장음표시 사용
201쪽
non praedicare aut interea quid Senatus decreuerit aut quae te rogatiove lata Sit neque quibus consiliis ea gesta Sint iterare): id sabulas pueri est narrare, non hi Storia Scribere.
uid si adoptatio, quid item sit adrogali , quantumque hae inter se disserant uerbaque eius quae qualiaque Sini, qui in liberis
adrogandis super ea re populum rogat.
Cum in alienam samiliam inque liberorum locum Xtra-1nei Sumuntur, aut per praetorem sit, aut per populum. Puod per praet0rem sit, adoptati0 dicitur, quod per popu-2 luna, arrogatio . Adoptantur autem, cum a parente, in cuiu potestate sunt, tertia maneipatione in iure ceduntur atque ab eo, qui adoptat, apud eum apud quem legi actioeSt, indicantur adrogantur hi, qui, cum Sui iuri Sunt in alienam sese potestatem tradunt eiusque rei ipsi auct0res fiunt Sed adrogatione n0 temere nec inexplorate com Smittuntur: nam comitia, arbitri pontificibus, praebentur, quae curiata appetiantur, aetaSque eius, qui adrogare uult, an liberis potius gignundis idonea Sit, Onaque eius, qui adrogatur, ne insidio Se adpetita Sint con Sideratur, iuS-que iurandum a P. Mucio, pontifice maXimo, conceptum
dieitur, quod in adrop ando iuraretur Sed adrogari non potest, nisi iam uestieepS Adrogatio autem dicta, quia 8 genus h0 in alienam samiliam transitu per populi 0gationem sit.
Eius rogati0ni uerba haec sunt Veliti S iubeatis, 9 uti L. Valerius L. Titi tam iure legeque filius
Siet, quam iis e patre matreque a milia eius natu e S Set, utique ei uitae ne ei Sque in eum P0 te Sta siet, uti patri endo filio est. Haec ita uti dixi, ita uos uirite rogo. Neque pupillu autem neque mulier, quae in parentis 10 poteState non St, adrogari possunt quoniam et cum femini nulla comitiorum communi est et tut 0ribus in pupill0s
tantam esse auctoritatem potestatemque a non St, ut QR-
202쪽
put liberunt fidei suae e0mniissum alienae con)diti0ni subii liciant Libertino uero ab ingenuis adoptari quidem iure 12 posse, Masuri u Sabinu Seripsit. Sed id neque permitti dicit, neque permittendum eSSe umquam putat, ut homines libertini 1 dinis per adoptiones in iura ingenuorum 13 invadant. Alioquin, inquit. Si iuris ista antiquitas
Seruetur, etiam Seruu a domino per praetorem
1. dar i ii a dis fit nae in se oneri t. Idque ait plerosque iuris
ueteris ustiores OS se fleri scripsisse. 15 Animaduertimus in oratione P. Scipionis, quam censor habuit ad postulum de moribus, inter ea, quae reprehendebat, quod contra mai0rum instituta fierent, id etiam eum culpavisse qu0d filius adoptiuos patri adopta- 16 tori inter praemia patrum prodesset. Verba ex ea ratione haec sunt In alia tribu patrem, in alia silium suffragium ferre, filium adoptiuum tam procedere, quam Si e natum habeat absentis cen-Seri iubere, ut ad censum nemini necessus Sit
XX. 0uod uocabulum Latinum soloecismo fecerit Capito Sinnius, quid autem id ipsum appollauerint ueleres Latini; quibusque uerbis sol00cismum definierit idem Capito Sinnius.1 S0l0ecismus , Latino uocabulo a Sinnio Capitone eiusdemque aetatis aliis inparilitas appellatus, uetustioribus Latinis stribili*0 distebatur, a uersura uidelicet et prauitate tortu0sae orationis, tamquam Strobiligo quaedam.
