장음표시 사용
151쪽
ipsa defessa neque tamen illa ne facere vellet, quidam ex advocatis, homo et h0noribus p0puli Ornatus et summa virtute praeditus, intollegere se dixit non id agi ut verum inveniretur, sed ut aliquid falsi dicere coguruntur. Hoc postquam ceteri Om 5 probarunt, ex omnium sententia constitutum si satis 178 vidori osso quaesitum. Redditur Oppianico costratus, Larinum ipsa proficiscitur cum sui maerens, quod iam certe incolumem filium fore putabat, ad quem non modo Verum crimen, sed ne ficta quidem os a Spicio perveniret et cui non modo aperta inimicorum Oppugnatio, sed ne occulta quidem matris
insidia nocere potuissent Larinum p08tquam Venit, quae a Straton illo venenum antea viro suo datum sibi persuasum esse simulasset, instructam et con 15tinuo et ornatam Larini medicinae Xercendae causa tabernam dedit. LXIV. Unum, alterum, tertium annum Sassia
quie8cebat, ut velle atque optare aliquid calamitatis filio potius quam id struere et moliri videretur. o 179 Tum iniurim Q. Hortensio Q. etello consulibus, ut hunc Oppianicum aliud agent0m ac nihil iusmodi cogitantem ad hanc accusationem detraheret, invito despondit ei filiam suam, illam quam ex genero HSceperat, ut eum nuptiis adligatum simia asse testa monti Ap devinctum posset habere in potestate. Hoc ipso fere tempor Strato ille medicus domi furtum sedit et caudem eius modi. Cum
152쪽
esset in aedibus armarium, in quo sciret esse nummorum aliquantum et auri, noctu duo conservos
dormientos edidit in piscinam tu deiecit ipse armarii fundum exsecuit, et HS i auri quinque 5 ponit abstulit, uno e servis puer non grandi conscio. Furio postridi cognito omnis suspici 180 in eos servos qui non comparebant commovebatur. Cum xsucti illa fundi in armario animadve teretur, quaerebant homines quonam modo serii potuisset. Quidam ex amicis Sassia recordatus est se nuper in auctione quadam vidisse in rebus minutis aduncam ex omni parte dentatam et tortuosam venire errulam, qua illud potuisse ita circumsecari videretur multa, perquiritur a coactoribus: 13 invenitur a serrula ad Stratonem pervenisse. Hoc initio suspicionis orto et aperto insimulato Stratone, puer illo conscius pertimuit rem Omnem dominae indicavit hominus in piscina inventi sunt Strato in vincula coniectus est, atque etiam in taberna eius a nummi, nequaquam omnes, reperiuntur. Constitui- 181
tur quaestio de furto; nam quid quisquam suspicari aliud potest An hoc dicitis, armario expilato, pecunia ablata, non omni reciperata, occisis hominibus, institutam esse quaestionem de morte Oppianici laue ui probatis i quid os quod minus veri simile proferre p0tuistis Deinde, ut omittam cetera, triennio post mortem oppianici de eius morte quaerebatur Atque etiam incensa odio pristino Nicostratum eundem illum tum sine causa in quaestionem
26 potuistis, codd. possitis, advig.
153쪽
p0stulavit. Oppianicus primo recusavit: 08tea, cum illa abducturam so filiam, mutaturam 8Se feStamentum minaretur, mulieri crudulissima servum idolissimum non in quaestionum tulit, sud plane ad supplic-182 tum dodidit LXV. os trionnium igitur agitata
denuo quaestio do viri mort habebatur. Et de quibus servis hab0batur Nova, credo, res obiecta, OViquidam homines in suspicionem vocati sunt. De Stratone ut d Nicostrato uidi Roma quaesitum d istis hominibus non erat L Itane tandem l ultor oiam non morbo, sed scelere furiosa, cum quaeStionem habuisset Romae, cum de T. Anni L. Rutili , . Saturi, ceterorum honestissimorum Virorum sententia constitutum esset satis quaesitum videri, eadem de retriennio post, isdom d hominibus, nullo adhibito is non dicam viro, ne colonum sorte adfuisse dicatis, sed bono viro, in filii caput quaestionem habere 183 conata est An hod diditis mihi enim onit in mentem quid dici possit, tametsi ab hoc non esse hoc dictum momentote), cum haberetur de furto O quaestio, Stratonem aliquid de veneno esse confossum H00 uno modo, iudices, saepe multorum improbitate depressa Veritas emergit et innocentiae defensio interclusa respirat, quod aut ii qui ad fraudem callidi sunt non tantum audent quantum sexcogitant, aut ii quorum eminet audacia atque
154쪽
proiecta est a consiliis malitia dosoriantur. Quod si aut confidon astutia aut callida esset audacia, vix ullo eis obsisti modo posset. Utrum furtum factum non est at nihil clarius Larini. An ad Stratonem 3 suspicio n0n pertinuita at is et ex serrula insimulatus et a puero conscio est indicatus. An id actum non est in quaerendo qua fuit igitur alia causa quaerendia An id quod vobis dicendum est et quod
