Casparis Barlaei Orationum liber. Accesserunt alia nonnulla varii & amoenioris argumenti

481쪽

so MEDICEA HOSPES.

Atque oculos per me fer. Medicea, tuos, si uos portita, qua tecta vides, turre ue, ratesque, Templaque, fortuna sunt monumenta mea. Per terens Juctusique vagor,sua muriera mundus

Misiit, is hic pretio prostat uterque suo.

Caesaream felix, abavo donante, coronam, Et decus a vestro sanguine grande tuli. Ad Te praeseriti redeat nunc gratia facti, iEt non immemorem, maxima Neptu, habe. Sic placui defiensa tuo Regina marito, Sic nato de Te Rege beata fruor. Si majus genuisse Deos, Regesque, Ducesique, Iam Matri liceat tot placisse Deum. Ex Currus hujus adversa fronte spectabatur Navigium, Reginae velut obnavigans. In ejus Irora Virgo, Amstelodamensem Vrbera reptaeentans, speciosa, elegans, Vestimentis pulche rimis fulgens, prono ad omne obsequium vultu, corporeque nonnihil inflexo, Reginae reverenter ac demisse communem salutationem votaque publica offerebat. Erant in eadem conspicui Hollandiae Comites duo , quorum supra facta mentio. Eorum alter hastam manu gerebat, hqua vexillum pendebat Amstelodamensium insignibus intextum.

Huius spectaculi laetissimo adspectu cum se explesset Regina, Aulam Principis, quae jam in propinquo erat , subiit, profectionis suae &pompae triumphalis terminum. Solent hac Do-mo excipi Hollandiae Principes dc Gubernatores, quoties in hanc Vrbem deflectunt. quod cum accidat rarius, & non nisi destinato; in

parte Palatii sedem hic Consilii sui sibi delegere Maris Praefecti, si ve Collegium , ut vocant, Admiralitatis , ex Delegatis Foederati Delgii constans. quibus tuendi adversus piratas,

482쪽

MEDICEA HOSPES. qu

ratas, & praesertim hostes Morinos, Oceani& navigantium securitati invigilandi partes

demandatae. Area in medio est spaciosa, quadrata , tesselatis strata lapidibus. Porticus ad sinistrum introeunti latus excurrit, in ambulacri usum , a Senatu exstructa Anno I sq, quo tempore , expugnata Groninga , Civitatem hanc triumphans ingressus fuit, illustris memoriae Princeps, Mauritius Nassovius. Atria , conclavia , coenacula , triclinia habet ampla& magnifica , quibus excipi satis digne eminentiores Potestates possunt. Et licet Maj stati Regiae augustius & magis regale palatium debebatur, tamen augustius memoria retro Principum pandere Amstelodamenses non 'potuere. Fuit hoc Reginae, quo tempore hic commorata fuit, hospitium. Celsissimae Amransiorum Principi aedes vicinae, splendidae capacesque, mercatoris Trippii patuere. Illustri Culenburgi Comiti, Domino Brederodio . Sylvarum Hollandiae praefecto, aliat alibi habutationes assignatae. Hortus Sagittariorum aedia ficio recenti ornatior, iisdem Dominis prandii coenaeque ex Consulum instituto locus fuit. In amplisumum cum se Atrium recepisset Regina , aulaeis undique suspensis fulgidissimum,m sublimiori sede veluti throno consedit. Theodorus Haselaer militiae praesidiariae titulo Majoris Praefectus,&Collegii Societatis Indiae Orientalis Asellar, in eadem Aulae parte habitans, id negotii sibi dari passus est, ut ea quae ad

Reginae commoda, securitatem, ac tutelam facerent , procuraret. Qui quam fidem hactenus Vrbi universae, inpraesentiarum Reginae omnibus modis probaVit.

