장음표시 사용
181쪽
ratione, ut significentur duae priores artis com ditionessuperius explicatae. Dicitur cum ratio- In lib.6. ne vera, ut distinguatur ab ατ ω Gidest,ab in Ex υς- retia, a liquid oecu cum ratione falsa : m*-P' ' recto enim, peruerso , t ait Eustratius, ars et inertia interse discrepant.Dicitur essectivum
mi distinguatur ab habitu cognitionis ct actionis, qui nihil , proprie loquendo , oeciunt. Haec .Ariso telis donitio est optima, ct soriri
eas comple situr artes, quae proprie artes no- Lib. r. minantur. Cicero hac usus es descriptione P.
do orat. Ars est, quae cognitis enitusque perspectis, in unum eatium spectantibu nunquam sallentibi, rebuta continetur. Docet haec definitio artem constare ea rebκs, hoc es expraeceptis, me perceptionibus, ut alijs in locis artem desianiens , loquitur: quae praecepta νnum debent Lib. i. spectare finem, ex quo praeceptorum rationemdς IRRς sumendam esse aliquando sapienter, idem a ctor docuit. Et denique in hac definitione nonnulla ex iis,quae ad artem constituendam nece Libi , . sarta e se di mrs, attinguntur. Quinctili . cap. II. ura artem desicribens, dixit, .Artem constare ex praeceptionibus consentientibus O coexemcitatis , ad finem vita utilem. Eustratius In ea. i. in librum primum Ethica . Artotelis, ait &7. .Artem esse ex perceptionibus exercitatis ad
182쪽
collectionem . Hae tres descriptiones parum i ter se disserunt, oe sunt explicationes quadam eius definitionis , quam Stoici tradis rumi r quae ita babet. τέχνη ἐρι σύ ρομα ἐγκοι-
consstitutio perceptionum exercitatarum , ad aliquem finem utilem in vita . Harum e
go descriptionum haec videtur esse sententia..Ars est constitutio , siue ordo, ct consensio perceptionum, quae ad aliquem sinem viis να-
circa hanc desinitionem, cum sit valde celebris , non nulla nobis ad maiorem eius explicationem, ainimaduertenda sunt. Primum haec descriptio omnium aretium generibus aliqua ratione accommodari potest; νt ex dictis facile intelligi licet, ct ex js quae dicentur multo facilius intelligetur. Deinde, illud verbum graecum, σύ s ημα, globum, coli gregationem , ct collectionem significat: Cycero, comprehensionem, Nertit. Aristotele mundum describens, dixit esse συζημα τι- οντων, id est, globum ct collectionem eorum, quaesunt. Verbum gracum, ἐγκαταληψεων, Cicero, perceptionum , Nertit. μιιnctili nus habet, preceptionum Isod in o zbus codia
cibus locus, ni fastor, est mendosius, quod eius S - . scholi
183쪽
Mosel.Rholiastes emendatores non vidi spe, m in C*φς est. ctim extimandum sit, Fabium in huius verbi expositione imitatum fuisse M. Tullium: qui huius Nocis Nim alio loco. exposuisse ν
detre , Clim κατα , πον , quod comprehendi Libto 1. potest , Nertit. Et dicitur , quod Aς- quas manibus comprehensum tenetur : aut 'μ- Ρ' quod certo scitur , de quo minime dubit tur. Sunt Ctiam apud Graecos, communes animi notiones, ac Nniuersales pro LP ' positiones perspicuae, ac perse notae. Postea intiau. eadcm definitione, ἐγγεγυμνασμωον,Quin tilia hω νcrtit, coexercitatis; sed vertensim erat, exercitatis: atqui fortassee aliter legit Fabius Tonitur haec particula ad demonstrandum parum artis perceptiones prodessee , nisi fuerint exercitatae,atq; tractatae. QMditur postremo,in eadem definitione, hanc perceptionum comprohensionem debere esse utilem,quo Nerbo etiam delectatio, ct iuchnditas continenturivi e natur Ῥna ex coditionibus ad artem requisiitis Ex his colligere licet, quam male quidam nour scriptores Stoicorum definitionem pressus complecti Nolentes,dixerint, Artem esseprecepto-
. ru coacerrationem. Primum,quia talis destriptio non assequitur vim verbor m graecorum, cum συ ςημα,non significet coaceruationem,n que κατα ληφ εις raecepta. Deinde, non 'vautar