tum Sassia dictitavit cum de furto quaereretur, tum 1 Stratonem isdem in tormentis dixisse do votion,
En hoc illud si quod anto dixi multur abundat 181
audacia, consilio ut ratione deficitur. Nam abollauquaestionis plures proferuntur, quae recitatae Vobisque odita sunt, illa ipsa quas tum obsignatas esseis dixit in quibus tabellis do furto nulla littora invenitur. Non venit in mentem primum orationem Stratonis conscribere de furto, post aliquod dictum adiungere de Veneno, quod non percontatione quaesitum, sed per dolorem expressum Videretur. Quaestiost de furto est; veneni iam suspicio superiore quaestione sublata quod ipsum haec eadem mulier iudicarat, quae ut Romae de amicorum sententia statuerat satis esse quae8itum, postea per triennium maxime ex omnibus servis Stratonem illum dilexorat, in honoroas habuerat, commodis omnibus adsecorat. Cum igitur 185
155쪽
de furto quaererethir, et eo furto quod illo in controversia secerat, tum ille de eo quod quaerebatur Verbum nudum fecit veneno statim dixit, do furto si non eo loco quo debuit, ne in extrema quid om aut odia aut aliqua denique parte quae8 5tionis verbum sedit ullum LXVI. Iam idolis illam nefariam mulierem, iudices, eadem manu qua Sidetur potestas, inforficere filium cupiat, hanc sciani quaeStionem conScripsisse. Atque istam ipsam quaestionum dicit qui obsignari unum aliquem onominatim neminem reperietis, nisi fortu ius modi hominem quem ego proferri malim quam neminem 186 nominari. Quid ais, T. ccii tu periculum capitis, tu indicium sceleris, tu fortunas alterius litteris conscriptas in iudicium adferas, neque earum auctorem Is litterarum neque obsignatorem neque testem ullum nominabis et quam tu pestem innocontissimo filio de matris sinu deprompseris, hanc hi talos viri comprobabunt Esto, in tabellis nihil si auctoritatis: quid ipsa quaesti iudicibus, quid, amicis hospiti Iobusque Oppianici, qu0 adhibuerat antea, quid huic tandem ipsi tempori cur non sorvata es, Quid istis hominibus factum est. Stratori Nicostratos 187 Quaero abs te, Oppianico servo tuo leostrato quid
factum esse dicas quem tu, cum hunc brevi tempore 3 accuSaturu esseS, Romam deducere, dare potestatem indicandi, incohimem denique servare quae8tioni, servare his iudicibus, servare huic tempori obuisti.
156쪽
Nam Stratonem quidem, iudices, in crucem SSe actum XAecta scitote lingua quod nemo Larinatium est qui nesciat. Timuit mulier amens non Ham conscientiam, non odium municipum, non famam 3 omnium, sed quasi non omnes eius sceleris testes essent futuri, sic metuitis condemnaretur Xtrema servuli voce morientiS.
Quod hoc portentum, di immortales' quod tantum 183 monstrum in ullis locis, quod tam infestum scelus et 1 immane aut undo natum esse dicamus t Iam nimvidetis profecto, iudices, non sine necessarii me ac maximis causis principi orationis meae de matre dixisse. Nihil est enim mali, nihil sceleris quod illa non ab initio filio voluerit, optaverit, cogitaVerit, 13 1 corit. Mitto illam primam libidinis iniuriam, mitto nefarias generi nuptias, miti cupiditate matris eXpulsam e matrimonio filiam, quae nondum ad huiusce vita periculum, sed ad commune familia0 de ludus portinebant: nihil do altoris Oppianicia nuptii queror, quarum illa cum obsides filios ab omortuo accepisset, tum denique in familia luetum atque in privignorum funus nupsit praetereo quod A. Aurium, cuius illa quondam Socrus, paulo ante uxor fuisset, cum Oppianici 8Se opera proscriptuma occisumque cognosset, eam sibi domum sedemque delegit in qua cotidie superioris viri mortis indidia et spolia fortunarum videret. Illud primum queror 189d illo colur quod nunc denique patefactum est,
157쪽
Fabriciani venuni iuod iam tum recens AuApiciosum ceteris, huic incredibile, nunc vero apertum iam omnibus ac manifestum videtur non est profecto de illo seneno colata mater Nihil est ab Oppianic0sin consilio mulieris cogitatum quod si esset, certe 908tea deprehen8a re, non illa ut a viro improbo discessisset, sed ut a crudelissimo host fugisset domumque illam in perpetuum scelerum omnium 190 adfluontem reliquisset Non modo id non fecit, sed ab illo tvmpore nullitam locum praetermisit in quo 1o non strueret insidias aliquas ac dies omnes atque nocte tota mente mater do pernici filii cogitaret. Quae primum ut illesim confirmaret Oppianicum accu8atorem filio suo, donis, muneribus, collocatione filiae,
spe hereditatis obstrinxit LXVII. Ita qu0d apud is
