장음표시 사용
191쪽
Lib. r. rationem insectatur. Aristoteles, quid hac de ς-P re existimauerit, artificiosissimo opere, quod davirte rhetorica scripsit, inscripsit, declarauiteωbi qua ratione haec ars fieri potuerit , docet. Es etiam luculentum testimonium apud eun Cap.vit. dem in altero elenchorum libro: Nbi docet,quo pacto, per quos haec ars creuerit; ct inter
ceteras artes connumerat, atque de ea prius ,
quam de diadectica praecepta data fuisse docet.
Lib. i.& Thyius etiam qua ratione haec ars fieri potu *-dς O rit, ex iis, quascripsit Artoteles, eleganti si me exposuit: ct de i Aa quibus ad artem reda- In fru- cta fuerit, sermonem habuit: ct de Isocrate R ' agens, ait, eum primum neIasse esse ullam di
cendi artem; postea vero ad artem compono
dam se transussisse: denique,aliquando scripsit,
eloquentiam artificio contineri, quamuis non Lib 1.de sit solo artificio contenta. Fabius Quinctilia inuςnx. nus ex professo hanc disputationem examinauit, ct omnia aduersariorum argumenta refellere conatus est,sicci non omnia bene, Ni postea dicemus . Et neplures e necestate huc auctores congeram, hos attulissest sciat. Deinde, omnes definitiones artis sperius allatae, e cepta ilia Aristotelis, conmemunt rhetoricae , cum ipsa constet ex multis perceptionibus inter se coherentibus, quae ad aliquem finem humans Ῥita utilem consequendum maχime conferunt;
192쪽
vid igitur ab artium numero erit excludem da o Immo,si verbum, essectio ,seu factio , in illa definitione Aristotelis , sumatur pro qVacunque operatione, quae non est actio, id est, non est operatio honesta , illa etiam desinitio poterit accommodari rhetoricae , cum sit habitus quidam cum vera ratione essectivus: cumre Nera doceat vera cum ratione aliquid escere, quamuis quod esscitur , non sit quicquam ab ipsa sectione diuersis. .Ad haec, cEm rhetorica non sit habitus actionis , id es, morum , sed cognitionis , nec sit sapientia , uel mentia , Nel prudentia, aut intellectus, Ni hactenus demonstratum est, sequitur necessario esse artem, se ab Aristotele recte cognitionis habitus fuere numerati. Praeterea, cum videamus quosdam temere Oinartificiose dicere, O δε quid recte dicant, nescire rationem cur recte dixerint: alios Nero contra certa quadam ratione, ac modo , ct cur
recte dicant, caussam non ignoraret, quod prudens negaret nemo: erit igitur aliqua dicendi ars: qua, qui est instructus, expedite oesine errore dicet, atque eorum qua dicit rationem reddet. Et denique, quid habet amplius , quod ad rationem artis attinet, poetiaca , quod ars dicatur, quam rhetorica ' quid
grammatica e quid texendi, quid pingoni, F quid
193쪽
quid fabricandi ars ' Concludamin igitur isse artem, o quidem proprie, O in suo genere
QuinLIa postio: s rhetorica sumatur pro
eloquentia, quae ct artem ipsam,ct rerum multarum scientiam complectitur ,potis in gen re artis, quam in ulla alio genere ponenda es.stioniam ex hac duplici cognitione, quas ea duabua partibuου Nna conficitur perfecta dicendi ars , me artificio Ofacultra, quam eloquemtiam nominamus: qua qui es infructus potest cum vera ct recta ratione copiose ct apte ad persuadendum dicere. Sed hac de reposteapi, iussa ricetur. Sexta positio: s rhetorica, seu eloquentia consideretur Ῥt est in Uuposita, ct ratione materia, in qua versatur, habet aliquid impers ctionis, cxm res non necessariaου, sed meri Dies ct probabiles potissimum tractet, quae ad
communem hominum vitam pertinent,qua nulla sint certa nece istate confricta. Hanc d Libro L ctrinam, ni 1astor, Antonius ct Crassus, nobis iv O a. tradere volserunt, cum dixerunt, rhetoricam non esse absolutam, atque omni ex parte perfo ctam artem. Sunt enim ait Crassus, ia, O ad Nutarem, popularem; sensum accommo- Libro 1 data, ovinia genera huius forensis nos di de Ora. ctionis. Et Antonius de Carneadis sententia , Hac
194쪽
Haec autem omnia ait, qua tractantur ab or toribus , qui ea omnia non plane tenerent , ct audirentur ab iis , quibus non scientia eskt trodenda, sed exigui temporis, auit certe obscura opinio. Est itaque, Ni Aristoteles, ante ip- Libro I. sum eiuspraeceptor Plato , tradidit , oratorius Rhς. z.
