Danielis Heinsii orationvm

71쪽

ORATIONES. 4' c. acrius erumpit ita generositatem in

duobus illis viris, dignitas erepta opulentia majorum cum imperio amilla magis in-fammabant. Vt jam tum Josephus noster principatum nouum agitare videretur: quem prosces o quovis Principe audiente dicam

tandem consecutus est. Anno decimo aetatis, non , Lutetiam prosectus est in qua urbe voto sese audacissimo obstrinxit. Nam cum terminos scientiarum certos esse ac limites videret, ni autem immorari, ani

in angusti judicaret , omnes primus post

memoriam mortalium, cum linguis, animo ingenti expugnare aggressus est. Cum vero omnium scientiarum matrem est Qquasi sontem, Graeciam videret praetermissa omni voluptatis cura, tanta vel contentione vel celeritate, linguam hanc arripuit, ut Grammaticorum tricis , nisi quasileetione octarum sibi ipse regulas formaret, praeteri sis, vii, viginti diebus Homerum, reliquos intra quartum mensem poetas, caeterOSintra biennium scriptorcs , perdisceret. Hac molestia solutus, linguam Sacram aggressus est. Memini frequenter audiuisse ex illo, se, cum in Parisiorum urbe eo versiretur tem 'ore, quo notissima illai infanda seviret laniena, adeo Hebraeis litteris sedisse inten

72쪽

DANIEL Is HE INSII mentationes , neque hominum clamorem

aliquamdiu audiret. Harum mira suauitate illect iis, cum paulatim tanquam ignis quidam, feruor cresceret discendi, Clialdaeam, Syriacam, Arabicam, mox L Ethiopicam, Persicam ac Punicam adjunxit. Ita ad philosephiam magno animo ac mathematicen contendit. Erat hac aetate maximum ac celeberrimum Ciliaci nomen , cui principaturi juris omnes deserebant: cum hoc ita annos quinque vixit, ut jucunditatem lite-xarum penitus exanimo deleret, cum praeceptore suo, quo de postea usus est amico, totus in collatione legum haereret. Ac ne quicquam penitus decit et, cum Theologo-xum, sed praesertim antiquorum scripta dili-pente periractasset, ne recentioribus quidem nihil dandum temporis putauit. Nam de magno Hippocrate quid dicam, cujus aliquot libellos, olim Lutetiae excusos, notis illustrauit cujus Aphorismos, imitatus cl- sum, in Latinum conuertit sermonem Tanta ergo eruditione , tam inaudita in eodem homine scientia instructus, simul explicare vela ingenii, omnisciam memoriam, ac secundo vento famam experiri coepit, stupere Omnes, neque vide homine amplius , sed vide nouo aliquo portento , loqui. Theologi , urisconsulti , medici , inprimis optimarum litterarum gnari, exclamare, hae

rere

73쪽

ORATION Es uerrere, nulla aut sibi lati de aut illi satisfacere 1 deri. Alii abyssum eruditionis, alii scientiarum mare alii doctorum Solem, alii patris diuini sobolem diuinam, alii genu SDeorum, alii perpetuum iterarum Dictatorem , alii

maximum natura opus imiraculum , alii cX tremum naturae conatum, alii aliter vocare quorum testimonia selecta, breui, ut con

sensum omnium doctorum aemuli intelli gant, pariter a nobis edentur. Donec nimia irtute,&, ut ipsejudicabat,immodestis aliona Liudibus, virus improborum ac male, Olentiam mereri coepit. Verum enimvero, fremant, indignentur, coelum misceant ac

terram, vel indocti quide cruditione tanta iudicare nondum didicerunt, vel iam alevoli qui ferre necdum possunt , nullum certius virtutis suae signum quam inuidiam reliquit. Nam si Principes caligeros majores jus via

deamus, quorum annos milles ducentos fura illam stetisse omnes testantur; qui poteta tia, vi storiis, militari laude, animi ac corporis praestantia, etiam aequalibus antecellue t runt , nemo tantam istis omnibus inuidiam, quantam noster ille literator ita enim homi

nessestiui vocant ac infelix antiquarius sis stinuit Nemo usquam improborum fuit, qui virtutem ejus, nemo imperitus qui scientiam perferre posset quos , Ut iterum hoc dicam, vel quod in se concitauit, vel quod fortiter

