장음표시 사용
261쪽
ur A POST MISCELIM FLUIDORVM e. 163
mentis Tab. I. Occumini, sim minoris momenti, quam caeteri errores, quibus cautissimus quisque obnoXius esse
solet, et qui modo huic modo isti experimento se immiscent patet etiam 6 cur in tabula et da multa experimenta aeque meo calculo respondent, quam Clariss Kraffli et quaedam magis meo quam ipsius, quia ob maiores massas iactura caloris in his experimentis interuallo temporis paruo , quis eXperimentum quodque durat, parua esse debet. q. a. Consideratis his omnibus, cautiones nobis colligere possumus, quibus opus est , si eiuSmodi experimenta rite instituere VolumuS. 1 rationem massae vasis et the Ometri habere debemus , calorisque , qui per utramque massam bstributus est.2 massi examinandae , quae si minor est, distributione caloris per corpora, quae contingit . . a in quo fit Xperimentum et thermometrum insignem calaris iacturam patitur.
a temperiei aeris, in quo fit Xperimentum, Ilae, si s igidior, quam massii examinandae , par caloriMechac
in aerem transit, quamdiu mercurii, in thermometro massae examinandae immerso contenti altitudo in calore massae Xaminandae praeualente crescit, praesertim cum
massi mixti est minor, eaquepropter superficies eiu respective maior, hinc calori perdendo aptior. Per Clariss . rami experimenta in diff. de calore et rigore etiam stabilitur, calorem ecfluido eo tardius aufugere , quo magis accedit calor fluidi ad calorem
262쪽
atmosphaerae ambientis, hinc non inutile esse videtur nonsioltim temperiem aeriS, in quo sit eXperimentum, cognoscere, sed etiam interuallum temporis, per quod eXperimentum durat, ut hinc iudicare liceat, quantum caloris aufugerit. Si ratio huius momenti habeatur, coniectura probabili assequi poterimu rationem, cur in Xperimentis non decreuerint differentiae graduum thermometro inuentorum a gradibus calculi constanter voluminibus cresstentibus Uni enim experimento riasiis plus temporis insumtum est quam alteri et in ultimi eXperimentis temperies mixti a temperie aeri plus recellit, eaquepropter eodem tempΟ-ris interuallo plus calori aufugit e hac causa , ut tali ratione in ultimis experimenti per hanc causam iactura caloris sit maior , iactim e distributione calori per ther mometrum et a Vero minor quamobrem decrementum caloris in primis Xperimentis decremento calori in via
timis aliquo modo aequale redditur.3 Valde probabile mihi videtur differentiam oriri debere insignem in experimenti huiusmodi, si figidius fluidum calidiori affunditur , cum fligidius fluidum videnssius ima petere debeat et calidius in rigidiori ascendere, consequenter miscet celeriti fieri, quam si calidius stigidiori affunditur, quo casu simul plus calori austigore videtur ex superficie aquae calidae super aquam rigidam stagnantis. Haec adhuc potest addi ratio cur gradus thermometro sint inuenti minores quam innula mea
postulat. Hic etiam notandum, therm metrum ante peractam mixtionem et distributionem caloris, gradum o
263쪽
stendere posse vel minorem Vel maiorem, prout in sis idosustentatur.
