장음표시 사용
731쪽
Qvas T. I. DE LIBERO ARBIT. Is
is conatur expriinere, cum de utroque loqucns: Alterum nobis , imquit, cum Diis, alterum cum belluis commune est. . Ita factum hominem piimum Adam cum Eua coniugem in
mirabile diistu de costa illi dormienti subtracta Deus produxit
r. is. in paradiso voluptatis, ut sacrae Literae testantur, conuituit: cumque suppetentibus omnibus ad usum necessariis non molesto labore damnauit, sed otiandi taediim oblata ei facultate operandi remouit: Ne autem nesciret homo ei l e debere subiectionis, & obedientiae vicem, quo & esse acceperat, & bene esse nullis, contra votum reluctantibus animae corporisve motibus, foeliciter capie-- bat, concessis ei Deus ad escam uniuersis pomorum paradisi generibus, uno prohibuit ligno, quod scientiae boni & mali nominant. Et quoniam spes impunitatis naagna est illecebra peccandi, praecepto interminationem poenae addidit et moriendum eis con-nrmans, qua die ex ligno quod vetuerat comedissent.' I. Summa erat obseruandi iussum facilitas, quando ad id violandum nec ulla necessitas inuitabat, nec hostis, qui solus diabo- Ius erat, vim ullam inferendo impellere poterat, iam ipse superbiendo ceciderat, iam quod ipse merito perdiderat, hominibus posse contingere inuidebat; quid faceret, qui nec semel conceptam malitiam deponere , nec hominem nisi aequi escentem, nisi consentientem, nisi volentem posset deiicerep Auctor mali proprij, repertor alieni serpente induitur, & cum diuinae iussionis non causa seruanda sit, sed executio maturanda, quod se quaerere simulat, Gen. s. rudes quaerere instigat. Cur videlicet eis omnium pomorum Deus v. s. usum non permisisset promiscuum pC. Respondente muliere, quam faciliorem falli callidus ex-- , plorator deprehenderat, ne forte morerentur , incaluam a vera sententia deduxit, de in falsam quod non essent morituri protinus .ae induxit, adiecto eo, scire Dominum quod si comedissent unde prohibiti essent, mox aperirentur oculi eorum, sit nitesque Diis existerent, scilicet ut numerositate Deorum, saltem eorum fidem corrumperet, si ad inobedientiam tentati, gulae vitio non cecidista senti CaptI muli et cum hostis male dulcoratis alloquiis , tum etiam interdicti pomi immodica veitustate prior comedit, & viro,
ut comederet persuasit. Mox utrumque non anima soluin, sed&corpore occidit , quando ineuitabilem moriendi necessitatem contraxit: & quia peccati mortem, unde liberum ei fuerat abstinere, non exhorruit, ad persoluendam mortem corporis, nolens quandoque peruenit: Mortuum sane hominem stati in ut vetitum
praesumpsit, non mirabitur, qui ferali vulnere saucium, vel irremediabiliter veneni contagio jam corruptum , non perperam dici morim recordetur, propterea quod tam certa mors impendeat
732쪽
sic affecto, ut nulla spes effugii valeat inueniri. . Istius quoque sententiae ApostoluS auctor est, qui ait: tam Rom.
