Commentatio de Euripide philosopho

61쪽

pluribus lucebit testimoniis. In Odyss. v 184 Calypso, in Hymno Homerico ad Apollinem v 84 Latona jurat per erramo Coelum o Stygem. Ι Η Η εἰ τὴν μητέρα παντων , qua erra extollitur laudibus, legitur v. 17):

Saturno vero numquam contigit cultus, quia jam ante genus humanum progenitum Jupiter ei successerat. Hic autem evasit summus deus eiusque nomine coelum quoque coli, vel saltem eum olim a principio naturali vix distinctum fuisse, id declarant Omplures dictiones quibus ευς pro coelo usurpatur 3. Ρausanias narrat I, 24, 3 Athenienses habere signum elluris ovem precantis ut sibi pluat, is αυτοῖς ὀμβρου δεῆσαν Αθηναίοις, ειτε καὶ τοῖς πασιν Ἐλλησι συμβαε αυχμός. At hoc signum non ita vetus fuisse videtur, nam scriptor conspiciendum commendat ei qui artificiose acta antiquis praeferat. Redeamus ad poetas. ostquam in transitu annotavimus indarum quoque copulare οὐραγον καὶ γαῖαν κατέρα Ol. VII. 38 δ)animum advertamus ad Aeschylum Athenaeus l. XIV, p. 600 a continuo post Euripidis de amore Versus supra memoratos ex

illius Danaidibus hasce rettulit h. 4 apud Dind. de Aphrodito scripta: ἐρ μὰν ἁγνὸς οὐρανὸς τρωσαι χθόνα,

ἔρως δὲ γαῖαν λαμβανε γαμου τυχεῖν δμιβρος δ' ἀπ' -υναεντος ουρανου πεσων ἔκυσε γαῖαὐ ἡ δὲ τικτεται βροτοῖς κηλοι τε βοσκας καὶ is Δη τριο δενδρωτις ρα δ' εὐνοτοντος γάμου τέλειός ἐστι. των δ' ἐγω παραμιος 3.

Quae tantopere congruunt cum Euripidis fragment 890 v.

1 υυς ει νίψει etc., et Hom. Il. XIX 357. Utiliter etiam Plutarchus monuit Quomodo adolescens poetas audire debeat, pg. 23 - ντι χρῶντα σὰ τῶν θεῶν ὀνομασινο ποιητα ποτε μD αὐτων κείνων Memr μενοι τη vvosae, roτ δε δυνάμιεις τινὰς ων οἱ θεοι δοτερες εἰσι καὶ κα γεμινες ὁμωνυμ ως προγιγορευοντες. 2 Etiam em. V vs. 1, ubi dii hominesque eadem matre orti me dicuntur, suspicor terram signifieari. 3 Eodem olim pertinere putabatur Ag. 139 sq.:

62쪽

pg. 45 sq. ut hic maiorem natu postam imitatus esse vulgo

credatur.

Quidnam x hisco omnibus sequitur Esto Euripidem non imitatum esse eschylum, num ergo omnia statim a praeceptore repetenda sunt Minime. Vidimus saltem sontentias quas recensuimus non philosophis tantum proprias esse. An Aeschylum fortasso Anaxagorae institutions eruditum fuisse putemus 3 Hoc valde exiguam habot fidom. Nam admodum probabiliter mo

judies Sobaubach p. 14 sq. demonstrat a quo neque Zelle mul- 45 tum discrepat, I, g. 865 sqq. hunc non anto Ol. 80,1 Athonas

usnisse Aeschylus autem jam antea in Siciliam prosectus erat, o postea brevissime tantum thonis commoratus mox obiit. Num oschylus tamen philosophiae studuit At de hac re nullum certum superest testimonium ), nisi quod apud Aristophanem ipse demonstrat se diligenter logisse poetas antiquissimos 3. Quamquam nulli umquam scholas philosophicas addictus fuit, tamen sino dubio naturam et ros humanas diligenter et studiose contomplatus est. Neque me judice reconditioribus studiis opus erat

ut alia invenirot neque igitur in Euripideis seniantiis placita

An agorea quaerenda sunt, quae et cum iis perexiguam similitudinem ostendunt o multo subtiliora fuere. um hoc quoque reputandum est, Euripidem, si placita praeceptoris tanto studio ostentare voluisset, ante omnia eas fabulas, quas scripsit quum praeceptore adhuc vivo familiariter uteretur, iis ornaturum

