장음표시 사용
131쪽
E PII TOLA. iis Istuendorum conservandorumq; ratio iurestractu in quorum coetu ob id alij praepositi,alij jcholaitici,alij cantores non abs re appellantur. Non enim, nisi ut delegatis osciis uisun ecclesia christianoruni abunde respondeant. Quorum omnes prope eximios prouentus, olim principum libeat ralitate colleghs huiusmodi ideo collatos esse conis stutini pauperibrus er doctis uiris, in primis ue hi Dei distensatorib.er ecclesia ministris distetimi sentur,quibus fine,rsub. christiana recte gubernari nequit.Valete inciditi magnifici Principes, er me uobis commendatum iterum atq; iterum habere:*rtuneis Deos conatus uestros stliciter: dems faxit, florent imae ciuitatum uestrarum reipulticae perpetuo floreant,uigeants. Datae Turun . Anno a chria
132쪽
timo mani in Aristotelis Physicam prooemium. Pucia quid c PM P ficu fit naturalis philosophis pars ilis linis Er subiectu, que de nutura Cr naturalium corporum motu, principi si causis,lestibus,officijs,partibus Cr accidentibus corporis naturalis,mobilis,existit scientia de Phi. Iosophia,eiu is partibus er officiis,primum disse Philosophiae rere,oper rectum est. Est itaq; philosophiaμαβςR ip λψρ pientiae studium, π diuinurum humanarum pre. rum notula,causiarum Cr effectuum, ais uerbourum, quibus hae res continentur Cr explicuntur, scientia, quatenus humana ratio potest assequi. Alij sic definiunt: Philosophia est diuinarum hua manarum s rerum cognitio, cum studio bene uis uendi coniuncta. Eanis trifariam diuid apud uα
uiuerse philosophis prostssores in comperto est.
Quarum una partium rationalis uocatur, quaaizo nomine Logice appellatur, verborum Cr Οα rationis cognitio, eo quod uerborum structuram exigit,eν argumentationes. Altera naturalis,Narum naturalium Cr accidentium secandum naturaram scientia. Num ipsa rerum nuturalium ratiorinem contemptitur.Tertia moralis,ciuilium morarum priscum er publice notitia. ipse enim uniu
133쪽
EPITO ME. iii mni componit, Cr mores. consequens igitur est, omnem philosophiam in tres diuidi parte in Pis Theoricae M
sicam dest naturalemscientiam:Ethicam eu mo: er Dialecticam, hoc est rationalem. quae Sς ς guber philosophia tota,axtore Simplic*,quemadmodu agendara riarissiue cientia, iuiditur in Theoricam est peculat iram,sive contemplativa π practicam,hoc tuso rerum exercitati m. Theorica rurbus diuiditur tu se : Idrealem, rebus upris et ratiorialem, rebuε per ercisario, ratio em inuentis, er in solo intellectu exij eati. μὴ Φ δx bm. Practicu item diuiditur in activam O
134쪽
...' Metaphysica .de Tehus incorporeis supra naturam existet thus, scilicet de Deo & spiritibus tra stantem. Physica ,de naturae rebus corporeis disserente, quae naturalis uocatur phi lolaphia. MathematicΞ,de rebus a materia strtra itis agentem. Cuius partes lania Arithmetica, quae est num erorum di sciplina. Munc canendi ratio. Geometria,qtiae est terrae melisura. '. Astronomia. quae est de sideribus sci isentia. haec cum scientiis rationis γ.aristes,quas liberales uocat i constituunt.
T Grammaticani.rxcte scribendi recte a loquendi stientiam. Di,fecticam. disserendi de qualibet re
i , quaes Rhetoricam, ornate dicendi disciplianam. quae tres uestibula ac fores omnium scientiarum eκistunt. Ethicam de moribus uitani hominum iractantem. Oeconomicam rei domesticae gubernationem edocentem. Politicam, Reip. adminifrationem dirigentem. Artes operarias. quas manuales Ac mechanicas uocant, quae uariae multipli ces* eNistunt,non septem talum,quae
proprie non merentur partes philosopluae dici.