pus inortuum est propter peccatum , habet scilicet moriendi ne- g. v. o. cessitate in , quam non habuit ante peccatum. Ita quippe conditus fuerat Adaui,ut posset non peccare si vellet, & pollet non moti nisi peccaret; verum ubi ei solum non sustecit bonum, nisi etiam mali caperet experimentum, & voluntatem ad peccandum conuertit, polle non linori amisit , & non posse non mori incurrit. Ita seroleientiam boni obedientiae, quam sponte deseruit lansit, & scientiain mali, quam impia curiositate affectauit inuenit. Quod nunquam enim veritus fuerat, ultricem conritemque peccati concupisce latiam sensit , membrorum scilicet genitalium appetitum, quem ita exhorruit, ut ad pudoris remedium velamen quaereret foliorum: ita adamauit,ut ad iustae damnationis iudicium, importatunam eius illecebram, nec si vellet, vitare sufficeret. Quod itaque peccare posset si vellet, peccando publicavit: quod vero posset etiam non peccare si vellet, conditor patefecit, qui comminatus pinnam, ne peccaret praemonuit. Habuit ergo Adam liberum voluntatis arbitrium, & ad bonum, & ad malum; sed ad bonum diui io munere adiuuandum, ad malum autem diuino iudicio dese-rcndum. Quemadmodum enim non adiuuaretur in bono 1 Deo, qui vita ellet animae eius , ut anima corporis eius. Denique si ani- Erech.ma , peccauerit ipsa morietur , ut Prophetica praescribit auia i 3,3.ioctoritas, consequens est, ut uiuat quae bene gesserit, vivificante se Deo vita ipsius. S. Liberum autem hominis arbitrium in malo , idcirco fuerat diuino iudicio deserendum , qui 1 cum illi aequa facultas boni ina lique contiaret, nulla indigentia, nulla violentia voluntatem ad mesum inflexit: dum praeceptum Dei sui obseruatu facillimum, a quo se tanta bona percepisse vidcbat, sacrilega impietate quasi su pectum contempsit,& hostis ignoti, cuius in nullo penitus indigeb1t, incitamentum non solum ad examen Dei non retulit, verit in audaci temeritate, quasi profuturum excepit. Iustissime igitur in illo haesit, quod sponte elegit; & qui aut Apostolus asserit in
eo omnes peccauerunt, in omnibus eius vitiata est natura ex utro- v. ta.
que sexu progenitis, ut ad male agendum, quatenus tamen progredi permittimur, sit nobis, ut illi, liberum arbitrium: ad bene autem operandum nequaquam sit liberum; nisi fuerit Dei grati liberatum: In primo parente nostro ( qui utinam stetisset omnes peccando cecidimus, & omnes communi merito atroci Cima quidem sumus, sed iustissima poen1 damnati, non fuisset homo ingratus ei, qui se primum fecerat, obtemperasset conditori, non feductori: noluisset esse, nisi quod vellet, qui eum potentia sece
733쪽
Qvius T. I. DE LIBERO ARBITRIO. ip
Gen. s. rat, clemcntia gubernabat. I erba hostis sitiae forinsecus perser- v. q. pcntem sonuerunt, sacra reuelante Scriptura cognouimus, quaeo vero intrinsecus menti humanae suggestionis molimina admouerit , tametii indubitanter non valemu, comprchendere; tamen pro-Ioan. is babili coniectura possumus aestimare. Si quidem Diabolus misi.
v. a. in cor, tit traderet Dominum Iudas , non palam vocibus perstrependo , verum clandestinis auaritiae facibus miserum acce dendos. Celsitudinem similitudinis Dei superbiendo diabolus concupierat ; iamque alieni appetens, sui gradus dignitate deciderat,
dumque hanc ncc vellet recuperare, nec post et, habituro initidit,& fortasse priusquam verba edcret, incautum, qua petierat peste corrupit. modo enim ad capiendum cibum exterius tam cito acquieuiiset, nisi ad obtincndam propriam libertatem tumuisset ante interius; quomodocunque contigerit , author nostri generis, suo ut palam est. vitio cecidit, & quoniam in eo omne, peccauimus, omnes nos in lapsum eius ruina proculdubio secum traxit: Atque cuilibet, sicut possibile est cum voluerit in foveam se praecipitate, quae sit amp'a, nec scabra tamen crepidine ; cum vero egredi voluerit, non valcbit, nisi extraneis nisibiis adiuuetur: Ita
Primus homo sponte quidem cecidit, in quo ipsi oris in aliter lapsi