74쪽

DANI ILI HEINs II contempsit, diuina utrumq; ac inusitatae a

gumentum cst r stantiae Sicut enim gloria exirtute, ita aemulatio ex ista atque inuidia est expect anda. Eam vero si quis ita metuit, ut ne cuiquam improborum displiceat, regiam irtutis viam deserendam arbitretur, proditor signorum ac desertor est. Et profecto dignus Omni im contemptu esse incipit, qui bonorum laudem fortiter tueri non audet cui aut renunciandum semel, aut inuicto animo accura cum liuore, improbitate dimican dum Id qui facere non potest, ita sese paret, ut in locum solum aliquem concedat, ubi ne conspeci una quidem magni hominis admittere cogatur, ut quod relliquum est vitae, in solius voluptatis studio consumat.ibi cogitationes,ibi animum, ibi omnem vitae spem ha beat. In scortorum inuri amplexibus, inter

temulentos ipse temulentior, Omne aeuum, aut ebrietate grauis aut onustus crapula, traducat liuorem vero ac inuidiam ne speret quidem quae non sine ratione Deus ac natu

ri inter se disjunxit. ii ippe, ut in proelio qui clypeum abjecit. virtuti nuncium remisit, non ab hoste modo, sed la jumentis paulo post calcaturri sub pedibus plerunque perit: ita qui liuorem erres, qui malevolentiam, quam bene agendo meruit, tueri prae ignauia

non potest, ferre merito contemptum cogitur, qui in virtutis protinus succedit locum.

Mihi

75쪽

ORATIONES. 3ihi vero, pastus atquie obsonium ingentis Animae, sequasi cibus quidam , aemulatio ac

livor videtur. Neque raro, Auditores nobilissimi, Poetas nostros, primo sapientia consultos, admiratus sum. Quoties enim Herculem eorum video, qui ut absolutum virtutis

iis proponitur exemplum , quoties illud

ergum quod tribuere illi solent, illos neruos, illud pectus, illos toros mecum contemplor, vere homines diuinos fuisse judico , qui vitalis euaderet tantusque nutricem illi inuidiam apposuerunt cujus tanquam in palaestra, ictu crebro induresceret a qua lacessitus quamdiu vixit, coelum tandem immortalitate compos ascendit. Quippe sicut ventus, si in acre aperto erret, libertate illla perit ac dis fundituri; sin in terrae penetralibus cohibeatur, ipsam Ioueta cum vi euadit ita quibus generosus ille singuis in praecordiis concaluit, perrumpere ad aeternitatem, ipsa spectante inuidia, quam ire malunt neque me-:us heroes quam per nebulonum humeros in coelum assurgere videntur. Quod si cuiquam nostro certe contigit cujus e purissim i ne compositum ac delibatum a Deo artifice ingenium, suae his calumniarum labellis, redire eo non poterat unde prose, tum fuerat. Multa prius terris debebat quae toncitato ita majore animo conscripsit quo ies nimirum cum improbitate pedem con ferret,

76쪽

ue DAN iELIS HE . . II ferret, justissimo dolori habenas laxaret. Saepe calumniis, sepe mendaciis admonendus crat quis esset ut ex odii acerbitate magnitudinem suana intelligeret, gente

sua cogitarct a qua, caetera cum amisistet, nihil prae ter inuidiam priuato majorem retinuit. Illud pignus nobilissimae stirpis , hanc haereditatem principibus ac regibus accepit lianc inuicto animo ad supremum usque spiti tum seruauat' hoc postremo nominis celebritate, hoc integritate vitae, ab improbitate ipsi extorsit. Nam ut nihil hic de moribus vita cjus dicam, ut praeclaram continentiam, temperantiam , ac sobrietatem

omittam, singularem, coelestem in heroe nostro animi constantiam, quis non admiretur Qui ut semel partes has amplexus est, bullis aduersariorum precibus , nullis promissis, nullis dignitatibus permoveri eo us oue potuit, ut vel cuiquam spem praebere sui vellet : ne vel minima suspicione viri pii aut honesti ciuis desuis ossicio videri pos.set. Credite, Auditores Ornatissimi, nihil esse ambitione potentius, quoties praesertim animum snblimem merectum inuasit:

omnia labefactat, omnia peruertit, omni machinari tormento sortius mentis moenia

expugnat neque quicquam pensi praeter semetipsam habere solet. Quin ut finguine hircino adamantem emolliri junt, ita robustissima

77쪽

cipatam gessit. Nam de opum contem-litu quid dicam Nouimus plerique qui hic

sumus, quidam etiam viderunt, cum illustris nobilissuriusque vir PetrusJanninuS,DI-ulonensis Senatus princeps regi Gallorum consiliis Lad Belsas hodie legatus, verumo ra decus Musarum patronus, magnam