6 intra etiam vasis, in quo fit misceta amiti O-nis causa Te potest, si orificium est angustiuS c ii irminu cito caeteris paribus aufugere debet. Si superficies est maior res p. massae fluidae examinandae , citius dissipari debet calor caeteris paribus. Si as in quo miscet sit est sphaericum et orificium vasis quantum pos sibile angustum tardissime calor aufugere debet caeteris paribus Figurae ergo vasis etiam ratio venit habenda. Densitas tandem parietum Vasis Variationem efficere potest, dum, quo densiora sunt corpora eo citius caeteri paribus conserunt ad refrigeranda alia corpora. 8 Cum tandem thermometri ipsius capacitas calore augetur, dum Vitrum Xpanditur , mercurius propter hocce capacitatis incrementium descendere debet et si hoc non fieret, altiu eleuaretur. In gradu caloris suptuagesi
fluidum thermometri lineam unam propter dilatationem vitri depressum fuit. Huius tamen rei ideo habenda non videtur ratio, quia dilatatio vitri in eadem ratione ferme fit in qua fit expansio Mercurii in thermometro Si tamen de noet altero gradu semo est , non iniuria quaeritur, an dilatatio haec sit plane contemnenda φ cum nondum accurato Xamine conflat, exactissime in ratione dilatationis vitri expansionem Mercurii fieri. g. II. En quam multae cautelae adhibendae similia Xperimentis hisce rite capiendis. Exemplum hic se nobis offert insigne, abstractiones mathematicas in re
264쪽
biis physicis omni cura et quantum possibile esse fugiendas, circumstantiasque omne in singularibus casibus attendendas. Neque mirum est cur calculi saepissime egregii nimia circumstantiarum Variarum accumulatione tantum non prorsus inutiles iant. Ne tamen in nostris experimentis tot cauteli opia habeamus, AElf examinanda maior es eli πηda , quo casu in interuallo temporis, quo experimentum finiri potest caloris decrementum erit insensibile et cautelae praeced.
β. 1 . Generatim hic notari potest in experimentis rhysicis , in formulis, mens iris Vel ponderibus vel potentiis incognitis deregendi inseruientibus, tantum non semper pro cognitis el1gendas esse natore Corporum neniitra , pondera et potentias, quo casti si in exces, vel defectu peccauerimus paululiam in Xprimendi cogniti per X- perientiam quantitatibus, quod ficile fieri potest , defectus ille vel excessus multiplicatu sec. brmulam non parit in determinatione incognitorum tantam a vero discrepantiam, quam si minore quantitates elegeris et eundem errorem in excessu vel defectu commiseris. Eiusmodi ergo leges seruabo, si nouis Xperimentis in temperiem mixtorum inquisivero , quod nunc, quia instrumentis commodis careo, differre cogor , breui tamen exequi animus est ad cogitatione mea de calore et frigore mixtorum perficiendas et ad sormulam meam de calore miXtorum a posteriori confirmandam. f. Is Coronidis loco apponere liceat duo sequentia problemata ex mea sermula facile posse resolui.
265쪽
I. Data massa fluidi datae temperiei et data temperi u homogenei fluidi inuenire massiim X, quae mixta cum massa data a producit calorem datum c. Est enim, brmula stuperiori posita I ι'
II. Datis massis fluidi , et , et data temperi masi si inuenire temperiem X alterius M, quae mixta cum massa a producit temperiem datam Gm Est ponta Drmula ', X . Licet ex . . id patere possit, hic nihilominus Onendum iudicaui, me per calorem et temperiem fluidi non intelligere verum calorem sed excessiim gr. lae . Faliren . super . Verorum enim calorum ratione nondum possunt assignarici si in est gradus thermometri aD si a , veru calor est, addito incognito ess gradu thean massile , verus calor est -X, hinc mixti calor erus sec. ormulam, datam R *
266쪽
CALORIS SUPRA GRADUM CALORIS MIXTI EX
dum caloris mixti ex niue et sale Ammoniaco post miscetam duarum massarum aquearum diuersi gradu calidarum an I I9. Oct. Vsiis sum experimentis Claris. rassii ad formulam meam firmandam, nunc, quae ipse experimenta hunc in finem instituerim iam societate communicabo.
g. 2. In vase fictili, in quo aqua ponderis et unciarum stagnabat ad altitudinem pollicum Londinensum , et cuius orificii circularis aeri Xpositi diameter erat a pollicum ferme calor a gradu calore aeri ambientis existente si graduum et ad se si quatuor horis decreuit, et quidem in s minutis primis a gr. 28 ad gr. 22.
