장음표시 사용
81쪽
Quoniain autem oportet lprimum de materia,& de vo catis elementis dicere . . lissim 8 si non.&itrii sempi-4emum sit numquodque, an generatur aluiuo modo, si generetur, utrum ex se inuicein generentur omnia eode ocio an aliquod primum eorum unum sita
necesse est prius utique diiscere, de quilius in determiis nate dicitur nunc. omnes enim qui elementa generaui.&qui ea, quae eLelementis segregatione ututur,& congregatione, ipso iacere,&pati.
diclinus non est determina iatum manifeste.
Iam vero quoniam ortus , ac in te iritus rerum causas indagantes de materiali primum causa, seu de corpor, ibus, quae communi elementa nomine dicuntur pertractare cogimur, an rerum principia sint, nec ne, an eorum unumquodqἱ aeternum, ac perpetuum sit , an aliquo alio modo ortum, ac in teritum subeat, de si oriuntur, ae occidunt elementa, an omnia ex sese vicis. sim eodem fiant modo,an potius unum ex eis,ut principium existat, ex quo cae
tera fiant,& in quod alia resoluantur omnia: de iis utiq; prius de quibus imperfecte, ac rudi ter loquuti sunt Ve
teres, nempe de mixtione, aetione, pas sione , contactu dicamus oportet: quandoquidem elementa in praesentia consideramus ut mixtorum principia
sunt , in quorum natura,& affectionibus inuestigandis noster hic insudat labor . Nec editas illata consequentia sic patet. Nam omnes Philosophi, tam qui elementa ex alijs esse genita quam qui alia ex eis constitisse inquiunt,con gregationis, segregationisq;.d actioianis, ac passionis mentionem faciunt, at cog regatio mixtio quaedam est, quare ortus rerum mixtione haud cognita perfecte declarari nequit. 3 Etsi quomodo haec fiat plane ac dilucide a Ve
teribus quicquam definitum non sit. At a
82쪽
6 At vero nec alterari aliquid,nec segregari, congregariue nullo paticnte, aut agente potest, actionis ergo, lassio nis consideratio praeteriri non debet. Etenim qui plura constituunt rerum naturalium principia , generationem
per mutuam elementorum actionem
effici aiunt. Quamquam, ij qui e Avno facta omnia dicunt, actionem, passionem fateri coguntur. 9 Atq; hoc recte quidem asserit Diogenes, nisi exvno essent omnia non posse vicissim a-sere, lati, ceu calidum frigefieri,
idem rursum calefieri in Non enim ca-Ior, frigus in sese mutuo transeunt, sed ipsum, patet subiectum mutationem suscipit, eorumve pugnam sustinet. Quamobrem horunI, quibus coin petit actio, nam subiectam esse
materiam necesse est Verum oti ania, quae agunt, patiuntur commu
nem habere materiam falsum est, sed
ea dumtaxat in materia conueniunt,
quibus mutuo a sese pati,4 agere insi
tum est. Sublunaria enim corpora ean.
dem cum caelestibus materiam non ha. bent. H Quoniam igitur de actione, di passione, ac mixtione contemplandum est,& de tactu etiam speculamur oportet. ' Neq; enim agere, pati ea possunt proprie, quae se mutuo tangere nequeunt, neq; Leri potest ut miscean.
Sed neque' alteriri possibi. Ie est neq; segregari, nequa
congregari nullo i aciente, neque patielite. Etenim plura elementa a. eientes nerant laetendo, patiendo ab inuicem. 8 Qitamnis ex uno necesse sit dicere factione III. Et hoc recte dicit Diog nes, quod si nos essent exvn omnia iron esset sacere, pati ad inuicem ut eat Quin stiradari, hoc caleficri
Non en im transmes tantur ealiditas, S frigidita in se in Nicem de manifestu est, quod subicctum. II Quapropter in quibire ei iacere, pati, ii ecesse elidio us unani subiectam csse
I Omnia igitur a Ita esse di. cere non verum est, ted in
83쪽
git misceri privavn . Is Quapropter de tribus his deterni inandunt est quid i ctus, & quid mixtio, quid Principium auteni accipiamus hoci im Neehm, im etistini,qui. butaimque est,iixtio . esse haec ad inuicem tactiva, di fialiquid facit, hoc autem p titur principaliter, di in his
ig Ideo primum dicenduin .est de tabu .
