장음표시 사용
221쪽
VI. VII. VIIII X. XI. 199 Praeterea inueni, a uerbo scindo simili ratione n0n seiderat , sed sciciderat , dietum esse. L. Accius in 16S0tadicorum libro I. se iciderat dieit Verba haec
Num ergo aquila ita, ut hi praedicant, sciciderat seu pectus' Diiiiiii s quoque in Milanis p a: 17
Vsucapio copulato uel uocabuli casu dieitur; ita pignori se apio coniuncte eadem uocabuli Orma die lum esse.
Vt haec usucapi0 dicitur e0pulato u0cabul0, a litera in 1 e tractim pronuntiata, ita pignoriscapi0 iuncte Sunt et producte dicebatur Verba Catonis sunt ex primo epi-2Stuli earum quaestionum, lignori se apio ob aes militare, quod aes a tribuno aerario miles accipere debebat, uocabulum Seorsum sit. Per quod sa 3tis dilueet, hane capionem posse diei, quasi lianc ' captionem et in usu et in ignore. M.
Neque leui talem neque nequiliam a Significatione esse, qua inimi gi sermonibus die unlur.
Levitatem plerumque nunc pro ineonStantia et muta-1bilitate diei audi et nequitiam pro Sollertia Stutiaque. Sed ueterum hominum qui proprie atque integre locuti sunt, Meues dixerunt, quos uulgo nune uiles et nullo hon0re di gnos dicimus, et Meuitatem appellauerunt proinde quasi
222쪽
uilitatem et nequam hominem nihili, neque rei neque rugis bonae, quod genus Graeci sere ασωτ0ν uel ακολαστον dicunt. 3 ut exempla horum uerborum requirit, ne in libris nimium remoti quaerat, inueniet ea in M. Tullii secunda 4 Amto nia manum. Nam cum genus quoddam Sordidissimum uitae atque uictus M. Antoni demonstraturus esset, quod in caupona delitisceret, quod ad ueSperum perpotaret, quod ore inuoluto iter saceret ne cognosceretur, haec et aliaque eiusdemm0di cum in eum dieturus esset uidete, inquit, hominis leuitatem, tamquam prorsus ista dedecora hoc 5 uitio in homine notarentur. At postea, cum in eundem An-t0nium probra quaedam alia ludibriosa et turpia ingessisset, ad extremum hoc addidit O hominem nequam nihil enim magi proprie OSSum dicere.
Sed ex eo l0c M. Tullii uerba compluscula libuit p0nere At uidete leuitatem h0 minis Cum hora diei decima sere ad Saxa Rubra uenisset, delituit in
quadam cauponula atque ibi se occultan perp0tauit ad uesperum inde ei si celeriter ad urbem aduectus, domum uenit ore inuoluto Ianitor rogat: se uis tu Τ Marco tabellarius . Confestim ad eam, cuiu causa uenerat, deducitur eique epistulam tradit. 9uam illa eum legeret len S, erat enim Scripta amatorie, caput autem literarum hoc erat sibi cum illa mima posthac nihil suturum, Omnem Se amorem abiecisse illi atque in hane transfudisse cum mulier fleret uberius, homo miser istor ferre non potuit caput aperuit, incolitum inuasit. O hominem nequa nil mihi enim magi proprie possum dicere ergo ut te calami
tum nec opinato cum ostendi S Se S praeter Spem mulier aspiceret, idcirco urbem terrore Octurno, Italiam multorum dierum metu perturbasti Τ Consimiliter P. quoque Ct auditis in pa imo ann ad luna nequitiam appellauit luxum uitae prodigum effusumque in hisce uerbis: Persuadenti cuidam adulescenti Lu- ean0 qui adprime Summo genere natu S erat,
223쪽
sed luxuria et nequitia pecuniam magnam On- Sum pSerat M. Varro in libris delingua Latina: Vt 8 ex non et e X u0l0 , inquit, nolo , sic ex ne et quicquam , media Syllaba e X trita, compositum est nequam . . Asriennii pro Se contra Tibe-9rium Aseli i)um de multa ad populum: Omnia mala, probra, lagitia, quae homines ac iunt, in
duabus rebus Sunt, malitia atque nequitia. Vtrum de senilit, malitiam an nequitiam an utrumque
simul Si nequitiam defendere uis, licet situ in uno Se Orto maiorem pecuniam ab in)sumpsisti, quam quan ii omne instrumentum undi Sabini incensum dedicauisti, si hoc ita est: qui spondet mille nummum si tu plus tertia parte pecuniae paternae perdidisti atque absumpsisti in flagitiis, Si hoc ita est: qui pondet mille nummum Z
Non ut nequitiam. Age malitiam saltem defendes. Si tu uerbis conceptis coniurauisti sciens Seiente animo tuo, si hoc ita est: qui spondet mille numinum3
De uni eis chiridolis quod earum fusum P. Africanus Sulpicio Gallo obiecit.
