Danielis Heinsii orationvm

301쪽

ORATIONES.m una intelligentem , plebi obsequendi voluntatem, Deus immortalis duit ut Rempublicam, ut Academiam, consensis animorum concordia respiciat quae post recens hoc incendium , non amplius jam aede illa, quae flammarum violentiae concessit , sed Amplissimorum Curatorum magnanimitate ac celebritate Prosesibrum continetur quorum scriptari existimationem , extra casum fortunam constituta, orbis uniuersus sibi vindicat. Vt vicini ac remoti Reges Princi

pesque, inprimis magnus ille, cujus hic

Legatum , summum maximumque virum intuemur, sicut hactenus in bello, ita nunc in pace nobis adsint adsint, inquam, con cordiam , tranquillitatis nostra munimentum unicum ac fulcrum, tueantur ac promoueant ne Arminii exemplo , viri nobilis, magnanimi, intrepidi, qui amore Patriae armatus, non primoidia sed forentissimum victoris populi imperium cum paucis lacessi-uit , dgintilium cum tribus legionibus in Patria visceribus sedentem profligauit, Maroboduum sustinuit, qui, cum annos duodecim, proeliis ambiguus, bello nunquam superatus, rem liciter gessisset, simultate ac discordiis suorum inuolutias, quia armis non poterat, pace Tiberii sublatus est: ita hic inuictus terra pariter ac mari populus, quemo me tot victoriis ac decoratum orbis aspicit,

302쪽

decus, gloriam, postremo libertatem ipsam, quam bellando peperit, cum pace, qua discor diarum mater est , amittat. Ita tu, Jesu Christe, ab aeterno ex aeterno genite, aeterne Deus, idemque homo conciliator hominum ac Dei Deus ante initium cum Patre, Deus sine

initio cum Patr Deus qui fuisti in principio

cum Patre, ideoque ante principium cum Patre Deus sortis cum Patre, Deus exercituum cum Patre,Deus victor bellator noster, Deus pacis nostra: autor, Deus cordium

inspector, Deus vindex veritatis qui cum majestate quadam ineffabili, tuos aliquando mortuosque judicabis cujus verbum

pacis, irae instrumentum , i iis sacramenta eliaritatis , odii dementia furoris sacra menta fecimus, cujus vltimum legatum, pa-ccm dic concordiam , proterve conculcamus simultates illas, disceptationes, studia ac factiones, d cum iis metum ac pallorem, in Ecclesiae, in Reipublicae,in pacis ac tranquillitatis nostra hostes conuerte neque pater ut illa si aduersariorum armis, propriis seditionibus exhauriamur donec sessi tandem atque exangues, praedae iis sinus, quorum spolia cum laude nostra adhuc osten

etamus.

303쪽

VIII. Q Uod non raro uenire iis , Auditores Nobilissimi, consueuit, qui in caeco aliquana diu horridoque carcere, inter miselorum gemitus ac lachrymas gerunt, Vt, egressi , libertatis voluptate ac contemplatione lucis, quoquo oculos conuertunt, animum explere nequeant, ita pariter ac vobis eue laui istimo. Legem Majestatis interpreationes ejus , limaam ueris libertatis pestem ac calamitatem vidimus. Inter Tiberios, jam annos aliquot Cali Ulas, ac, generis humani probra incomm Nerones, egimus inrer carceres, pro riptione. 1 cophantas, ac bonorum neces exilia, versati sumusci nihil prope praeter sanguinem ac lutum, in scriptore nobilissimo tractauimus. Imbuerunt nos cruore suo Druit , Plauti,

Sullar, ac postremo, ne quid amplius dedit et, Senecae ac Thraseae viri, quibus aetas illa aut antiqua, nihil majus vidit, ut hi sapientius. Respirate paulum , Ruditores imperio omano, homines mitis imi ad virtutem

geniti, hoc date, ut, quemadmodum cX emam seruitutem mecum pervidistis, ita nunc

ad finem libertatis , qucrn praeclari quidam viri, sed ambitiosi, inuexerunt, animum

304쪽

181 DANIELI HEINs II mentem conseratis. Qui naturam fluminum

cum cura inuestigant, atque inprimis, qui de Rege fluuiorum Nilo, longitudine ejus,

latitudine, prosunditate, cursu, insulis, fragore, catadupis, incrementis , limo ac foecunditate disputarunt, unum illud maxime egerunt, Vt in cujus admiratione partium ac operum defixi essent, ejus fontes ac originem, tot Aulis tot Regibus quaesitam, explicarent. Qui plantarum rationes excusserunt, ad radices arborum ac florum libentissime descendunt, ut ex iis causas surculorum quoque ac soliorum, quae natura oculiSexponit, rimarentur. Idem homini Politico, Adolescentes, in Historia agendum. Vt i signes in Republica mutationes ac conuersiones solide rimetur, ad originem ac sontes aliquando veniendum est quos , ni fallor, omnium quae audivistis, in virtute partim, partim hujus Principis ambitione jam habebitis quem qui prouexerunt , primo libertatem, mox paulatim spem quoque ejus, cum jam essent qui seruire didicissent , sibi posterisque praeciderunt. Caeterum, quemadmodum e pulsu ac venarum Medici momentis, desilii te aegri judicare solent, ita de Republica ejusque valetudine , ex ambitione singulorum judicandum est. quam in isto homine aut monstro potius, ut Tullius decoloqui solet, maximam fuisse constat Vix ad

