장음표시 사용
271쪽
es e pluu a,quia aer est nubilosus. Et byc persuaso ad eas artes pertinet, quae demonstrationes non habent ,sed probabilibus rationibus utut Cap. r. tur. 2 eque enim, Nipraeclare libro primo de Moribus ad comachum scripsi Aristoteles, mathematicae demonstrationes junt 3n omni a te quaerendae: ct hoc postremum persuasionis genus ad oratorem pertinete quod quamuisset ei cum dialecitico aliquo modo commune; tam inter oratoriam ct dialecticam persuasionem non nihil est discriminis. Etenim dialecticus id
inquirit, quod est in re ipsa probabilius, me sit
futurum hominibus credibilesve non: cum notum laboret, Ni rem ipsam persuadeat, qEam,t probet: quo sit, Ni suam dii tationem non ad hominum animos, ed ad rei naturam accommodet: vi, ni mentiam, saltem aliquid scientis proximum, ct assine probando creet. Orator autem non tam quid sit in rei natura, quam quod es idoneum ad auditorum anzmos permouendos , ct quoquo Noluerit flectendos,in quibus tractandis totus es occupatus , Jecitat. Diale ficus itaque id, quod est magis aptum ad docendum , orator Nero quod est accommodam lius ad perstuaden tam quisit: dialeciticus cre
dibilia , ct ἔνδοξα, idestprobabilia,ct commm
ni opinioni accommodata, orator Nero ποοινὰ,
272쪽
isialecticas apud viros doctos derebud ad grauiores artes oesicientias oectantibus Memδε-cit : Orato r vero etiam apud post flum,popularem ct ait communem sensium accounodatam persuasionem gignit. Es ad hanc doctrinam
demonstrandam illuctris apud Ciceronemprae- Ci in Pafatione in Paradoxa auctoritas; ubi refert M. LCatonem in Senatu locos graues ex Philosopbia tractare solitum fuisse , abhorrentes ab Nu forensi ct publico: qui tamen vi Stoicua dissutabat, ct nullum siectabatur orationis βο-xem, neque dilatabat argumentum, sed mini
tis interrogatiunculis , ct quasi pκnctis, quod proponebat, esciebat. Et cum de Usidem re- . bri ipse esset acturus, ita scripsit: Tentare -- lui , possentneproferri in lucem , ct ita dici ut probarentur: an alia quaedam esset erudita,alia popularis oratio. Dialecticus itaque, ut hoc fundamentum perficiamus,probabilia, Oratormero persuasibilia siectatur: de quibus f et alio loco dicetur. His notatis ,satuo bra postiones. Trima positio: Finis rhetoricae est perfod re . Est haec positio contra sententiam Fabii,
quam bis rationibuN breuiter refellam. Prima In Gor doctissimorum hominum sententia : Plato de 'ρ- gl . multi rhetoricam per persuasionem,tanqua per
elua finem: quae persuasio se non sit rhetorici sinis
273쪽
finis nulla alia ratione ad eam pertinebit. ouodas Fabius dicat hoc loco Platonem , non tam suam , quam Gctara opinionem insinhere; quid dicet ad id , quod in Phileboscriptum reliquit, ubi rhetoricam artem esse persuadendi asseu rauit st Et in Thsdro, ubi ex propriasententia de rhetorica non nihil di putauit, deo orationem ab oratore susceptam esse ait , νt in animis auditorum persuasionem gignat: ct oratorem ab hoc me, Persuasorem , vocat. Vocrates , culin domus dicendi oscina in uniuersa Grae-
Libro i. cia dicebatur , definiens rhetohicam, ut Quin cap. 1- ctilianus refert, dicebat,ella , πειθους δημιουρνον, idest persuasionis opificem. Aristoteles ex eodem sine hanc facultatem definiuitro in tem Cap. 3. tio Ethico eum dixisset artifices non consulta re de finibus , exemplum attulit de medico, qui non consultat, an sit senaturus , ct de oratore, quipariter non consultat, an sit persuasurus. Lib. 1. M. Tultius idem in rhetoricis de Inuentione sensi, idque uinctilianusfatetur; sed ait Ciceronem bos libros no probasse,cum aliquando stra Lib.r .de pserit, eos rudes ct impositos sibi excidisse. V
Urδx ' rum , si quae in matura aetate de eadem re sen-P 'φφ' seris, obseruare voluerimus, eum in hac senteutia perstitisse inueniemus . Facit enim aliquet I. a. de do Crassum dicentem, se didicisse oratoris o . - cium, esse dicere adpersuadendum accommo
274쪽
d te. Sed dicat aliquis acutulas, Ciceronem,
hoc loco , non quod ipse se erit, sed quod crassus ab au's di uicerit, retulisse ; sed qμid L l, o caecetur ad id, quod asibi de suasententia sub de ol.
