장음표시 사용
251쪽
tentia. Deinde ex his quae diximuου in quam tofundamento, νbi non solum haec positio explicata sed etiam probata fuit: cum docuimu rhetorem omnia quae docet, huc referre, Ni ornata conficiatur, O habeatur oratio. Postremo ,
quoniam se artem dicendi ab ipsa eloquentia separes , nihil profecto poteris ei subjcere, nisi
sermoncm , in quo poliendo ct exornaindo Nemsatur: sicuti grammatica in eodem congrae tractim . Quarta positio: Materia eloquentiae in qua dicendo versatur , non sunt tantum quaesiones de rebuw dubjs , ct incertis non amplius tractatis. Hoc affirmamus contra quinctam sententian Aperius citatam. Nam, ut rectescri. Lib. . psit Fabius, aliquando res certi mae ab orato--p. s. ' re tractantur: ut cum laudantur quae sunt mini se honesta, ct Nithperantur , qua apertis In pari. sime sunt turpia. Cicero etiam aliquando do cuit , in laudatione ct vituperatione nulla necessario opus esse a limentatione, ad aliqvam rem sibiam confirmandam ; sed in hoc genere, certa pro certis posita, augeri , ct auditorum animi leniter tractari. Quod se ea, qua laudau- tur, ad quaesionem reuocarisolent id sis, ut longe melius, quid sit id, quo tota oratio resere se est, inteligatPr. υλ. uincta positio: materia eloquentiae non essaliqua
252쪽
aliqua humanae vitae pars, vel tota humana unta , aut quaestio ciuilis. Haec positio est contra tertiam ct quartam sententiam, quas falsis esse demonstrato ex ijs,quae in probatione septi
Sexta positio: si tria genera caussarum ita
accipiantur , ut nomine caussae intelligatur δε-lum quaestio finita, actionis,quo modo omes fere accipiunt scriptores, non sunt materia elo- . quentiae. Quoniam t alio loco late demonstr Do,etiam quaesiones cognitionis ct infinitae oratori subiectae sunt. Confirmabitur rursus haec positio, ex js, quae in confirmationem sequentis positionis asseram . Septima positio: eloquentiae materia nullo terio rerum genere continetur ,sed ei subiecta sunt res omnes: ita ut eius materia sit quaestio de quacunque re proposita. Haec positio bis
rationibra confirmatur. Primum auctoritate graui simorum hominu , ac meliorum scriptorum: ita existimauit Gorgio oratorum antiquissimus: idem etiam Hermagoro , Ni ex Quinct. eius verbis concludit Quinctilianus. Plato in libro α. Thoebo eamdem sententiam per Socratem em ς p pressisse videtur, cum dixit, rhetoricam Ner seri inpublicispriuatisq; congre1 , , in magniso parvis r M. Eius discipulin Aristoteles Lib. r. idem apertissime docuit, cum definiens rhetori- cap. z.
253쪽
em iuixit, esse vim perspiciendipersuasibilia in
quacunque re: ct definitionem exponens,dixit esse, quae de re data, id est, de quavis re, quae sunt credibilia,perspicit: ct concludens,ita scripsit: quo circa etiam dicimus, non in genere quodam deter nato hanc artem esse. Quid clarius'quid apertiωρ quid hic opis est expositiο- Lib. r. ne, cu manifestissmesuamsententiam apertate V, i. Quo fit, ut pcrperam, faciant, qui particulam istam περ ὶ εκας ον , id est, circa Nnumquodque , ab ipsemet auctore clare explicatam, aliter e ponant, dicentes,non esse simpliciter intelligendam,sed esse restringendam ad actiones,quae ad
humanam Nitam pertinen cum eam Aristot les nullo modo contrahat. Item, cum doceret,
hod nam sit huius artis munus, dixit, non esse persuadere,sedposse, quae in singulis credibilia sunt, perspicere. Eius discipulus, vir doctigmIn lib. r. mus, Alarander.Aphrodisiensis, eandemsec x0p sub tus es opinionem: scriptum enim reliquit, rb RV Vm toricam, O dialecticam in omni rerum genere . . versari. M. Tullius, ct se iunior contrasens rit: tamen in aetate matura hanc amplexatus
en sententiam,eamque pluribus in locis doctiit; ex quibus unum vel alterum subjciam. Cum ergo hanc dubitationem fuse copioseq; aliquaudo tractasset, docuissetq; ceteros artifices quas damproprio habere artes hac adiecit Nerba
254쪽
sed oratorem plenum,atque perfectum eum es Libro 1. se dicam, qui de omnibus rebuspo sit varie,co--OC pioseque dicere. Alio loco de eodem perfecto orator eloquens, ait, Omnia quaecurique in bo- Libro iaminum disceptationem cadere possunt, bene ei de O A. sunt dicenda, qui bo e profitetur: aut eloquentias nomen relinquendum est. Alio loco, '
hil erit, quod oratorem effugerepo sit, non modo in forensibus disceptationibus, sied omnino in m lio 'enere dicendi. Alibi,νna est enim quod Libro
Vo externa die dixi, ct aliquot locis ante maria de Ora.dianosermone Dirimauit .Antonius, eloquentia,quascuque in oras disputationis, regio assuedelata est.Nam, siue de coeli natura,siue de tem . . , quae apud eundem sequuntur. De Quin-
taliano nihil est quod dicam ,qui hanc dissicultatem tractauit, quod nos docemus, contrarias etiam sententias refellendo, demonstrauit. Eandem opinionem habuit Cornelius Tacitus in Corn. eo,quem de oratore composivit dialogo. Hermo- Tacitagenem, quem aliqui in aliam sententia trahunt, a nobis essee, apertissime ex eius verbis demon-sro. Is itaque grauissimus auctor, ct insignis dicendi magaster, definiens rhetoricam, dixi esse artem dicendi ιτας φυλMe,id est, inconsiliis ct sienatis; in διγκαζηρίοις .in foro ct iudicio, κω παντα M ,hoc est, Ῥbique ac si dixisset, in omni sermone, in omni conuentu, ct in omni.