sumus, sed caeno peccati nos etiam si volumus expedire, non pota sumus, ut resurgamus, nisi prostratos extrahat, & erigat gratia Dei per Iesum Christum Dominum nostrum. Io Voluntarii criminis tantum malum non hominem primum modo, sed uniuersam etiam eius sobolem sexus utriusque copulae manantem merito sempiternae damnationis obstrinxit, quam, cum adem causa sit omnium communiter, omnes paterentur, quippe qui non Deo, sed diabolo auscultauerint omnes onec hinc oriretur i usta conquestio aequitate seruata, praeterquam quod mererentur nullis recipientibus, nisi esset Deus, quemadmodum incomparabiliter iustus, ita ineffabiliter pius rimmo ( ut verbo nostrarum scripturarum utamur, quo colligimur, quo saluamur)misericors. Cum itaque suo merito pereundum esset omnibus. plures dii iin1 bonitate saluantur. in his cognoscamus, & amplectamur misericordiam eius,& ut his aggregari mereamur, supplici obseruantia mandatorum ipsius ,& precibus assiduis ste istamus indulgentiam eius. Cum vero itidem plures damnantur, non reprehendamus, quia merito suo iuste damnantur, sed pertimescamus i
dicium eius , qui est terribilis in eo liis super fudis hominum
1 nosque paria merentes miremur potuisse saluari; & omni consideratione feruentius accendamur, ad amandam, laudandam,praedicandam misericordiam eius. His constitutis, & fideli assensu re
734쪽
tentis, nemo sobrie sapientium erit nescius, non esse Deum aucto rem, causamque perditionis homini, quem&rectum condidit,& Ecclesiposse si vellet in suo statu manere, monendo monstrauit. Is . Namque necdum erat eius vitiata natura . ut vel scienda nesciret, vel impediente dissicultate cognita implere non posset. 'Nimi: una sibimetipsi homo aut ex seipso, aut ex diabolo malum concepit, dc peperit, dum se diuinam amouendo reuerentiam, deceptori credidit,& cibum usurpando illicitum, capitale crimen commisit. Istud istud plane mortalium generi omnium causa fuit malorum; peccatum siquidem poena coni equitur, & quidquid non consumit remittendo praesens misericordia, rependit vlciscendo quandoque repraesentata iustitia. ix. Sed insurgat aliquis ex numero mordaciter querulorum, dedicat, non fecisset Deus hominem , quem peccaturum sciebat, quanto rectius diceret, non fecisset homo, quod summa facilitate vitare poterat, peccatum, quo se, si verbis Dei fidem habebat,
cognouerat moriturum ; quamquam esset diuinae bonitati non eongruens, hominem, quem bonum post lapsuin, aut etiam ex quo bonum facere posset, non condere: aut talem fecillet ' subiici, qui peccare non possct: quid ita non quaeratur, quod homo cum talis factus esset, ut posset non peccare si vellet, in hoc statu manere noluit, ut quandoque tantum de Deo mereretur obediendo, 'ne peccare vellet, aut posset Verum cur homini negaretur illa
voluntas, qua vel bene utens expectarct praemium, vel male excedens, praemonstratum pati cogeretur tormcntum. Constanter dixerim nullam Deum creaturam, quae mala pcccando futura e
set, facturum fuisse, nisi aut eam iterum bonam, aut ex ea boni aliquid sacere decreuit set. Maluit enim ex malis bonos, vcl bona facere, quam mala nulla esse periraittere; & hominum quidem plerosque vel originali, vel proprio vitio malos reformat in bonos, nulla eis imputat 1 iniquitate sua, quod si missime tenendum est, gratuita bonitate ; spirituum autem immundorum neminem hae dignatur gratia, quorum pertinaci supelbiae, nullo veniae decreuit tubuenire remedio et horum tamen eorumque participum hominum perditorum , quamquam ipsis nolentibus bene utitur famulatu, dum his vel aperte saeuientibus . vel occulte insidiantibus, exercet v suorum patientiam , sempiterno quondam praemio coronanda in , nec minus ex malis bonum agit, com singulis eis meritum repensat supplicium: bonum est enim malos non cono uersos puniri; ut comprimatur superborum elatio, crescat humilium deuotio, augeatur ex utrisque diuina laudatio. il. Inuicta , ut opinor, superiorum ratione colligitur hominem, tam anima , quam corpore fuisse damnatum, nec infortunium
735쪽
haes T. I. DE LIBERO ARBITRIO. iv
damnationis eius alii, quam ipsi & seductori eius aliquaterris imputandum et illud etiam es aruit potuisse si iis viribus hominem peccando cadere , verum non posse unquam sua virtute resurgere: Proinde pius artifex quod homo non posset, ut ipse perficeret , filium sibi coaeternum aequalitate voltuitatis& potestatis consimi Iem, non ex mare & foemina, sed ex Spiritu saxi G, Maria Virgiane, nouo nascendi prii illegio hominem absque peccato instituit: ut per eum, qui obumbrante Spiritu sancto, non fuisset conceptus aesta libidinis,eorum qui in peccatis concepti essent, aboleret omne peccatum.
