장음표시 사용
591쪽
ORATIONE s. J ς λ na omnium. Postquam vero terminos cam-
i, limites admiserunt disciplinae justitia ab ollis exulauit , poetice ab istis quia neque tim a se arcere homines, ncque disciplinae ries potuerunt sordidas. Nam is aula ber dici sapientes cooperunt. Nec imme ito, quia ut operis sui principium in se ha- se mechanicus, ita artes reliquae. Octa eae li0 V prima pars Deo agi, secunda cum hominibus scire. Sicut proinde genus prioris
constituitur ab Aristotele, scire, ita posterioris a Platone, docere. Docuerunt igitur poetae primum , ante homines caeteros sapientes, post Deum absoluti. Quia autem sapientes ab iis fiebant reliqui a Deo agebantur poetae ssicut paulatim a Deo homines, ita reliquae ab ista defecerunt disciplinae. Quod quam non inuita agnoscant, audite. I lictor enim si de rebus diuinis erudite agat, nomen amittit, ac Theologus vocatur. Logicus si de triangulo. Geometra nulla denique nomen tuum, vel tuetur vel conseruat. At vero, qui pro Deum
atque hominum fidem, Orpheum alio quam poeta nomine appellauit unquam, quod de rebus diuinis scripserit 3 ubi Empedoclem, quod de naturalibus 8 quis Theognita, quod de moribus, aut Nicandrum, quod de medicis , aut Homerum quod de omnibus Nisi forte Hesiodum agricolam dicendum arbitremur, quod de hac praecepta tradit, aut
592쪽
s DANI rLI HEINs II Theocritum bubulcum, quia eos imitatur. Atqui Hercules, scire omnia poeta est, poetam esse, vix est hominis. Nam 'ui poeta est, qua vere talis, scire potest omnia qui
autem caetera jam tenet, nondum tamen est
poeta Atque haec causa, cur de singulis cum agit disciplinis, et ιλιν , siue uniuersum dixerit poesia Plato quia reliquae ad eam, sicut singula ad omnia, partes ad totum se habent. Vnderi Aristotelici nonnulli, qui τὰ bφο-mis poetae tribuunt , AG ετο non
recte demunt. Atqui , ut ex jure veteri seruum qui habet, peculium possidet, ita quae tot disciplinas sub se comprehendit, principiis non caret. Cujus, nisi fallimur, erroris causa est, quod fabulam, demonstrationem inter se pugnare existimant, ut Verum, scilicet, is alium cum , quemadmoduim actio non una est, ita non una sit imitatio. Sicut autem ad agendum varia scientia est opus, itari ad imitandum diuersa. Porro ut ipse Aristoteles in libro De poetica, cum genus poeseos , usitata methodo , e diuersis
singularibus, imitationem constituit , nihil quam priorem partem tangit, ita quicquid alibi conscripsit, ad x δμαι spe istat. Et ut beneficii loco, primum philosephorum philoseph nonnulli constituunt Homerum , ita nos quicquid docetAristoteles, etiam ad poetam spectare dicimus, ipsum poetam tamen esse,
593쪽
cludit. Sedi qui poetam formant , quod praecipuum est praetermittunt id quod ,λον
vocamus: qui disciplinas traci ant, poetana non excedunt. Quare quemadmodum poe- est scire caetera, ita interpretis, interpretari limitem enim qui interpretatur non m
gis ponit sibi quam qui scripsit. Quamobrem
qui omnes sigillatim percenset aut tractat disciplinas , ex omnibus nihil amplius quam poetam effecit,4 cum poetam dixit, singulas complexus est in quo omnia interpretarit ideoquei scire interpretem oportet quem admodum olim Angelus Politianus, vir summus dixit qui memoria patrum Florentia' poesin docuit, priusquam ad philosophiam perueniret. Docent autem partim poetae, quod in arte sua discunt ipsi partim quod maliis reliqui. Quod autem sciunt poeta non discunt, reliqui non discuntri ignorant; Deo relinquitur. Quemadmodum, ipsi poeta-
Ium interpretes, omnem in octarum scriptis sapientiam docentci nec poetam essiciunt
Atque haec eo dicta sunt, partim ut sipere saltem discant illi, qui poetae esse nolunt, cum poeta esse possit nullus, qui non sapiat sapere vitem possint multi , qui poeta nunquam sunt futuri Partim, ut veniam a vobis in
594쪽
, 1 DANIELI HEIN si Ipetremus, quod ne quidem pares tanto accedamus muneri ne quod nobis dest, id o ticae imputetis, sed quod illi superest, id nobis si cribatis. Illud futurum spero, ut facilius jam vobis unum e multis poetam interpreter , qui omnium jam causam probaui. Ad Nobili l . cademiae Carames O Pro
fessores Habita, cum Horatii Oda adnti siens admo- mpublice interpretari incireret.