255쪽
di*utatione. 2Vec mirum Nideri debet, quod ita senserit Hermogenes, cum suis temporibus iam apud omnes dicendi magistros oratorisma, teriam nulla certo rerum genere esse comprehensam, et exploratum. Eandem denique sententiam meliores, ac doctiores rhetores postea sunt secuti, atriue etiam nunc sequuntur: quo'rum nomina nihil est, cur in medium asseramus. Deinde , eadem positio confirmatur hac ratione. satis firmars dialectica, quod etiam quΤ contra
- - nossentiunt, concederent, nullam habet certam
materi , sed in omni re Nersatur; cur non etiam rhetoricae quae est ei persimilis, qua ei Libro I. in hac potissimum re , ut Aristoteles docet , ex Rh altera parte respondet. Huc etiam facit, quod supra ex M. Tulli' doctrina adnotauimus , rhetoricam esse quasi mini ram, comitemque s pientiae, cui omnes res humanae atque diuina subiectaesunt: quare , necesse est ut in tota illa
regione comes Nersetur,quam eius domina per Cicili.de agrat. Ad haec, rhetorica est ars communis, Orat. omnibus hominibws aliqua parte insita, qua in Nncutuaque re Hi consueuere:Prd igitur Noluiscap.1.' muS eam certam quandam materiam confringere, ct in angustum , ne riti necessitate contrahere e complexio videtur necessaria equod sumptumsuit, o com uni rhetorum sententia. hac ciceronis ictori auctoritate com matur.
256쪽
firmatur. terreum Nero artium studiastre reconditis, atque abditis fontibus hauriuntur adiiceni autem omniis ratio in messio posita, corarmavi quodam in Uu, atque in bominum more , o sermone versatur. Postremo confirmabi- - .
tur escacisine haec sententia, cum alio loco docebimus, omnes questiones mitra, ct inmistris, actionis O cognitionis esse eloquentiae *biectas: atque etiam cum demonstrabimus plenum asque perfectum oratorem debere esse omnium rerum cognitione peritum . Octava positio: quamuis oratoris materia sint res omnes e tamen sequentias, quaesionerciuiles tractat: ac proinde hoc quaestionu genus est praecipua, ac magis propria oratoria Dcu satis materia . Hanc doctrinam docuili Plato , Disoni cum Socratem Phaedrum ita loquere erit. de puruina nomait Socrates, etorica omnino ars erit μως'
alliciens animam per sermones, non in iudiciis modo, ceterisque publisis ceribus,verum etiam in priuatis congressibus, eadem de magnis Fi- hascunque rebus O paruis. Phihil enim bonorabilius in magais, quam in exiguis ex recta artis rationesegerere. 2 quid tu haec audisti 'Respondet Phoedrua : Non ita prorsus par I
uem . Verum circa iudiciapraecipue ars ista diacitur, sicribiturque,nec non crrca concion se viatra Nero e porrigi, ron audiui. Ubi auim
257쪽
verte , illud Nerbum , praecipue: Et cum Thiae drus at se non audiuisse eam ultra porrigi,non negat, eam versari in alijs rebus, ut ea antec . dentibus, consequentibus conjcere licet. IdcComen. docuit expresse Alexander Aphrodisensis, qui in Top. cum dixisset oratoris materiam esse res omnes, addidit, esse quandam maxime propriam eias materiam in iudicijs,deliberationibus,ceterisq; partibus rerum publicarum Nersari. Idem non.
