Danielis Heinsii orationvm

551쪽

o S. yopulus commendet. Plines enim Gallus aliqui sititiem et in sua sed tu, cum totam Italorum exprimis , omnes itini datis si aequasti. Ita aliquis Atheniens: Dorice aut Jonice, olice aut Boeotice exprimere se potvit quae ne in nobis quidem mira lunt. Magia is vero ille Macedo, qui cum Oceano regni sui terminauit limites, orientem intra regni sui fines Solem videre potuit, tot propemodum interpretes quot milites habe- bat cumque triumpharet de tot populis mot mundus capit, nondum orbem intel-.xit quem subegerat. late autem nostra, uare natae sunt qua si reuixerunt literae, iliatio Romanae, in alio peritiam miramur Graecae ab Hebraeas, Arabicas nonnulli sibi iudicant: Syriacas nonnulli aut Chaldaeas: Persicam Ged pauci, Punicamq;. quasi cum impe- ii eorum, linguarum quoque defecisset co- ugnitio. Alios vulgares aliquot delectant ma-: sis. Hunc Hispanae majestis, illum Italae vet auitas, alium Germanae grauitas alii S clauo - nicam, ungaricam, Polonicam ostentant.

Te ero quis non admiretur ita conjunxiste i has omne S, ut accuratius de iis judicare postis

dem studio an inaia contention C, cum am-- plitudine niuersi contendisse videriς. in uolui: ihil ignorare voluisti nil quod infra curam

tuam positum existimares. Ut simul Gu-

552쪽

1; DANIELIS HEIN SI Idicium lit cadmiremit thium memoriam.

Qgippe cum tam multas aut loquaris aut intelligas, plurcs vero discere potueris, nonnullas cumjudicio ac laude neglexisti. quia xt par esse omnibus poteras, ita quaedam tantum dignae sunt in quibus laborares. Jam quis tot tantarumque rerum scientiam cum linguis totidem coniunxit Quiis antiquitatem pariter ac linguas, Graecam, Romanam, ac Hebraeam, ita intellexit unquam Quis in Patrum scripti. vetusto jure diligentiuste via ovcrsatus est inqui summum hominem Cujacium tamdiu audire voluisti. Quis antiquos Aristotclis interpretes, quis Archimedis demonstrationes, quis rationem temporis felicius tractauiti Quid nunc de ingenii alacritate, quid de splendido orationis gene-xe ac augusto dicam quam qui legit, uini

exclamare cogitur,

Nemo tui similis notorem a te petit etiam ignaro tibi&inuito sermo regius erumpit, neque adhuc post tam diuturnam ac prope implacabilem fortunae intemperiem, priuato

mole loqui didicisti. Nihil in scriptis tuis humile, plebeium nihil, nihil triuiale occurrit: nihil quod summo quisquam sequi labore possit, aliud agenti tibi excidit. Quid quod, ne jam senex quidem, alterius aetatis studia traitire desinis Nam cum semper optimum

553쪽

uiores sunt, quas nemo tamen vietas adhuc

appellat ita quaedam lenitas facilitasque in his elucet, quae a languore quam longissime aditu abest. Quae quidem cum sua maxima, majora tamen est existimamus , quibus ea consecutus es. Vitae frugalitatem assiduam, stupendam temperantiam , diuinam prope

continentiam. Neq; enim potest fieri, vitantam diuersitatem rerum mens unius nus

complectatur animus, nisi qui a vitiorum Reditate immunis est ac sit spontis.Aliud agendum aliter vivendum, aliud omnino quam ouod vulgo cogitandum. Multa negligenua, multa contemnenda, aliqua natura aliquavi consuetudini vis inserenda. Denique cum multas nobis vel illecebras vel diuerticula communis illa parens omnium objece

rit , plerisque abstinendum. Alios libido, quosdam auaritia amauit si qui sunt qui multum agere videntur sibi, strennue ambitiosi sunt. Vides istos qui in foro ambulant aut causis tantum agunt vides alios qui Consulatus aut Praetura petunt, qui in votis suis consenescunt Hisne tantum superesse temporis existimasti unquam, ut vel discant, velitescire se, quicquam recordentur is hos solos tamen apere plerique arbitrantur. Vi-