1 Tamen Cio Tusc. II. 10: Veniat Aeschylus non poeta solum sed etiam Pythagoreus; sic enim accepimus'. ode vero Gesch de dramat. Dichthuns de Hellenen, I, g. 267 jure observat horum vectorum fontem turbidissimum videri, quod ipsa produnt verba sic enim accepimus . eque illud testimonium ulla re probabile fit Priusquam in Stoiliam migravit Aeschylus Pythagoream disciplinam non potuit cognosoere, quae postea demum a Philolao in Graeciam introducta sit. In Siciliam veniens aetate erat provectior quam ut novis doctrinis incubuisse sit verisimile. Sed gravissimum est testimonium quod eius sententiae, ut sint nonnullis philosophorum placitis similes, Pythagorica prosecto nusquam reserunt. 2 Aristoph. an. 1030 sqq. Αισα. σκε ναι γαρ α αρχἡς

63쪽

suisse. At quamquam plurimi loci tractati cui anno ascribondisint utiquo incertum est δ), hoc tamen animadvertas, quaeso in iis fabulis quas vivo Anaxagora constat scriptas esse, nullum omnino eiusmodi placitum invoniri. Mihi orgo si sententiarum ipsarum disserentia et veteres genealogi Aeschylusque cum Euripido collati, st has observatio de dramatis ante mortuum Anaxagoram scriptis persuadent Euripidem non ad unius physici disciplinam sententias suas formam sed hausisse ex universa naturae contemplatione et cognitione meditationum humanarum. Oetae cogitationi talis matrimonii imaginem

natura convenientissimam Occurrere nemo certe mirabitur. Recte

enim unro ad Lucr. I, 251 Vol ΙΙ, g. 363 annotat: ΑVedis usquo ad pervigilium Veneris poetas et philosophi coniugium illud otheris et terrae celebrare solent aetherem se. velut patrem imbribus secundantem terrae matris gremium'. Ρartem alteram fragmenti 836 adhuc neglectam mihi nunc

sumam tractandam.

τα κεν ἐκ γαια φυντ εις γαιαν, τα δ' ἁ αἰθεριου βλαστιντα γον εἰς Ουρανιον πάλιν ῆλθε πιλο θνήσκει ν ουδεν των γιγνομένων, λακρινόμενον δ' ἄλλο πρὸς α ου μορφην-έραν ἐπέδειξεν. Huc quoque trahenda videntur quae ex incerta tragoedia ex

V αρτι θάλλων σάρκα διοπετM πως ἀστηρ πέσβη , πνευμ. ἀφεὶς εἰς ι θέρα.

Orion lor ΙΙ, 1 g. 252, 20 ex Antiopa servavit h. 1953:

1 Ignoratur enim aetas tr. 869, 90, 35, 1012 gr. 86s levis est momenti quoniam nihil exponit nisi quod Aether ab hominibus Zeus vocatur de r. 1012 nihil potest conjici tr. 89 non sine ure potius ad Aeschyl. r. 4 quam ad praeceptoris aliquod placitum expressum esse dicitur fr. 35 magna cum probabilitate a auchio revocatur ad Antiopen ob Prob. in Virg. Eol. 6. 31 g. 21. 6, v. auch et Dind. ad tr. 2263, 406quas mi docta est; fr. 488 e sapienti Μelanippe scriptum est ante Ol. 2.1 411oredo elanippe non multo ante esse doctam sed id tamen latet. s. vero e Troad. eitati Ol. 91.1, et r. 836 e Chrysippo Gl. 43,2 demum compositum est. Haec Ix 406 pauca ergo magis confirmant quam infringunt observationem quam in contextu posui.

64쪽

ἄπαντα τέκτει χθων παλιν τε λαμβάνει.

