Sententiae philosophicae fundamentales: quas olim in usum auditorii ...

111쪽

--κ sequitur. Aurei, ut obtineant, non alio opus esse DEO . quam mundo,eum insenitumesse contendunt,eundemque aeternum. At finitum esse, patet ex eo, quod impossib, te sit infinitum ex finitis componi omne nim coinpolitum ex finitis,factum est per a ditionem. At additio finiti adfinitum totum facit fihilum. Alias diceremus id , quod a surdum est contradictorium, finitum una initari'rte auctum, per illam infinitum fieri. Sic finitum daret quod non habet, scilicet in-fnitatem. Sequeretur etiam, mundum&ab orieme, occidente. aquilones austro infinitum esse: sic plura esse infinita, non unum at infinitum ab una parte, minus est infinito in utramque quod minus Ver est, io, ad huc est finitum Mundus ergo finitus quidem est,sed cum finis hujus, ubi 'ualis,

idea nobis nulla sit Divinitus concessa, eo, quod mente comprehensum tenemus, con- tenti simus, quod scire non possum's, omnis scio libentes relinquamus. Sane mundo infinitas non sine magno periculo tribuitur. Licet enim infinitas molis, quae mundo com peteret, si infinitus esset, vilior multo Videatur , quam infinitas illa Divina, quae tota est 'irit lis; suo tamen isodo mundus moD aequa

112쪽

aequaretur, si esset in vitus, Ari agmen stri, plura doceat, EuM omnibus coelis es

secunda hoc capite sententia undamentalis:

Z. -- contingenter existere contristem ter talis ex me

Contingens est in existentia, quod potest non esse contingens in essentia, quod potest aliter esse Munqum eta comtingemtem in existentia, probavi supra. Iam pro bandum est, in es ientia contingentem esse, quod supra cap. I. Secit. I. g. F. t satis manifestum, supposui

mundi formas, a nostro diversas esse possibiles, ' aeque possibiles. Est igitur urinsen mundi forma ideo contingens, quia non sola possibilis, adeoque nec necessaria. N cessarium enim esse non potest, quod aliter esse ootest. Nec adeo disscile est probare quod assumsi, scilicet possibiles esse mundos aliarum formarum, sive totum, sive singulas eius partes majores vel minores considor mus, ut id hic necesse sit demqnstris ot isset

115쪽

cus. II:DuM DUM M. 37is i terra nostra major esse et potuissetissis minor: p Fuissem corpora hQmanum major yel minor/ s. Et ite potorant terrae a M. MituMni etera mundi paxtes esse ac torminodatae. Quod igituri Miri est mundus , adesse contingit.

Ilae fluit nobile consectarium, ad superius' 'caput de DEO pertinens,nempe dari e sepientissimum, potentissimum quod ex innumerabilibus formis possibilibus hanc

unam. ut fini suo aptissimam elegit, electamque ad actum determinavit. Quae detrionstratio est Lei itiana, eaque egregia. Sed hoc loco quaeri potest,annm mundus Porum rit esse ab arterno,& tamen contingens Sci licet quaeritur: an non mundus iam inde ab aeterni potuerit creari, nempe ex nihilo s ne enim quodcunque ex nihilo meatum AE, contingenter existit Assirmat hoc possπh mam Aquinatem Vol sanegant ejus adve sarii. . Decisio petenda est ex vera aeternitatis

idea , d laturque respondendi occasio,proposito equinti eaoome I. V. Tertii hic landamentalis sententia hamino:

s. impossibiu es mundom esse aeternum. .

116쪽

tempus, quo duravit duae aeternitriis no in onipibus Naturalistis ledet ius,a0 tas eius non viam infinita esse potest, civ filiteri noridum desinat. Non ergo extitit ab infinito uti porea quia non dum infinitum fuit Neaque enim intelligo, quomodo possit ipso actu

infinitum esse , quod numero constat in inmmium multipheabili Semrer finisum mane quod χmper augera potest. Vere infinitura augeri certe non potest. A vero si aeternitas hie signifieat existentiam infinitam sino fluxu temporis , illa natur mundi prorsus repugnat. Talis enim aeternitas absolutam imm tabilitatem inviavit. Mundus autem non po rest esse immutabilis, cum ex partibus mutata libux sit compositus. Neque enim parum arusii sunt Panthesis, dum volunt hoc totum esse immutabit licet partes e ussint mutabiles, mutentur perpetuo. Nam non possunt non partes esse ejusdem naturae, ac toturninum. Quod ex partibus corruptibilibus comasomtur, id ipsum est ore tibile, tametsi im diutius aetatem,serat, quam partes ejus singulae, imprimis minutiores. s. VI. Quarta sente a fundamentalis ra 'indum os mundum ex Drtuis atomorin

119쪽

Cap. II: M DE Mum ys. Hoc modo stultorum prineeps Epicurus

. putavit mundum esse factum, sine ulla demonstratione supponem 1 atomos 2 e rum motum gravitatis perpendicularem, per lineas primum parallelas, deinde ad se invi rem inclinantes, . solennes motus leges. At haec omnia sine ulla ratione supponit an quam necessaria, cum inanifeste sint continis gentia. Sane gravitas materiae ante formaluntlystema absuiae tribuitur. Si enim, quod, fissimum est, in sysi emate jam larmato, non omni eorpora necessario sunt gravia , sed quaedam pro ratione quamitatis suae te ia,

quaed/m in statum retro eo insanius erat gravitatem dare corporibus extra systema versan tibus, ubi nullus erat terminus a quo nublus ad quena laberentur Quamobrem nullum est dubium, quin motus gravitatis uni carat ratio Lex quaed. motus specialis, in vino verbo tum stabifita, cum systema mundanum formaretur, vel esset in fieri. Et his Lex, quemadmodum omnes ceterae motus

leges, quas habemus, est contin gens rigo caussa al,qua priori laxerminari debuit.Posita vero hac caussa. positis egibus moturuposito motu, non inun tamen sine diremo ad finem, machina tanti artificii fieri tuit. Sine motu enim omnium partium concin' s

120쪽

harmon co, impossibile est spus fieri comςors harmonicum. MDossibile quoque est,

motum multarum, mulio magis innumer

huium atomorum , sine sapientissima &p tentissinia cure stiqne ad unum finem fieri harmonicum. rasas enim dicendum esset, quod Epicuro exprobrat Cicero, Omnes at mos pacto quasi inter se inito consensisse in s motus. qui 'ti formando conVenirent. Ex quibRs patet, circa mundi natales non solum Epicurum delirasse , sed 3 Cartesium, dum docuit , mundum hunc, licet Divina manu elaboratus sit, tamen sua quasi sponte talςm p*tuisse fieri, qualis nunc est, si DEustantum generalibus illis motus iregulis conis ditis,motum inchoasse sine ulterioritoncursu. Et hic quidem locus in toto Cartesio est omnium pessimus, 4 piis eius amicis, ait deploratus. VII.

1 Ioe, quod dixi, impossibile esse, probati in etiam 'uotidiana experientia , cum in mundo infinitis fere modis concurranio com lictentur particulae, iusquam tamen cernantur machiflae, aut vera organica corpo- ea thde orta vulgo quidem creditur, excipiendam hic esse generationem insect0rum,quae