Fere igitur, ut besali in minum unumquodq; dicitur multifariam, maec quidem aequivoce, haec autem altera ad alteriti prioribus:
a Sed tamen proprie dictu inexistit habenubus positis-
tur, quae non quodammodo sese renagunt prius.' Quare de his tribus quid tactus, quid mixto,& denique quid actio
determinandum videtur Atque exor dium quidem a contadiu sumendum est. Nam tactus suapte natura mixtione, actione, lassione prior est, de absque illis esse, ac percipi valet,mixtio, ro, actio,in passio, nec absq; tactu esse, nec ullo pacto cognosci queunt. 7 a cumque enim misceri apta sunt mutuo sese ta, gere ex necessitate possunt, attsi quid agat,4 aliud patiatur proprie, simili itidem modo, atq; illa assici oportiet: at plurima sese tangunticor pq ra absque eo, quod ulla intercedat actio, aut mixtio. Quare primum de laetudicendum est.. Quemadmodum igitur alia , IGraq; nomina pluribus dicuntur modis, quaedam qui uoce, quae rebus nullam substantiae communionem habentibus competunt, quaedam analogice, quae cum pluribus conueniant rebus, 'nam proprie, ac prius alias improprie, ac posterius, quae pendent ab ea , significant: sic etiam de tactu asserendum est,quod unam propriam notionem'
beati, reliquas improprias , is ea
proprie dictus, si alios improprie dictos omittam tactus, attribuitur in , quar
84쪽
m agnitudinem , ac sit lim habent. 4 His vero litus , quibus, docus competit. Atq; ideo mallaematicae etiam quantitates tactum ,& locum habent, siue ut mente a sensibilibus abstractae siue ut actu extra animam in rebus natura- libris exilientes considerentur. Qua re si hoc modo sumatur tactus, quemadmodum in physicis de sanitum est, ea profecto se mutuo tangent quae determinatas habent magnitudines, itaque obtinent situm, ut eorum simul extre. ma sint. 7 At vero quoniam situ Omnibus,quibus,&locus c6mpetit, primς autem loci diiserentia sunt sursum , deorsum, siue simpliciteri, siue secundum quid sumantur sursum autem, ac deorsum simpliciter quidem locum initelligo, qui extrema suapte narura conrtinet elementa secundum quid vero, qui media elamenta omniaque miXta comprehendit, omnia proiecto, quae sese mutuo tangunt , grauiae, aut leuia erunt, siue grauia sac1lauia simplici. tet sint, ut terra, ignis siue secutiduinquid, ut aqua, maer, omnia mixta es, Quae autem de habent, in uicem activa,& passiva sunt cum ea dumtaxat corpora grauia,aut leuia mi- stant, quae Ortui s ac interitui obnoxia activas ac passiuas habent qualitates. 'Quapi opter manifeitum est, ea ma-:
Eten in reietiliem. ilicis sin locus , siue a separat hiavia una quo Jq, ipsorunt,iluc. alio in flo. Si quin est, ii leterna M. tum est prius , ante che rumisma habere linuit,lla e liquetano messe inine en quae ui; deterniniaras maenitudines,
Io Quapropter manifestum est, quod haec tangere nata Digitigessi Corale
85쪽
sunt se inuleem,ouorum diis stinctis magnitudinibus iis mul vliinia sunt existentiis bus moti uis, mobilibus ad inuicem
Quoniam autem mouens non sitialiter mouet, quod mouetur, sed hoc quidem necesse est motum, ipsummouere, hoc autem immobile existens a manifestum est quod in faciente dicimus similiter 3 etenim mouens facere allia quid inquiunt,&faciens inci
sed tame disserunt, copo te determinare 3 Non enim possibile est mo
opponemus patienti. amo amem,in quibus motus, passio, passo autem est, secundum
xime proprid suapte natura mutu8 sese tangere, quae distinctis magnitudinibus
praedita simul habent extrema,& vici Lii magere, ac pati, mouere, ac moueri apta sunt. Atq; ut aliam tactus notionem inis uestigemus. Supponendum est duplex mouens esse, aliud quidem quod cum aliquid mouet,ab eodem vicissimis uetur, aliud vero quod ab eo, quod mouet haudquaquam mouetur Qui indam hanc eande differentiam in agente, ac patiente esse putant. aiuntque ut mouens mobile,&immobile datur,
sic agens patiens,& non patiens concedendu esse,omnemo uc agere,& Omne agens mouere arbitrantes in Sed, falluntura nam inter agens, a m M. uens differentia est, eamq; determinare oportet sintq; Omne haud mouens
