Exquisitae in Porphirium commentationes Danielis Barbari p. V. artium doctoris. ...

121쪽

Commentatio nona.

notionem facit, ita ut singula univcrsitatis notitones, ad hanc comunem tanqua genu reserantur.&mchcrcule univcrsalis haec uniuersitatis notio genus cst ad omnes, ita ut nomen sit idem, dota' tio singulis merito coaptanda . ea cnim ut Sisen sitis est, ut non modo porccptis,cbus aliquas risibuat notiones, sed tiam attributis notionibus ab aS supc coparationcs , dc habitudinc super

addat, doquasi in infinitum superaddedo progrediatur. Haec igitur univcrsali S notio, quae X pluribus univcrsalis notionibus colle ea a estis pro gener Onatam existimatur quare formas quasdam sibi subices as dc intc se differetes habebit, quae hoc modo inuestigar possunt. Quemadmodum nihil est, aut homo, aut leo, aut aliqua species, quod non sit animal, ata notio nulla cst, quae sit uel genus, uel forma,uci distcrentia,uci propriia, uel accad cns,quae non sit praedicabillis,uc uniuersalis. Quoniam quicquid mente perciplinUS, in notio univcrsallis, uel praedicabilis attra buitur,tilonanc ita st affect una, ut illi .uci cncrris,uc formae, uel disseretiae, uel proprii uel accidentis notio tribuatur. nam quicquid assertur de alicro,id omne affertur, uel cu quid, uel cum qualis sit res quaeratur nullus enim alius modus est,quo'iiicqquam de alicro afferri queat cum ergo quid sit xes quaeritur, nihil aliud quaertitur nisi rc subie:

122쪽

D uniuersalictae naturas ea parte,quatcnus subsisti sed quoniam uel natura uniuersa quaeritur, uel pax erus, ideo priores modo species: posteriori modo e nus emcietur nam nihil est in natura, dc mcntia,

ut a dicam indiuidui, quod non sit in natura'

ecessentia speciei ut clarius ostendetur square species univcrsam rei subicet naturam dcclarat. genus uex partem quoniam praetex genus, alia sunt partes, quae subicctam constituunt rom atq; haec duo sunt univcrsalia,quae ad a micrrogatio: ncm sexuniux, qua quid cicsst, quaeri tur cicapaxi quatenus subsistit, quomodo autona id fiat,inpcrtraci andis singulis ostcndctur cum a itur quaeritur quid sit rcs , aut specioni, aut genu ady

quoniam hoc multiplex, &iartium habetin dc distingvcndum cst quaeritur ergo quali sit res, ab eo,qui scire appetit,quomodo res quae t dcnominctur. Quoniam uero re quaeq; cnominatur,

aut ab iis, quae in eius natura posita sunt, aut abaa S, quae attii buuntur, c a luctarunt illi id coiri naum differentia apparobat, qua assci tu , cu quastis sit natura res quaeri tur: dcind acci lcns . quos niam cro accidcias, uel in rc positum stisci xytra sumitur, id co duplex crat accad cns, alici uiocari proprium' bct:alterum communc. propritim

uoco id, quod in rc positum se, dc ab iis lcm prin

123쪽

Commentatio decima.

cipiis est profectum, a quibus ros ipsa orta est: comune appello,quod aliunde uenit cum igitur nihil in praetcriti sicli Otum sit , quod ad rationem praedicandi alterum desalicro pertincat, ncccssasirio sequitur, ut no plurissint uniuersalia qua,quae numerauimUS genuS, pcci cm, differetiam, prosipylum , accidcias . nullus nim alius modus csh, quo quicquam praedicari de altero queat. quomodo uero fornaciatur quaq; comparationc cfficiantur , quivi termina , quae habitudincs, quae dis crimina, de quae conspirationes deniq; horum hae beaniux, suis quaeq; locis inserius ostendetnr. De genere.

ioniam sapientis est nihil aggrcdi, quod ratio legitima non praecedat 3 cumq3 omnia , quae reci e aguntur, Imitatione naturae agatur, quae nihil f ficit, quod uacare ordine cnscatur, quinimmo proprius rerum, quae sensu excipiuntur, ordo, stnatura ipsi, ita, ut quicquid absq; ordine factum

suspicari potest, id do et omnes praeter naturam fateantur cffeci necessc est igitur,ut nos quoq; in Interpretandis auctoribus ordinem sequamur: dc quemadmodum qui legitime scribiat,optime re SInstituunt suas, ita nos cos sequentcs, ex ipso cyrum Ordine in incinoriam notam, d aequalem pul