Tum Nobilissimi, Magnisicique Reip. Am

483쪽

stelodamensis Consules, Curia egressi , a qua

mota vel laetis vel tristibus Vrbe non recedere in more habent, Reginam adiere , una cum Syndicis D. Guillelmo Borelio,& D. Cornelio Boomio, ut adventum illi S. P. A. nomine gratularentur. Ingressi & ad salutationis ossicia admissi . his verbis h Gallico sermone versis, eam affatus fuit Guillelmus Borelius, Dominus de Duynbehe, Vrbis Syndicus: SARENIssIMA PRINCEPS, Constes ac Rectores Erip. hujus , fimma memeratione M sati Tua incia sua, de

tam voluntatem submisse per me osserunt i se super felici Tuo in Urbem hanc adventu lati gavisque, in maxima honoris sui parte ponunt Regia dignitatis aquilia 'n praesentiam. hic ut morari dignetur M. T. 9 Civitatis, si qua tanto fastigis digna reperiri pinni, commodis siui, serio rogant obsecrantque. quin hoc nomine se M. T. debere fatentur , ct Regalis Tui υulatis splendore Emporium hoc irradiari, gloria sua deputant. Si oculis usurpare operlustrare istud non gravalitur M. T. Vrbem spectabit, quae imter longi belli aspera nonsolam instacta stetit, ct pristinum decus inter a servavit; verum

grandibus insuper incrementis aucta D. D. Omdinum cura, Regum foederatorum ope , Vesr

que M. favore 6, oratia major omatiorque evast. Quo beneficio cum M. T. obnoxius sit Status his in universum , privatim vero hujus Vrbis : nequaquam se iis ossiciis, qua M. T. prasiari

484쪽

pramri praesens occasio sinit, tantorum merit

' rum summam adaquasse, sed unge insta ista sa

re libens agnoscit. Augustissima Domina, Roges Principique Supremum Numen imitari habent , cujus in terris vicem sustinent. pro maximis assidui ue beneficiis, sincera voluntatis ac prone gratitudinissuria acceptant. haec ipsa D mini mei istibata is nunquam intermoritura M. T. despondent o de vent: ct ut Regio Tuo famore Rempublicam hanc porro prosequi ac tueri digneris, omnibus votis flagrantissime contendunt : ct quidquid inciorum praesari M. T. potes, eidem humili e ct prolixe deferunt. Ad hanc Syndici orationem placide respondit Regina,gratias se agere Civitatis hujus Rectoribus , pro ossiciosa re plena erga se tam benignae voluntatis significatione , multis se retro annis hoc in votis quam maxime habuisse , uti celeberrimi hujus Emporii conspectu frueretur propius. jam tempus te nactam, occasionemque lustrandi Vrbem , & coram studiosius videndi, quidquid in ea visu rarum eximiumque esset. iterumque gratiis actis Rectoribus Doriminisque hujus Reip. gratissimam sibi hanc este tam benignae erga se humanitatis testificati nem,plenae benevolentiae vocibus significavit.

Hinc digressi Consules , Celsissimam Ameliam , Principis Auriaci Conjugem , fidam Reginae asseclam adiere , & gratulatione ibidemi ac salutatione defuncti, in Curiam se recepere, I ut ea curarent provide, quae ex Reginae essenti & Reip. honore. Mos est, ut diipositis peri castra & oppida excubiis , tessera, sive Voxi detur vigiliarum praesectis. Illam due in ca-

485쪽

stris, Imperatoris est , in civitatibus, Cons Ium. Verum hanc dignitatis 3c supremi iuris praerogativam Reginae detulerunt, quae dum hic suit, Voces dedit in singulas vesperas, &primam quidem Maria. Voluit prudentissima

Regina nomen suum commodare custodiae&securitati Civium, quorum propensissimos erga se animos tanto concursu , tot Rratulationum gaudiorum & festivitatum studiis experta fit rat. quin leve putavit , Vocis arcano tueri Remp. cujus causa quidvis vellet. in votis habebat futurum , ut non Maria nuda recitatio,

sed Maria ipsa Senatus, populi , mercantium honori, felicitati & utilitati aliquando cons Ieret. Huic jam quies erat intra Aulae parietes, sed nondum Equiti nostro, nondum militaribus Civium copiis. quo exceperant Reginam