Tunicis uti uirum prolixis ultra brachia et uSque in primo- Ire manu ac prope in digitos, Romae atque in omni Latio indec0rum fuit. Eas tunicas Graeco uocabulo nostri chiri 2 dotas appellauerunt seminisque Solis e Stem longe lateque diffusam indecere existimauerunt ad ulna eruraque aduer-Su oculos protegenda. Viri autem Romani prim quidem 3 Sine tunici toga sola amieti fuerunt; postea sub Strietas et breues tunicas citra humerum desinentis habebant, quod genus Graeci dicunt ἐξωuιθας Hac antiquitate inductus P. Africanus, Pauli filius, uir omnibus bonis artibus atque omni uirtute praeditus, P. Sulpicio Gallo, h0mini delieato, inter pleraque alia, quae obieetabat, id quoque probro dedit, quod uni eis uteretur manus tota operientibuS.
224쪽
Verba sunt liae Scipionis Nam qui cotidie unguentatu aduer Sum De Ulum ornetur, cuius superstilia radantur, qui barba uulsa seminibusque subvulsi ambulet, qui in conuiuiis adulescentulit cum amatore, cum chiridota tunica inferior accubuerit, qui non modo in Osu S, Sed uiro Su quoque Sit eum ne quisquam
dubitet, quin idem secerit, quod cinaedi facere Solent Τ Virgin liri qu0que tunicas huiuscemodi, quasi seminas)probrosa criminatur: Et tunicae, inquit, manicas it habent redimicula mitrne. P. quoque Ennius Carthaginiensium Munieatam iuuentutem non uidetur Sine probro dixisse. XIII.
0uem classicula die a M. Cato. quem infra elaSSem.
Classici dicebantur non omnes, qui in quinJque classibus erant, Sed primae tantum claSSi homines, qui centume et uiginti quinque milia aeris ampliusve censi erant. Infra classem autem appellabantur Seeundae clasSi ceterarumque omnium classium, qui min0re Summa aeriS, quod Supra 3 dixi, cen Sebantur. Ho eo Strictim notaui, quoniam in M. Catonis oratione, qua Voconiam legem sua sit, quaeri s0let, quid sit classicus , quid infra classem .
De tribus dicendi enoribus ae de tribus phil0sophis, qui ab Athoniensibus ad senatum Roniae legali sunt. Et in carmine et in soluta orati0ne genera dicendi probabilia sunt tria quae Graeci χαρακτῆρας uocant nomina que eis secerunt αδρόν, σχνόν, μεσον . NOS qu0que, quem primum posuimus, 'uberem vocamuS, Secundum tertium mediocrem .