obscure significal νidetur Hermogenes, qui
eum doculisset rhetoricam versari in omna se mone, postea solum ciuilem quaestionem, tanquampraecipuamhuius artis materiam, defini-3uit. .Adde etiam quod haec ars primum in foro fuit inuenta,ct caussis ciuilibus adhibita, ut exi In Erin- Cicerone cognoscere licet; ct postea ad omnes. -- res copiose ornateq; tractandas traductasuit. Itaque sicuti medicina prima ad morbos cur . dos est inuenta, quod hanc ob caussam homo potissimum hac arte indigeat, deinde ad aletudi-.cale. ad nem tuendam ct conseruandam, Ni ex Galeno Tx-sb, discimus, transata fuit;ita eloquentia primum ad iudiciorum contentiones, deliberationum. eontrouerso fuit accommodata,deinde ad omnes alias res ornate explicatas, non solum suavitatis ,sed etiam necessitatis caussa, cepta est adhiberi. 2 eque enim dubium est,quin iisdem orationis luminibus , ct orna entis omnilini
258쪽
rerum genera illustrari, ct exornari possint dilona positio: Hominum an imi, possunt dici
materia subiecta eloquentiae, eo modo, quem siuna in ultimo Andamento explicuimus. Consimmani banc positionem rationes seperius allata pro siexta θntelia, hae M. Tulli, auctoritates. Libro x. Quis enim nesci maximam vim existere orato- de Ox ris in hominum mentibus, vel ad iram , aut ad odium,aut ad dolore incitandi vel ab hisce ussedg permotionibus ad lenitatem, misericordiaq; reuocandis e Et paullo infra: Hoc enim est proprium oratoris, quod iam sis e dixi, oratio grauis, ornata, ct hominum sensibus, ac mentibus accommodata. Et non multo post, requirit in oratore, cognitionem de Mimani generis moriabus, ut orationem post eoicere ad siensus animorum, 'at'ue motus Nel inflammandos, vel Etiam extingaendos arcommodatam. Hanc eandem doctrinam prius elegantissime in Phaedro ' 'docuit Tiato,ubi eorum ait artes esse imperfe- citas, qui de animorum assectionibus cognossendis nihil docent. Propterea eias discipulus Ari Lib. stoteles hae de refuse docteque in 'a rhetoricadi cauit. Ex quo facile intelligeres, errare I xδρ eos, qui dicunt, non esse necessarium his de r hus in rhetoricis agere: de qciibus nos agemus, cum de oratoris ossicio a o integro libro scri- . ibemus.
259쪽
Ruincta pars in qua non nulla Ueruntur, M . . soluuntur dubitationes .
ANTE Q.V Α M.huic quaesioni finem δε-
cro , quasdam asseram, ac dissoluam, dubitatio- nes, ct nonnullas exsupra assatis rationibus, ' nua contra nostras positiones pugnant , rest iam. Prima dubitatio : si rhetorica habet prosiubiecta materia res omnes, quas ornate dice do tractet, ergo etiam grammatica in omnibus rebus de illis congrue loquendo Nersabitur ;quod es falsum, ct inauditum. Primum, quids hanc totam ratiocinationem concederem' nec,
enim Grammatici nostri temporis sunt und quaque perfecti, dum solam partium orationis constructionem, ct quattuor grammatices pam es norunt, ct tradunt. Nam olim tu perfe. cti Grammatici non solum congrue loquendi ca' ' nones docebant,fed etiam quosiunque auctores legebant, enarrabant, corrigebant; ct, vel approbando, vel reiiciendo, quasi capite damnando, iudicabant: ac proinde artium ommium, ' cognitione erant imbuti, ct ex oscio in rebus M.' vit omnibus, omnium stripta saltem enarrando, alιλο -pud quomodo versabantur. Huc facit, Vt nunc ce-D Q eros mittimus ah mres, quod aliquando M L:bi, , Tullius stri sit: In grammaticis poetarum pem de ora. tractatio, bisoriam cognitio, verbor m in-
260쪽
rerpretatio, pronunciandi quidam sionus. Deinde, dicerem non esse parem rationem: quia 'igrammaticus satis o scio suo facit, si eos quia,
ad ceteras artes cognoscenda est conferre volunt, congrue loquendi rationem doceat: at ν nolorator debet res omnes sibi propositi, copiose explicare, artificioseque per uadere N. - Secunda dubitatio : qui fieri potest, Ni or toria facultas habeat res omnes pro materia, cum res omnes sint diuersarum artium materia , ct νna eademqne res non po si pluribus artibus esse subiecta ' O ut est in pro ruerbio, tractant fabrilia fabri: nec sutor νυ segetra crepidam. Trimum, petam ab aduers
rio , qui fieri potes, Ni dialectica quod non .', i
negaret 'omnibus in rebus versetur ' Dein . ide , iam docuimus ' nam ct eandem rem p se a diuersis artibus tractari, sed sub ratione diuersa. Toistremo, cum dicimus rPetornrae omnes res esse subiectiis, id non est it et a cipiendum , Ni Nelimus asserere rbstoricam explicare res omites, ct omnium rerum naturas , proprietates, ac partes investigare,
quod est singularum artium munus ; sed assemamus oratori, rerum omulum cognitione,
O artificio dicendi praedito, omnes res ornare, ct copiose , ct ad communem sensum a commodate esse tractandad. Et quoniam dia Ac a cendo