ordine, quo per Urbem deduxerant, quo comitati currum fuerant, Aulam praeterequitans ille praetergressi hi, non nisi sero Vespere magnificae Introductionis finem secere. Cives hic 1llic igneis missilibus in sublime jactis, ten bris noctique lucem, privato quisque affectu ,

kenerabant. quae licet summarum aedium de turrium fastigia aequarent, infra tamen Maj statis suae gloriam famamque attollebantur. S lam resolutus a meridie in pluviam aether queruli sermonis nonnullis materiam subministrabat. Erant, ut in divinationes prona sunt mo talium ingenia, qui minus auspicatam pluviam interpretarentur. contra,qui optima in spe habent , non tristitiae & doloris, sed laetitiae bonique ominis prodigia coelo portendi dicebant: fulsisse hoc die Solem, flasse leniter Zephyros, impulsum sine procellis Neptunum assurrexisse Gallici maris Dominae, Xam Amstelainq; Iceto

486쪽

MEDICE A HOSPES.

murmure ripis adstrepuisse , Vulcanum h m

chinis bellicis ignes suos evomuisse, torme torum fragore concussam Tellurem : Non potuisse non etiam Iunonem, quae aer est, in partem venire communis gaudii, nec alia illam

ratione gaudium testari potuisse, quam si coactis , quibus imperat nubibus, in eluviam illas reilvat, & scecundis imbribus in terrae gremium descendat. Dicebant alii, Berecynthiae in foro Currum parari, hanc terram esse, quae nullo beneficio magis, quam pluviae, post serenos Soles gaudeat. Dicebant fastidiose graves, magnis voluptatibus comitem ire dolorem , trima inisteri laetis, secunda adversis castigari et quasi vestium splendorem coelesti madore adspergi grave soret iis, qui animas pro Patriaebc Reip. salute devoVerunt. Sequens proxime dies lustrandae Urbi impensus fuit. Ejus Rectores Reginam a meridiem Domum Societatis India, quae ad Orientem mercatur, deduxere. quo ossiciosa Praesectorum ejusdem Societatis humanitas illam benigne invitaverat. AEdificium amplum est &spaciosum. Receptacula habet, in quibus Indorum aromata, piper, nuces myristica', cari

philla, casia , macis, aliaque ejus generis aeri exponi &insolari commode possunt. Porta, area,atria, conclavia magnifica omnia & splendida. In ipso Praesidum triclinio, ubi conveniare solent & consilium de rebus suis habere, picturas cernas exoticas Chinensium, Iaponensium. Pendet magna Bataviae Civitas arce sua terribilis & inaccessa. Pendet Iaponensi uin Regis Aula , cui parem non habet orbis, pretio, amplitudine, robore. Pendent circum Instulae Moluccae, arces,sylvae aromatiferae,Oppida, po

tua,

487쪽

tus, nostri sub alio Sole dominii. Pendent SL inarum populis proxima loca,favoris Belgarum apud longe dilutos documenta. Arma eXotica, hastas,sarissas, secures, scuta testudinea parietes habent. Tabulata & contignationes in longumlatumque expansa, suisque cancellis distincta, gemunt sub pondere. Hic acervos cumulosque ectes serici facti infectique. Hic aliorum aromatum conditoria & proprias stationes. alibi succi, gummi, & tinctorum terrae suis singula Iocis sidulantur. Quicquid horum Moschus, Sarmata, Cimber, Germanus, Gallus, Italus,

Afer, Graecus, Belga in usus suos convertit,huius domus mercimonium est. Instar marini arustus accedunt alia, alia recedunt. Porcellana