267쪽
In eodem Vasi fictili aqua in eadem altitudine stagnans, d. gr. 16 Calida , caloris decrementum patiebatur in aere r. 6 calido et quidem a gr. II 6 ad gr. 12 minutis tribus primis
268쪽
1vo FORMULAE PRO GRADU EXCEsSVS
Hora una ergo et a minutis primi a gr. IIG. ad gr. peruenit aquae temperies, et quia discrepantia caloris aeris externi in primo Xperiment a calore aeris secundo experimento est parua, eodem tempore serme ad gradum caloris eundem calor massae aqueae decreuit Aquaque in troque Xperimento quatuor horis circiter calorem gr. Obtinuit. EX Vtroque experimento cernimus, e celerius a lorem mitigere quo maior est differentia inter calorem aquae et aeris ambientis, vel calorem primis temporibus celeriter decrestere , posterioribus tardius: In qua ratione vero decrementa sint aequalibus temporibus et in qua ratione tempora sint, si decrementa sint aequalia, an in constanti, an V riabili, non videtur determinari posse ex experimentis.
In aere ad gr. 66 calido, aquae ad gr. 6 calidae, ponderis et Unciarum , affudi affim aquae ponderis I unciariam ad gr. 1 8 calidam et post mistelam obseruatus est gradu caloris OO.
Iassa figidiori ad gr. 8 8 calida aequali existente mansae calidiori, ad gr. 1 a calidae gradus caloris post miscelam obseruatiis est Ia i , calore aeris ambientis existente σύ. gr.
Massa frigidiori ad gr. calida , mixta cum duabus calidioribus massis, massae rigidior aequalibus, ad gr. 156 calidis, eodem existente aeri ambieutiS calore ac M. Praec gradus caloris post miscetam Obseruatus 2G.
269쪽
Μassis duabus rigidioribus ad gr. o calidis , aequalibus massae ad gr. calidae, et miXti clam eadem, gradus caloris post miscelam obseruatus .est eodem adhuc existente gradu caloris aeri ambientis. f. a. Si haec experimenta consideramus et conserimus massamque frigidiorem ponimus ad massam calidiorem G. Calorem massae calorem 2Dsge est gradus caloris post miscelam
si et 'secundum Q ulam meam a)Clariis. rassitus dedit sormulam I SE
a Celebere Boerhaue aequalibus hastis istentibus formulam suppeditavit V, cons Pars I. Chymitae, Xper. XX de igne coroll. XX. f. s. Est citaque gradus caloris soae miscelam secundum EXp. sec. Qim. I. sec. serm. II. sec. Brm. ΙΙΙ.
f. s. EXeXperimento IV .collato cum Brmula Cell.Boe hauit elucet formulam illam veritati repugnare, cum affusione calidioris sec illam frigidior reddi debeat aqua, quod impossibile est. f. 6. Cum mula secunda semper et gradum minorem caloris, quam experimenta , sermula illa licet verae sit propinqua, nihilominus non potest haberi pro sermula era. Inter experimentum enim semper aliquid caloris uiligere debet et distribui in parietes vasis Al-Ya te-
270쪽
terum indicium impersectionis eius est et quidem euidentissimum, quod
i I Q experimento quarto crescat calor plus quin
experimento uult , cum troque Xperimento calor non
cre cre sed aequaliter minui deberet sec: Exp. I ILD; quod
et In experimento, calor augeatur minit quam in experimenti VI et ΙΙΙ. cum sec. Exp. I. II calor experimento V non augeri possit sed plus minui debeat, quam calor in experimentis VI et III, si experimenta instituuntur aequalibus temporibus ; quod a In experimento VI. ΙΙΙ. calores non solum crestant, sed etiam calor in experimento VI minus crescat, quam XPerimento III, cumsec: EXp. I. et II. aequaliter minui deberent calores, et si quaedam est differentia, calor Xperimento terti paulo plus minui debeat, quam calor operim. I. g. . Cum sermula prima semper et gradum caloris maiorem quam Xperimenta , unum adest indicium praestantiae eiuS. Cum secundum operim Q. et II plus caloris aufugere debuerit aequali tempore , in experimento I et V quam experimento VI. et III in eXperimentis VI et ΙΙΙ. vero aequale calori gradu et haec Omnia mulae primae respondeant, habemus secundum indicium euidentissimum persectionis muIae primae. Xperimento IV et V enim aufugerunt gradu quatuor circiter X-