2 uod uitium Sinnius Capit in literis, quas ad Clodium iis eum dedit, hisce uerbis desinit: Soloecismus est, inquit, ni par atque in conuenien Scompositura partium orationis. Cum Graecum autem u0 stabulimi sit s0loeeiSmUS , In Attici h0mines, qui elegantius locuti sunt, Si e Sint, quaeri solet. Sed nos neque sol0ecismum neque barbarismum 5 apud Graecorum idoneos adhuc inuenimus nam Sicut βαρ- ωβαρον , ita σ0λοικον dixerunt Nostri qu0que antiquio-
203쪽
V XX XXI. 181 res soloecum facile, soloecismum haut scio an umquam,
dixerunt Puod si ita est, neque in Graeca neque in Latinari lingua s0l0ecismus probe dieitur. XXI.
Pluria qui dieat et compluria et ompluriens, non barbare die ore, sod Latine.
Pluria 40rte quis dixit sermocinans uir adprime doctus, Imeu amicuS, non hercle studio ser uJens ostentandi neque quo plura n0n dicendum putoret. Est enim doctrina homo 2 seria et ad uitae os ei deuincta ac nihil de uerbis laborante. Sed, pinor, assidua ueterum Scriptor timui aetatione inoleve 3rat linguae illiu uo X, quam in libris Saepe offenderat. Aderat, cum ille hoe dieit reprehensor audaculus uerbo 4rum, qui perpauca eademque a uolgo protrita legerat habebatque nonnullas disciplinae grammaticae inauditiunculas, partim rudes ne Oatasque partim non probas, eaSque quaSi puluerem ob oculos, cum adortu quemque fuerat, adSpergebat. Sicut tune amico nostro: barbare , inquit, iXisti pluria . 5Nam neque rationem uerbum hoe neque auctoritates habet . Ibi ille amistus ridens: amabo te' inquit, uir bone, quia nune 6 mihi a magis seriis rebus otium est, uelim docea n OS, Ur pluria siue ' compluria , nihil enim dii reri non Latine, sed barbare dixerint M. Cato, P. Claudius, Valerius Antias, L. Aelius, P. Nigidiu S, M. Varro, quo Subscriptore Sapprobatoresque huius uerbi habemus praeter poetarum Orn- torumque ueterum multam copiam Atque ille nimis arro 7 ganter Vibi , inquit, labeas a uetoritates istas e Faunorum et Aboriginum saeculo repetitas, atque huic rationi re S90ndeas. Nullum enim uocabulum neutrum comparativum nu- 8mero iurativo, recto casu, ante extremum a habet i literam Sicuti meliora, maiora, grauiora . Proinde igitur plura , non pluria dici conuenit, ne contra formam perpetuam in comparativo i litera sit ante eXtremulum . Tum ille amicus noster, eum hominem confidentem pluri 9bu uerbis non dignum existimaret ii iii , inquit, Cris i toni S doetissimi uiri epistulae sunt uno in libro multae
204쪽
182 V. XXI. 1090sitae, opinor, in templo Pacis. Pr iis a es is Lud a seripta est ad Pactolium Labeonem, cui titulit praescriptuS 11 est pluria, non plura dici de bere. In ea epistula rati0 ne grammatissa posuit, per quas docet pluria' Latinum 120SSe, plura barbarum. Ad Capitonem igitur te dimitti 13mus. Ex eo id quoque simul disces, Si m0d aSSequi poteris, qu0d in ea epistula scriptum est, pluria siue plura absolutum esse et simpleX, non, ut tibi uidetur, Ompnratillum . 14 Cuius opini0nis Sinnianae id qu0que adiumentum est, quod, ComplureS cum dicimus , non comparative dicimus.15 Ab eo autem, quod est compluria adverbium est saetum 16' compluriens Id quoniam minus Sitatum St, illi Sum Plauti subscripsi ex com00dia, quae Per S in Scribitur
ΓΤ. Puid metuis 3 D. Me tuo hercle uero Sensi ego fiana compluriens. 17ltem M. Cato in IIII originum eodem in loco ter hoc uer
bum posuit Compluriens eorum milite mercennarii inter se multi alteri alteros Occidere, Ompnii Laetari in illi iis iis illa d hiri si s timviri sus erae, pluriens in imperatorem in impitum sacere.