Vasa, quae veterum Myrrhina esse Scaliger &Cardanus credidere,genus fictilium prec1osissimum,gratissimumque huc quotannis majoribus navigiis inseruntur. Ac de his navigationibus,

quod de victoria illa Mithridatica Pompei in gni olim Plinius,non immerito quis di erit,eas

praecipue ad margaritas gemmasque & transumarina ista utentilia mores inclinasse. Hujus Domus Societas parvis principiis nata, hodie in eam , Dei beneficio provecta est fortunam, ut quotquot sortis suae symbolam primum contulere mercatores, jam illam quadruplaverint. Haec ipsa suis opibus militem conscribit, exemcitus colligit, castra sigit, movetque, bella in alio Orbe gerit, urbes expugnat, insulas subdit, classes adornat, terris, fretis,portubus Castellae Dominum exuit, patriae labores,alibi atterendo Hispanorum vim egregih levat, denique ea agit perficitque , quae a magnarum Potestatum conatibus non longi abscedunt. IR

488쪽

MEDICEA HOSPES. π

In Domum Societatis Indiae

Orientalis. FErit iter Fortuna mari, pervenit ad Indos, Et trocul Eoo it m orbe pedem.

Memnonia patuere Domin, patuere Moluccae,

Regnaque foederibus tot sociata novis. In thalamos Aurora tuos jam clas 3 itum es, Et Batavos alibi, tectaque nostra vides. Non satis es vicisse domi, cum Sole vagamum.. Et tanto volupe est vincere teste foris. Sint vestra merces Indi, sumim horrea Belae. Osu Oriens fruges parturit, Arctos halet. Servat Mems sectus, quos torrida coxerat astas, Et calidum gaudet mandere bruma piper. Mittunt thura Arabes,permutant frica Persa. Ei Jaciosa suas Dis ministrat opes.

Parthica disentas onerant velamina puppes, 'claque Sina rum carbasa plena vomunt. imia quot fundit Ganges, tot navigat unus Amstela, ct externo sub Iove beua gerit. Lucra Dim omnes nobis atque aquora pandunt, In niunt quoυis littore lucra viam.

Hesterio cum Rege solum partimur is undas, Et formidati frangimus arma Tagi. Qui dubitas, castella, domos, arcesque tuere, Atque alio patriam crede jub axe dari.

Sic aliis alius populis disenditur orbis, Totaque se vendens machina, rursud emit. maque ferax longe spatiis immanibus Eos digit, in Balacis continet una Domm. Subeunte Domum Regina per instratam pulchrioribus pannis aream, ecce in patenti Atrio, Epulum apparaverant Societatis Praesecti, nonia palati soluin, sed & oculorum nariumque V oblecta-

489쪽

Ium propria tunc , dapes vel quasi dRE' - -- bavus E Samo , at Fuere in veterum ex Ambra

490쪽

sacchara, & pulveris tormentarii terribilis materies, sal petrae, sive nitrum, suis locis dispolita. Etiam gummi lacca, & apum labor cera, &magni pretii olea E macide dc nucibus myristicis, dc zingiber non conditum & sacchari comditura pellucens obsonium faciebant.. Errabant Medisea oculi, quae peregrinarum

re insolitarum epularum fruens conspectu &attactu , cum Indis se , Moluccensibus, Persis, Arabibus , Iaponensibus, Sinis convivari j cunda animi agitatione putabat. Sordebant prae his diaria & consueta, phasiani, scaroruin jecinora, perdices, sumen, apri, & quicquid exquisitissimorum ferculorum largissimo sumptu in gulae gratiam arcessunt delicati & flue tes. Non hic Asinii Celeris, aut Apicii, aut Claudii, aut Caligulae, aut Cleopatrae portentosae cupiditati litatum fuit. Non ad mensam flagitati remotorum littorum pistes, peregrini

aeris volucres, alieni temporis flores. non hy- hernae poculis rosae innatabant, non aestiva in gemmis capacibus glacie salerna frangebantur. Omnia citra luxum , citra profusionem ea solum ostentabant, quae mercatu annuo ex Oriei te huc deserri consueverunt.

In Ferculum Orientalium mercium Reginae Matri paratum. VI is, ct insolitas mirata es Regia mensatis

Mater, Eoas attigit ore dapes. Stabant ante oculos messes, quas mi perat Indus, Dum dederant Perse, quas pretiosus Arabs.

Delibat Medicea suis stagrantia cannis Cinnama, is externo fercula missa solo. Adlicit Aurorasegetem, thus, balsama, myr

rham .