diuidi . tur in Actiua, quae diviquitur in Factivi, quae diuisditur in
135쪽
Aristoteles omnis philosophicae ueritatis nidi stren,atq; siuae aetati facile princeps, rerum natu rulium arcana descripturus Uc philosophiae partem,quam Plissicen uocati in uniuersium octo IAbris consummatam tradit,in quibus sene omnibuε praedenta. de ente nuturali, siue corpore mobili, quatenus est motui uel mutationi obnoxium , tanquam de eius rei materia seu argumento,quod ali pubiectu Materia. vocavere,exactis inre commentatus est. quem nos HIPV bςβε- , finitati, uniuersae philosophiae naturalis libros ori cto tu quinque Epitomata,breuitati indulgentes, partitisumus:in quorum primo,sicilicet Plis fico, rum,deprincipijs uniuersas us rerum naturalita
nouue,proprietatibu3 Cr accidentibus agitur. Serieundo de coclo ais mundo,Cr eius partibus citis: oti 'cet de corpore mobili ad ubi, seu de motu locuti coeli, quatuor elementorum disseritur. Hlode elementorum ad inuicem ad formain aliquam transimulatione,hoc est,ia rerum naturalium inmituu generatione Cr corruptione. Quarto de inlaxiorum impescioru generatione v meteoris,
seu de his quae in sublimib generatur,disiceptatur: ubi philosiophaes nominatim de corporib.pescte mixtis, inanimis uidelicet, libra de Metallaribus,
136쪽
citer, Immobile, ex hoc Finitum , cui Pum nides.
hoc est quadrupliciα ster.quia uel igne
dupliciter,sInfinitu sicut Melissus. Heracliti ut Diogenes. Thules Milesius. Mediu inter aere Cr aoquii,sicut Leucippus. Nullus posivit terra μή lain,propter em crasesitudinem.
Plura, Crhoe dupliciter quia uel po*e.
illi po J Tria,ut Arist. materia, for
siuerum inam G priuitionem. . Quatuor, ut Empedocles -quatuor elementa
Eiusdem rationis et st)eciei sed disterre ligura,positioeeto ιne, sicut Democritus qui posuit infinita atomaa
Diuersura rationu heu cieru, sicut Anaxagoras,dicens omnia latvloe priss in
137쪽
EPITO ME. I ryo sed quia quorundam praedictorum philo μαphorum opiniones piissica destruunt priKcipia, . . . ii i I ' deo philosiophus ait contra illos no esse distulano m. Rutionem addit, quoniam dubitare uti sint C Sostra principia rerum,no est physici ed neganti Sprin cipia non dia inpia piissices: quoniam si aliquιd naturaliter feα ψμ ndum. m debeat, ex aliquo ut fiat necesse est: quando ex nihilo nihil fit, sed omnia ex aliquo existente fount. aquam enim rem indubitatam habet plissicus,motu transimulationenis naturale esse,quod uel sensu perstectum est cognitum item habe entiunt fore multitudinem, ut res naturales, earum partes cr a seliones,quod ite fensiuali perceptionifatis est exploratum. Parmenides aute CT Me Iilpis cum asserunt esse tantum unam ens, nega tentiam multitudine: π cum idipsisn aiunt seira nobile,interimant motum cir generatione et cor τuptione nec humest. lani sumestituq nos destruere principia huius disciplinae. Errant emma acirca entia ex principia,quoma uni vicovententi duro alia sequuturiHi ce uaq opinationibu ,quae ex nugis Cr meris fabulis poetarii sunt pro ictae, omisis,quae fecundum uertiatem sunt rerum natu ratui principia,ta quot numero,ex quibu prin*ς ijs res naturales chlantur, disquiramus. Narum ipse Aristoteles rerum naturalium principis
di quirens . maluit ordiri plositam suim 4 uer principi s cilicet a materia orma, ctpriuatiue,
138쪽
413 IN PHYSICA ARIS T, quum ab elementis, ut antiqui facere conati fiunt
Elementa no Ea enim cum ad inuicem mutentur a misceaturi reiana P butire mutationis quaerere ne se est
Oportet enim aliquid prius esse elemctis, idos est materia prima piissica, ex qua res' naturalis.