205쪽
I. Admiranda quaedam ex annalibus sumpta de P. Asrieano superiore.
quod de lympiade, Philippi regis uxore, Alexandria
matre, in iis toria Graeca Scriptum St, id de P. quoque Scipionis matre, qui prior Africanu appellatu eSt, memoriae datum est Nam et C. Oppius et Iulius Hygi-2nus, aliique, qui de uita et rebus Africani Scrip Serunt matrem eius diu Sterilem exiStimatam tradunt, P. quoque Scipionem, tum quo nupta aerat, libero. desperauiSSe. Postea in cubiculo atque in lecto irrulieriS, cum ab Sente a 3rit cuban S0la condormisset, utSum repente S Se iuxta eam cubare ingentem anguem eumque iis qui uiderant territis et clamantibus, elapsum inueniri non quisse. Idipsum P. Scipi0nem ad aruspice retulisse eo S, astrificio facto , respondisse, fore ut liberi gignerentur, neque multis diebus postquam ille angruis in te et uisus St, mulierem c0episse concepti fetus Signa atque en Sum pati; X- inde mense decimo peperisse natumque S Se hunc P. Africanum, qui Hannibalem et Carthaetinienses in Africa bello Poenic secundo uicit. Sed et eum inpendio magis e rebus geStiS, quam ex illo ostento, uirum eSse uirtutis diuinae creditum St.
206쪽
Id etiam dicere haut piget, qu0d idem illi, qu0S
supra nominaui, literis mandauerint, Scipionem hunc Africanum Solitauisse noctis extremo, priusquam dilucularet, in Capitolium uentitare ac iubere aperiri cellam Iouis atque ibi s0lum diu demorari,inhiasi consultantem de republiea cum Ioue, aeditumo Sque eius templi saepe esse demiratos, quod s0lum id temporis in Capitolium ingredientem eane Semper in ali0s saeuientes neque latrarent eum neque incurrerent. Has uolgi de Scipione opiniones confirmare atque approbare uidebantur dicta laetaque eius pleraque admiranda. Ex quibus est unum huiuscemodi Assidebat opseugnabatque oppidum in Hispania, situ m), moenibus, defensoribus ualidum et munitum, re etiam cibaria copio Sum, nullaque eius potiundi spes erat; et quodam die ius in castris sedens dicebat atque ex eo loco id oppidum procul visebatur. Tum militibus, qui in iure apud eum stabant, interrogauit qui S piam e more, in quem diem locumque vadimonium pr010 mitti iuberet; et Scipio manum ad ipsam oppidi, quod b- Sidebatur, arcem protendens perendie , inquit seSeli sistant illo in l0e0 Atque ita factum die tertio, in quem undari iusserat, oppidum captum est eodemque eo die in arce eius oppidi ius dixit.
D Caseselli Vindicis pudendo errore, quem offendimus in libris
eius, quos inscripsit lectionum antiquarum.
Turpe erratuim offendimus in illis celebratissimis commentariis uectionum antiquarum Caeselli Vindi-2 eis, hominis hercle pleraque haut indiligentis. Pu0d erratum mult0S fugit, quamquam multa in Cae Selli reprehen-3 dendo etiam per calumpnias rimarentur. Scripsit autem Caesellius, . Ennium in XIII. annali cor dixisse
Verba Caeselli subiecta sunt Masculino genere, Ut multa alia, enuntiauit Ennius. Nam in XIII. annalio quem cor dixit Aseripsit deinde uersus Ennii duo: Hannibal audaci eum pectore de me hortatur, Ne bellum ne iam quem credidit e S se meum cor 3
207쪽
VI. VII. II. II. 185 Antiochii est, hi hoc dixit, Asiae rex. Is admiratur et 6 permovetur, quod Hannibal Carthaginiensis bellum se sacere populo Romano uolentem dehortetur. Hos autem uersus 7 Caesellius sic accipit, tamquam si Antio elius si dicat: Hannibal me, ne bellum geram dehortatur; quod eum sacit,ee quale putat cor habere me et quam Stultum S Se me eredit, eum id mihi persuadere uult 3 Hoc Caesellius quidem sed aliud longe Ennius 8Nam re uersu Sunt, non duo, ad hanc Ennii Senten-9tiam pertinentes, ex quibus tertium uersum Caesellius non re SpeXit: Hannibal audaci cum pectore de me hortatur, Ne bellum ac iam, quem credidit e S se meum
u a Moerae in s um nam in ea n iid iri S um G irae bl l . Horum uersuum Sensus atque Ordo te, opinor, est Hanni-10bal ille audentissimus atque sortis Simus, quem ego credidi hoc est enim: cor meum eredidit , proinde atque diceret quem ego stultus homo credidi summum ore Suasorem ad bellandum, is me dehortatur dissuadetque, ne bellum faciam C a dis edi Luri autem sorte ραθυμοτε9ον iunctura 11iSta uerborum captus quem eor die tum putauit et quem aecentia acuto legit, quaSi ad 0r reserretur, non ad Hannibalem Sed n0n sugit me, Si aliquis sit tam inconditus, sic 1290sse de senili cor Caeselli masculinum, ut uideatur teritu uersus separatim atque diuise legendus, proinde quasi de praecisis interruptisque uerbis eXclamet Antiochus: Suasorem Summum i Sed non dignum, eis, qui h0cdiXerint, responderi.