i . Hic virgine situs,Virgine natus,vi absque delicto conceptus& ortus, sic absque ulla ostensae macula conuersitus, postquam dispensationem nostrae lalutis docendo sufficienter exercuit, Deus verus, homo verus, vitiinaque unus, hoc est in utroque, & ex utroque unus dignatione mirabili mortem, quae peccato dcbetur, totius expers contagionis, sponte pertulit, & nos peccatores aeteris ni morte liberauit. Tum intra triduum resurgens, spem nostram in coelum sustulit, & paulatim pristini lapsus veritatem, & nostrae instauratior iis integritatem exposuit, non suis verbis solum, verum etiam discipillorum & verbis , de scriptis: Quanquam & sanctae literae , quae dicuntur veteris testamenti alterum mira proprietate expresserint: alterum mystica praefiguratione signauerint. Nam& primi parentis peccatum ipsae prodiderunt, & futurum ut per Dominum Ictum repararetur genus humanum, cum multis aliis Pt et r. locis, tum in illo summe atque clarissime et Dominabitur a mari v. e. usque ad mare, Sa sumine tisque ad terminos orbis terrarum. I s. Subtiliter i g tur expendat fidelis examinator & pius, quanta fuerit hominis iniquitas, quam nec quisquam hominum, nec quilibet Angelorum, nisi Dei solius sanguis valuit expiare, nec se mereri aliud, quam supplicium credat homo, qui post purgationem baptismatis, qua etiam paruulis regni coelestis ianua aperitur, tametsi quaedam digna venia suspicatur se gessisse, magis quam notiit, multo sunt tamen plura, super quibus diuini iudieii seueritatem formidet, quanquam etiam de bene gestis timendum Isa. c . est, cum tantas vir dicat nostra quasi pannus men-y. 6. struata. Iustitia enim nostra , licet interdum coram hominibus splendeat opere & sermone, in conspectu Dei sordescit praua cogitatione. 36. Habemus autem ut supt relatum est ex Adam liberum a bitrium, non ad bonum & ad malum quale ipse 1 conditoreace pit, sed quale sponte in ima vergens elegit ,& peccando commeruit : hoc est ad malum liberum; ad bonum autem, si tamen id no-
his diuino munere contigerit( ut supra iam diximus, Dei gratia
736쪽
liberandum. Mentior, nisi hoc primus liber diuinae auctoritatis
ostendit his verbis. Sensus cir cogitatio humani cordis ad malum . pronasunt ab ado centia sua. Secretorum etiam coelestium sidus v. io. 'interpres Paulus iam bapti Eatus, iam forsitan ad tertium coelum euectus. Condelector, inquit, mi Deisecundum interiorem homi- Rom. nem, illi profecto quae sancit: Non concupisses video autem aliam '
legem in membris meis repugnantem legi mentis meae, di captiuum me tacentem in lete peccati , qua est in membris meis. Legem in membris concupii centiam vocat, quam post peccatum in membris genitalibus primi senserunt parcntes, quam sibi aduersantem diuino freti adiutorio, etiam continentes quique repellunt, sed penitus nunquam reuersutam, dum hic mortaliter vivunt, excludere nequeunt.1 . Dominus quoque Ieius qui singulariter ut Conditor, scie Ioan .hat quid esset in homine . imbecillitatis nostrae nos admonens: Sine is, me , inquit, hil potestis facere. Nihil scilicet boni, ni hi l saltili conducibile, nec indignetur saluatus& saluandus sine saluatore se nihil polle facere, qui pollicetur, et vos silius liberauit,tunc veri liberi eratis. Et cur(dicat aliquis velut possibile pr*cipitur, quod poste im