554쪽

sar DANIELI HEIN si Ides alios qui auro incubant, qui spe in in lucro omnem ponunt, qui metuunt amittere quod habent. quod non itum consecutis in ne unquam consequantur tinae'nt. Habent sane S isti aliud quod agant, ne Vacare sapientiae existimes Quod cum scires, non a vitiis eorum modo , sedi ab opinione omni populari, errore , mores sejunxistituos qui ut discere tam multa postes , ante vacuum tot disciplinis animum fecisti. Aliqui libidine diffuit vel maceratur tu, Vt coelebs, ita&castissime perpetuo vixisti, ac ne in uxoris quidem gremio aeternum illum spiritum fregisti. Aliqueta insana poculorum intemperis amauit tota vita tua in sobrietas. Aliquem ambitio implicitum atque occupatum habet QN nec iterum sperare imperium potentiamque potes quam jam amiserunt tui: quae sperare autem nemo potest, pridem comparasti ut non cruditionis tantum, sed humana terminum selicitatis atti-piue videaris. Cujus obliuisci si potes , inimicos tuos respice Mihi crede, qui sis alitiore disces. Nemo perditus aut furiosus 1- quam extat, qui non in te primo omnium se-xarur nemo imperitus, qui non ex vituperatione tua famam quaerat nemo qui non

scire sibi videatur, quod in te notauit nemocst postremo, qui non unicum caligeri criorem annotasse malit, quam virtutes alio

555쪽

una imitari. Quare per hos homines diuini talem ignorare tuam ampliu non potes tanti abest, ut molestiam aut curam hoc adserre tibi possit. Dicam iterum quod sentio. Cum inusitata tua magnitudine ac iama, cum in enio hoc tuo tam ingent , cum prae clara illa cruditione tua ac virtute, aut imbecillis es prosecto, si inuidiam contemnere non potes, aut imprudens, si non expectasti. Videris enim mihi , cum tot res tantasque animo proponeres , tam longe spes ac vota tua mitteres, calumniandi maxime occasionem improbis, conditionis suae infelicitatena objectile uniuersis . Consummatae autem

praemium virilitis ac stipendium inuidia ac detrect alio est . nec impune cuiquam fuit, laudis excessiit e limites Cato quantus es et in judicio cognouit Multos pluribus laudatos quam Catonem constat, neminem tana

multi accusserunt quisquis summum gloriae fistigium euasit ac scientiae, inuidia occurrit. Muitum , mihi crede , este cisti. Omnium ubique mentes occupasti omnes in te unum conuertisti: nemini per te nunc otioso esse licet. Vt mihi quidem non de erudition

tantum, sedi de securitate nostra optime mereri videaris. Multi enim, credo, sunt, qui vel Respublicas turbarent, vel regibus inii-dias clam principibusque struerent, vel alio quocunque immani scelere se obligarent, nisi

Zo tibi

556쪽

33 DANIALI HEIN si Itibi ocitim ac tempus mancipassent . qui nuRc habent in quo se oblectent, in quo occupentur, Min re leuissima robustam illam animi improbitatem erant ac consumant. Si quis adolescens semidoctus extat, qui inaesto, aut Varrone, aut flauto, tria verba legit, a caligero dissentit si quis furiosus temporis metator, male calculum subduxit, in caligerum incurrit: si quis Graecae aut Hebrae aeaut Chaldaeae linguae prima rudimenta attigit, caligero obtrectat. Et, quod recordari 1ine maxima non possum indignatione, quidam in contemptum sui laudes tuas vertunt, qui virtutis tuae commendatione mulium sibi detrahi existimant. Sunt qui iras suas locant, quibus fame pereundum esset, nisi tibi maledicerent. Qualem superesse uiat, qui famelicus siccusque e popinis abit , nisi in te illustre nomen tuum conuiciolum detorsit. iii mendaciis calumniisque prandia coenas emit, in obtrectatione probitatis, gula spem reponit qui cum frustis esculentis

probra ac conuicia in literarum principes eiu . Qui prosecto si in lucem prodit, vapulabit.Nunquam ita male cum immano genere actum fuit, ut virtuti patrocinium deesset neque tantum fuit improborum Vnquam, ut deserta boni viri causa ideo negligeretur Mihi quidem certe nihil unquam magis quam virtutis ratio constabit. Etiam

nunc

557쪽

nunc, si quae ferri poterunt, seremus quae dissiimulari poteruiat, dissimulabimus. Si quis vero cit, quem neque tanta generis majestas, neque natorum probitas ac candor, nec immensa illa tua deterrere potest eruditio qua caeteros an excessisti, quin in obtrectatione nominis ac famae tuae laudem , in calumniis

conuiciisque gloriam quaerendam judicet: non pollunt salua literarum dignitate haec ferri amplius. Quare prodeat in medium quia

cunque est nos certamen hoc deposcimus. Neque enim iteras has tantum ingenium, quod nullum esse in nobis aut exiguum fate- mur, sed intestritatem, sed candorem, sed amorem, sed uictam pietatem, ad defensionem adferemus tuam. Nos tibi, non scientiam Leruditionem modo nostram, sed conscienti ii fiduciam ac laudem omnem consecramus. Quicquid est in nobis, id filuti, id

incolumitati, id virtuti deuouemus tua .quin hanc vitam amittemus prius, quam ut inter morsus improborum, inter sibilos scurrarum, inter improborum hominum conuitia ac probra, canos tuos deseramus. Nam quemadmodum , incolumi imperio ac potestate tuae gentis, si latus tuum clauderem in bello, aut commissam legionum aquilam gestarem, pro te animo inuicto starem, dum per ipsa vulnera coactus pertinacem animam effun- derem, atque ipsa morte vitam aliteactam pa-