225쪽
VI. VII. XIII i. v. 203Vberi dignitas atque amplitudo aest acili uenusta 3 et subtilitas, medius in c0nfinio est utriusque m0di paniceps. His singulis orati0nis uirilitibus uitia agnata Sunt pari. numero, quae earum modum et habitum simulaeris falsis ementiuntur Sic plerumque sui stati atque tumidi fallunt pro uberibuS, Squalentes et ieiunidie pro gracilibus, in sterii et ambigui pro mediocribus. Vera autem et propria huiuS 6cemodi formarum exempla in Latina lingua M. Varro esse dicit ubertatis Pacuuium, gracilitatis Lucilium, mediOcritatis Terentium. Sed ea ipsa genera distendi iam anti Tquitus tradita ab Homero sunt tria in tribus magnificum in Vlixe et uberium, subtile in Menelao et e0hibitum, miXtum moderatumque in NeStore. Animaduersa eadem tripertita uarietas est in tribus philosophis, quo Athenien Ses R0mam ad Senatum populi)legauerant inpetratum, uti multam remitteret, quam se eeratis pr0pter Oropi vastationem. Ea multa fuerat talentum fere quingentum Erant isti philosophi Carneades X9Λeademia, Diogenes Stoicus, Critolaus PeripatetiquS. Et in senatum quidem introducti interprete usi sunt C. At in i Senatore. Sed ante ipsi Seorsum quisque ostentandi gratia magno conuentu hominum dissertauerunt. Tum udmirationi 10 fuisse aiunt Rutilius et Polybius philos0phorum trium Sui cuiusque generis aeundiam. Violenta , inquiunt. et rapida Carneades dicebat, scita et teretia CritolauS,m0desta Diogenes et Sobria . Vnumqu0dque autem genus, Ut diXimuS, eum caSte Pu-11diceque ornatur, fit illustrius, cum sudatur atque Praelinitur, sit praestigi0Sunt. XV.
tuam seuere moribus maiorum in fures uindicatum sit, et quid Seripserit Mustius eae uola super eo quod seruandum datum
Labeo in libro de duodecim tabulis secundo I acria et seuera iudiei de surtis habita esse apud uetereS
226쪽
204 VI. VII. XV XVI. scripsit, idque Brutum solitum dicere, et urti dampnatum esse, qui iumentum alio 1 Smia duXerat, quam quo utendum acceperat, item qui longiu produXerat, quam in quem locum petierat. Itaque P. Scaevola in librorum, quos de iure ciuili comp0Suit XVI. uerba haec posuit: uod cui Seruandum datum est, Si id usus e St, siue quod utendum accepit, ad aliam rem atque accepit USUS St,
Loeus exscriptus e satura M. Varronis, quae περὶ ἐδεσιιατων inscripta est, de peregrinis ciborum generibus; et app0 siti uersus Euripidi, quibus delieal0rum hominum luxuriantem gulam consulauit.
M. Varro in Satura, quam περὶ ἐδεσμάτων inscripsit, lepide adm0dum et scite saetis uersibus cenarum 2 ciborum exquisitas delicias comprehendit. Nam pleraque id genuS, quae elluones isti terra et mari conquirunt, X90suit inclusitque in numero Senario S. Et ips0s quidem uersus, cui otium erit, in libro, quo diXi,4 90Sit0 legat genera autem nominaque edulium et domistilia cib0rum omnibus aliis praestantia, quae profunda ingluuies
ueStigauit, quae Varro obprobran eXecutu eSt, haec Sunt 5 ferme, quantum nobi memoriae eSt: auus e Samo, Phrygia attagena, grues Melicae, haedus ex Ambraeia, pelamis Chalcedonia, muraena artesia, Selli e S Sinuntu, Strea
Τarenti, pectunculus ... J, helop Rhodius, Scari Cilices, nuces ThaSiae, palma Aegyptia glans Hiberica. Hanc autem peragrantis gulae et in suco S inquirentis industriam atque has undiqueu 0rsum indagines cuppediarum maiore detestati0ne dignas censebimus, Si uersus Euripidire e0rdemur, quibus saepissime Chrysippus philosophu fusuS , tamquam edendi irritationes quaSdam repertas
eSSe, non per usum uitae neceSSarium, Sed per luxum animi
parata atque saeilia fastidientis per inprobam satietatis lasciuiam.