o XXXII. Quam metuo, viri amplissinii, Doctores clarissimi, Juvenes nobilishmi, ne cui tacere non licuit, eundem non deceat loqui. Nam antiquis ad cohibendum toga brachium, annus constitutus erat: prudentem judicabat juvenem Pythagoras , si tacere posset. Itaque&hoc ipsum, quod nos benedicere, ille male sapere appellabat: quam nos dicendo sequimur laudem, illi, prius quam dicerent, jam assequuti erant. Mihi interim , cum ora vultusque vestri, chic tot clarissimorum hominum conuentus, Omnem tacendi praeripiant nunc facultatem; num
hoc a vobis petam ut orationi, quam vestra mihi praescripsit auctoritas, vestra adsit be
595쪽
neuolentia ne melius ubere quam fauere videamini postquam mandatis vestris aruero, ab humanitate vestra destituar qua uti in praesentia, mihi animus non est. v bit enim plura quod agendum est flagitat, pau-a ciora id quod agitur permittit. Grauissimum nobis, Auditores humanissimi, grauissimum onus incumbit, aetas haec, haec ipsa quam videtis adolescentiaci quae nullis fulta praesi diis, nulla eruditione instructa, nullis inge ni viribus innixa opem est ammerito Im- plorat. Quam interim ingenuus si comitetur pudor, si modestia, ac simplicitas, praesidio vix quisquam destitutam vidit. Ego autem qui me hactenus praetulerim nemini, omnes mihi tantum a calumniis aliorum, quasjuvent. ostra vix interdum deprecatur, abesse escistimo, quantum ab eruditione omni absum ac scientia. Statem hanc omnem in discendo consumpsici ad docendum nunquam hactenus , ac ne nunc qui dem, nisi inuitus, accedo. Superbum illudiomen, ignoscites, si detractet mea indoles veniam date, si abhori eat natura aequi consulite, si mihi cum pudore prius .modestia certandum videam, quam voluntati vestra morem geram. Ego, Viri clarissimi, dum in illustri hac vix Academia, tot praeceptores habui, quot hic videtisci neque quenquam, vel inferiorem me aetate, putaui, sub quo
596쪽
quo non tantum proficere me posse existimarem, quantum mihi quotidie deesse videbam. Reliquae vero felicitati meae: illud accessit, quod quemadmodum communibus in vivendo elementis, ita publicis in discendo praeceptoribus sana usiis. Nam ut magnus ille Sol, non minus terris omnibus lucem sappeditat, quod quisque in patria exorientem eum videt ita praeclarorum monumenta hominum, non ad singulos minus, quam ad omnes pertinent, si quis iis recte utatur. Joseph primum caligero , cujus vos hic vultum de expressam magni Caesaris imaginem videtisci ingenium terque admiratur orbis. Quo quidem nomine meros illustrissime, inprimis mihi venerandus esses,
nisi propiori tibi junctus foreia Pater enim
mavis vocari ita docuisti me non solum cum multis, sed amasti etiam cum paucis. Abst vero ut re praeteream, Vulcani clarisames, cujus scriptis publice , lectionibus
priuatim, tantum debeo, quantum uni tibi me debere gaudeo. Et hi praecipui, non omnes tamen. Non enim quot me docuerunt hactenus, sed quo docere potuerunt praeceptores habui ac veneratus sum. Ita plures doctores colui, quam habui:plures veneratus quam expertus sum. Ante omnia vero, fra -
nis quibusdam juventutem hanc ab aliorum contemptu vindicaui:me quotidie tanquam ta
597쪽
O S. 7s in speculo , mihi demonstraui. Existimauiaenim, si ignorantiae meae probe conscius e sem, de aliorum scientia faciliusjudicaturum. Inflat enim eruditio vel modica, nisi a ratione regatur. Suavis, Auditores humanissimi, suauis hac praesertim aetate ambitio est non oppugnat enim animum, sed flectit ducit, non trahit: cum voluptate quadam in perniciem plerumque abit.Praesertim vero, quotiescunque meretricula illa, sanctissimae matronae virtutis laruam induit,&aliena pudicitia commendat suam. Ipsum hoc monstrum patrocinatur sibi, neque prius admirari se incipit, quam alios contemnit deni ui cum unum sit vitium, bis peccat. Virginibus autem nostris, quas eruditionis praesides antiquitas voluit qim inseri nec de iis iocis, sed de pectore humano, cum illis contendit. Narcissum olim juvenem pulcherrimum amabant hae Nymphae Nymphae, inquam,
Musae illae nostrae, quas γλωμαι Graeci, Ut