In Suppl. v. 31 sqq. legitur:

ἐάσατ' , γῆ καλυφθῆναι νεκρους ἄθεν Ἐκ-τον εἰ τὸ σωμ' ἀψIκετο, ἐνταυθ' ἀπελοεω πνευμα μὲν πρὸς αἰθέρα, τὸ σωρια δ' εις γο, υτ γαρ κεκτήμιεθα ἡμέτερον αυτ πλην ἐνοικῆσαι βέον, κἄπειτα ἡ θρέψασαν αὐτὸ δεῖ λαβεῖν. His versibus ea quas se. 836 universo dicuntur ad moriam

accommodantur.

Nauehi spurii sunt visi Sentio quidem philosophξω haeo non esse locum sortita decentem', sed potius intempestivo arcessita. Num idcirco protinus notanda et reicienda sunt 2 amque etiam valde dubium os an cum Stobaso 122,3 Moschioni tribuondasint onoortus quid eius rei sit, nimis confidere nolo. quo Orest. 108 sq.:

Valchonaerio adhibita multum proficiunt nisi justo fidentius nitamur s. corruptis. Spurii quoque videntur Helon. 10101016, a loco prorsus alieni: καὶ γαρ τωι τωνδ -τὶ τοῖς τε νερτέροις καὶ τοι ἄνωθεν πασιν ἀνθρώποις ὁ νους τοὐν κατθανὀντων di μιὸ ου, γνώ ν δ' ἔχει ἀθάνατον εἰ ἀθάνατον αἰθέρ' εμιπεσών.

Stobaeus denique de lugenda cognatorum moris 108, 11 ex Hypsipyle laudat: καὶ τἀν ἄχθονται βροτοὶ ευ ο φέροντες γῆν. Etiamsi laeos illos dubios omittamus, tamen in aperto est h. 36 significatio omnia dissolvi si dilabi in eandem undo

orta sint materiem, quae e terra in terram, in aethera autem quae ex aethere nihil enim proprie interire sed dissolvi cunctas mutari. Haec magis quam quae supra tractavi ad interiorem physicam pertinere videntur. hilosophorum igitur placita potius comparanda sunt quam poetarum dicta. Anaximander scripserat apud Simpl. ad Aristot. hysic fol.

65쪽

6ὰθ ἐξ ων ἡ γένεσις -τι τοῖς ουσι, και ἡ φθορα εἰ ταυταγενέσθαι κατα τὸ χρεώ διδόναι γαρ αυτ τέσιν καὶ ἱκνε αλληλοι τει δικlας κατα την του χρόνου τάξιν Idom haud dubio animam aeriam esse censuit Scribit nim heodoratus Gr. in.

cur V, 18, p. 723: Αναρμένης καὶ ' Αναξώκανδρος .... ἀερωδητης υπης την φύσιν εἰρήκασιν ), quae duo placita si conjungimus, consequimur hoc interitu particulas terrenas in terram rediro, aerias in aera dogma Euripideo illi simillimum. At inere- tum est an revera ea placita conjungere liceat philosophus cum de rorum interitu illa scriboret, fortasse et do malaria solida tantum cogitavit et do totius orbis terrarum interitu. Empedocles quoque docuit ortum et intortium proprie esse

particularum concretionem et dissolutionem, verum quo modo quaeque fiant non explicavit. Eodem fere sensu Anaxagoras quoque locutus est, cuius haec

servata sunt M. Simpl. ad hys Aristot. p. 244) τὸ δὲ γενέσθαι καὶ ἀπόλλυσθαι υκ ὀρθως νομέουσιν οἱ Ἐλληνες Ουδε γαρ χρῆμα γένεται Ουδε ἀπόλλυται , ἀλλ' ἀπ' ἐόντων ρκυκάτων συμ-μIσγετα τε καὶ λακρένεται καὶ ουτως ν ὀρθως καλοῖεν τὸ τε γένεσθαι συμμlσγεσθαι καὶ τὸ ἀπόλλυσθαι διακρένεσθαι. In lata Phil. I, 30 ' Αναξαγόρας ὁμοIως την φύσιν συγκρισιν καὶ διάκρι τιν, τουτ' ἐστι γένεσιν καὶ φειράν - quae compluribus locis confirmantur ). Haec quidem optime consentiunt cum Euripideis his θνωκειν ωε των γιγνομένων, διακρινόμενο νυλλο πρὸς ἄλλου μορφὴν ἐτέραν ἐπέδειξεν, sed nullam invenimus apud Clazomenium sententiam quae reliquis similis sit, omnia c. in ea redire unde orta sint 3. Incidimus autem in quaestionem ad quam rem hoc proprie