Ili vim pecuniarum frustra bis offerri u

sisset, tandem in hanc urbem aliquot ante ejus mortem diebus venisse M auctorita tem suam muneri addidisse ac preces ne que tamen impetrasse, ut, quod alii optare solent, senex noster vel rogatus admitteret. Quo mili facto tam excelso, ipsam pugno percussisse Fortunam videtur euutimam illam meretriculam, quae tam male de majoribus ejus esset merita, domi soribus exegisse, ac vi res suas sibi haberet)u1sisse. Videtur ante mortem , quae jam imminebat, aliquod illustre documentum virtutis suae relinquere amicis voluiis , quod calii miliari aduersarii facilius quam imitaripo illanici quorum nemo tam perfecte est sapiens, qui non gloriam caligeri lubentius

contemnat , quam virtutes imitetur. Ad

derem de reliquis nonnulla , nisi quosdam csse scirem, qui ne haec quidem satis aequo animo audire possunt. Nunc de meritis in Aca-

78쪽

s A NazLI HEINs II Academiam, aliquid dicendiim est. Anni sex propemodum decem uiat, cum illustres

Patra Patres, Curatores, Consulesque, inter arma quibus tum oppugnabantur, inter maxima pro libertate lassidua certamina,

Calliae Palladium eripuerunt, praecipuum Europae nomen ita enim vere judicabant in liberali stipendio in hanc urbem vocarunt. Qui mihi dies, ut a Curatore olim nostris Iano ousa sapienter dristum est, alter Academiae natalis videtur. Nam cum liberalis disciplinar, earum candidati, ducem suum

Justum ipsium, suauissimae in illo quidem,

sed inimitabilis, ipse judicabat, ne tentandi quidem aliis eloquentiae, virum, amisissent, pleraque juventus autem aemulatione viri clarissimi abrepta, ct jam praeceptore suo , cujus scripta adumbrare quam

monenti recte credere malebat, destituta, quae feliciter exprimere non poterat, stulte tamen sequi optaret, magnum in discrimen literaria res venerat. Si quis scribere Latine vellet, a Pacuuio innio demortua accersebantur verba, fallitabant periodi, macra, jejuna ac famelica oratio, succo omni, ne

uis destituta omnibus .copia , punctulis quibusdam Sc allusiunculis aut membris in terim praecisis interrogatiunculis abrupta, nauseam fastidiumque ui pariebat Histriones scenicos dixisses, aut adinstar Telephi

79쪽

Euripides , non ille:idicos modo, sed do , qui chorago intus rem gerente, pectatores cum tibicine oblectatent, dum nraxma conatu aliquando exilire conarentur , cum majore spectatorum voluptate quam applausa caderent, non irent. Si uls

locum unum Nonii aut festi emendasset, literulam aut syllabam restitutile alibi aut e cillet, hunc ludum sine selida cognitione rerum strenues, sed sic ut nihil ageret, lusiiset, Troiam expugnati videbatur. Et dios tamen, si Dis placet Criticos vocabant. Quam contagionem pestemque , aduentu solo magnus ille Apollo stitit. Qui inaffectato splendores, mascula oratione d robusta,

styli majestate propriai quasi gentili, hi

strionibus pudorem incussit tot vero arteS,

linguas, disciplinas, ac scientias conjunxit si illa scire literatorem omnia oporteat, vere vobis affirmare positim, neminem post

illum, literatorem caeliturum reliquos Vero, quotquot literas contemnunt, multo pauciora scire dedit in hac ipsa urbe, ut minora omnia omittam, librum quem de Tempore emendando scripsit nihil enim ad ecundam cura prior de quo opere , nemo Vnquam solus judicare potuit. Edidit immensum illud Merculeum, senex ac aetate affecta in quo Chronicon Eusebii recenset omnium historicorum, chronographorumOmnium e

80쪽

I ore nCtat totam sicram ac profanam antiquitatem illustrat. In quo quidem opere ita illustrissimum ac venerandum senem vidimus intentum, ut qui mane ad eum acces sisset, vesperi eodem loco deprehenderet: neque cibus pene aut potus , ac ne ipse quidem serranus , reuocare ab instituto animi intentionem ullo modo posset. Si nihil praeter gloriam spectasset, notarum plaustra in autores omnes dare potuisset quas disiectas temere ac sparsas , ne componere quidem ipse dignabatur, ac sine exceptione ulla cum aliis communicabat. Et inueniuntur quidam, qui quod nunquam publice docuerit,

accusare eum audent. Quasi vero non

quidam inter nos sint, qui nihil scribant cum ab auditoribus excipiatur sermo hocpe eat scripta ab orbe perlegantur. si genius accedat, nunquam intermoriantur. ILlius vero domum, tanquam publicum delubrum quoddam ac oraculum suille, ad quod

omne Ventitarent, qui vel de re aliqua vel voce dubitarent, nemo ignorare potest. Veniebant omnium ordinum, omnium artatum

vir , nisi qui contemnere virtutem quam mirari mallent. Et quem accus re imperiri alit ignaui possunt, si quae discere ex eo noluerunt, ne docere quidem eos potuit qui nunc sua poenas negligentiae abaliena innocentia deposcunt. Quad molestiam cpistolarum