sermo dς ijs , quae a populo percipi queant; qui
non tam veris ct certis , quam veri milibus, probabilibus capitur . Septima positio: quamuis rhetorica sit ars rtamen eloquentiae vis non tota ab arte dimi
nat,sed plura ad eam conficiendam ct perficiendam accedere est necesse. Quae autem sentisa integro libro demonstrabitur , in quo de causseloquentiam conficietibus, dissutabimus. Hanc positionem haec Crailsi luculenta confirmat θη- Libro I. eentia. Sed sue ars, me artis quaedam sit mi ης Q
litudo,non est quidem ea negligenda Nerum intelligendum es, alia quaedam ad consequendam eloquentiam esse maiora: cud a insus est An- , tomus: qui alio loco, eadem de re quid tiret Libro a. his verbis expressi. Inter ingenium quidem ct 4ς Ox diligentiamperpaullulum loci resiquum est artisaers demonstrat tantum ubi quaeras, aut Ῥbi sit illariquodsudeas inuenire reliquastini in cura est attentione animi. Et quoniam per has postiones quid in hac di tatione tencndum sit , satisperglicuum esse arbitror, postremam par- IF a tem
195쪽
tem progrediar,in qua aduersariorum argumriita dissoluendasunt. 3
Sexta para, in qua asseruntur, ae soluuntur rationes pugnantes contra ea, qua posita sunt.
M N E s fere rationes, qua probant
rhetoricam a numero artium reis
ciendam esse a Fabio asseruntur equo, si ut diligenter collegit, ita etiam bene confutasset, nihil esset nece se, cur nos hunc laborem susciperem e sed, cum in earum solutione interdum optimus dicendi magister deficiat, interdum vero erret, haec dia sputationis huiusce pars praeteriri non debuit, in qua se quid ipse praetermisit addere curabia
mus . Omnes autem rationes reducentur ad
duo capita, in quorum primo ponentur argumenta sumpta a natura ct causs artis: in aiatero Nero argumenta ducta ab essectis. Trima ratio a loco, desinitionis Ars, Nisupra docuinams, est, qua constat rebus cogniatis , penitusque perspectis , O nunquam DAlentibus, certa nimirum ratione comprehe
sis ; atqui rhetorica huiuscemodi rebus non
constat, cum oratores tractent res incerto,
dubia populares, quarum nullapotest esse simma perceptio , nullaque certa ratio: igitur a numero artium exestidenda erit. Huc etiam is pertinet
196쪽
pertinet quod apud Ciceronem ait Antonius , Lib.2.de artem esse earum rerum , quae sciuntur r ea O autem, qua orator nouit sola opinione, ct quidem Naide infirma , continentur: igitur. sua ratione hoc argumentum soluendum sit, satis patet ex sexta positione. 2Nam, sl - , ctemua praecepta , qua in hac arte ad benedicendum traduntur, ea sunt certa, oenum quam fallantia , O ab artifice cena cognitione comprehenduntur. Si vero res, qliae or tione explicantur , concedimus eas esse Ῥωrias , incerto, ct errori expositas, quod est huic arti cum multis alijs commune ; ct m xime , cum philosophia morali: quae si comsderetur , Ni ad Uum refertur , magnam, ωt Aristoteles scripsit, incertitudinem ha- Lib. I. bet. Nec id mirum , deri debet, cum om- Ethicnes fere artes , se earam usum spectes, cim 'p'i'ca res singulas Nersentur, quae mutationi sunt subiectae . Sechnda ratio, quae sumitur a caussa m
teriali: omnes artes habent aliquam certam, ac definitam materiam, qua continentur, ctis qua versantur, Ni omnes, qui de arte scribunt, as mant: at rhetorica, nultas certis Libro I.
est inclusa cancellis, ut docet Cicero; ct ut ' e sistoteles scripsit , nullius est det rinica Rite. e. i ii generis: qui igitur Hri potest a vi sit ars, & 1.
197쪽
eum nihil certum atque definitum, quod tra mi , ct in quo versetur, habeat e De hac amgumentatione dissutatione septima late ric mus : nunc breuiter eam sic dilueres, si concesso eo, quod sumito, negares complexionem equoniam, licet non habeat materiam certis mnibus comprehensam, balet tam aliquam ma Arist. li. teriam: alias enim etiam dialectica ab artium. I. rhet. numero esset excludenda, cum in hac parte siss/p- rhetoricae persimilis. Tertia ratio, a me: rhetorica nussum cer tum videtur habere finem, cum diuersarum
caussarum diuersimi sines, ct si quem unum halet, ipsa estpersissior verum, cum hic finis si in manu fortunae positus, ct incertus,
pe optimi oratores eo non potiantur, non pore rit certam artem constituere, cum quaevis ars
potissimum asnependeat. Qim tilianus unis as hac ratione sese extricat, cum existi et huius artis finem, esse apte dicere adpersuaden dum, quod est quid certum, oe in manu boni oratoris positum. Nos autem, qui alite r desine huius artis opinamur,ita resondemus: fatemur quidem finem essee persuadere: sed nega . mus in omni artium genere finem debere esse
huiusmodi, ut semper acquiratur, ut accidi in omnibus artibus, quae conisectura nituntur rsed de hac re plura infra cum, de sine disputa, bitur.