Antonij persona expressit e cum dixit, Omnem dicendi rationem tribus adpressuadendum rebus initi. Idem sensit vir grauissimus Pimtarchus , qui rhetoricam describens, dixit esse facultatem apposita dicendi adpersuadendum. In hanc etiam sententiam adduceres Herma- Pe. Mos. goram, cum qua in libris de Inuentione scripsit Cicero, ex illius scriptis exhauserit. Idem Cice. in sensit auctor Herenniamus. Fuit haec opinio η με antiqui ima in populo Romano , Ni ex qui δε ea bustam versibus Enni, a Cicerone recitatis,coi pit.L. figere iacet. Inducit Ennius populum laudam rem M. Cethegum antiquissimum apud Rom nos oratorem, quem, Florem populi, SuadDque , hoc est, Dea persuasionis , meduliam populus appellabat. Ex quo etiam loco quid
Tullius hac de re senserit, facile pesicitur;
Ῥbi ita scribit . quam Nocant Grsci, cuius effector est orator, hoc, Suadam appe laudi Ennius. In eadem praeterea sententia mensus, ct Apollodorus, fuerunt. Et ne plures auctores ex rhetorum scholis citem, tam 14 A et hunc locum, Diui Thoma, ct Bonaventu-- prae resimonio concludere; qui duo optimi rerum q.7. M. ' . - a inquisi
275쪽
inquisitores, ct iudices , idem quod nos δε-cem, , docuerunt. Deinde, id est in aliqua arte sinis , quod est in ea extremum, quo referuntur omnia, Ni exi s , quae supra scripsimus,planum est: at nemo negaret id, quo tamdem orator potiri Nellet, non esse persu sonem, ct in hinc scopum omnia qua agit eum non dirigere ς igitur persuasio erit oratoris finis. Postea , in omni arte finis disti guendus est ab oscis: atqui apte ,Jeu bene dicere ad persuadendum, est ora toris victum , nec enim aliud quoiam cum ratione QP
bit, igitur non poterit esse finis: restat igiatur , ut finis sit ipsa persuasio. Quo loco p terem ex aduersarηs , quid sibi velit illud, quod in explicatione sua sententiae ponunt, dpersuadendum; si igitur apte ,seu benedicimus ad persuadendum, persuasio erit id, quo ref
ruritur omnia. Peterem item , cur ,si quam oratiomem ipsi balerent , in ea multum labor rent e responderent credo, ut apte ct idonee dicerent :sed Uerum ciscitarer , an siolum ve lent apte dicere , an vero aliquid ampl2- d
siderarent e profecto , ni despere , ct quod in
animo inelusum habent , omnino occultare lent , dicerent etiam , se velle ρπsuadere; UNtur persuasio erit fias , cum sis is dicendo νι- timum. .Ad haec , quamuis allicuι- artis finis
276쪽
possit.referri ad aliam artem, sicuti finis Arist. Iitis equestris ad artem militarem; tamen,no- by P
apsa arte ς quia idem esset fluis, ct instrumen ram, O medium ct vltimum: at in arte diacendi, apte dicere refertur ad persuasionem rigitur non potest esse finis: contra vero, licet . persevisio referatur ad finem artis Politicae, id est ad statum reipub. O ad pacem con exuamdam,nunquam tamen refertur ad a liqui quod sit in i a arte: igitur. Iam vero, omais hum M actiosuscipitur ascuius finis gratia, ad quesua natura refertur, ali is enim temeraria ac vana censeretur: ac nullus assus est finis, cur is caussa orator orationem conficiat, O in foro dicat, nisi persiuasio, igitur : alias enim de clamator , qui domi comparandae eloquentia caussa dicit, nihil ab oratore di ferret, cum itile etiam apte dicere, pro sine habere post, θ' i habeat. Denique, nostra sententia ex argu men rationum contrariaesententiae solutionciomariter confirmabitur. Secundapositio: Qui M. Fabium eum M. illa conciliare Molunt, in Nainum laborant. Pr,mum, exprofesso, ct data opera Fabias fiese opposuit Tullio , ct eum errasse asem uit, ct ambos de uno eodemiue eloquentia me , cum, νt quacunque alia res Noumta L a tum
277쪽
rem habeat, locutos fuisse exastim dum δει propterea, frustra , eos conciliare nituntur . Deinde , si qua ratione eos conciliare licet, certe per istam distinctionem finium: sed ista disinctio , mistatim dicemus , non est firma, igitura