portineat: τα ν ἀπ αἰθερέου βλαστόντα γονῆς, quod in Euripidis

1 gellero g. 10: Die Seelo sol e si lunarii gehalten haben undisi haben heine Grun dios unWahrscheinlio a finden.' Idem Brandis I g. 189. .s Simpl. in Aristot phys. g. b. Aristot de Geloig. 46 a Plac phil. I, 3. IV, 29. 3 gester I g. 907 annot 1 relato Irenaei testimonio, quo Anaxagoras sertur docuisse animalia facta esse decidentibus e coelo in terram seminibus, subjicit: Daher Eurip. Chrysipp. r. 6 7 die Seel stamine an aetherisOhem Samon undaehre asidem rid in de Aether urnis, te de Lei in die Erde aus de e stamine'. am nolusio, quae niti videtur observatione g. 48 in annot citata, procul dubio falsa est. Res ipsa, me judice, domi de corporibus animalium illa dicta esse non de

animis.

66쪽

fragmento legitur. Numquid praetor animam ei ex aethere ortum potuit ridori γSuspicor ego dissolutionis illius nullum exemplum perspicue

eius animo obVersatum esse praeter animantium mortem eum Vero

indulgentem ingenio suo placitum illud in universum enuntiasse. Ut ad Anaxagoram redeamus, discimus eum animam habuisse particulam Mentis. Verum do morte nullum eius y traditur placitum certum, de qua an disputaverit omnino ambiguum est, quamquam recte fortasse statuit Zeller pg. 908h, Nach seinon all- gemelne Voraussotgunge mussi man aber alterdings schliessen, de Geis ais olcher se gwar Wig, is erratost die gesstigo Individualitat dagogo obens verganglic Wis dis siotache' '). Quoniam amo nihil huiusmodi traditum est, videamus tandem quatenus poeta cum philosopho prorsus concinerit. Huc redeunt 1 nihil proprio interire, verum ortum et interitum esse μῶξιν et ἀλλαξιν, ' animas naturam ess subtilissimam ). Haec autem omnes fero eius temporis philosophi, quin eruditiores omnes, suspicor, docuerunt; proprium vero Euripidis illud de mort et interitu, nisi forte novaras philosophia Anaxagorea testimonia e tenebris proferantur, ad huius auctoritatem revocari non potest. Ρraeterea, ut hac quoque in re temporis obsorvemus rationes, nonne dogma tam grave jam aliqu&ndo vivo praeceptore vulgasset, si eum in naturali philosophia presse esset secutus In 42 iis autem tragoediis , quas constat ante Ol. 87,3 compositas esse, nihil huiusmodi invenitur; at h. 36, quod hac in re gravis- 406 simum esse vidimus, o Chrysippo est l. 93, composito post amplius viginti annos quam mortuus est Anaxagorast

1 In lac phil. V. 25, 3, Anaxagoras docuisse dieitur ύπνον σωματικὸν εἶναι παθος, οὐ ψυχικ Dae δε και ψυχse θάνατον τι, διαχωρισικιν, quod Zellem pg. 08 interpretatus animam perire in corporis separatione' fide indignum putat. At cum Schau-hachio pg. 189 potius verterim mortem esse separationem animae a corpore. 2 in Aristot de An. . 2 'Aναυσθρας δ' Ιοικε Κεν μερο λέγειν ψυχήν τε πισινοον, σπερ μομεν και προτεραν. κρητα δ'ἄμφῶν ac μιι φυσει. 3 Nam parum attinet quaerere utrum Anax τὸ νοον, - quo utitur quasi eiusdem naturae esset ac anima, ut superiore annot vidimus, - velit esse aμα an ἀσωματον, de qua re teste eodem ristotelis apite ἔττον διασαφειρο v. imprimis gelier g. 888 cum annot 6 . Neque quidquam juvat indagare quid Eur proprie dicat αἰθερία γονην, quod ne ipsum quidem satis perspexisse suspicor.