luid Tiro Tullius, Ciceronis libortus, reprehenderi iti M. Catonis Oratione, quam pro Rhodiensibu in senatu dixit et quid ad
ea, quae reprehenderat, responderimus.
Ciuitas Rhodiensis et insulae op0rtunitate et operum no I bilitatibus et nauigandi Soli sertia naualibusque uictorii cele-
208쪽
I86 VI. VII. III. 2brata est. Ea ciuitas, cum amissa atque socia populi R0 manis0ret, Persa tamen, Philippi filio, Macedonum rege, cum quo bellum populo R0mano fuit, amic0 Sa St, coniXique sunt Rh0dienses legationibus Romam saepe missis id bellum 3 inter eo componere. Sed, ubi ista pacificati perpetrari nequiuit, uerba a plerisque Rhodiensibus in conti0nibus
eorum ad 09ulum sacta Sunt, ut Si pax non fleret, Rhodienses regem adtiersu populum R0 manum adiutarent. 4.MSed nullum Super ea re publieum decretum factum est. At ubi Perse uictu captusque est, Rh0dienses pertimuere ob ea, quae conplitriens in coetibus populi acta dictaque erant legatosque Romam miserunt, qui temeritatem quorundam popularium riuorum deprecarentur et idem consiliumque publicum Xpurgarent. Legati OStquam Romam uenerunt et in Senatum intromissi Sunt, uerbisque Suppliciter pro causa Sua saetis e curisa exceSSerunt. Sententiae rogari coeptae; cumque partim Senatorum de Rhodiensibus quererentur maleque animatos eo suisse dicerent bellumque illis faciendum censerent tum M. Cato exurgit et optim08sidis Simo Sque socios, quorum opibus diripiendis possidendisque non pauci ex summatibus uiris intenti infensique erant, desen Sum OnSeruatumque pergit rationemque inclutam dicit, quae et seorsum fertur inscriptaque est pro
Rhodiensibus et in quintae originis libro scripta St.