184쪽
coaceruatio praeceptorum est ars, fieta quae fit ordinata, ct ad aliquem finem πtilis. Postr mo , coaceruatio est actio ct operatio quadam : at Nero ars, est animi habitus. .Aη pavL Streb. Io melius,hoc modo: Ars se comprehensio,seu ginnitutio praeceptorum ad unum finem tem δ' '
Quidam recentiores aliam quadam artis definitionem introduxerunt, quae ita habet. Arses, quae dat rationes certa ct praecepta, eu- di, vel faciendi aliquid, quae habent ordinem , quasdam errare in agendo, vel faciendo nou patientes vira. Mendicarunt isti hanc descriptionem ex js , quae M. Tustius in Bruto scri- psit, paucis verbis mutatis. Sed cum Cicero- . . onis eo in loco propositum, non sit artis natu ram exponere, sed solum de Hermagorae d ctrina iudicium ferre, non debuerunt ex his Nerbis, me necessitate, nouam desinitionem constare , cum aliae fatis idoneae definitiones CXtent. .Adde etiam, quod ista demitio non potest in omnes artes quadrare , s actionis, O efectionis nomine proprie vii Nelimo, cum per eam ab artium numero excludanti hartes cognitionis. Denique, ne plures doni tiones prosequamur, Cleanthes hoc pacis ar- 'Π'
rem finiuit. Ars est potestas,xiam,ctordineri 2, i Iacies. Quibus verbis descripsisse videtur arte,
185쪽
prout ars, interdum idem significat, quod methodus . 'In lib. I. e Lethodua autem , ut Philopono placet, , es habitus viamsaciens cum ratione. Sed PS nam es la Nia,quam methoduincite o huic interrogationifatificiam, animaduertendum es, in artibus esse duo rerum genera: aliae sunt
res communes , ct notiores , ex quarum criniatione in aliarum comitionem euius, atquc scilius venitur: aliae vero particulares, minus notae, quarum notitia exaltarum cognia Alist. l ia tione pendet. Methodus ergo hanc viam do-I Phys ce Ni a communioribuU, O notioribus ad partis, i. tk μώ - minu nota, progrediamur:ne e ear. i. . sem θ pii sis tilitate repetere cogamur cum sinis methodi sit, rem breuiter, O sicile docere. Sed nos alio loco plura de methodo, quamfortasse non inepte hoc modo describeres. Metho π est eorum, quae in aliqua disciplina tractantur dispositio, Aecundum prius O post
rius,prout con uis natura rerum, vel captui, O affectui audientium. Denique circa hanc partem animaduertem
sim est, illam Aristotelis definitionem, quae est omnium aptissima, si de arte proprie loqui ν limus ,posse accommoda artibis actionis, si dixeris esse basitam cum vera ratione effect uum, vel activum. Vel si velis etiam sub ea, dem
186쪽
dem definitione coplecti cognitionis artes, pr ut methodi quaedam sunt, dico, Artem sese habitum cum vera ratione aliquid age di, ct cognoscendi. Atque haec de hac temtia parte .
Ωuarta pars, in qua explicantur varia de re proposita sententia.
Re N b c quarta huiuου disputationis
parte, quae fuerint de re propositam sententiae breuiter indicaridum est. Prima ergo opinio fuit eorum qui dixerunt, nullam esse bene ditendi artem: hoc minamium O Rabirium sensisse ex Cicerono Lib. r. discimus. Idem dicerent Epicurei omnes, clim Acad. suo magistro Epicuro, ct ij philosophi, qui om- qu*Mnem assensionem fundituου sustulerunt, qui Sc Gellaib. plici nominantur, quas quaesitores, ct consi- ς deratores. Cum ergo ex istorum sententia, ni hil habeamus percepti, est cogniti,omnis memtitur ars, ac disciplina,vi optime Tulliin cotra Lib. 1.isos agens concludit: ca nihil ex arte oeci pose Aς d-s nisi is, qui artem tractat, multa perceperit. Secunda opinio fuit aliorum, qui ex imarunt rhetoricam esse a natura : tamen adiuuarii exercitatione non distentur: O inapotius obseruationem quandam , quam artem essec πο- Ubror. iunt. Ita Ῥidetur sensisse Antonius and Cice- de Or .