198쪽
bitiar : Huc pertinet alia ratio, qua dicitur, ras esse artes, quae sciunt, quando finem suum fuerint consecutae r quod rhetorica ignorat acum Oragor quid dicendo secerit, nesciat. . Quinctilianus diceret, Oratorem optime posse se intelligere, an apte ct bene dixerit: nos dirimus , posse scire ex sectis, an persuaserit . Adde etiam quod id hire , non est arti im
- Quarta ratio, a caussa escientit de his , quae a sola natura habentur, nulla est, aut esse potest ars , cum ea , qua sola vi natura fiunt, certa quadam rasione fiant, nec in eis errare contingat, Ni in videndo, gustando, audiendor atqui hominem dicere, accus re, ct defendere, est a natura, Ni Aristoto Libro c. les scribit: ct Cicero passim est eloquentiam Rhec. esse naturalem, igitur, Est quidem sermo a Lyb 0 λ natura, est etiam quadam eloquentia utaturmlis: sed ta en non omni ex parte perfecta , absoluta, Ῥt 'dem citati aut res docent, quae arte, ct praceptis polienda fuit. Licet ergo natura, quibusdampraesertim hominibus, maxima hudus artis initia tribuat, ut alio loco planius explicabitur ; tamen perfectam dicendi facultatem tribuit nemini: quod de ommbus etiam artibus, quarum semina habentura natura, Uirmares. . , . F , Quincta
199쪽
Quincta ratio,que ad hunc etiam locum pem, tinet , de ea re, quam potest ita bene exercere, is qui eam non didicit, ut is, qui didicit, vi na- , turae bonitate, saltem exercitatione, ct Uu , quo intelligendi prudentia, acuitur, ct eloqueradi celeri s. incitatur, nulla debet esse ars; cum ars sit doctrina, quae praeceptis , O ratioribus constat: atqui multi absque doctrina, ct diacendi praeceptis, sola exercitatione Ovsu apte ct idonee ad persuadendum dicunt, ut e perientia ipsa commonstrat in circulatoribus, o multis concionatoribus, qui sine praeceptis
in concione apte dicunt: nulla igitnr erit recte dicendi ars: sed potius dicendi facultas,
O usu, ct exercitatione continebitur ..Hac Iabro I. ratione usus est Carneades , quam Antonius dς O M apud Ciceronem refert. Fatemur quidem ira Uu ct exercitatione naturalis eloquentiae vim
esse aliquam: concedimus quosdam, qui praec pia non d dicerunt, apte dicere, quod negare τidetur Quintailianus, qui tame virmat, quod perfectius id facerent; si praecepta tenerent; sed negamus non potuisse fieri artem, vel praecepta non esse necessaria: cum re vera, ars
constata fuerit; ct qui artem tenent multo focilius, expeditius, ct sine errore de quavis proposita re dicant, quam qui arte carent: Ocur recte ct idonee dicant, Nideant; quod j
200쪽
Inon vident, qui sunt artis expertes , ut suo loco , cum de arte agetur , ac risius expli cabitur. Sexta ratio, qua ad eundem locum refer
tur; nihil ex arte sit , quod est ante artem ratqui omnibus temporibus, aritequam Nili effent dicendi magistri , multi extiterunt, qui eleganter apte dicerent , ut ex M. Tullio libro de Claris oratoribus cognoscere licet: Ῥbi multos percenset , tum ex Graecis, tum ex L tinis eloquentes viros, qui antequam Nila da ta essent bene dicendi praecepta , in dicendo
excessuerunt: igitur , clim ante omnem artem,
eloquentia floruerit , non pendebit ab artera . Quinctilianus satetur multos rate huius artis scriptionem extitisse , qui bene dixerint; sed eos oratores fuisse , ct tanquam oratores benedixisse negat: neque enim, ait ipse , quisquis loquitur orator est , nisi arte factus sit Orator . Haec responsio non omni ex parte placet: quoniam se orator est is qui bene dicit, siue arte , se ne sine arte id esciat, orator appellandus erit. Nos igitur concedimus aliquos naturae bonitate , ct consuetudine dicendi, obseruationeque aliqua, ante artis confectionem, ct scriptionem ornate dixisse, fed cum difficultate, ct non sene errore. Ars igitur id praestitit, ut facultas quae arte carebat, certa, expeditaque redde-