agere perspicuum maxime erit, si quodnam agenti opponatur patiens considerabin uis . si Etenim id patiens proprie est, quod passionem aliquam, de affectionem suscipit. sed passio,& a Diectio qualitas quaedam est , secundum quam aliquid alteratur,ut albedo, caliditas, quare proprie agere idem
erit, atque alterare. mouens igitur latius,quam agens patet, cum mouens secudum quamcumq; speciem motus, agens vero alterationia motu dumtae
86쪽
xat moueat. 9 Ex his manifestum est ea, quae mouent, partim quidem mobilia tangere, partim vero non, quandoquidem interea solum proprie insit contactus, quae vicissim mouent, ac mouentur. ' Quare tactus in uniuersum acceptus ijs competit, quae simul extrema habent,&inu motivum, aliud mobile est: maxime autem proprie istactus inest, quae vicissim mouent, ac mouentur, in quibus mutua reperitur actio in passio ob communem, quam obtinent, materiam. Verum autem est id, quod agit ab ea re, quam tangit, ut plurimum tangi. Etenim omnia fere, quae apud nos sunt, cum mouentur mouent, ex quo necessario quod agitur id tangere putamus a quotagitur. 3 Interdu autem dicimus solumouens id tangere cli mouetur,4 contra quod tangitur id non tangere a quo tangitur. Hi quoniam ea, quae eandem obtinent materiam, cum motum subeunt,mouent, id, quod tangitur necessario tangere arbitramur. Sed haeca veritate maxime aberrant. Nam
siquid mouet haud motum ab eo,quod mouet, tanget quidem mobile, sed ab eo minimc tangetur, quemadmodum accidit cum aliquis molestia nos afficit, si nos enim ab eo tangi assirmamus,quem nullo modo tangimus. Ex
s Illudament inrufestum quod eu quide ut in Neu tia mobilia tangant, est autem ut non.
rosed deteraminatio ipsiurgere uniuersaliter quide est positionem habentium . Scnuius quidem motivi, huius autem mobilis. ad inuicem autem motiui, 8c mobilis, iaquibus existit facere, pati.
gens: I etenim mouene mota minnia fere, quae eora sunt qui
bustumque necess e, apparet tangens tangere quod tangit. x Est autem ut aliquanda inquimus mouens tangere solum id quod mouetur. quod autem tangitur, non tangere, quod tangit: 14 sed quia mouent mota ea, quae eiusdε ei eris, necessis videtur esse quod tangitur,ranget a
Quapropter si quid, uet,immouile existens, illud quidem tanget ipsum itiobile, illud autem nihil ιli inquimus enim aliquandei
87쪽
a suscepimus enim Prioriis bus subcontrarios ad invia
Multi enim cocorditer hoc dicunt, quod simile qui deui
a simili omne lippassibile est; H propterea quod non magis
activirm qi iam p. ilatauin sit alteriri altero omisi enim similiter existunt eadem similibus.
his patet necessitatem contactus ex ratione actus, 'potentia oriri , adeo ut cum aliquid, ut actus aliud respicii, ac mouere proxime potest , illud neces sario tangat, cum vero aliquid ut potentia ab alio respicitur, aptumque est, ac determinatum ad suscipiendum motum, ex necessitate ab eo tangatur.' Atque haec de tactu,qui naturalibus, de corruptibilibus inest corporibus definita sint. Consequens iam est vide actione; ωpassion dicamus, quandoquidem ut actionem, passionem contacitus, sic mixtionem praecedant actio,&ia iasio. Atque ut consuetum seruemu Sor dinem, antequam propriam de aetionis, passionis natura proferamus sententiam , quae a Veteribus ac de re minus probe sunt dicta refellere oportens Duas igitur, a maioribus nomis quodammodo inter se oppositas sententias accepimus 3 Etenim pleriq; in eo consentiunt, ut simile a simili pati nihil posse dicant,in actionem, ac passi neni inter ea fieri posse negent, quae mmilia sunt Sic autem arguunt 'meutrum eorum, quae similia sunt magis al-.tero activum,aut passuum est cum eadem omnia similibus aeque in sint, quoniam igitur in similibus determinatum,
agen S, aut patieu non est, nec ulla poni terit
88쪽
terit fieri acti, aut passio. mine vero quae dissimilia sunt,& differentes h. l
bent formas aptissima esse, ut mutuo agant, patiantur asserunt. Quyd si quis dicat simile pati a simili, propterea quod maior ignis minorem absumat, ac deuoret respondent id ob contrarietatem euenire,quae inter magnum,ac par