305쪽

ORATIONE 283 motus ad Rempublicam cum Lepido , cum Crasso, cum Pisene, Sulla, ac Antronio, de statu Reipublicae mutando cogitauit colo nias Latinas, de petendo ciuitatis jure agitantes, spe nouarum rerum, clam accendit.

Conjuratione Catilinae, pars ac sorte dux eorum qui Rempublicam bilicitabant, leuibus sententiis, a Cicerone interceptos callide protexit Spe eadem, , Crais par aut prior esset, generum Pompeium sibi e Republica delegit cujus copiis, autoritate ac pe, Galliam, ut noster notat, Cisalpinam, ac Illyricum , prouincias accepit. Neque multo post, imperium ac potestatem, prorogari sibi, raeter consuetudinem, curauit. Qua occasione, non jam clanculum, ut ante; sed majore vi ac publica grassatus, Galliam, Germaniam, Britanniamque aggressus, hostes nominis Romani, ferro, aduersarios , si quos haberet, comitate, populum ac plebem, liberalitate ac muneribus, prouinciales quot quot essent usquam, incredibili humanitate ac ossiciis subegit quo aduersus libertatem, pro potestate unius, omnia jam obtinebat ut jam solus posset quicquid vellet, nisi quod dissimulare ad speciem interdum mallet quantum posset. nonnunquam iis quoque per facetias illuderet, qui initi, cordes aut

attenti parum, ferre ista aut dissimulare cogerentur. Tanto animo ac vi munitus, Rubiconem

306쪽

18 DANIEL: HEINs IIbiconem pariter ac leges transmigrauit c ut totam semel pacem Reipublica ac libeltatem expugnaret, copias Pompeii in Hispania dispositas inuasit. Hinc triumpii , quot quantos vellet quos , ut verbo quidem dc praetextu, Patriae, de Gallia, Hispania. E-gypto , Africa ac Ponto, ita re prosccto, de Republica ac populi fatuitate, magnus imperator celebrabat. Hinc comitia paulatim sibi vindicare partem, sed exiguam, quale Graeculos in fabulis Prometheus

Dii Laeceiis relinquit, populo concedere adhuc, aut, ut vere dicam, ostentare vi sic

tutius ac sensim , contra optimates, pro plebe, quae non nihil adhuc posset, prorsus ut in mimo ac sub larua, seruitutem, sine armis accum libertatis specie, volentibus induceret. god ut consecutus est, post murutos Consulatus, num ac continuum , cum

Dictatura simili ac pra sectura morum , vel admisit vel extorsit. Magistratus ergo, quibus vellet in annos plures ciuitatem, Gallis quoque semibarba is, quos jam obstrinxerat, donare. Ac postremo, cum autoritate omnes excessi sibi, coeli reuerentiam ac ma-

majestatem , es. Pontificatu in se derivare. cujus ope , honores, non humanos modo, sed diuinos quoque, sedem auream protribunali in curia, cum templis, aris, simulachiis, puluinatibus, flaminibu , ac sicerdoti

307쪽

bus decerni sibi pallius es per se gnitiem ac negligentiam, corum partim penes quos Respublica tum erat, partim sua sibi propria calliditate ac prudentia euectus est;

ita omnibus virtutibus, clementia inprimis, liberalitate ac humanitate septus , nisi cum pernicie ac detrimento publico moueri loco ac imperio non potuit. Et putatis, num, Ruditores , Bruti ictum, aut sexaginta On-juratos, tot tantisque malis, quae paulatim xc contracta vel neplacta fuerant, mederi potuisti Poetarum iste ludus est ac oratorum, qui, cum libertatem, seruitutis jam per laesit, celebrarent, causas ejus, quod politicis incumbit, non intelligebant. Ex hoc sangui ne ex hac victima, quam libertati, Cimber ulli tu Cassi, caeterique seruitutis hostes, tum mactastis, ex hac ipsa ede ac vulneribus, Tiberii Caligulae, Nerone S, ac DO- mitiani, prodierunt. Non enim caede in Republica unius, sed prudentia multorum, ipsis ossibus visceribusque ei publicae recepta scr-iritu , auertitur quae cum ordinis totius 1 egligentia, non vi unius, jam amista esset, unius quidem morte reparanda fuit. a

libertatis, in qua Belgae nati sumus, pace tua, Marce Brute, hoc dixisi e fas sit maje- .state ac legibus tyrannus a Republica, non stadio, arcendus est. Quod in Regibus partam , in Praetoribus Atheniens s Populus