possibile demonsttaria r. Diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo , cst ex tota anima rata, ct ex tota mente tua, ct diliges Proximum tuum raquam tet: sum: Et, Diligite inimicos DCIro , Er benefacite i I dia visi. qui vos oderunt. Qui vult post me ven re , abnegeismetipsunt, et Matth. tollat cruce uatn, et sequatur m '. Et alia multa, quae runc pecca- v. f.
ta prohibent, nunc instrinant fidem, nunc vires informant Pro serio ut dum conatur quis, nec sufficit quae iubentur implete, il- .lue fatigatione humiliatus recurrat , unde psitcndo, quaerentio, pulsanno accipiat, quod desiderat & non in se, sed in Domino de omnibus beneficiis eius glorietur . Nec sibi neruo, fortitudinis de trahi opinetur, subiecte Deo deuotus, cum per se nihil boni posse facere tam euidentibus instruatur testimoniis: Nec volo metitu inminui, quoniam solum hominem praestantius, quam Deo cooperante posse aliquid agere, ne dicam opinari, vel somniare, non tam superbientis est hominis. quam amentis, & de cuius plenitu Ioan i dene omnes accepimus , gratiam pro gratia ; pro gratia quam im pendit laboriosae bonitatis , gratiam rependit beatae restributionis.18. Non habere hominem in bono liberum arbitrium etiam Hie. Hier. remias Propheta non dubitans: Scio, inquit. Domine quia non sit io,v, 3 hominis via eius , nec viri est ut ambulat,dirigat fressus suom, Proinde mox adiutorium flagitat. Corripe me Domine, v runtamen in iudicio, di non in furore tuo: hoc est; quia non cst meae virsutis, ut meam praturatein corrigam, de iustitiae tuae apprehendam
737쪽
Qv aes T. I. DE LIBERO ARBIT. 11
& teneam rediitudinena , tu adhibe correctionem ii: uicii , cuius terrore salubriter sanas infirmos, non correptionem furoris , cuius seueritate horribiliter damnas superbos: ut nautata ,&confirmat 1 voluntate faciam te cooperante, quod meis viribus implere non in . . Vate' prae crca clarissimus Isayas totum Deo, nihil nobis penitus tribuendum confirmans: Domine , inquit , pacem dabis nobis, omnia enim opera nostra operatus es nobis. Namque si nobis temere sanitatem liberi arbitris arrogamus, se ii sir, diu multa cois nati , sic impossibilitate, ut hoste acerrimo confundimur ; molestoque bello laboramus, quousque defessi ad diuinum recurramus auxilium, quo impetrato, pacem, de qua dicitur: Pax mulit ta diligentibus legem tuam, consequimur. Dum per bonum affe-e uinin Deo mens nostra, velut in munitione tutissima retqui e
cit, etiam salutaria praecepta fiducialiter operatur, qeandoquidem ea ipse, qui praecepit exercet. Miretur aliquis P e parita quidem bona opera nobis a nobis, sed ipsa quoque 1 Deo esse, nisi cognouerit ipsas cogitationes bona S, etiam Initium , ac perfectionem fidei, non a nobis procedere, sed a Deo inspirari, habentibus v & confirmari, doctor haec gentium, immo per eum D cix. Cor i Spiritus publilcans,non quod'ssiciente simus inquit cogitare aliquid s. a nobis, quasi ex nobis' u fictentia nostra x Deo est: Hoc est . quod ad sanctitatem religionis pertineat, nos quidem nihil l fficimus eogitare, sed ut sussiciamus, ipsas a Deo cogitationes bonas acci
