna autem est quaestio num haec Verba etiam ad servos pertineant est tamen veri simile, quoniam in sabula logebantur in qua ut vidimus, de servis saepissime erat sermo. Congruunt
otiam pauci alii loci. Inesone 854 sqq. paedagogus dicit nomen
solum servis pudori esse quod ad alia omnia attinet, servum frugi ingenuis non inseriorem esse; h. elanippes 515, p. Stob. 62, 383 probos servo nomine suo non corrumpi, multos enim meliores esse quam ingenuos idem mrix. h. 8283. untius in flena 728 sqq. optat ut in proborum servorum numero ipso habeatur, et nomino ingenuo carens mentem tamen servet ingenuam ). Ecce de universo servorum genere Variae sententiae cum in malam tum in bonam partem. Quomodo haec discrepantia explicanda est 'Servorum Atheniensium plerique sine dubio impudentes, furaces, mendaces erant testimoni sunt Aristophanis comoediae, quas, quamVis multa augeant et exaggerent, tamen non omni veritate carere puto. Servi omnino apud antiquos male audiebant, nec Homerus frustra dixisse Hotur Od. XVII 322 sq.):
Quare non mirandum est nostrum quoque aliquando totum genus increpasse. robe tamen sciebat multos eorum optima indolo praeditos esse itaque quum talom describat non potest quin observet eos nonnisi nomine ingenuis inseriores esse Νusquam tamen apud eum porspicue legimus servitutem naturae repugnare nisi id fr. 53 vid pg. 72 indicare voluerit Fortasse in eam seniantiam ideo non incidit quod plerique Graecorum servi essentedaeatus erat Ignotum fratres vexant, quos omnos certamine vincit. Dein dolo ab iis paene interfectus fuit, nisi Cassandra eum agnovisset. Haec in certamine servi, qui credebatur, victoria sententiarum diversissimarum materiam praebuit. 1 Bonis servis dominorum mala cordi sunt Μed. 5 sq. . Ipsi testantur decorum esse servis pro dominis mori Hel. 1640 sq. Iph. ni. 12 .
189쪽
barbari astamen primus eorum tam diserto dixit bonos servos nomine tantum ab ingenuis differre ). Verum Alcidamas, Gorgiae discipulus, naturam omnes homines liberos genuisse dixit, et verisimile est Aristotclem sophistarum discipulos significare, ubi dicit nonnullos servitutem ut naturae repugnantem et prorsus injustam decisse l. Apparet ergo in his quoque uripidem ad rectiores recentiorum hominum piniones viam monstrasse.
3. De Republiea. a. otium Euripideum. In eo capite, quod est de Euripidis moribus obitor monui sum
numquam capessivisse rempublicam sed studiis solis vacasse. Hoc otium, cuius primum exemplum Anaxagoras dederat, non
poterat quin flenderet cives Athenienses in muneribus publicis potissimum occupatos, quibusque quidlibet potius persuasum esset quam illud Senecae , qui nihil agere videntur maiora agunt humana divinaque simul tractant.' Qua invidia cognita Euripides vitae uas rationem defendere civibusque probare voluisse videtur. In perdita enim tragoedia Antiopa fratres Zethum et Amphionem de hac re disputantes inducit. Ille laudat vitam rusticam, publicam, bellicam, fratremque hoc modo carpit tr. 187 apud Stob. Hor. 30 13: Si quis victu abundans res domesticas negligit et cantu dolectatus huic arti tanium vacat, inutilis domo et reipublica fiet, amicisque nihili erit languescit ingenium, siqui molli gaudio inserior est'. , Negligis id cui peram dare debebas, ingenioque illustri praeditus figura muliebri enites,' quibus verbis laudatis Callicles quoque Socratem a vita otiosa ad vitam publicam convertere studet Gorg. g. 485 E.3. Amphion contra his verbis vitam suam defendit se. 194ὶ:
1 Unum ho Sophoclis tr. 677. p. ind. ap. Stob. 62, 33 aliquatenus comparari
potest: ει eraρω δοι λον, ἀλλ' ὁ νοος λευθερος. Videtur tamen ad unam tantum personam pertinere, neque universa, quantum seimus, inde ducitur sententia.
2 Pol. I. 3. 2504 20 gello putat n. 1007 eos niti sophistio distinctione
190쪽
xvi otiosus amicis fidus os si certus, civitati utilissimus. Nolito
incepta periculosa laudare, ego enim neque nautam audaciorem
neque magistratum probo '. h. 2013: Liceat mihi docti quid eantare et recitaro, illa autem res, quibus civitas laborat, negligere. VEtiam Ionis imagine Euripides vitam ἰδιώτου illustravit, eiusque oratione dolandit Filius recens repertus hortanti patri ut Athenis captet rempublicam denegat se id acturum, usus argumentis e statu rerum qualis erat tempore Euripideo petitis, ita ut consilium poetas non ambiguum possit videri. Τestatur enim 589 sqq. se, utpote peregrinum, plebi invisum esse, tum sapientibus qui a rerum administratione abstimo a ni ludibrio futurum, nisi otiosus maneat in civitate lactionum discordiis turbata, ins tum donique se futurum optimatibus qui
teneant rompublicam, quorum si ad dignitatem ascendere voluerit se per eorum suffragia repulsam esse laturum. Deinde pergit inplicare delicias ita suae, quam procul negotiis, a nullo homine vexatus, securus agat. Ρhilosophicas vitae laudes Euripides
otiam praedicavit cantic supra pg. 77 laudato, in quo hoc quoque urguet quod illud est hominum genus
illo otio imprimis vita recentiorum hominum ab antiquorum vita differt. Inde a temporo Euripide qui studiis se dabant non amplius muneribus publicis fungebantur ut Socrates, Plato, Isocrates,
Aristoteles cet. Quamquam vehementer dolendum est praestantissimos viros rempublicam detrectantes scholas tantum viximo, tamen excusatio quaedam mutati status reipublicae iis denegari nequit. Etiamsi credimus chlocratiae terrores domagogorumque impudentiam verbis historicorum plerumque unlde exaggerata esse, tamen oratores novi ex infima plebe oriundi, ut fuerint rerum periti, prosecto dignitate, venustate, urbanitate carebant. Ubi tales homines agrestos gratia crescunt sensimqu rerum imperio potiuntur, eruditiores elegantioresque e vita publica recedere solent; neque id prorsus iis vitio verti potest. Non
injuria Ion Euripideus, gaudens quod in templi ministerio sonem improbus loco detrudat, addit v. 363:κειν δ' υκ ἀνασχετὸν εἴκειν ἀδου χοαλῶντα τοῖς κακοσιν.