227쪽
Sermo habilus cum Mammati eo insolentiarum et inperiliarum pleno, de significatione u0cabuli, quod es obnoxius deque
Pere0ntabar Romae quempiam grammaticum primae in 1 docendo celebritatis, non ierele Xperiundi uel temptandi gratia, Sed discendi magis Studio et cupidine, quid significaret obnoxius quaeque eius uo stabuli origo ac ratio S Set. Atque ille aspicit me, inludens leuitatem quaestioni praui 2 tatemque: obseuram , inquit, Sane rem quaeri multaque prorsus uigilia indagandam. uis adeo tam linguae Latinae 3 ignarii eSt, quin Sciat eum diei obnoxium , cui quid ab eo cui esse obnoxius dicitur, incommodari et nosteri potest et qui liabeat aliquem noXae, id est euipae Suae con Seium 30uin potius , inquit, haec mitti nugalia et asserSea, quae digna quaeri tractarique sint 3 Tum Uero ego perm0tus, agendum iam oblique, ut cum .homine Stulto, Xistimaui et cetera , inquam, uir doctissime, rem Otiora grauioraque Si diseere et Seire debuero, quando mihi uSus uenerit, tum quaeram ecte atque diSeam; sed enim quia dixi saepe 'obnoxius et quid disterem nesciui didici ex te et scire nune coepi, quod non ea omnium SolUS, ut tibi sum uisus, ignoraui, Sed ut re eSt, Plaut US U0que, homo linguae atque elegantiae in uerbis Latinae princepS, quid SSet obnoXius , ne seiuit uersus enim est in
Nunc hercle ego perii plane, non Obno X te, qu0d minime congruit eum ista, quam me d0euisti, significa
228쪽
206 VI. VII. XVII. tione composuit en in Plautus tamquam duo inter Se contraria plane et obnoxie , quod a tua significatione longe
Atque ille grammaticus satis ridicule, quasi ibnoxius et obnoxie non declinatione Sola, Sed re atque Sententia disserrent: ego , inquit, dixi, quid SSet obn0XiuS , non 6 quid obnoxie . At tunc ego admirans in Solentis hominis inscitiam: mittamus' inquam, Sicuti uis, quod Plautus 7 obn0Xie dixit, si id nimis esse remotum putas, atque illud qu0que praetermittamus, quod Sallustius in Catilina 8 scribit Minari etiam erro, ni sibi obnoxia s0ret, et quod uidetur noui fuJs peruulgatiusque esse, id me doce Versus enim Vergilii sunt notissimi Nam neque tunc astris acies obtunsa uideri Nec fratris radiis obnoXia surgere luna, quod tu ais: culpae suae conscium'. lio quoque loco Vergilius uerbo isto utitur a tua sententia diuerse in his
uersibus: Iuuat arua uidere Non rastris, hominum non ulli obnoXia curae; cur enim pro deSSe arui Solet, non Ocere, quod tu de
10 obnoxio dixisti dam uero illud etiam . Ennii quo pacto congruere tecum potest, quod scribit in Ph0 enice in hisce
uersibus: Sed uirum uirtute uera uiuere animatum addecet, Fortiterque i innoxium uocare aduersum ad
Ea libertas est, qui pectus purum et firmum gestitat, Aliae res bnoxiosae nocte in obscura latent. 311 At ille seitans et alucinanti similis: nunc , inquit, mihi
operae non est. Cum otium erit, reuise ad me atque disceS,
quid in uerbo isto et Vergilius et Sallustius et Plautu Set Ennius senserint .