I. Tiin. pimus. Item de maedmisera ordiam consecuitis sum.
i. v. i 3 ut fidelis stem, non enim ait, quia fidelis fui, misericordiam con '' secutus stim : sed misericordiam consecutus sum , ut fidelis es
rrh. i. is De persectione autem fidei: Gratia,flila actiori presidem, g. cst hoc non ex bobis , Dei enim donum es et Itemqtie non de fide so Phil i. tum, sed de i psa bona voluntate, est , inquit, oui operaitir in M. vobis cst vecte, raperficere. Quod vero in bonis actibus perseuerantia Dei donum, ac per hoc gratia Dc i sit, facile illo satis idoneo Phil. i. testimonio comprobatur; m Domino Iesu, qiua qui, coepit in vobis opus bonum, per se tet usque in diem Christ i Iesu: Hoc est Deus qui coepit in vobis agere, quod praecepit, tamdiu operabitur, quousque excedentibus vita singulis adueniens incipiat reddere quod promisit.eto. His omnibus erudimur, ne spem in nobis collocemus, opinione graui ius delinquentes, sed statium nostrum munientes, totius nostrae spei plenitudinem transferamus in illum, qui propterea nos ad se vocat, ut fulciat idcirco profutura nos petere inuitat, Diei ij tribuat; ideo ne nobis confidamus, terret, ne deserat; Namque
v. i. Maledictus homo est qui Pem ponit in homine, qui autem eam in
738쪽
seipso ponit, in homine ponit, maledictus igitur est. Sane Dei bo
nitas praeclare commendatur cum benedictus, est vir(asseritur) Hier. qui considit in Domino. Et solus interdum confidentis allectus praemium iam benedictione assequitur. Amant autem immundi spiritus decipiendi astu spem hominum in Ic transferre,quod in suis cultoribus effecerunt, vel ex quodam colludio fallas opiniones mentibus eorum inserere, quasi propter naturae dignitatem atque praestantiam, tutissimum sit eas in seipsis spem aliquatenius collocare: quod est ex corum scriptis ostendere, qui diuinae vacui notitia mundanae sapientiae claruerunt.
ti. Tullius facit, non Laelium, vel Scipionem, quae posset esse dubia,sed Marcum Catonem senem certa, hoc est sua dicere sententia, quibus nihil est in ipsis opis ad bene beateque Ducndum, iis omnis aetas grauis est: qui autem omnia bona a te ipsis petunt, iis nihil potest malum videri, quod naturae necessitas afferat; Omnia bona a vero Deo, non a se ipsis petunt ( Marce Tulli dixi
ses, & nobis non tam spllandore verborum, quam sentcntiae veritate, placuisscs. Virgilius etiam , ut hominem decuit Poetica figmenta tradantem, aliud agens, tale quid significauit potius quam expressit: Spes Di quis ue , o utinalia dixi lictet cuique Deus verus spes, & credidisset, nec de Moecenate adulando, sed de eodem vero & solo Deo probe summeque canendo protulisset. Testae, nil altum mens inchoat. 22. Nostri autem authores facile sapientia superiores, quia diuina eloquentia pares, quam cum volunt xe runt, cum volunt, abscondunt. Cyprianum loquor, Augustinum, Hieronymum, &Ambrosium.