장음표시 사용
271쪽
asa. Institutiones Iuris Canonisi.
nico aut atorregularitatem ue 7 noviissime Conciolusci rigilaut homicida promoveri non possit ad Ordines cap. n. ubi
seqq. De Homicid Concit. Trid sest. 14 de Ref. cap. 7. se . et . de Res cap. 6 etiamsi
homicidium fuerit occultum & super eo publicata non sit sententia Glossa in cit cap in. de Tempor Ordin Farinac quae'. ΙΙ9. num. 56. Et si homicida sit Clericus, ipso facto incurrit privationem beneficiorum Ecclesiasticorum, quae possidet
fit incapax ad alia beneficia consequenda e a. cap. 7. 6M 1 . Conc Trid de Nef.- osten dit Thesaur de Poenis Eccles.
d. pari 2 rb. Homicidium cap. I.
num Quod si Homicidium commissum sit in persenam Clerici, seu Sacerdotis, homicida incurrit Xcommunicationem Papae reservatam , prout etiam si tantum vulneraverit, Vel percusserit. cap. Si quis sum inre. 17. q. si sit Patrorunus Ecclesiae amittit IuspatrO- natu . cap. et quibusdam De Poenis Thesa ur ubisupra cap Homicidium autem Casuale, commisium sine dolo , csine culpa, nulla poena punitur de Iure Civili , ut tradunt
omnes Criminalistae, quos allega Farinacius quae'. 26. mo. Homicidium Resol. . num. I. Neque de Iure Canonico , quia
neque ex eo incurritur Irregularitas cap. Lator cap. Ex sinteris . cum seq. cap. Signiscasti cap. Exhibita , cap. Ioannes De Homicta. Qui tamen teXX. intelligendi sunt, quando Homicidium accidit absque aliqua committentis culpa dummodo dabat operam rei licitae; quia si rei illicitae vacabat DD. sunt discordes, alii enim tenent adhuc non incurri in Irregularitatem ; sed alii do. Cent, Irregularitatem incurri; ide in faeti contingentia videndi sunt DD. quos congerunt Thesaur de Poenis d. pari. 2. M. Homicidium cap. I. num T.
in n. Emanuel Gonetale in Comment ad ae cap. De coetero. num. . de Homicid. Fagnanus in cap. Ad Audientiam . num. I. seq. De Homicid
Quo ad Ultimum Dicendum est, nunquam esse licitum occidere seipsum Farinac quasi
Hir casu 28 . num. s. cidetiqui sibi ipsi mortem inferti, privatur Ecclesiastica sepultura, oblationibus , sius ragiis Ecclesiae . cap. Plaetiit ibi DD. 4 q. s. ωsi sit lexicus,
272쪽
Papae reservatam , ut demonstrat Thesaurus de Poenis Ecc
d pari a Verb. Manus . cap. I.
num. I. ubi sub num. s. limitat praedictas pς nasci ut non princedant contra eum, qui ecfurore, vel dementia sibi manus
violentas intulit idem dicendum est de infirmo , qui
recusat sumere medicinas a Medico praescriptas vel nimia inedia , vel immoderati corporis afflictionibus sibi accelerat mortem , si ob finem mortificationis is ob acquisitionem virtutum id agat ut dicunt mea Erotemata Eccles
umbus poenis puniantur injuriantes δ Damna illata quomodo resarciantur; Quo ad Primum . Iniuria est verbum genericum , significans omne id, quod contra Ius committitur , ut notant D D in L .f. de Injur proprie tamen est Contumelia illata contra honorem , vel bonam famam alis Hus, ad eum contemptibilem reddendum . art. in . Eum qui . eod. tit. Pichardus in In- sit Civit. lib. . it. . n. 17. cap.