8 iro autem Τ ullius, M. Ciceroni libertus Sane quidem fuit ingenio homo eleganti et hautquaquam rerum literarumque ueterum indoctus, eoque ab ineunte aetate liberaliter instituto adminiculatore et quasi administro in studiis literarum Cicero usus est Sed prosecto tu auSUS St, 10 quam ut tolerari ignoscique possit. Namque epistulam conscripsit ad P. Axium, amiliarem patroni Sui, considenter nimis et calide, in qua Sibimet uisus Si orationem istam pro Rhodiensibus aeri subtilique iudicio It percensuisse. Ex ea epistula lubitum sorte nobis est re- Prehen Sione eius quasdam attingere, maiore cilicet uenia reprehensuri Tironem, cum ille reprehenderit Ca
209쪽
VI. VII. III. 187 Culpatiit autem primum hoc, quod Cato nerudite et 12αναγωγως , Ut ipse ait, prineipio nimis insolenti nimisque
acri et obiurgatorio usus Sit, eum uereri e Se Stendit, ne patres, gaudi atque laetitia rerum prospere gestarum de Statu menti Suae deturbati, n0 Satis consiperent neque ad recte intellegendum consulendumque essent id0nei. In 13
principiis autem, inquit, patroni, qui pro rei Sili cunt, conciliare ibi et complacare iudices
deibent, en Su Sque eorum, e X pectatione uti SaeSuspenso S rigentesque hon0risicis uerecundi S-que sententii commulcere, non iniuriis atque imperiosi minationibu consutare. Ipsum deinde Dprincipium appo Suit, cuiu uerba haec sunt: Scio soleret, terisque hominibus rel)u Secundi atque prolixis atque pro Speri animum excellere atque superbiam atque ferociam auge Scere atque crescere, quod mihi nunc magnae curae St, quod haec res tam Secunde proce S Sit, ne quid in consulendo aduor Si eueniat, quod o Stra Secunda re consulet, neue haec laetitia nimis luxu riose eueniat. Adu0r Sae re edomant et docent, quid opus siet sacto. Secundae res laetitia transuorsum trudere Solent a recte consulendo atque intellegendo seu maiore per edic Suadeoque,
uti haec res aliquot die proferatur, dum XLanet gaudii ies p o teri in tem n ori tram re dici in uri'. uae deinde Cato iuXta dicit, ea, inquit, conse S-15s lini in suae Lumet, imo ii di Levi s irim em, me et in i Sationem translatio nemue crimini habent, Sed cum pluribus aliis communicationem, quod scilicet nihil ad purgandum est. Atque etiam, inquit, insuper prositetur, ii odien Se S, quia ceu Saban Lua,m inori a diaerri in P s u limini in a iam in res imo gis cupierint fauerintque, id eo cupis Se atque sauisse utilitatis suae gratia, ne Romani, Per Se quoque rege uicto, ad superbiam ferociamque et ii in o dii um in o di in ii Si liciae erae iit. Eaque ipsa uerba 16 ponit, ita ut infra scriptum Atque ego quidem in P -
210쪽
188 VI. s. VII. III. bitror Rhodiense nolui S Se, OS ita depugnare, uti depug o tum St, neque regem Per Se fit ut nJei s). Se fit non Rhodienses modo id noluere, sed mult0s populo atque multas nationes idem n0luisse arbitror. Atque haut Scio, an partim eorum fuerint, qui non nostrae contumeliae causa id noluerint euenire; sed enim id metuere, Si
nemo e S Set homo, quem uereremur, quidquid luberet saceremuS, ne sub solo imperio nostro inseruitute nostra essent Libertatis suae causa in ea sententia fuisse arbitror. Atque Rhodienses tamen Persen publice numquam adiuuere. Cogitate, quanto nos inter no priuatim aut tu Ssaeimu S. Nam unu Squi Sque nostrum, si qui Id uorsus rem Suam quid fieri arbitrantur, Summaui contra nititur, ne aduorsus eam fiat quod illi tamen perpeSSi . I Sed, qu0d ad principium reprehensum attinet, Scire oportuita ironem, defensos esse Rhodienses a Catone, Sed ut a senatore et consulari et ensorio uiro, quidquid 0ptimum esse publicum existimabat Suadente, non ut a pa-l8trono causam pro reis dicente. Alia namque principia eo n- ducunt re0s apud iudices defendenti et clementiam miseri-eordiamque undique indaganti, alia, eum Senatu de republiea consulitur, uir auetoritate praeStanti, Sententiis quorundam iniquissimis permoto et pro utilitatibus publicis ac pro Salint sociorum grauiter ac libere indignanti simul a cJ19 dolenti. Puippe recte et utiliter in disciplinis rhetorum praecipitur, iudices de apite alieno deque causa ad Sese non pertinenti cognituros, ex qua praeter ossicium iudicandi nihil ad eos uel periculi uel emolumenti redundaturum St, Onciliandos esse ae propitiandos placabiliter et leniter existima-20tioni saliitique eius, qui apud e0 accusatuS St. At eum dignitas et fides et utilitas omnium communi agitur, ob eam- Ue rena aut Suadendum quid ut fiat, aut fieri iam coept0, deserendum est, tum qui se in eiusmodi principiis Oeeupat, ut benivolos benignosque sibi auditore paret, otiosam operam 21 in non necessariis uerbis sumit. Iamdudum enim negotia,