67쪽

Verum alia in regione Grasciae in similem sententiam incurrimus Epicharmus, comicus Siciliensis, alter philosophus scenicus, de ortu et morte scripserat Uut Consol ad Apoll. p. 110 Α , συνεκρέθη καὶ διεκρέθη καὶ πῆνθεν , εν ῆνθε παλιν, γαλὸν is γαν, πνευμα Ἀνοο τ τωνδε χαλιπὸν ουδὲ VEpicharmus vulgo creditur 'thagoreae disciplinae sectator fuisso nec non in his eller pg. 462 videtis Ρythagoreistas Ei usse' hac fortasse de causa quod hi animas relicto corpore in aether circumferri credebant δ), teste lox. olyh. apud Diog L. VIII. 13. Indagare poteramus utrum uterque poeta fortasse e doctrinis Orphicis hauserit, quas Euripidem

equenter commemorare vidimus, 'thagoreos autem valde honorasse constat 3 an Atheniensis poeta Sicilisnsem imitatus sit 3. Sed satis est consensum notasse. am etiam sine mutuo commercio consentanea inveniri facito explicari potest. Observantibus quantam cognationem in oligione et institutis gentes regione aetate ingenio divorsissimas habeant hac sola de causa quod omnes, quippe societates humanae humanitatis quibusdam legibus communibus constrictae sunt, profecto non mirum potest videri duos eiusdem gentis homines aliquando separatim et sine imitatione easdem cogitationes protulisse Ii, qui ab similibus exordiis profecti similibus rationibus utuntur, necessario ad similes conclusiones pervenient. Neque video cur omnibus modis nos vertere et torquere debeamus ut tandem investigemus aliquem, quem Euripides servi-1 Quod pressius referre videtur aliud Epicharmi r a Clementerat servatum: ευσεβὴς τὸν νοον πεφυκως ο παθοι κ ουδὸν κακὸν κατωνωπι ἁνω τὸ πνεύμα διαμενε κατ' ουρανιν. Eandem esse causam suspicor, ur Zeller II g. 17 de Euripideis quas tractamus sententiis dicat .das si thesis aut die Lehre de Anaxagoras und Archelaus, thetis aut Orphisch-Pythagorischemeberlmserungen nruchWeisen.'2 Μιετεμ νυχωσεως placitum Orphicis proprium erat, sed ignoratur num praeter mythio illa etiam φυσ Deae quidquam de morte statuerint, vel saltem disputaverint. Commemoratur liber Orphicus Φυσικα, o quo verisimile est Aristotelem de Anima I, 5 g. 48 B rettulisse haec: τούτου πεπονδε καὶ ὁ ε τάις ορφικοῖς καλου- μενοις ἔπεσι λιγος φησι γὰρ τὴν ψυχὴ εκ τού λου εισιεναι ἀναπνεοντων φερο- μενην πο ανεμων, unde tamen nihil consequimur, quod a vulgari opinione eius aetatis multum discrepet Insuper valde incerta est eius libri auctoritas.

quae unde poeta Romanus petiverit reperire non potui. ullum enim exstare videtur testimonium, quo pleurus cuius disciplinam numeris elansit, ea docuisse tradatur. Quamquam unro adirmat loco illos omnino Epicurum redolere.

68쪽

liter secutus sit. Sententiae enim, quae nobis hanc disputandi copiam dederunt, non tam subtiles sunt et abstrusae ut non aliqua ex parte ipse meditando excogitare potuerit. Quare mihi non videor temere concludere contendens nostrum e cognitione dogmatum praeceptoris aliorumque philosophorum, e recordatione Anaximandrei placiti, e propria quoque naturae contemplationeo commentations hausisse et collegisso illam legem omnia ad ea redire unde orta sint, corpus in terram, aethoreas partes in aethera ).