cap. 11. Mef. ., cap. 58 suid dicam ci . . quiny Quo ad Secundum . Tribus modis infertur contumelia, T I T. I. committitur injuria . in aliquem, videlicet Verbis, Calamo,in Faetis. Injuriatur e bis ille , cui improperatur aliquid, quod ejus famam gravat apud bonos is reddit eum ditur non solum per hoe contemptibilem, etiam immicidia , vulnera properium illud non sit criminosum ut si quis appellet aliquem spurium , vel bastardum aut consimili injurioso titulo nomine . . . s . de Liber. posthum. l. Turpia legata de
Leg. I. Abb. Felinus in c. Cum te. De Purejurand etiamsi quod
de quibus supra disseruimus sed etiam per iniurias, cilla. tionem damnorum; idcirch de his in praesenti breviter est agendum M videbimus:
273쪽
per modum contumeliae profertur . l. a. C. deis c. Rector. Provinciae. Et Hosti en intit. de Hur. . . Exemplum habemus in Scriptura Sacra de Semei injuriante Regem David fugientem a seditione populi, excitata per Absalonem filium ejus ita enim improperabat Regi : Egredere, egredere Vir sanguinum , ct Vir Belial Reddita tibi Dominus universum
sanguinem Domus Sisul quoiam invasi ii Regnum pro eo . . Reg. 16. . Praecipue autem quis injuriaxur, cum ab alio ei datur Mentita; ei dicit , timentisic haec enim verba sunt valde injuriosa contumeliosa significant enim, cin- ferunt , Tu es homo falsus menda , tristis , ac impius Clar in V Injuria 40 prisc. ibi Bajard num. et O. Earinac. qu es Io 3. num. Io ubi DD. Menochius cons I. n. 8. s. Novissime Conciol in Essolui. erimin. Verb. In uria rest a. Secundo, quis injuriatur Calamo , quando alter contra eum
componit carmina, aut cantilena historias , vel alias scripturas infamatorias. l. 3. V.M.
Injur. Item si quis in judicio vel agendo , ve excipiendo , objecerit Adversario rem
aliquam , quae eius laedat testi
mationem; non probaverit, eam esse veram . . Item apud. V. Ait Praetor ibi Glossa. q. hoc eod tit. Pro ut etiam mittens Litteras ad Superiorem sine subscriptione , ac nomine scribentis, in quibus narrentur
defeetus alicujus perinae, qui probari non possint: ideoque
his litteris , quae vulgo dicuntur Lettere orbe , nulla fides est praestanda . cap. Inquisitio. nis . De Accusationib. Nicol D-flit Civit lib. . it. q. nom. . Quamvis Superior non male agat , si stet attentus supercontentis in illis secretas infirmationes sumat extrajudicialiter pro veritare scienda pro bono regimine populorum; ut pluries respondjsse Sacram Congregationem notat Nico-lius d. lib. . tit. q. n. s.
Facto autem insertur injuria quis alteri et alapam in faciem . vel pilla , aut birretio alterius faciem percutiat;
vel pedem injiciat in ventrem;
aut lapides in alium mittat ut Contra Regem Psalmistam faciebat praecitatus.Semei, quia Reg. 6. 6. Mittebat lapides contra David, oe contraruniversos Servos Regis David. Ulteiarius Iniuria dicitur facto inferri etiam per nutus, ligna, ut
274쪽
si quis contra Uxoratum erigat duos digitos, indicem scit icet,
auricularem in sorma Uorum cornuum vel ad ostium ejus domus appendat cornua . tunc enim committit in eum atrocem injuriam, ac maiorem, quam si ei dixisset cornutum , vel adultera maritum . Nicol.
ubi sup sub num. 6. mers q. Qui simul Cesso subdit , quod injuriam 1acit ille , qui honestam mulierem tacitus insequitur cum ea adambulat quocunque vadat asssidua namque frequentia praebet , quasi
nonnullam infamiam: rout etiam illi, qui tempore bacchanalium utuntur cappararemitarum, vel veste aliorum Religiosorum quasi in eorum contemptu ded idem
gere possunt contra ipsos actio ne injuriarum. d. l. Item apud. . Ait Praetor Vers. Generaliter.