187쪽
rib. 1. ronem, qliam etiam opinionem Lasias haluit, cap. II. Fabius scribit -- Tertia senteritia, aliorum, qui concedentes esse aliquo pacto artem; negant tamen esse am. tem perfectam; cum rebus penitus psectis, planeq; cognitis, atque ab opinionis arbitrio seiunctis scientiaq; comprehensis, non constet. Itaque solum ex quadam vulgi opinione eris ars,aut artissimilitudo quaedam. Id in sua cum Lib. I.de Antonro hac de redi putatione, concludere vi-ος- detur Crassus,cuiussententiam quidam mode . ni Scriptores hibenter amplexantur: in quibus Maioragius esse videtur: qui declarans recto-., rices definitionem ab Aristotele traditam, ideo ait eam appellare facultatem, quod Ion sit ars quadamperfecta . A . Quarta sententia Socratis apud Platonem , In Gor. quἶ interrogat, a Tolo, an Rhetorica esset ars; respondit, non esse aracm, sed peritiam. Verum haec sententia, a secunda, ct tertia parum dissidet, si non es eadem, cum hoc loco , peritia , pro quadam obseruatione soni ἡ-
Quincta sententia, aliorum , qui dicunt rhetoricam non esse proprie artem , sed vim, O. facultatem quandam , qua in utranque pam: tem dicere possumus . Ita Nidentur sentire ij , qui in eius definitione , loco generis, hanc a
188쪽
particulam, vim , ct facultatem pono sexta O vltima opinio aliorum, qui camin genere artium reponunt, ita Nivere, ct proprie sit ars: quam sententiam omnes f re dicendi magi tri olim secuti sunt, atque nunc sequuntur. Ceterum, in omni fere aetate jnuenti sunt, qui contra hanc opinionem sese multis argumentis opposiverint , quae argumenta in postrema huius di putationis parte a n lis asserentur , ac dissoluentur . Multa enim critolaus, .Athenodorus, Agnon, risor Diomities in Grysio, id est in Bibro de arte rhetoria Laert.c sic inscripto, ut Laertius refert, contra dia in i Vitastutarunt. Sed, ut ait Fabius, non tam id fecerunt . quod contra sentirent, quam ut ingenia
Quid autem in hae discultate tenendum sit, sequenti parte explicabimus ,si illud prius ad monuerimus , propositam disputationem posse integigi, vel de rhetorica, ut solam inesu est artem, qua bene dicendi praecepta tradit, vel etiam de tota facultate bene dicendi, Ode eloquentia, quae praeter ipsa praecepta muti irarum, ac maximarum rerum requirit cognitionem e cum hae duae rhetoricae consideratio
nes apud bonos dicendi magiseros sint inter se
189쪽
Ruincta pars, in qua variis positionibus pro rare*ondetur di ultati.
tionis partibus ea adnotauerimus , quae ad hanc quaestionem explicandam nobis necessaria Nissunt; conseqmens est, Ni nostram sententiam aliquibus positionibus aperiamus. Prima positio: si ars sumatur,ut eosolum complectitur artes, quae Νla cognitione conten ta sunt, rhetorica, quocunque modo considen tur, non est ars, quod idem est,ac si dicere non
esse mentiam. Tatet haec postio ex iis quae diaximus dissutatione tertia; ct patebit etiam ex ijs, quae insequenti dicemus. Secunda positio: si ars sumatur eo pacto , quo definita fuit ab Aristotele, rhetorica, quomcunque modo accipiatur,non est ars. Quoniam, Ῥt inferius demonstrabitur,non est ratio efficie-di aliquid: hoc est,post ipsam operationem non relinquit aliquod opus, Ni ars texendi, fabri- eandi, ct pingendi, faciunt. pertiapositio: si ars sumatur pro methodo,
quocunque modo, rhetorica accipiatur, est re, ct proprie ars. Etenim, qui est ea praeditus , certa quadam ratione inueni di ponit, ct orationem ins spartes distribuit, ac denique
190쪽
omnia, qua ad persuadendum conferunt, certo quodam ordine tractat; ita νt facile ab auditoribus percipi queant. Quartapositio: si rhetorica sumatur pro disciplina quae bene dicendi praecepta tradit, es vere proprie ars: ita mi in hoc habituum genere, di in nullo alio reponendast. Et de rhetoricas hoc modo sumpta, haec difficultas sp ci tim intelligenda eri . Haec positio his rationibus confirmatur. Primum, auctoritate grauissmorum scriptorum, omisss minus Elmsribus, Plato in Phsdro, ex quo dialogo quid Plato. de arte dicendi Vir eloquentissmus oesserit,i dicari debet, loquens de quadam o tione Ly- fae , cuius etiam a tem tanquam minus pers ctam, Vituperat, ait: An rias Videre ubi artia Ue, O mbi sine arte agitur P qua ratione oratio conficienda sit, docet. Agnoscit itaque Plato aliquam dicendi artem. Et ut mutita loca , qua notari in hoc dialogo possent, silentio praeteream, si rhetorica non esset Ars, nuη, qua Socrates exclamasset: O quam callide abstrusam artem adinvenisse , detur Tibi, , , et quicunque alius fuerit e ubi semel, ct iterum amrem appellat: ct concludens ait ine de arte se inflatia orationis dixisse. Quod si in Gorgia, ali-'ter sensisse Hidetur,non est mirum,quia ibi comm7ram ct imperfectam sopbistarum dicendi