Tandem quod me justo diutius detinuit se. 836 relicto ad alia convertar. Quoniam de terra locuti sumus statim quaedam subjicienda videntur ad h. 938 καὶ asi μῆτερ ' 'Eστlαν δέ- χι σοφοὶ

quae Macrobius Sat. I, 23 8 adhibet ad illustranda verballatonis in hasdro pg. 274 πι μενε δὲ 'Eσπέα ἐν θεων ο&ν μόνη.

s quia haec sola quam terram esse accepimus manet

immobilis intra domum deorum, id est intra mundum, ut ait

1 verninamen animum attendas ad Heraol. Pont. Alleg Hom. pg. 76 ed. MO . :m γαρ τὸ υ μενον ta τινων εις ταύτα ἀναλυεται διαφθειριμενον, ω περεὶ Mφυσεως α δεδάνεικεν εὐαρχη χρεα κομιζομένης ἐπι τελει Διὸ δὴ το7 Κλαζομενίσι διγμασιν Ἀπιμενος Eυριμίδης φησί χωρῶ ν οπίσω - ψεν ἐκ γαιας . . . Hoc ergo testimonium meae sententiae aperte repugnat, declarans Eur in his praeceptorem seontum esse. Ea tamen cur Heraelidem errare putem. Primum nemo alius soriptor simile quidquam de Anaxagora rettulit. Tum verba citata tantopere Anaximandrnm sapiunt ut vix dubitem eum quod sit,ilesii tribuisse Clazomenio. Crede mihi, opinor, ollatis hiar ασπερεὶ su φυσεως, α δεδανεικεν ε αρχη χρεα κομιζομενης ἐπὶ τέλει cum illis Anaximandri jam supra laudatis: a ab δε η γενεσίς εστ πάις ὁσι και τ γ ν φθὰ ραν εις ταύτα πιεν Der ναι κατα τὸ κρεω διδι vos γαρ αυτ α τίσιν και δίκην ἀλληλ ι ς τῆς ἀδικια ς κατὰ τ', os t τ εξ ι , quibus verbis v. l. an exponit designari damnum et detrimentum a πειρα quod principium posuerat iliatum, quum se variae res ab eo separarent, et ho modo compensandum. Haec simillima nonne anni Praeterea paullo ante seripserat Herael. ὰλλ' ὁ Κλαζομένιος 'Aναξαγιρας, κατα διαδοχη γνωριμος ων Θαλήτος, συνεζευξε a δατι δευτερον στοιχειον την γην, να ξηρ μιχθὲν τὸ γρo ε αντιπάλου φυσεως ει μιαν ὁμονοία ανακραθη. Quae sunt ista somnia et deliramenta Quis docuit Ego alia ratione expedire nequeo quam ut eum ha in re quoque Anaxagoram cum Anaximandro oonfudisse statuam et opinatum esse τὸ πειρον ex aqua et terra tuisse compositum.

Eo magis autem id suspioor quod nomini subjecit: καταβια δοκην γνωριμος 2 Θαλητος. Μihi igitur Heraclidis observationem ut inexplieabilibus erroribus implicatam prorsus negligere nulla ea religio.

69쪽

Eur. et '. dem respicere videntur latonis verba ud lut. Περὶ του πρωτου ψυχρου pg. 954 F): εν ου κατα χώραν μόνον ἀυ. καὶ κατ υσέαν ἀμιετάβλητον την m c. 'EστIαν τε δὴ μένουσαν ἐν θεων Iκν κλιττα προ γόρευσαν οἱ παλαῖοι, δια την στάσιν καὶ πῆξιν.

Quaeritur quinam sint οἱ σοφοὶ βροτων Euripidi, οἱ παλαῖοι Plutarcho Neque responsum promptum Θsiderabitur Theologumena Arithmetica pg. 7 d. st hoc offerunt: καὶ δ, Eυρι-

πέδης ς Αναξαγόρου γενόμενος μαθητὴς ουτω τῆς γης μέμνηται, 'Εστων . . . Suspicor hoc novum esse exemplum illius μια- νέας ' omnia quae poeta dixit ad Anaxagoram revocantis, quem talia docuisse nusquam apparet.

Ρresserus I. g. 328 sq. putat otiam fabulam Hymn. Hom.

in Aphrod. s. 24 sqq.), qua narrentur Neptunus et Apollo Voriam sibi in matrimonium petivisse, significare eam eandem esse quae terra, quam scilicet sol ista Apollo assidue conspiciat, mare Neptunus amplectatur. amque dehinc vulgo terramosae habitam, imprimis a philosophis poetisque philosophantibus. Huius tamen rei nullum testem Euripide priorem citat, neque satis explicat qua ratione cum terra permutari coeperit.