cum magistris sic loquar, υμφ- dicebant. Audite, quaeso. Juvenis infelix, virgines castisama nec illocabiles, a se rejecit Amorem sibi reseruate coepit, se amauit, sibi placuit in sonte gloria nimirum ambitionis sese contemplatus est ita tempore eodem riualis fuit omni im, amator sui. Quid ver, Fugiunt eum Nymphae, quae prius
deperibant nunc relinquunt Deae. Qi'. Eris, juvenum
598쪽
juvenum miserrime, cur te amari. contempsisti. Quaeris, cur caeteros contempseris te amasti. Hoc vero in amore miserrimum licst, quod in reliquis optari solet. Rivalem non habent hi amantes: se mirantur, sed sine aemulo se ambiunt, sed sine competitore. lIdeoque semper ambiunt, nunquam XO- xant semper proci , nunquam mariti sunt. r Non enim consequuntur facile quod amant:
ciam itidem&qui amathici qui amatur ἡ qui petit, 'ui petitur. Pestis haec aetati primae suauiter obrepit uuentuti suauissime ad i blanditur vitamque vero opprimit aetatem. optandus hostis est, qui bellum publice indicit, qui ariete muros quatit, vultum vul- tui, pectus pectori, pedem pedi opponit.:l Haec priusquam apparet , opprimit prius quam prouocat, victrix est. Huic ego hostia teterrimae, coram vobis, Viri eximii, in hoc illustiissimo hominum summorum conuentu hodie bellum de nuncio. Non aqua ii igni, quod dici solet, sed hoc pectore inte idico Abeat, excedat, facessat, in exilium se conserat Triunmphum de ea non ducam praeter hunc quem virtus parit quae hoc ipsum praemium est quod cretur. Inambi itione expugnanda ambitiotiosus non ero. Spolia ejus tholo nonastiganaci sumus enim tu
sunt umbra. Solum vero mihi id contin iragat, ut hoc ipso die prius a modestia, quae a
599쪽
ORATIU s 77sane aetatem decet, quam ab eruditione vobis innotescam. Non cadit in aetatem lan Clatentia, non cadit eruditi, sed quo trunque comparatur, labor Lindustria. Hae sibi vindicare potest quisquis appetit, haec possidet, qui optat. Qicti in elatum non cadunt animum QAicquid enim praeoccupat opinio, nunquam allequitur industii a Contra vero facile omnia consequitur, qui omnia deesse sibi videtri facile in scientia proficit, qui ea secarere nouit facile discrre incipit, qui nescire se prius didicit. Humilitarem sequitur Sapientia Montes odit Dea illa, valles amplectitur. Videte colles camporum Sctumulos accliviores sunt infra , quam visontes ad eos perueniant proniores supra quam ut imbres in iis permaneant. Planities contra campique sedentes, lenibus aqua rum scatebris irrigantur. Eodem plane modo scientiam excludit, qui non prius fastum ex clusit opinio ejus necesse est ut migret, priusquam adueniat ipsa persuasio eruditio nis pereat, priusquam nascatur eruditio. Ad
aetatem vero hanc quod attinet assirino vobis, Viri clarissimi quod sine ambitione os sum ego horas diligentia, menses labore, annos industria aequaboci singula dierum vestigia premam singula temporum punctari
momenta inuadam. 2Etatis enim cursum inhibere nemo, quiuis uti potest. Similes nos
600쪽
s DANIELI HE IN III sibi esse voluit natura. Diligentissima est illa iiDater nostia gignit ut corrumpat, corrumpit vigignat. Ita cum utrunque agit, in lacu
tro celi it tamen Si cessare enim posset, posset non esse. Nunc agendo aliquid, inania constituit, Te tuetur. Ei quisquis est dissit nillis, spurius cillegitimus est est autem
qui cessat Sicut enim motu sublato natura non est, ita generosus animus ocio non torpescit, sed perit. Si quis enim sit, Viri claris timi, si quis sit, qui hoc coelum supra se, errantes illos ignes, infra hanc terram, nunquam
cessantem, ociosus ipse intuetur, hoc est, teste coelo desidiosus est, hunc ego hominem, aut Q certe id quod nos sumus , ut esse credam, nunquam adducar quibus hoc uno nomine mors grauis est, quod in ea quiescendum putemus. Ita autem siet, ut quo longius ab eruditione absum, tanto plus temporis mihi ad eam vindicem: quo minus ad vos scientiae adsero, tanto plus vobis promittere possum a Dissicillima hic, non nego, victoria est. Re . liquis cum hoste, mihi cum adolescentia, id est, mecum, decertandum est qui victor esse non possum, nisi vincar nec superiori pii . naeuaderes, nisi prius succumbam. Sed a 2 amen ad discendum nihil minus serum est quam id unde incipitur vi dolendum minus mihi videatur, quod aetatis parum huc adfer re possim, Quam gaudendum , quia multum