Democritus autem solus praeis teris non nihil propriiattulit. Nam agens, patiens idem ac simile esse a Lierit, fieri haudquaquam posse existimans, ut quae dissimilia sunt, differentesque obtinent formas agere vicissim, ac pati queant. Quod si ea quae pro
prijs discrepant formis, quippiam in se
mutuo agant , hoc illis euenire censet,npinquo ab inuicem differunt, sed quo eadem, ac sii milia sunt 3 Atque has, teres de actionis, passionis natura proferunt sententia S. . in qui sic aiunt partim vera, partim falsa enunciantes quodammodo op positas sententias dicunt .. Contradictionis vero causa haec est. Nam cum totum ipsum considerare debuissent, nempe materiam, sormam eorum, quae agunt,spatiuntur, de alia atque alia dumtaxat parte loquuti sunt. Hiij enim agentium, ac patientium spectant cSDrmas,' Vae agu IQ, uati v -
rentia facere.& pati ad inuicem nata suntis Etenim quado minor ignis a maiori corrupitur , propter contrarietatem hoc inquirit pati contrarium enim esse mulium pauso,
Democritos autem vItri Ialios proprie dixit solus inquit enim idem, & simile esse lae ieris, patiens, non et in conti re altera,&differentia pati ad inuicem. Sed si altera existentia niseiunt aliquid ad inuicem,nsi secundum quod alter sed cundum quod ide aliquid in existit,sic accidere hoc eis. Quae igitur dicumur haeq
Tox. 8. Videntur autem hoe mod6 dicentes sub contraria apparere dicere.
Causa aute contrarij sermonis est, quoniam C Oporteat aliquod totuin inspicere,par
89쪽
indifferens rationabile est nopati a simili aliquid. Cur enim magis alterum e . rit activum,quam alterum
ι Ato; si a similli pati aliquid, Massivile est, ipsu a seipso.
bus,nihil utiq; erat aut incor ruptibile, aut inmobile, si is' mite Meundum quod simile, activum.
latenus idem similiter. Nihil enim patietur albedo a linoea,aut linea ab albedine,
praeterquam secundum acetiadens. puta si accidat albam, aut nigram esse linearn.
tur dissimilia esse dixerunt, cum distamiles formae dissimiles efficiant acti
nes. Alij vero agentium, ac patientium materiam considerantes, ea similia eL se affirmarunt, cum inter ea existat actio,qus circa idem versantur subiechia, communemque materiam habent. 3 Et quidem certum est ea, quae ciniat ria, cin forma similia sunt, mutuo a gere, ac pati nullo modo posse. 4 Quae enim assignari potest ratio, qua alterum eorum sit potius activum, quam passi-uum s Deinde si actio similis fieret in simile, atque similitudo actionis causa es et,quisimiliora sunt, in se promptius agerent, at alteri nihil similius est, qua idem sibi ipsi ergo idem in se ipsum
maxime aget, a se ipso patietur . His vero sic se habentibus nihil utiq; incorruptibile, aut immobile erit, si quidem simile, qua simile essiciens est. Nam se ipsum dissoluet, ac destruet 6 numquodq; cum mouere se,ac transmutare quod uis aptum sit. Praeterea nec similiter ea vicissima gere, ac pati queunt,quae omnino dissimilia sunt,in penes materiam, ac formam differunt Neque enim fieri potest, ut linea, albedo, quae communε haud obtinent materiam in sese mutuo agant, & patiantur, nisi secundum accidens ex eo, quod alba, aut nigradu . . rit
90쪽
. V linea manifestum autem est quae atq; e proprio satir sis pq rem' ist dent, qua igitur penes iteminiuis,
rum, ac prorsus diuersa sint mutuo agere, ac pati ncqueunt. Sed iam contio uersiam hanc dissol. uere, ac propriam constituer scntcnii in oportet. - uyniam igitur quaecumque vici Lsim agere, ac pati apta non sunt, sed ea
mim Clara aut nitidum nemin suas, ac patiens eadem genere,ac male ria esse. Nam corpus aptum estico Pore, cum quo eandem obtinet materia patin sapor a sapore,& calor e calore, de quodcumq; materiam habet ab eo, quod praeditum eadem nuteria est. Maisteriam vero haud omium primam intelligo,quae sua pse natura informis est, an nroxima ad aliam susenumdar
a natura quaectinique nequὸ o ni rarii, neque ex contra rijssunt.1 Sed quoniani non quode iisque naturis est iacere, pari, sed quaecuniq; aut mitraria sunt, aut contrarierarem, bent,necesi e est & patiens,&
Natum enim est corpus quidem a corpore' apor autem a sapore alar vero a ca pati; omnino auten Quis Giusdem generis ab eo quod eiusdem perieris. Disiliae by