&quosdam alios,& mentem dii linorum eloquiorum penitus inspexerunt,& nobis i alubriter expresserunt, scilicet ege re nos in bonum arbitrio liberando:& Dei gratiam non secundum metita nostra dari i itaque gloriosissimis Martyr Cyprianus de Doctor suauissimus omnia nostris viribus adimens, Deo assignans breuissime omnia genera meritorum complexus ait: in nullo gloriandum crimini o nostrum nihil sit. Ambrosius autem scribens, Non est in nostra potestate cor nostrum , er Ofae coiritationes , etiam ipsa facta & dicta comprehendit, quae profecto ex corde & cogitatione procedunt. Ja3. Hieronymus diuina &saeculari dotarina praecipuus,&velut quidam parens eum Augustino Ecclcfiasticae Philosophiae, quae humanam nec multum appetit nec in omnibus contemnit, Pelagianam haeresim recens exortam potenter debellans. Si sinquit in eo tantum Dei gratia est, quodpropriae nos condidit voluntatis, & Libero Arbitrio contenti sumus; nec ultra eius indigemus
auxilio, ne si indiguerimus liberum frangatur arbitrium , ergo Disitired by Coos le
739쪽
has T. I. DE LIBERO ARBITRIO. 23
neque ultra orare debemus, nec illius elementiam precibus fle- al. nectere, ut accipiamus quotidie, quod semes acceptum in nostra c. quaquam est potestate. j Item post aliquanta agamus semper gratias largi- .. Ibid. col. tori, sciamusque nos nihil esse nisi quod donauit, in nobis ipse ter- ..uauerit. Item alibi; in Deuteronomio perspicue demonstratur . . Idem Adv. non operibus nostris atque iustitia, sed Dei nos misericordia con- ta Pelagium seruati. Non tu titia tua Dominira Dem tuiti dabit tibi terram .. ii p op optimam , ut possideas eam , quia populus dura ceruicis es tu. 'A' Item poli aliquanta: pro nihilo saluos fac ies eos, l)aud dubiunt quin c. ibid. lib. iustos, quia non proprio merito, sed Dei s luantur clementia. J ta col. Item alibi in expositione sentcntitae, Nonglorietum sensi apien- ..tiasua, et nong metur fortis in fortitud ne sua non glorietur dio talus in diuitii,sui. ,sed in hocglorietur qui gloriatur, scire intelligere . . O nosse me, quia ego sum Dominis qui facio misericordiam cst iu- tadicium cir iustitiam in terra: ubi lunt, inquit, qui dicunt, proptio hominem regi arbitrio, & sic datam Liberi Arbitrij potesta- ..tem, ut Dei misericordia tolleretur atque iustitia. ..1 . Ipse autem AvGusTINus, quem nescias, utrum rerum inuentione magis, an dicendi 'scelicitate mireris, de Libero Arbitrio & gratia Dei tanti dii feruit, ut pol sint vix ab aliquo legi ; omnia veto, ut mea fert opinio, quanquam sint clarimina de utilissima, 1 nemine memoria contineri. Quid enim sentiendi imsit de Libero Arbitrio & gratia Dei, sicut nemo tam laboriosa indagine vestigauit, nemo ut ille tamdiu versavit: ita ut pace cunctorum dixerim, nullus virtimque tanta veritatis proprietate inmuenit, nullus tanta eloquentiae ubertate asseruit, nullus inexpugnabilium argumentorum copia tanta defendit. Proinde cum essent illius omnia optima .&pene innumera ,haesitaremque quid potissimum esset eligendum, statui studiosum ad illorum inuitare lectionem , quae nostris praecognitis facilius poterit pcnetrare, quam paucis positis, similibus missioribusve fraudare, hoc ununa tantum occultare non passus sum . quod inter alia de Libero Arbitrio acutissime deprebendit. Liberum, inquit. Arbitrium ta
De Sancto Augustin . al. facilitate
. . tamecon genitum & omnino ina missibile, si quaerimus, illud est, quo tabeatiella volunt etiam hi, qui ea nolunt quae ad beatitudinem dum . . aut . .. quicunt. J .. non extat.2s.Nec arbitretur aliquis aut tantos viros, aut nos bona quae