124쪽

De genere cherrimarum rerum deitcniamusci quod egregie fiet, si dici a dicendis congru cona uecta, annCXaliaidebuntur. Diectum est igitur de univcrsali limmo quot modis accipi soleat, deinde quom odocsficiatur id, quo de agitur in dialecticis estertio

qua conditione se habeat ad genus, formam,di BDxens, propriu, dc adieci una tost quid sit quo uc interstitio a praedicabili scitisatur. Reliquum est, ut Porphyrium sequentes de generescrixasi

et cmus, siquid om naturae ordo, d genoris ambistus, ita postulant,ut prius, quam de reliquis umbuersalibus specie differetia pxoprio, accidenti hi perti aci emus, de ipso genere agatur riccirco quia illud est natura ordine praeponcndum eadem in xc, quod est potestate, i rei quae actuistri atqui genus siccundum quandam incohationis potesta tem deis affertur, quae illi subiiciuntur quae uero sequuntur uniuersallia, ut dissercntia, ct forma, non incohationem , scd aes una, dc perfeci ioncm indicant,o hoc insemus ostcndetur patet oitur quod naturae ordine genus cst reli quis unitiersas libus antcserendum naturaim in ab imperfectio

ribus aggrcdiciis oris' gignendo laborat,quo: usq; absolutum , dc perfeci una sit opus quod sa=

pictem maxime dccc animaduertcre, ut tum scribendo, tum cst cicndo ali qui id naturam mi ictur. cum uero cum uersalibus nonulla uim δε natu:

125쪽

Commentatio decima.

ram signi ficent,ut genus, forma differens quae'

dam cro , quae naturam et substantiam consse: qutitur, ut accidenS, dc adicetum, iure praecipuus locus dcbctur iis, quae natura, β substantiam desiclarant, quapropter genus , differcns , dc forma prius e Nigentur, quam proprium, d adicetum. uerum ni mucro quia maioris ambitus cs gcnus, quam differcns ac formes haec nim sicquuntur xes assas , quibus attribuuntur , iccirco 1lS nacrito praesertur at differentia formam praecedit quo: niam principium formae si differentia ipsi pxincipium autem iure antefertur iaci, cuius est principium scd si de ordine proprii, S accidenti controuersia sit contemplator, illud uniuersat praesiserendum este, quod cx ipsa rei subicctae natura, eiusq; primord HS manat,cuiuslaaodi est propriti illi, quod in dcterminate, ac inconstantcr singulasirc consequitur, ut adices tam . ex iis facilis, docXM

pedita ratio est , cur de gener prius,quam dc dissi: Drcntia: dc differentia, quam de specie: dc specie, quam de proprio cic proprio , quam de adices Oauetor ipse pertractaucrit. Praeccptum cst,ut res, qua de agitur, ubi costitcritiam csse, statim dc finitione Xplicctur, si qui lucro cadat, quod coqdcm uocabulo diuersas natura innuat, quem adymodum pes, gallus, canis, o huiusim Odi,quorum acceptio multiplex haberi solet, ne in controuer:

126쪽

De generesias inanes , d ridiculas incidamus , oportet eius uoc quae plura significci disturci am, docxpliscatam ha bcr rationem, ocimissis altis significa tis, id tantum scissicerc, quod in rem nostram fescit, hoc peripatctici cum alliis cruditis assirmant.bimilis sentcnt1 cst in topicis, in clenchis, de in libris de coelo . quae res in dissecptando, d in scribendo maxime obseruanda st . nam secus agcnytem multa tem cresdieta, plora i fallacia dc mensidos sicquciatur, ipsi quoq; orationis comunio ab

hominum congrcssu, ct concilio aviarctur: nam si dixeris, duciatu canis morbos Xcitari, nonne ridiculum forct, si quis hoc negarcti ac descanc, hic torrcstri: uc maritimo intcthgcrct tu iacro aesti serum sydus audirc. Praetcrca cum homine inter se comunicar animi cogitata sermone soleant nam seriorcs naturae, ut brutiano pos sunt supcriorcs,cro non indigcnt ,5ne quaeso uagari oratio cogctur, si qui dissont1unt inter se

non adcm csse illud de quo agitur, intelligenti orphyrius ergo cum non possct quamprimum afferre distinitioncm cncris,propicrca quod Ddcm uox ad c dmcrsas accomodari potcst, disi tincte gelacris acceptioncs declarat . eam de qua antentio os .m mcdrum adducit ucrum non Omnia significata cncris affert, sed ca,quae ad si scepti muneris cxplicationcm magis attincre uisi

127쪽

Commentatio decima.dentur,tum ut ad coru similitudinem genus hoc, de quo agitur, dici ostcndat tum etiam ne dcccsiptio fiat. inii Sinim dccipimur,in quibus mos si γ' militudo , proptcxca quia quod simile csh, idem

cui simile sh, uidcri solci, cum tamen non sit reapsa idem. Maxima uero pax vocum,quae a dialeel icis usurpantur, ob vidcntiam rcxum,quae suae pic natui a obscurae, krcconditae habctur,ab aliis rebus translatae sunt terminus , dcfinitio, fastifi uim medium, figura, locus , digmtaS, κατηγοί pre dc reliquae huiuscemodi uoccx translatiocnim, de uartiam,iucundamq; orationem facit 5 res ante oculos mirum in modum pon l. Porphyri us itaq; mittit gramaticorum genus , 5 illud

physicorum subiccitum , quod matexic appellasitur . 5 illa ctiam Platonis genera praetcrii subsistantia, idem, diuersum motionem dc quietem e sed catantum quae ad susceptum cgotium spectant, amplcetitur eca notioribus citi uocas acyccptionibu incipi cnS, o cXpone S, alta, o rccondita rerum, quemadmodum capaciates, qui illum praecesscre' cxplicar uoluat, modesto tamen acis temperanter aggredicias hunc in modum. Viso cluxncq gcnus, neq; species simplicito dici. Id est siquis reci e considcxet, inspiciet, nessse:

nu ncq speciem uno modo dici uerum candem, uocem rc multa innucre, undesillud. Videtur.