f. de Injuriis. Quo ad Tertium. Pro injuria competit duplex actio nempe Civilis, di Criminalis. Haec datur ad pςnam illa ver ad testimationem damni ut tradunt Iul. Clarus in V. Injuria num. 3. Vers Scire debes Farinacius quos. Os num. 28. ωConciol. d. Verb. Injuria . Re- sol. I. ubi num. 2. declarat hanc
in judicio prius sit intentata per iniuriatum actio Civilis ad
iniuriae aestimationem; non potest postea per eundem intentari actiocriminalis ad renam
unam censetur alteri praejudicatum , cum utrumque iudicium cndat ad vindictam ad text. in . Prieto edixit. V. Si
dicatur is si seq. ubi Glossast hoc tit o notat Abb. n cap.
re judic. Hoc tamen limitant DD. ut habeat locum, quando fuit intentata actio Civilis ad injuria aestimationem Me cus tamen est , si illa sit in tentata ad damna interecse tantum tunc enim potest adhuc intentari actio Criminalis ad pς nam . . . Praetor edixit. V. uid er, . cibi Glos T. st de Injur Farinac. d. q. Os . num. go ubi DD. Thesauri decis 18. num. I 1. Porrb omni Saltercatio cessat , quando qui intentat actionem Civilem protestatur id facere ne praeiudicio actionis Criminalis;
e contrari tunc enim post intentatam unam actionem po
test deveniri ad aliam . Conciol. d. Refol. I. in In. Quo ad Quartum . Actio
injuriarum non solum competit ei, cui facta est injuria sed
275쪽
sed etiam illis, in cujus potestate est ipse injuriatus . Hinc si injuria illata sit Filiosa milias , agere potest actione injuriarum non solum ipse Filius, sed etiam illius Pater , vel Avus prout etiam, si injuriata fuisset Filia habens Patrem, Maritum, QSocerum , quatuor sunt persona , quae possunt ut actione injuriarum contra injuriantem nempe ipsa Filia, eius Pater eius Ma ritus, & ejus Socer. l. Cum qui . V. n. Sed si unius . . octit Nicolius Insit Cloil. d. libr.
q. tit. . a num. . oe seqq. ubi num. 5. inseri, quoductit olim Dominus eXercebat hanc amonem pro injuria facta Servo suo . l. Item apud si Ait Praetor s. de Hur ita nunc Herus agere potest pro iniuria illata famulo suo dummodb ipsi gerebat ossicium , vel negotium ejusdem Heri sui. d. l. Item apud . r. Si quis Virgines. Vers. Comitem uisquis
his inferunt D quod pro iniuria facta Clerico monacho modi ori Collegiato, vel Discipulo, agere potest ad vindictam ad aestimationem Episcopus, Abbas, Collegium, atque Magister . Nicolius ubi supra . num. 16. in in Guido
uris Canonici. Pap. ecf. 6 . Grassi pari. r.
nellus de Regim Milit EccI. lib.
6. cap. II. n. a. ubi alios cumulat
Quo ad Quintum . Iniuriam alicui inferentes puniuntur de Iure Civili pona arbitraria
secundum majorem , vel minorem injuriae gravitatem . V. Pu na autem, Inflit Civit de Injuriis citati aliquando qui injuriam fecit, mulctetur exilio vel carcere, vel pςna pecuniaria , isco applicanda, vel adpetendam veniam ab injuriato, seu ad compensandam alio modo injuriam illatam Iulius Clarus in . V. Ujuria iners. Sed quaero . Riccius in Colles i.
decis. 18 I part s. Gratian Deci . 199. Surd. Dc f. 89. n. 9. De Iure autem Canonico variae sunt pons secundum varietatem perinarum, quibus facta est iniuria. Siquidem generaliter statutum est , ut qui condemnati sunt adlione injuriarum sive civiliter, sive criminaliter incurrant infamiam Iuris cap. Cum te. De Sem. Spe judic ubi Abbas . I. quod est consorme etiam dispositio
ni Iuris Civilis. l. t. st de His,
qui notant infam. per consequens remaneant Irregulares
276쪽
levis, sed pertingat ad pecca.
tum mortale . Innocent. H stien. Felin. ind. c. Cum tr.
