Danielis Heinsii orationvm

641쪽

proprie sic dictam ponit prouidentiam. hanc soli Deo tribuit, isnam eandemque, non, ut Aristoteles, diuersam facit, a summis usque ad infima pertingere ostendit. Huc enim manifeste spei stant illa: m ω νττας ρονος. προυοετα ue λύοιὰ πορειαι ηλιs , τῆρ ν,- ί μοι κ ψοσοι. quae sequuntur. HOC est, Etentini, astra sempero coelum niuer- sim, eos ad numeros mouetur quos Deu mod latur quem idcirco coryphaeum, O huim qu schori magistrum, recte dixeris Geminis aurem itineribu Sol egreditur, diem noctemque alterodi linguens itinere ortu nempe occasu altero quatuor anni tempestates secum adducens, dum ultro remeat citroque , Aquilonius modo, modo Austrinui. inc tempestiua generantur pluvia, venti. rores. Albus verbis,&qua postea sequuntur, non uniuersalem O

do sed & specialem ponit prouidenti m. sicut cum cuncta ait ' γα a Deo

conservari. Et deinde singulas enumerat plantas. Vt propemodum ad ταἔxα α ιη , Venire videatur. Aarta opinio est talis Prouidentiam per se non conuenire

642쪽

Deo quod liti prouidet per se iis quibus

prouidet, illorum causa prouidet, ut nimirum ea conseruentur quibus prouidet. Hoc in Deo ponere, inquit Alexander, tale est, ac si quis dicat, dominum agere, ut seruus conseruetur aut dominum serui causa agere. Quam opinionem noster valide refutat, cum ubique oz ici κης in ας agens , Oce, est, conseruandi, utitur. Vt cum ait, ο ιώπιον, γε ouam τῆς γῆς σωτηρίας. nunquam enim aliter hic autor loquitur. Quasi qui rebus prouidet ut conseruentur,carum causa prouideat quae conseruantur.

ideoque id per se faciat quemadmodum&ipse Alexander fatetur. Postremo totam sic concludit disputationem ri uod in nauigubernator, auriga in curru , in choro coryphaeus, lex in urbe imperator in exercitu, hoc in mundo I Dei. Gubernator autem lauriga

imperator, caeterique per se prouident: ille ut nauis iste vi currus, hic texercitus seruetur. sic dereliquis Idem ergo faciet

Deus.

Sexto Autor laujus scripti Britanniam describit Hiberniam, quas Alexandri tempore suille ignotas, nemo ignorat. Ita quidem, ut ante audacem illam primam Caesaris expeditionem, multi teste Plutarcho, ne extare quidem squam ipsam Britanniam

putarint, sed deliro esse poetarum quae de illa

643쪽

illa scribebantur, quia δετος τῆς μου ς, id est, extra orbem habitabilem esset, ac propteroea aster orbis, teste Seruio Grammatico,

a poetis appellaretur. Qui ergo scripti hujus

autorem esse Aristotelem volunt, esse ρηαρι L. γε- ραφη rite simul profitentur. Huc accedit de Taprobane quod dicit. Nam si ante magni Alexandri expeditionem haec scripsit, quomodo situm ejus scire potuit, cum rex ille insulam istam detexisse dicatur Sm in ipsa expeditione , quid ineptum magis poterit excogitari, aut quid φοξῖικώτερον , quam ut doceat quod ipse pridie fortasse didicerat,

de rebus parum eo tempore compertis, tam audacter loquatur' Tum vero, quare docet Regem, quod aut primus sciuit Rex aut solus λSeptimo, Platonicorum Pythagoricorum proprium est, quatuor et λογκων statue re Deos, nempe, Daemonas, Heroas, Homines quod hic facit autor. Ita ut Deum supremum, inuemo παῖ, dixere , quasi larchitectum, Daemonas quasi administros statuat qui cum suo singuli fungantur muner totum tamen ad autorem primum merito resertur. Quos ipsi modo ab νοις, mo ido λους δ cάρους, modo his absolute vocant.