Μs judies Vesta initio fuit, quae semper mansit, focilaea. Quapropter Hymn. in Aphrod. s. 29ὶ

τῆδε πατηρ δωκεν καλον γέρας αντὶ γαμοῖο, και σε μωρὸν οἴκον κατ' ἄρ' Iζετο Hια, ἐλουσα. Focus enim erat medius aedium locus, ubi sacra fiebant, et quo in rebus solemnibus tota familia convenire solebat, itaque svasit symbolum totius domus in familiarisque conjunctionis. Societas humana magna esse familia habobatur, quo factum est ut civitates quoque suum haberent focum, qui eodem loco semper sustineretur summaque veneratione coleretur. Sic lacus erat velut sedes stabilis omnibusque communis. Hac ratione suspicor τοι σοφοῖς βροτων, quos jactat Euripides, quum totum mundum una contomplari coepissent, terram, παντων δος σφαλες αυὶ

auctore Hesiodo Theog. 117), ξυνὴν παντων θεων auctore Ηο- mero Il. XV. 193 visam esse aedem illam mediam, immuta-

I Ipsum quoque vocabulum Ἀστία ut apud nostrata saepe totam domum sis steat vid. Aesin Cho. 864, Pers 865. Soph. Aiax 860, Q. col. 634.

70쪽

bilem, communem totius mundi. Exindo collata soci divinitato Personam nomenque Vestae in eam transtulerunt cf. lut locus supra allatus . Sic eo ineptiarum perventum est ut eadem haberetur et omnium rerum animantiumque mater et Virgo aeterna καὶ actae μῆτερ, 'Eσπιαν δέ, οἱ σοφοὶ βροτων καλουσιν )lVerum videamus qui tandem uorint viri illi sapientes. In libello de anima mundi, quod imae Locri nomine fertur, γα vocatur τι θεων pg. 97 D congruenter iis quae supra disputavi. Timaeus fuit philosophus ythagoreus; sed libellus iste videtur nonnisi latonielaimasi osso opitome In eo sano libro ista

verba non leguntur, sed epitome scriptor ea manifesto usurpavit, quod lato torrae modium mundi locum assignaverat

nam excerpti g. 97 D congruit cum latonis g. 403. Constat latonem in philosophia naturali multum e disciplina 'thagorica desumpsisso. otest igitur fiori ut auctor istius libolli

indidem suam terrae appellationem petiverit. Ρrobe sentio quam levis sit haec suspicio sod nescio quid me impollit ut eius appellationis auctoritatem ythagoreis ascribam fortasso hoc quod mythica physicis copulata exhibet vel quod theocrasia a theologia Orphica, quae iis non pauca suppeditasse videtur, profecto non aliena est v inha inlaria ΙΙΙ Β, de theocrasia). Accodit quod Pythagoreorum nonnullos terram Dτέαν vocasso traditum est; at ambigitur utrum posteriores

tantum an etiam priores.

Ρroclus in uelid. Elem. g. 48 de iis loquens ait: καὶ γὰρ

'Eστέα καλουσι τῆν γῆν τινες Simplicius disputans ad Aristot. do Costo II, 13 de igne centrali vulgo 'EστI Vocato, quem Ρhilolaus procul a terra in medio mundo collocaverat v. luc.

1 Dion Hal. ΙΙ. 66 agens de cultu Vestae apud Romanos assirmat eos in contrariam partem disputantes deae ignem sacrum existimare quia terra proprie ait:. 'Eστί δ' ἀνακεῖσθαι τὸ πορ νομίζουσιν τι γε τε οἴσα η θεὸς ac τὸ μέσον κα τέχουσα το κοσμιου τοπον τὰς aevάφει το μεταρσίου ποιεῖται πυρὸς ἀφ' ἐαυτης'. Quae argumenta haud dubie petita sunt e disciplina Pythagoreorum posteriorum, qui ignem centralem, unde sol et astra lucem acciperent, in media terra collo-

- Vesta eadem quae terra. Subest vigil ignis utrique', quam explicationem poetam suspicor de suo potius quam ab aliis veterioribus aeων tam protulisse. usquam exstant testimonia Vestam antiquissimis temporibus eodem modo quo Hephaestum igni subterraneo vel universo igni praefuisse.