558쪽

liter ac fidem tibi commendarem ita nunc iisdem armis, quibus a te sum in si ructus, pro salute tua stabo quod, ut spero, mecum sunt sacturi, quotquot literas ac cruditionem colunt. Q Lippe ut in bello magna pars tectoria:

laabetur, conseruasse ducem, quo incolumi ac saluo, sine damno ac moenent miles cadit ita omnes, qui vel te amamus vel laas lite-ias, quae nullum praeter te agnoscunt ducem, uni tibi postlia militabimus tibi, Heros ma- xime, securo nec sollicito, successum nostrum imputabimus. itaque cum caeteii pugnabunt, solus vince tamen Habes eximios virtutis tuae vindices ac testes, doctissimos aetatis hujus viros qui cum laudibus ingenii cum quouis io die contendant, pluris tamen est quod erudite in aduersarium disti ingunt. Interdum enim ira aliquid debemus dessi s liter pugnandum, nolo nisi concitatus Gratus cougredi. Nemo oratorem aut poctam maximum impune prouocauit unquam neque parum in enio eorum addit, quisquis vel

irrita eos vel lacessit. Nam ut pici inflammatae aquam qui affundit, non extinguit sed ac cendi. ita ab injuria poeta sumit animos accrescit, nec tam facile placatur quam accenditur. Surgit uno dies remittit muliercularum abies ac furor hi in saecula transmittunt iras: quasne eges quidem, sicut eleganter Plato monet, frustra contempserunt. Hac fiducia

559쪽

UL I. l,liab, armis, pro salute tua excubabimus:

hos gladios, haec tela, his sicariis opponimus. quae prosccto ut in corpus innocentis direxis. se nefas cst, ita pro principe ac duce suo non ibinxisse, perduellionis crimen est Tuim-ni ortalibus interea laboribus posteritati consul humanum genus, ut coepisti jam deuinci, fama atque cxistimationis tuae limites extende. Aut si jam quo crescat laus tua amplius non habet, summae cruditionis tua recordatione tua tecum fruere. Ita dico, Magne senex, totus in te redi. terna tot scientiarum ac virtutum laude, tecum fruere, ac coelestem illum animum totius vitae contem

platione pasce nihil inuenies in ea, cujus vel pigere te, vel alium pudere debeat. Tui vero faeculi in pratitudinem non sine causa accus bis, quod cum omnes omnia docueris, pauci sint qui illud nesciant, paucissimi qui fateantur. Ingratos vero posteros , ni hoc agnoscantri nisi tuo ex ingenio humanas laudes

metiantur, nisi eruditione tua seculum absoluant. Nos interea paedagogorum furias, parasitorum morsus, criticorum probra ac latratus, tecum vel seremus fortiter vel declitiabimus interdum calumnias, cum opus erit , retundem usi mendacia. Illos vero Deus immortalis, nec interitura unquam tot virtutum memoria, tortore quouis peius ac

carnifice multabit.

560쪽

Ρ Rudentissime, Rector Magnifice, Amplissimi, Clarissimique Viri , hoc a Vobis institutum est, ne quis in publico die

bus his loquatur Academia tota muta atquia elinguis visit ipse denique hic locus augustissimus, hae cathedrae, haec pulpita, quae Oce uostra personare solent , silentio uinesto dolorem publicum testentur , nec melius creptum omnibus parentem suum hic deplorent quam si nemo audiatur. Vtinam ero id quod imperatum est reliquis, concessum nobis saltem esset, qui omnium luge-rrans casum, sicum iis nostium ut si cum aliis excusari non posmmaus, affect iis certe nomine veniam mereamur. Filium in parentis loqui funeres, nemo jussit unquam. Aliquid conceditur stupori , aliquid moerori primo datur Doloris maxima praerogatiua est silentium Dum enim per singulius verborum ordo perit, dum aliquid fibi temporis indulgent lachrymae, dum animus paulatim cum oratione in gratiam redit, serum jam propemodum est quod a voce impetratur, neque facilius luctus loquitur quam cum magna sui parte exhaustus est A vobis vero, Reector Magai-