Ilus elementa e quibus cuncta componi uidetur, Cr Di quae omnia resoluuntur, principia mixtorurum existunt,ta non rerum naturalium.
Quae ec quot rerum naturalium uera principia sint. Tria fiunt uera rerum naturalium principi scilicet materia,id est subiectum: forma,er priuatio.quorum duo prima perbe sunt essendi errorunmuturalium constituendi principia,quoniani intrinsece res naturales cntituunt,cr earum subastantium complent ac perficiunt. Tertium, videasicet priuatio, est solum principium extrinsecuni uatio pex er accidentarium hoc est per accidens principia λςςidς P uriscilicet transmutationis reru naturalium trai 'ξ μφ' nil enim constituit,csi in re facta non manci Et ideo perse nihil est priuatis extra materiaiam cui inest sicutaccidenssuo subiecto. quare ratione tantum distat a materia,non re ipsa. Num principium est aliquod primum, ut dictum est, ex quo ut ex materia,' et nascitur corpus,uelper quod ut per formam consistit corpus, ut horti utruna' que rei fame insit, ex iisdilbolubiliter inhaereat, per se, hoc est tanquam pars bubstantiae, non
139쪽
hunquam dccides inseparabile,nedum si drabile. Et de tali principio rerum naturalium antiqui rerum naturae interpretes uarie inter sie dissentisabundi: contra quos Aristoteles operose disputat. quorum fecundum ueritatem, ut dictum eg, tunα tum sunt tria cilicet materi forma,et priuatio, quae ordine quodam explanaturi sumus. De materia prima.
Materia prima est primum subiectum cuius rei naturalis, ex quo fit, ita quod infiit rei factae perbe tanquam pars substantis,et non secundum
accidens. Et cum res naturalis corrumpitur,illud subiectum tanquam ultimum abibit.nam unicuis transimulationi principium est,formae, subleuctum: quoniam est primum generationis substactum, ultimus quos corruptionis terminus. Curit m officium est, quamlibet infe transmutationem seu formam indiscriminatim receptare: perinde atque oculus,qui omni colore liber est,ut omnes recipiat: er duris omni otio externo, ne quem exracludat. Hinc materia subiectum dicitur,cr potenutia pastua siue fusceptiua, quod omnes formus et substantiales er accidenturias in se fuscipiat. Haec est omnino imperceptibilis atq siensibilis: incoma prehensibilis fedsola ratio te intelligibilis. Quaα re Aristoteles septimo Metapissicae dicit, Malearia prima nec est qui nec quale, nec quantu, nec aliquid eorum quιbgs res naturalis est determia
140쪽
x o IN PHYSICA ARIS T. . nata. Est enim non ens simpliciter, est prope nishil est chaos informe. Est igitur no nisi intellectu
perceptibilis hoc modo. Num abstructis a corpoα re naturali omnibus accidentibus per intellectu, tamen concipit adhuc animus materiam π boramam. Quod si et forma abstrahas,remanet quidadam ualde occultu, quod dicitur materia prima. Sic ergo exuere oportet suis accidentibus ipsum corpus sit materiam ex formum intelligere uelis. Est praeterea materia primasiue commvns,ingenerabilis er incorruptibilis per sie, hoc est ex fluinatura. Quod autem generatur et corrumpitur,
fit per accidens, ratione formae et inexistentis, id est ecundum esse totius compositi. Et haec est muta Materi, sh, terissecunda lue particularis. A is haec materiasvnd quid- sicunda,est quaelibet res naturalis, ex qua aliquid fit.Est enim materia corporea, sensibilis, iumformata per certum formum, non modo ubstantiam riumsed etiam accidenturium ibi inditum uisu, rina est materia punis,sic ex femine carne Cr ossibus fit animal. Sic elementa quatuor, fiunt mutoria fecunda mixtorum corporum: Cr rursus,miaxtufiunt materia aliorum corporum mixtorum.
ut fumi cruapores sunt materia pluuis , niuis, fuminis, Ic. Desorma. Forma quid. Forma est id quod dat esse rei,hoc est materiae,er eam in ι o construat. Dat enim esse substan tute,