229쪽
VI. VII. XVII. XVIII. 207Et nebulo itidem ille, ubi hoc diXit, digressus est; si 12 quis autem uolet non Originem solam uerbi istius, sed significationem quoque eiu uarietatemque recen Sere, ut hoc etiam Plautinum Spectet, adscripsi uersu ex Sinaria Maximas opimitates gaudio essertissimas Suis eris ille lina mecum sariet gnatoque et Patri; Adeo ut aetatem ambo ambobus nobis sint l,
Nostro deuincti beneficio. Pua uero ille grammaticii finitione usus est, ea uidetur in l3 uerbo tam multiplici unam tantummodo Surpationem eius votaSSe, quae quidem congruit cum Significatu, quo Caec in i uri usus est in C hi ys iri in his uersibus . . uamquam ego mercede hue conductius tua Advenio , ne tibi me S Se ob eam rem obno- iri Reare, audibis male, si maledicis mihi.
De obseruata custoditaque apud Romanos iurisiurandi sane limonia; a quo inibi de deestia captiuis, quos Romam annibal, deiurio ab his accepto, legauit.
Iusiurandum apud R0manos inuiolate sancteque habitum 1 seruatumque est Id et moribus legibusque niuitis ostenditur, et hoc, luod dicemuS, ei rei non tenue argumentum esse potest. Po Styproelium Cannense Hannibal, Carthaginiensium 2 imperat0r, e captiuis nostri electo decem Romam misit mandauitque eis pactuSque eSt, Ut, Si populo Ronian uideretur, perinutatio fieret aptiuorum et pro his, quo alteri plure acciperent, darent argenti pondo libram et selibram. Hoc priuSquam proficiscerentur, iuSiurandum eos adegit, 3 redituros esse in castra Poenica, Si Romani aptiu0 non
Veniunt R0mam decem captiui mandatum Poeni impe- . b
230쪽
208 VI. VII. XVIII XUIIII. 6 ratoris in senatu eXponunt Permutati Senatui non placita. 7 Parentes, cognati ad sinesque captiuorum ampleX eos post-linii ni in patriam redisse dicebant statumque eorum integrum incolumemque es Se ac, ne ad 0Ste redire uellent, Sorabant. Tum octo ecliis postliminium iustum non esse sibi responderunt, quoniam deiurio uincti 0rent, Statimque, uti 9 iurati erant, ad Hannibalem prosecti sunt. Duo reliqui Romae manSerunt Solutosque esse Se ac liberatos religione di cebant, quoniam, cum egreSSi caStra 1OStium fuissent, commenticio consilio regressi eodem, tamquam si ob aliquam 1 0rtuitam ausam issent atque ita, iureiurando satisfacto, 10rui Sum iniurati abissent. Haec eorum fraudulenta calliditas tam eSse turpis existimata est, ut contempti uulgo discerptique Sintilla SoreSque eos poStea omnium notarum et dampnis et ignominiis adsecerint, quoniam, quod laetur0 deieraue
11 0rnelius autem Ne 90s in libro exemplorum quinto id quoque literis mandauit, multis in Senatu placui S Se ut lai, qui redire nollent, datis custodibus ad Hanni.
balem dedueerentur, Sed eam Sententiam numero plurium, quibus id non uideretur, superatam eo tamen, qui ad Hannibalem non redissent, usque adeo intestabiles inuis0sque fuisse, ut taedium uitae ceperint necemque ibi consciverint.
Histori , ex annalibus sumpla de Tiberio Graccho, Gracchorum patre, tribuno plebis atque inibi tribunicia decreta cum ipsis
Pulcrum atque liberale atque magnanimum factum Tiberii Sempr0nii Gracchi in exemplis repo Situm est. Id exemplum huiuscemodi est L. Scipioni Asiatico, P. Scipioni Asricani Superioris fratri, C. Minucius Augurinu tribunus plebi multam irrogauit eumque ob eam causam praede p0Scebat. 3 Scipio Africanus fratris nomine ad collegium tribunorum pr0u0eabat petebatque, ut uirum consularem triumphalem que a collegae vi defenderent. et tribuni, cognita causa,