In ea tamen Episcopus potest dispensare . cap. At silerici. V. De Adulteriis . De Pudic. Thesaur de Ρςnis Eccles d.
pari. a. in Verb. Injuria . cap. I.
per tot Si vero injuria illata sit non solum verbis, sed facto in Ecclesiasticas personas si injuriatus fuerit Clericus, aut Monachus , aut Religiosus, tunc qui injuriam intulit , remanet
cap. Si quis suadente diabolo. 17. q. . non tam percutiendo Clearicum vivum, sed etiam mortuum . Felin in cap. A nobis i 2. num Barbosia ibidnum. 47. De Sent. Excom. Ac eandem Excommunicationem incurrunt non selum injuriose percutientes , sed etiam mandantes , consulentes , incitantes , consentientes percus-11onem ratam habentes , si eorum nomine sit facta . . Cum quis . De Sent. Excommun in 6. Thesaur. d. Verb. Injuria cap. 2. Ampliat. 6. ubi notat , absolutionem esse reservatam Papae,
nisi percussio, iniuria esset levi. ab hac enim Episcopus
posset absolvere cap. Pervenit.
tibi Abb. DD. de Sent. Ex- common. Quod si injuria facta
solum, qui eam intulerit, est excommunicatione Papa reservata illigatus per Clem. I. de Poenis. per cap. II. Bullae in Corna Domini , sed etiam remanet privatus eudis, locationibus ossiciis , beneficiis spiritualibus , ac temporalibus quae obtinet ab Ecclesia , cui Episcopus offensus praeest ejus filii, per lineam masculinam descendentes , usque ad
secundam generationem redduntur ipsi, addi inhabiles ad Ecclesiastica beneficia in Civitate , micces ejusdem Episcopi obtinenda , omni spe duspensationis adempta , ut late
demonstrat idem Thesaur. d. part a Verb. Injuria . cap. 3.
Easdem pς nas usto magis incurrunt, qui injuriam gravem inserunt in personas Nunciorum Apostolicorum, seu S R. E. Cardinalium quod nunquam eveniat in personam Summi Pontificis cap. Felicis de Poenis in 6. d. can. o. in BuLlacaenae Domini; tradit Thesaur ubi upr. cap. Anto-neli de Regim Milit Eccl. d. lib.
tat , quod licet Clerici Laicos
injuriantes debeant eis competenter satisfaceres; non tamen
decet, quod ipsi Clerici genua
277쪽
fleetant , vel aliud faciant quod tendat in opprobrium Cleri . cap. Quando 86. di'.
Gras T. part a. lib. 2. c. r. n. 38.
Demum, si injuria illata sit calamo, idest per libellum famosum carmina , aut alias scripturas infamatorias , de Jure Civili Auctores earum Veniunt plectendi poena capitis per ext in I. Unic. C. de Famoflibesi quamvis Iulius Clar an Prisct Crimin. V. In quoes. 8 Ves. Libelli famos notet, quod tam rigores pςna non sit in usu ; sed praedictos Auctores puniri pena extraordinaria, videlicet vel fustigationis , vel ictuum funis, vel ad summum pςna triremium iuxta facti; persenarum qualitatem . De
Iure autem Canonico tales eXCommunicantur, ac verberibus Corripiuntur. c. Qui in Alterim
s. q. I. Et Ii Clerici sint, deponuntur . Sylvest in Verb. Libesius . num. s. Quod si Libelli famosi compositi sint contra statum ordinis praedicatorum vel inorum, aut aliarum Religionum habentium communicationem Privilegiorum, Auctores eorundem Libellorum
sunt ipso Iure excommunicati ex Constitui Alexandri Papae IV. Incipien Ex alto ς quam resert Bonacina, relatus ab An-uris Canonisi. tonello de Reaim. d. lib. . cap.