Tertia positio: distinctio illa de duplici mne non videtur recipienda. Primum quidem, quod apud veteresscriptores nullibi re periatur exposita, cum tamen fit in promptu: proinde tanquam noua pro sussem haberi debetia Deinde, quod recentiores finem νο- carit, antiqui, εργον , idest opus appellant, O finem τέλος : eonfundunt ergo ac permia Rent isti finem , ct opus. Postea, hi fines, quos neoterici extrinsecos nominami, νt -- nitas in messiicima , persuasio in rhetorica , non sunt extranei, sed maxime insiti, atquet ipsis artibus infixi, cum ab his tota artis naturapetenda sit: Uttar. Neque enim quiaspiam diceret modo quid diceret, animaduer teret 2 sanitatem esse extrinsecam m arte in Imedendi; cum omnia , qas medici docent; σesciunt ad sanitatem referant: alira enim . in actuosa Philosophia,. horainis finis non esisti honesta vita nec in Christiana disciplina diuini numinis cognitio, aut potiua amor, cum
hos fines multi non utingant ε quas ign
278쪽
fecto extrinsecos vocarent. Itaque nullo moado fines retrinstri sunt dicendi, ij, ad quos omnia 'quae in arte fiunt ab artifice ref
Quarta positio : Marii Fabis Victor opi
nio nulla ratione defendi potest. Cum itaque hic Commentator Ciceronem aduersus Marcomam defenderet, ait, TH lam postupefinem in rebus, non in euentu , hoc est in oscio, ct inbi, qua ad finem, idest ad persuasionem tendunt ; quam ait esse finem. Sed ex hoc optinas . Vicendi magistro peterem, an oscium dicat esse finem, O tunc ipse minus profecto Tuctium intelligit, quam Marcomanus intelligeret, cum Cicero inter sinem ct osciam fiscrimen ponat: auticad quod licium refertur,ct quod Rium consequitur; ct tunc certissmum est, uratores non semper consequi eum finem , , quem sibi proponunt cum non siemper persuadeant. Quare, cum res ipse, idest oscium. non sint finis, non possumus asyrmare oratoris finem esse completum, ut hic auctor ait , si orator apposite ad persuasionem dicat, oetion perguadeat. Et cum semper bonus or ror sio fungatur officio, ex quo artificum, qui in artibus non certis versantur . prestantia, ut
diximus , θectari debet, semper suum finem attingeret ' perstaderet, se sinis in rebuι,
279쪽
id es in vicio positus esset.Sed diceret aliquis, eloquentiam habere pro sine persuasionem,atq;
hunc Demsemper attingere, oratorem autem non semper: verum hoc nihil est,cum nulla alia reperiatur eloquentia , praeter ea , qua optimi utuntur oratores , qui nonsemperpersuadent: ni velis eos non esse oratores, qui cum dicunt,
non persuadent ; quia interdum Cicero nota fuisset orator Quinctapositio: non placet,quod Tontanus In DiaI. dixit, apte dicere esse incium, nem orato- Anton. ris,ct hunc sinem referri ad persuasionem: Quoniam,vir alias doctis , consondit officium cum me. Et si finis,mi ipsemet doce est, id quo cusecta referuntur; quomodo , apte dicere, si refertur adpersuasioncm oratoris sinis esse poterit
cvare, clim M Tullius ait, orasoris oscium esse apte dicere ad persuadendum, non duos inducat fines, ut citatus auctor scribit, sed oscium per finem docte eleganterq; exponit. Sed iam
tempus es, vi quae contra nostram sententiam dissutatur ea refellamus ..'Primsem itaq; ita nos urget Fabius: non*Ius orator persuadet , sed etiam multa alia imhominum animis persuasionem efficiunt :pem suadere igitur non erit sinis oratoris proprius. Quod sumptum fuit, patet; quia pecunia, gratia, dicentis auctoritas, dignito,
280쪽
meritorum recordatio , pulchritudo, tabulae, tormenta , ac denique rei alicuius miserabilis aspectin, magnam vim ad persuadendum habent, O interdum magis animos mouent,c am oratio ipsa , ut non nullis exemplis ostendit Fabius; igitur r Hoc loco, hunc in anodum , cum Cicerone ironicos admirari liceret: O plumbeum pugionem Infirma itaque, valde imbecilla argumentatione adfirmissimam sententiam euertendam hic auctor nititur. Siquidem quae enumerata sunt, si proprie loqui velimus , non persuadent, sed potius corrumpunt , ct peruertunt iudicis iudiacium . Et praesertim pulchritudo , qitie ita δε- Iet iussiicum oculos perstringere , ut nihil via dere queant. 2 teque enim ista efficiunt, ut
credas aliquem nocentem, Nel innocentem esse: Si autem quidquam ad persuadend- coο- ferunt, oratoris dictione , ct arte fit. Itaque tabulae, quaesiones, O tormenta non persu dentes, sed oratores bis ad persuadentam
Ttamit deinde nos Fabiin hac secunda non dissimili argumentatione: multa persona praeter oratores, ea se persuadent, ut adulatores quorum persuasio ad multos penetrat, ct in omnium animos sese insinuat, foemina , O Ciee. Dcri, qui saepe eloquentia fructum repose Ora tarunti