dono Dei consequimur sic dona eius asserere, ut non sint etiam nostra,sunt profecto eius ac principaliter , quia ab illo donantur; sunt consequenter& bona nostra, quia nobis ab illo esse creduntur: Et cum aliquid boni molimur, vel agimus, est in nobis Libe rum Arbitrium, quia peccati affectu Dei gratia liberatum, idem,
que opus & Dei est qui operatur in nobis, & nostrum est quia vo-
740쪽
luntate facimus , quod praeceptum est nobis. Cogitationes bonae Dei sunt, quia nobis donantur ab illo , ut Apostolico superius
constitit documento: simus cogitare aliquid, Cot. a nobis quasi ex nobis, sustulentia nos , ex Deo Ct: Et caedem nostrae iunt, quia spiritus Dei admonet, Iacta cogitatum tuum in s Domino enutrire. Conuersio nostra Dei est cui supplica- pitur, Conuerte nos Deu alutaris nostir, & eadem nostra est,quia v i. diuinitus iubetur ; Conuertimini ad me in toto corde De tro: inclina- Ioes. g.
tio cordis nostri ad praecepta Dei & ipsius Dei est, quem placamus bi. .
his ab eodem docti precibus: Inclina cor meum in testimonia tua; . . & eadem inclinatio nostra est, quia volentibus nobis est, unde non ibi dfalso gloriamur, cor meum ad facienda3 iustificationei Da. I is in aeternum. Postremo omnia opera nostra bona dc Dei sunt, I Pan is qui dicit: Sine me nihil potestisfacere: & eadem nostra lunt, quia illi Prophetice dicitui et Onan a enim j - .ra nostra operatis es nobis. Nostrorum autem omnium bonorum Rom. Dei gratia auctor & causa est, nam post peccatum Adae, In s. v. ra. semnet peccauimus, Ac iuste damnati sumus. s Rectud est enim Do- γt , iminis Dem noster, oenone niquit in eo, quid mereatur totius v. is.
generis humani series vitiata,& propter originale peccatum damna a, & propter propria addita, si ad activam aetatem accesserit damnanda, nisi sempiterna supplicia. 6. Haec plane , ut supra relatum est , peccato vitiata tota stirps hominum perpeti cogeretur, nisi ex eadem stirpe eandiam causam damnationis habente, alij occulto iudicio Dei quanquam rectissimo per iustitiam eius in damnatione debita relinquerentur: alii vero manifesta gratia pet eius misericordiam saluarentur, non est unde instentur liberati: quia quod non meruerant accepetunt: non est unde querantur damnatii quia nihil nisi quod metueri, perferre coacti sunt. Cur autem istos, non illos saluet Deus, aut cur non potius illos, quam istos, iam hoc supra hominem est. nec secreti Dei praesertim tanti causa expectaeri debet ab homine, Quis cognovi ensum Domini s Apostolus ait aut quis consiliariui Rom.
eiusfuit e Igitur ut itidem ait: Cusus vult miseretur, O quem vult ii. v. s induras, Miseretur exuberante bonitate , indurat nulla intercedente iniquitate , indurat autem non ad peccatum impellendo: Deus enim intentator malorum est, sed in peccato deserendo, quia Iac. i. ipse quorum vult solum liberator est :&utique ut est quorundam, V si voluisset esse potuisset&omnium, Omma enim quacunque To- Psiis. luit Dominus fecit in coelo or in terra. Sed ita voluit exerceremisericordiam ne in aliquo infirmaret iustitiam. Nam quod venerrabilis Paulus ait, sevi vult omnes homines fatuos fieri. Non sic
accipiendum est quas cuin Deus velit genet alitet omnes fieri sal Dis tirod b, Cc, l