Novi commentari Academiae Scientiarum Imperialis Petropolitanae

271쪽

mbaltum , si attendimus ad omittam II via experim

IV. crescit calor gr. Xperim V. gr. XP. VI. in exp ΙΙΙ. gr. Quod nullo modo fieri potest , cum calor aeris ambienti sit minor, quam mixti. Hisce credidi sermulam datam e S confirmari satis posse Monere antlim liceat, me in eXperimentis recensitis sum fuisse duobus therm etris Mercurialibus , Falarenheltianis, optime constructis ab artifice insteio, damensi Prins et respondentibus: pars the Ometri capacior, quae aquae immergebatur erat conica, Oni rasi sities maxima erat quatuor sermo linearum Londinensium et altitudo duodecim linearum , et non Occupabat maius spatium, quam illud, quod aqua ponderi a graninum circiter occupare Potest.

272쪽

DUM QUAM CALOR FLUIDI IN VASE CONTEN

In confirmatione meae formulae pro gradu excessus a loris supra calorem mixti ex niue et fale Ammaniaco post miscetam duarum massarum aquearum diuerso gradu calidarum, in nota adeXp. II. dubitaui, an determinari possit in qua ratione decrementa sint in aequalibus temporibus etc. Postquam vero attentius rem consideraui experimentaque omni solertia repetii et comparaui, similitudinem quandam in iis contemplatus incidi in legem, secundum quam decrementa fiunt. Cum haec plane noua sint et scientiae naturali sine dubio incrementum asserant, ossicii mei erit, ea, qualiacunque sint, cum societate communicare. f. et Primo quidem, Ut re clarissime pateat, experimenta Xhibebo, compendii tamen causa, et ut facilius calculus cum obseruationibus conserri possit, statim adponam gradus caloris fluidi diuersis temporibus, secundum legem inuentam erutos. Deinde X Obseruationibus consectaria derivabo, quae mihi ad legem detegendam inseruierunt. q. s

273쪽

6. 3. Ante omnia cum thermOmetris ipsis, quibus Su sium, periculum facere constitui, ut constaret quantum iis fidendum esset in obseruationibus sequentibus,

Experim. I.

The Ometrum primum erat mercuriales Faliren-heltianum ab artifici Amstelodamoris Trins rite constructum, cuius bulbus coniformis quartam partem circiter digiti cubici occupabat Illud temperiem i. gr. Onsecutum in temperi aeri O gr. post IO. min. r. Ostendebat gr. et Calc.

Idem The Ometrum a gradu caloris quadragesimo in temperi aeri 6 .. gr. Ostendebat post Io. min. r. r. so Calc.

f. . Ossato e perim. I. et II videre licet in decrescere thermometri calorem a gr. 4 ad gr. O αris ambientis eodem ferme tempore, quo calor thermo- metri a gr. 4 ad gr. l. crescit in temperi aeris σέ. gr. i. e. Mesiis caloris aer is super calorem, quem the mometrina senit , communicatur e m thermo tro per

idem tempus, quo perit in aere, qui temperiem habet, temperari, tiam thermometrum ab initio habebat , a quakm.

274쪽

et si in thermometro mercurius in quitique minutis primi S per gradum num mouetur a gr. sci ad gr. y9, differentiam inter temperiem mercurii et aeris initio esse 5 gr. si vero in quinque minutis per gradus duos et dimidium a gr. soad gr. a I mouetur, eam esse Tl graduum , et si quinque minutis per c gr. mouetur mercurius dictam differentiam esse 9 gradum. 3 errorem committi saepius, si status aeris praesten resp. caloris e gradu , quem thermometrum Ostendit, iudicatur.

f. s. Alterum ilhermometrum , quo se sum, erat pariter ahrenheltianum ab eodem artifice silmili industria constructum et cum priori serme concordans. Bulbus eius Ontarmis tamen minor erat bulbo prioris. In hoc the ometro mercurius in temperie acri 6 . gr. agr. 2 sin a mi ascendebat ad gr. 39. Calc.

f. . si ergo mercurius in tribus minutis primis per X gradus mouetur , differentia inter temperiem eius et temperiem ineris cinitio AEst et r. si in quinque mini' prim.

275쪽

prim per quindecim gradus mouetur, differentia dicta est initio 28 gr. si peri gradus, illa est 13 gr. si eodem tempore per . gr. illa est'. graduum, si per II, trium graduum. Potest etiam temperies aeri semper disserre a temperi mercurii Pone temperiem mercurii et gr. et aerem etiam temperiei et graduum pone mutari temperiem aeris et fieri 6 . r. mercurius incipiet ascendere et minuto primo tempori nondum absoluet quinque gradus. Pone mutari iterum aeri temperiem , Ut fiat O-I 2 gr. destendet iterum mercurius aequali celeritate s* pono rursu temperiem aeris tertio minuto primo mutari et fieri 6 . r. rvrsius mouebitur contraria directione et sic porro. Tali ratione differentia minima a . r. differentia maXima a. r. esse potest. Difficulter tamen crediderim tantum festum in natura fieri, minorem tamen disse rentiam per aliquod interuallum temporis saepius conseruari, phaenomena naedam Obseruata persuadent, Vt credam.

f. . In temperi aeris, quae a gradu 62 ad gr. 6. cres cebat durante Xperimento, A. parte librae aquae, in pocul Vitreo conico, temperiei 38 graduum, obseruaui acquirere

276쪽

x INOVI O IN LEGEM,

Experim. U.

Aqua temperiei gr, in aere temperiet O. et 39 gr. eiusdem quantitatis in astulo eodem consequebatur obf. calc. in Io in prim gr. Φ

277쪽

ssim mU AM CALOR FLUIDI IN VIS. . et a

f. s. Si ad experimentum quartum et quintum minslectimus, iudicatu ficillimum est , quam tardius adhuc gradum et et O cicutam iisse, si temperies aeri constans mansisset scit. 6 et o graduum. Cum ero Cre-stebat ibi a r a ad g 65. et hic a gladii a ad oet iterum decrescebat ad gr. 39, ibi aqua citius gradum a

obtinuit, et hic citius r. o. Neque hic tacebo, Vasa cum aqua aeri Xpossit contigisse ex parte alia corpora praeter aerem , de quorum temperie non potui esse certus. Si ad experim. I. II. et III respicimus facile maiore mutationes aeris, thermometro vi indicandae, discrepantiam cssicere potuerunt. Hoc in sequentibus etiam

notandum.

f. quam eadem quantitate, Temperiei I. gr. in eodem vas in aere temperiet a gr. ad os obstruaui acquirere obseru es post min. prim gr. a 32

278쪽

permanebat constans remedium aliquod assarem quenti modo institui experimenta sequentia.

Experim VII.

f. II. laialam vitream cum Ventre sphaerico et collo angusto suspendi ex filo tenui, ut tantum ab aere temperiei graduum contingeretur, quamque ebullientem insudi Aqua cum phiala, hinc tota massa frigori exposita erat i librae Thermometro immisso obseruauidecrescere calorem a r Obsem calc. 1 per in prim ad gr. J I

279쪽

f. a. hialam multo minorem priori similem elegi et aquam ei infitidi calidum Phialae cum aqua pondus erat librae obseruaui deinde in temperi aeris eadem emae scit. 68 graduum calorem decrescere a gradu 138. Obseru calc. 1 in prim. Is

280쪽

INPI ISITIO M LEGEM

TOTIT 2