cetero novis inter propinquos susceptis inimicitus sa0psi uri divortia atque adfinitatum discidia vido mus, haec mulier satis firmum accusatorem filio suo foro nemin0m putavit, nisi qui in matrimonium sororem eius antea duxisset oteri novis adfinitati zobus adducti veteres inimicitias saepe deponunt illa sibi ad confirmandas inimicitias adfinitatis coniunc- 191 tionum pignori lare putavit. 'equu in eo solum diligens fuit ut accusatorem filio suo compararet, Sed etiam cogitavit quibus eum rebus armaret in asonim illa sollicitationes servorum et minis et promissis, hinc illa infinita crudelissimaeque de morte
158쪽
Oppianici quaestiones quibus finem aliquando non
mulieris hiodus, sed amicorum auctoritas fecit. Ab eodem sceler illa triennio post habita Larini quaestiones eiusdem amentia falsa conscriptiones 5 quaestionum ex eodem furor etiam illa conscelerataeXAectio linguae totius deniquo huius ab illa stet inventa et adornata comparati criminis Atque 192 his rebus cum instructum accusatorem filio suo R0mam misisset, ipsa paulisper conquirendorum 1 et conducendorum testium causa Larini est commorata postea autem quam appropinquare huius iudicium ei nuntiatum est, confestim huc advolavit, ne aut accusatoribus diligentia aut pecunia testibus deesset, aut ne forte matur hoc sibi optatissimum 15 spectaculum huius sordium atqu0 luctus et tanti
LXVIIJ Iam vero quod iter Romam eius mulieris fuisso existimatis' quod ego propter vicinitatem Aquinatium et Fabraternorum X multis audivi tuo comperi quos concursu in his oppidis, quantos et
virorum et mulierum gemitus esse factos Mulierem quandam Larino adesse, atque illam usque a mari supero Romam proficisci cum magno comitatu et
pecunia, quo facilius circumvenire iudiei capitis atqueas opprimere filium possit Nemo erat ill0rum, paene 193
159쪽
dicam, quin expiandum illum locum esse arbitraretur, quacumque illa iter fecisset nemo quin terram ipsam Violari, quae mater est omnium, vestigiis consceleratae matris putaret. Itaque nullo in oppido consistendi potestas ei fuit, nemo ex tot hospitibus inventus est qui non contagionem aspectu fugeret: nocti se potius ac solitudini quam ulli aut urbi aut
194 hospiti committo bat. Nunc vero quid agat, quid moliatur, quid denique c0tidie cogitet quem ignorare nostrum putat Quos appellarit, quibus e 1ocuniam promiserit, quorum fidem pretio labefactaruconata sit tenemus. Quin etiam nocturna sacrificia, quae putat occultiora esse, scelerata8que eiu preces et nefaria vota cognovimus quibus illa etiam deos immortales de suo scelere testatur neque intellegit uepiolat ut religione et iustis precibus deorum mentes, non contaminata superstitione neque ad scelus perficiendum caesis hostiis p0sse placari. Cuius ego furorem atque crudelitatem d00 immortales a suis aris atque templis aspernatos 88 confido. o
19 LXIX. Vos iudices, quos huic A. Cluentio quos tum alios deos ad omne vita tempus fortuna esse Voluit, huius importunitatem matris a filii capite depellitu. Multi ausu in iudicando peccata liberum parentum
misericordiae concesserunt: Vos ne huius honestis assim actam vitam matris crudelitati condonetis rogamuS, praesertim cum X altera parto totum municipium videre possitis. Omnes scitote, iudices,
160쪽
incredibile dictu est, sed a mu urissim dicetur Omne Larinates, qui aluerunt, Veni88 Romam, ut hunc studio frequentiaque sua quantum p08Sent
in tanto ius oriculo subluvarunt. ueris illud hoc temp0re et mulieribus oppidum scitote esse traditum, idque in praesentia communi Italiae pace in domesticis copiis esse totum. Quo tamen pS0 aeque, et eo quo praesentes Videtis, huius exspectatio iudicii dies noctesqu0 0llicitat. Non illi vos do 1961o unius municipis fortunis arbitrantur, sed do totius municipii statu, dignitate, commodisque omnibus sententia esse laturos. Summa est enim, iudices, hominis in communem municipii rem diligentia, in singul0 municipes benignitas, in omnes homines 1 iustitia et fides. Praeteroa nobilitatem illam intorsuos locumque a maioribus traditum sic tuetur ut maiorum gravitatem, constantiam, gratiam, liberalitatem adsequatur. Itaque is eum verbis publico laudant ut non solum testimonium suum iudiciumque a significent, verum etiam curam animi ac dolorem. Qua dum laudatio recitatur, Vos, quae80, qui eam detulistis, adsurgite. Ex lacrimis horum, iudices, existimare potestis 197 omnes haec decuriones decrevisse lacrimantes. Age a Vero, Vicinorum quantum studium, quam incredibilis beneVOlentia, quanta cura est Non illi in libollis laudationem decretam miserunt, sed homine honest-
6. communi Italiαe αc I have bracheted se Notos in domesticis copiis 88 totum codd. non domesticis copiis esse tutum, advig. 27. ἰαudationem decretαm, S : αudαtionum