I num. . ubi alias ampliationes, ac limitationes ponit circa hanc penam. Quo ad Sextum. Si qua mismus , quomodo resarciantur
damna illata λ advertendum est , nos loqui de damnis, non dolo , fraude , aut iniuriose commissis, sed de illatis ex mera negligentia , vel ex culpa levi tantum ut 11 quis negligat custodire sua animalia; haec damnum inserant in campis alienis, vel aliquis nesciens frenare equum ferocem, super quem ascendi , ab eo aliquis in via impeti, Vel calcibus impetatur, aut murator reficiens
tegetes domus projiciat saxa vel ligna , non apposito signo, quibus Viatores offendantur aut alius e fenestra projiciat in
viam publicam aquam maculosam, vel brodium , quo transeuntis vestes maculentur sive dominus canis rabidi non teneat illum bene alligatum, ad-
et, ut insiliat in transeuntes eosque mordeat, aut feriat In his omnibus,' similibus casibus datur actio tam Civilis quam Criminalis contra auctorem damni in quem Iudex
pro suo arbitrio profert Sententiam ad resarciendum damnum , attenta quantitate ejus, qua
278쪽
cend ruina, o naufrag. l. I. gr.
quadrupes pauper fec dic Nico-lius, DD. in libr. 4. Institui. Civit. it. 3. De Lege Aquilia ubi late agunt de damnis ex mera negligentia re sola levi culpa illatis.
co delicta, de quibus cuique egimus , ut plurimum Ecclesiasticis Censuris plectuntur , castigantu ita de his in presenti est agendum re pro intelligentia earundem videbimus: 1 Luid signiscet Loe Vocabu-ltim Censura λα Quid si Censura Ecclesiastica δ3 suotuplex sit Ei sent fulminare Ecclesiasticas Censuras δε Contra Quos pos t fulmi
Γ aetate Censuraest Quae causae excusent ab incurrendis Censuris st
suis possit absolvere ab Ecclesiasticis Censuris RQuo ad Prinatam. Hoc embum Censura, generaliter sumptum, iudicium innuit de ali. qua re, digna laude, vel vituperationes hinc Reviseres libro. rum vocantur Censores: hoc nomine appellabantur apud Romanos illi, ad quos spectabat indagare mores populorum; ne indigni admitterentur ad honores . Sic etiam in
Serenissima Republica eneta creantur Censeres, quorum offficium est observare . ne Leges , quibus ipsa regitur . ab
aliquo ostendantur . Specialiter autem sumpta haec Vox
Censura lignificat aliquam poenam correctivam , medicinalem alicuius transgressionis ut notat Navarr. in Summa cap. 7. olim etiam vocabatur Presura ut eam nominat Rabanus in cap. Non in perpetuum . q. q. 3. etiam Clausura ut in Regula S. Benedicti cap. 6. Magrius in Hierolex. bifimVocibus. Quo ad Secundum mensura Ecclesiastica est Poenis Spiritualis , ct medicinalis , privans usu aliquorum bonorum spiritua-
279쪽
yum , imposta per Ecclesi pote- fatem , a Deo sbi concel a , ut
silis baptiratus a contumacia discedat is a culpa , propter
quam infigitur, emendetur. Dicitur Poena, idest punitio Spiritualis, ad differentiam punitionum corporalium . Medicinalis , quia intentio Ecclesiae est mederi animabus per Cem
suras cap. I. De Sent. Excomm.
in . Dicitur privans usu aliquorum Spiritualium bonorum, qualia sunt Sacramenta, Sacrificia, Orationes ; non autem supernaturalium Q utpote Fides Spe , Charitas , Character quae Omnia retinere potest, qui aliqua censura est irretitus. Dicitur imposta per Ecclesi potesatem, a Deo Ibi concessam, ut legitur Matth. 18. in illis verbis Christi : Si peccaverit in te fra re tuus o di Ecclesis: Si Ecclesiam non audierit , si tib.