128쪽

De genere Peripatetkae modest a consuetudinas uerbum est Graece dicitur di κε quod interdum similis tudincia significat, nonnunquam idem est quod

Φαινεται. Neq; genus neq; species. Praeceptum cst xcci e cUbcntium,quod cum res duae inuicem referuntur,oc comparantur Imper nactatio de

utrisq; simul si habenda. quoniam disturetc unuabsq; altero dignos non potest cum igitur mutua inter genus, dc speciem comparatiosit ad se

ciliorem notitiam, hoc ipsum natura monente siqnati ponuntur mam licet antea differetia spe cipraefercndam cssc di xcrimus, no tamen tanta re: ligione naturam sequi debemus,qum accomodc: muS nos interdum ad faciliorem doccnd rationem simul igitur genus, dc species, a Porphyrio

ponuntur: quae non uidentur simpliciter dici. nimpliciteri Quod Graece πλῶ dicitur. Insterdum idem,sh, quod proprie,interdum idem quod in uniuersum nonnunquam annuit, ut contingi cst uero cum uno modo reserat sui hoc loco cum igitur neq; genus,neq; species uno mori dicatur Porphyrius lac temere loqui, ut mentiri, uel uagare uideatur, hunc in modum gcnus dici cclarat. Dicitur minaciatis collect io alii quorum quodammodo uiccm, dc ad unum asse

Oxum. Quemadmodum simplicate prius cst homo, quam sit homo itcris abutus, uel philo

129쪽

Commentatio decima.

sophia excultus, ita hoc nomen genus a comunt, ecforcns co suetudine usurpatum cst prius,quam cum apicntum collis affinitatem contrahcret quare ab usitatis citis acccptionibus ad propriia, dc institutum formonem philosophorum consensisse translatum cst prima igitur accepti generis est, secundum quam gcnus sumitur pro coetu, dccocilio multorum, qui tum micrsic habitudinciri quandam habent, tum ad unum principium quodammodo afficiuntur unde clauS Romanorum

dicitur collectio illa civi um,qui ad Romulum, a quo orti sunt, quodammodo asscet habentur propterea quod Romulus in uniuersa 1lla collesiectione ali quid sui habct, a quo ctiam collectio illa domultitudo ciuium mutuo quodam uinculo assices aist nam scinon propagationis a Romulo post cris dissipersum effecit, ut coetus omnis Romanorum aliquid comunc haberct,pc quod Romanorum genus ab craclidarum , vel Tantalidarum octiere distingvcrctu . dc haec est primagoncm s cccptio,in qua illud maxime animaduertcndum est, quod implex iniicnitur habitudo, eccomparati, prima st, qua multitudo ad unum

pri ncipium comparatur altera st In qua unum ad multitudinem rcsertur icrtia uer mutuam multitudinis rationem habet quaeae quoniam

utilis est ad cognoscendam uim donaturam dias

130쪽

De genere lectici generis, ideo diligenter est consideranda In omni comparatione multum refert sonosse re a quo incipias, Hom quod desinas nam omparationes diuersis uocantu modis, prout diuersacst ratio mccptionis, sinis. Quae igitur ad rem nostram faciunt,tre sunt,una dicitur comparatio aequiperans, altera dispaxans,ic haeccst duplex, aut XuperanS, aut subricienS .cXempli gratia co=paratio aequiparans est illa, in qua non st maior ratio,cur eiu fundamenta iaciatur in hoc potius, quam in illo iam siue incipias ab una re, siue ab ah a d desinas in utramuis, cadcm dc aequalisia tio, exictu . Verbi gratia comparo duos amiscos, uel fratres ter se in hac comparatione, siticancipiam ab uno, siue ab alio, non se maior ratio cur potius fundamentum iaciam istius compara tioni in uno, quam in alter, talis habitudo est ubi coparatur multitudo illa Romanorum anter sic nam inaequali tacessc ospicitur . cum ucro ad unum comparatur multitudo alia, uot contra billa coparatio disparans dici sol ct noninim aequa bilis ratio in utroq; inuenitur CXtrcmo, nam multitudinis habitudo ad unum, dicitur subiici cias nanq; ea fit,cum inferius compalatur ad ad ,quod superius cst unius ucro ad multitudinem comparatio est,a,quae cXupcran nominatur non enim

par fundamcnti acaciadi ratio stAd superius si