308쪽

DANIELI HEINs II Romanus, priscus ille ac libertatis tenaci15-mus, in Dictatoribus seruauit. Et quid adeone vobis nullae, quae de maiestate, quae de vi ac perduellione, quae de ambitu cauerent, relliquae iam leges erant inuas cum violari posse constat, serum est tueri. Adeone nulli erant Bruti, Cato nullus, nullus Cassius in ciuitate, cum rogationem Plotiam, Tribunus militum , clam impetrauita aut, cum QAaestor, Gallos Traia adanos, ad res nouas callide accendit' aut cum lege Syllae, post aedilitatem publice perlatas, nihil aliud quam judex additus praetori , abrogandas censuit, curauit Qt Iid cum Catulum non multo post, Isauricumque in suis sibi quoque tribubus , largitione superauit ut aduersus leges ambitus, Calpurniam inprimis, Pontifex, si Diis placet, maximus, post matris osculum rediret Quid Θcum Catilinaesurias vel aluit, vel in Senatu aliquid prolibertate audentes, terruit, atque ad sententiae mutationem , praeter consuetudinem, adegit 3 Quid λ cum motus ac vesaniam Caecilii Metelli, qui Tribuni potestate Optimates ac Rempublicam turbaret, fouit ac protexit Quid cum consul Bibulum ex more obnunciantem,armis,soro, a collegio ejeciti Q gi l cum L. Lucullum, magna dignitatis hominem , laud secus ac vilissimum mancipium, ad sua sibi genua prouoluita Vbi vero

tuas

309쪽

tua, Marce Cato, grauitas seueritas, acrigo trubi pondus Stoicum ac supercilium immobile atque inuictum Z ubi ingens illa anima,

quam libertati victimam seruabas, tum latebat, cum c curia evulsus, ad arbitrium unius atque imperium, in vincula conjectus, stationem atque autoritatem publicam deseruisti Nam tot Brutos extitisse, quot haec ferrent, nemo quidem dubitabit unquam. Adeone nihil vos sensisse , neque cum agrarias, quod tribunorum erat , consulatu stio promulgauit leges meque cum Pompeio Cras. sum, 'trique se adjunxit ut quod tres pronuntiarent in Senatu, lex Romanae Reipublicae ac fatum esset Nihil, ne tunc quidem, cum defunct us consulatu, L. Pisonis, consulis jam destinati, filiam uxorem, duxit ut cum magistratum non auderet, potestatem ejus anno quoque altero, in socero continuaret

Nihil, cum Vatinium, quo nihil inquinatiustum Roma habuit, ambitionis suae instrumentum fecit cuius lege, in prouincias quas vellet, ac stipatus quibus vellet, se conferret. Nihil, cum ad legiones stibi designatas, alias priuato sumptu ac consilio adjecies ut quod

legibus non posset, vi ac manu impetraret. Nihil nam hoc propius, ni fallor, VOS tangebat cum uxores vestras, non tam ad lubidinem ac voluptatem, quam ad dominationis sum, magnus artistac, corrumperet ac ex

310쪽

tua, Craste, tua autem, Marce Cato, soror, cademque tua, Marce Brute, mater, praedicatur quicum proauos, nescio quos Brutos, cogitares, qui simplicitate aeui sui, cum, Tarquitato excepto, nihil in Repub pollutum aut corruptum esset, felicissime ac fluente populo tyrannum sustulissent, adeo cor- uptis moribus id ausus es, ut sanguinis neces litate in Republica aduersiis dominum

obstrictus, vix sine parricidii suspicione id auderes quod non polles. Qigo si leges

nullae, nullae sitiem a tempestate artes crant, quibus M. Manlius, seruator Reipubi ac libertatis, quibus Gracchus, quibus Saturninus, populi fautores omni ab aetate maximi, autoritati eius uniuersis atque inuidiae obie isti sunt Nulli calles muniendi tum res abant, nulla sylvae, quibus Consul olim, ne quid in Republica moueret, cum collega simplici illano pra feci us estic aeterum, quemadmodum qui aere alieno mersi latent, nomina non ante sentiunt quam obruuntur, ita pauci libertatem tolli vident quae amissa e l. t l, frustra vindicatur. Et, quemadmodum Sophistae, qui ar ut callideque disputant,c uicedi quaei sibi postulant nonnui quam, quae non nisi eruditus sua interesse sentit ut distinguat, aut omnino negeta quia ex his caetera sequuntur sta in Republica eueniunt