Rtque ita statim in principio legendum, ut

644쪽

si DANIgLI HEINs II Dii, aeriae sunt potestates, de quibus infinita Platonici. Ipse autem in Timaeo, quomodo Deo per Deos administretur mundus, luculenter ostendit. Octauo Autor hujus libri duas Mundi definitiones ponit quarum altera Peripatetica est talis, is si rουραμ γῆς 6των τήτοις tam βων φυσεων, id est, Mundu coelio terra constitutio est, earumque naturarum ut cum Apuleio loquar qua sunt utriusque Altera Platonica est aut Pythagorica ,sσε λων ταξις- Gυσ-μηας, ' θεου τε ε ει λων φυλαπίορ η Mundus es ornata ordinatio vertit Apuleius Dei

munere Deorum recta custodia. qui τα-λῆ, ad vocem s τμηαν, refert, non ad φυλαῖ-S 'η, quod equitur. Illa ergo, το στη νη DT,όσμου , cum Platone, Pythagorari aliis constituit, qui De coelo libr. I. cap. IO. rejiciuntur Altera priori parti libri respondet, quae Peripatetice tractatur altera posteriori, in qua nihil est quod non ab Aristotelis opinionibus recedat. Hoc quoque factum esse ab Aristotele quis credat Non Aristoteles nunquam σφωνηῖν si προοιμίοις est sus , neque dedicare libros suos silet. Vnde liber Rhetoricorum quoque ad Alexandrum , t inter Aristotelica, αλτειθ rejicitur. Atqui idem fit iii

isto.

645쪽

Decimo, Ipse Aristoteles lib. Meteor. r. cap. I. totum ordinem eorum quae de Mundo Natura scripsit , proponit quibus i-gillatim consummatis , negat aliud restare quod de his scribat quandoquidem instituti

sui finem stet consecutus. Primo autem ponit, quae de primis naturae causis omnique motu naturali scripsit. Ita octo libros physicae Acroas eos vocat secundo, quo de stellis in sublimi regione dispositis Mordinato earum motu, item de corporeis elementis. Ita libros Iv. De coelo vocat. III quae degenerationes corruptione. Ita libros qui eadem inscriptione circumseruntur. IV qua de Meteoris, de quibus tum agebat. V. Iis absolutis, animalium historiam promittit. quo Alexander libros etiam De anima , De sensu sensibilibus, De reminiscentia, somno diuinatione in somno, tum De senectute ac juventute, De longitate ire uitate vitae, ii qua sunt alia quae ad animalia spectant, ut de partibus, de incessu, de motu eorum, putat referenda. VI. De plantis Addit autem post haec omnia, io A et M 'εσεω , id est, hae autem cuiuabsoluerimus, forte finem in tituti nonri consecuti erimus. Eadem propemodum libr. II.

Vndecimo, cum olim essent nonnulli,

646쪽

qui1 v. De coelo libros Aristoteli de mundo scriptos existimarent vocem enim ουρο- , sic ibi eis intelligendam , siquidem tilli existimabant, ibi primo προηγουόδως de mundo,secundo de coelo, postremo etiam de elementis ageretur Simplicius pluribtis iisque satis firmis probat argumentis, nihil ibi dici de mundo, nisi 'od simul cie coeli, dici Aristotelice postit aut potius, nihil ibi dici de mundo , nisi quod mundus cum

coelo commune haberet quod nimirum, perennis, quod finitus magnitudine. quod unus sit numero. Vbi inter caetera hoc addit: ρητεον id est. Si quis autem Aristoteli De mundoscripta videre velit, dicendum es, eum in omnibuου in quibum de natura egit, de mundo

quoque egisse. Vbi qua si tum Aristotelis De mundo liber latebat quem simplicitate mera viri docti Aristoteli ascribunt. Duodecimo, Addit ibi Simplicius, Si quis

opus desideraret, in quo simul de omnibus mundi ageretur partibus, ei Nicolaum Damas enum potius legendum esse , qui De mundo, vel De uniuersi , librum s ripssier. Q όσμω ο ποιωθμον, id est. Ac idcirco Nicolam Peripateticvi de omnibus qua sunt

647쪽

fiunt in mundo, sigiJatim agit. Et ne quis du-Ditare possit. Quamuis hoc sussiciat, diserici addit, Ex duobus Aristotelis quos jam ad duximus locis, firmiter concludi poste, pri mo, Aristotelem nusquam De mundo , nisi in istis, scripsisse Deinde, neque ita de coelo