scut Ethnictis , Ptiblicanus . Amen dico vobis , quaecunque a ligaveritis super terram , eruiat
ligata ct in Coeo . Quae verba
intelliguntur de foro externo per Censuras . cap. Solitae . a Minor ct Obed. Si homi . p . q. T. art. a. Scotus in 19 II De quinto quod demonstrat Mactrius in Theolog. Morcae se 13. num A., s. ubi pro
bat etiam ab Apostolis fui flauris Canonis .
fulminatas Censuras; lauictoritatem eas fulminandi esse de
Iure Divino . cap. Nemo . T. q. 3. oe in Extratag. Unam Saniactam. De Major o Obed. Hanc autem potestatem censuras sub minandi in toto orbe in Comtra quoscunque habet eminem ter Ponti se Romanus, tanquam Christi Vicarius alii a tem Episcopi, inferiores Pr lati in eorum Disecesibus tantum, ac dependenter a Papa, ut ego ostendi in meis Decisionibus de Paenitentia . deci 19 ὰ num. a. oe seqq. Dicitur in definitione , Ut Idelis aptitatus a contumacia discedat; quia non baptizati non porsunt cens iris puniri , sed tantum qui sunt fideles, ac in Ecclesia , ad hoc ut a propriis excessibus emendentur . Subditur is culpa , propter quam Censora a figitur . Siquidem non est fulminanda Censura contra in quem nisi ob culpam, culpam graVem . cap. Nusim I S. q. . cap. Sacro . De Seni. Ex
Quo ad Tertium . Quintuplex datur divisio Censurae a Dod tribus, lim Theologis tum Canon istis. Una est, quod Censiura est triplicis generis
catio , alia despenso a misi , S alia
280쪽
6c alia Interdictum ut legitur in cap. maerenti de Verb. Signi sc in cap. . c in cap. Statutum de Sent. Excommun in .
Altera, quod Censura alia est Iure; quae scilicet statuta est in Canonibus Sacris alia est ab homine videlicet quam fulminant Iudices Ecclesiastici
iuxta factorum contingentiam. Tertia , quod alia Censura est comminatoria is alia latas Sententiae illa non incurritur, nisi Iudex proferat suum Decretum, quo declaret reum illigatum censurari haec verbaffficit ipso Iure, vel ipso facto cujus causa est fulminata Quarta divisio est, quod alia Censura dicitur usta alia iniusta haec talis est, si Iudex eam infligat non servato Iuris ordine . Quinta tandem; quod alia est valida alia invalida ' haec ita dicitur Si Iudex non habeat legitimam
audioritatem; vel procedat absque iusta causa, aut nulla praemissa monitione , ut latera monstrant D quos citat, sequitur astrius iniit. disp.
Quo ad Quartum . Omnes sequendes possunt fulminare Ecclesiasticas Censuras, videli ciet Prim Papa, ut dies umi st, per totum orbem, & con
tra quoscunque . cap. nam Sanctam de Major oe Obed. c.
Decreto. 2. q. 3. cap. Multum .
y q. 6. Secundo , Concilia generalia ' Provincialia. cap. Grate nimis . de Praebendis Ilial in universen haec in sibi Subditos . Tertib Cardinales in Ecclesiis suorum titulorum. cap. Unie de Majorit oe Obedin 6. Quarib, Legati a Latere per Summum Pontificem creati . cap. Legatus de Osc. Leg. in . Quinto, Archiepiscopi Patriarchae ' Episcopi, ac alii Praelati, habentes territorium cum quasi Episcopali Iurisdictione , respectu suorum subditorum . cap. Ad reprimendam . cap. Cum Episcopus . de Ollic Ordin. in . Concit. Trid. se cap. 3 cap. . de Reform. SeXt , eorundem Vicarii Generales cap. Licet de me Vicar. Septim , Capitulum Sede Episcopali vacante , sive ejus Vicarius Capitularis . d. cap. unic de Majorit in . Concit. Trid stll. 4. cap. 16. de Reform. Et Aavb, omnes Superiores Religionum in habitantes intra eorum C nasteria . cap. Cum in Ecclesa, de Praebend. Ex his sequitur Parochos non posse fulminare Censuras in suos Parochianos, quia non habent Iuris dies io