Etiam hoc accedat. Solet Aristoteles, quoties Platonicarum meminit opinionum, earum ita meminisse, ut non sine aliqua male uolentiae aut animi acerbitatis sit spiciuncula, de qua ante diximus , euertere illas extenuare conetur quod jam plurimi notarunt. Vnde a veteribus nonnullis prope impietatis accusatur qua de re, cum alii, tum praecipue lianus Var Hist libr. Iv. cap. X. Salix quoque notum est, quomodo lib. 1. Eth de Ideis, II. Politicorum de Republica Platonis agat non praeter mentem modo viri, sed de interdum contra eam. Vbia subacerba nota illa extat et μιν et, et τῖο εκου Σαβες οἱ-m, id est, eruditionem certe es, elegantiam ac nouam distinguendi a quaerendi rationem omnes Socraticisermones praeseserunt ut vero omnia recte, forte ect dissicile. Eosdem libros vix inchoauit, cum Platonem nominet

di simulato reprehendit, quod is tu Politico,

648쪽

subjectorum numero non specie, distare inter se familiam putare memp. Et profecto satis inciuiliter, οίοι δέ, νειον c. ἡ Ηλῶς λέγου9. quemadmodum saepe alibi cum hic non modo non ab ejus opinione malevole discedat, sed in partes ejus transeat nonnunquam. Nam L ν ιν vocat diuini viri laude opusculum concludit quod non est illius quem antiqui notant, ομῆι θλὶμηίη Postremo, Vt Laestium omittam, quid de Pachynaerio dicent, homine doctoissimo, qui compendium totius Aristotclicae philosophiae dedit,in hos ipsos libros ordine diges-λt Cur non inter reliqua quoque scriptum hoc interpretatur vel recenset, vel cur id non faciat, rationem salieni reddita Jam ad rationem scribendi veniamus in qua duo potissimum examinanda, Methodus, Forma orationis. Nam si methodum respicias, ubi est accuratum illud philosophi, consuetum obidiuina illa ιάαλυῖκη , quae in partes suas totum ita resoluit, ut intelligantur perspicue quae proponuntur:quam aliquoties ταυφηγηβίω χιλλν, id est, solitam sibi & consuetam ac quasi propriam agendi rationem, omcat. V Politicorum tib I. cap. I. Item inliberis Degenerat. corrupi. Sicut loco alio,

docet

649쪽

aliquamini utraderet doctrinam , e quod ea as singulorum inquireret ac redderet, demonstrative ageret. Vbi suiu diuisiones allae, quibus exorditur plerumque inde 'niuersales in principio nunciationes , callud ταμ vel αν vel tac quod in prima se te semper noua doctrinae periodo penus

In principio τηι δἐκ κῆς, Πῖα λασκαλία γένεθ γνώσεως quae ἀξιωκm ab interpretibus vocantur. Cujus causa primo Metaphysticorum in diuina illa redditur praefatione , ubi de experientiai arte disputatur: quam philosophus ostendit, εἰν s. Quare poterat fortast, hoc aut simili modo, παγ Am istam suo more inchoasse, δηρηφφ . Qilanquam non nemini minuta nimis videri isti possunt .sint sane cum non tam docere quam describere niuersu na

650쪽

c13 DANI 2LIs HEINs II sit propositum Tota enim consideratio est -ι2. Quod non est proprium philosophi. habet enim illa se ad reliquos scriptores, sicut architectus ad operarios quemadmodum ibidem Metaphysicorum primo dicitur Vere enim est architectorum est Philosophia, quia nouit causas &exponit.Ita nautae nostri Itineraria quotidie sua fide optima sed simplicissime conscribunt qui παια subministrant: ut qui singulorum cognitione sunt praediti, quam obseruatione ααυτο pepe Ierunt. το λοπι autem sibi seruant Philosophi. Quale hic nihil. Est enim fere nihil aliud quam nuda descriptio. Vnde in codice IS. quo usi sumus, Q. , s r/υκοιφίαι inscribebatur hic libellus. Venio ad orationis formam dicendi genus quod qui non aduertit, plane sine sensu vivit,in profectos num esse oportet. Tria, quod antiqui quoque monileiunt, in omnibus Philosophi scriptis, quod ad elocutionem, obseruabit, qui non perfunctorie nais est versatus .in lectione veterum subactum, ut oportet, judicium habet: το si λε- ῶνοιαν --εσφιν δον Primum vocare possis, castitatem verborum , secundum accuratam

loquendi diligentiam, tertium constri iam in Jensibira breuitatem o cumulum. Quorum postremo illa nascitur. ωάς ιι siue obscuri i