장음표시 사용
311쪽
dissociatasnt: tame D ct exercitatione nou nuliae artes ita sunt inter se com a , ct copulata , Ni una sine alia consistere non post. lia enim est ars lapicidae, alia fabri tignari, alia aedificatom, ct alia fabri ferraris et verum
hae artes quod ad usum attinet, ita sunt cost Miae , Ni na egeat aliae vel quia materiam prD parat, νt ars tignaria ei quae uificat ignum: mel quia inistrumenta subminis G νGaberfer Aristot rias multis artibus maluos, ct alia instru-li. I Ex menta ferrea; O qus f na facit, equestri V' δ' frsnum vel aliqua alia ratione iuuat. Quod de artibus esectionis diximus, idem de artubus cognitionis inrmare licet . Nam , Logica eget Grammatica: Philosophiae necessaria est Logica : ct Theologis opus est Philosophia r cum ex his πna sine alia non satis bene percipi, atque cognosci queat. Huc facit Liby0 3--Crais apud Ciceronem sententia: Est etiam
ς ψ δ illa Platonis mera, ct tibi Catule certe non in audita vox, Omnem doctrinam harum ita n humanarum artium, uno quodam societatis vinculo contineri. Et quamuis id quod diximus verumst, artes Nidelicet omnes inter se iuuare, ct unam ab alia aliqua ratione pendere; tamen mi virmare non licet , eam artem, qus alteri quoquo modo inseruit,
312쪽
serui esse illius partem; veluti Grammaticam
Halectices, ct philosophiam, Theologis; ita
λ non est negandum aliquam facultatem esse posi i : rse alterius facultatis Neram edi propriam pam. tem: quod quida- minus eruditi, de his et quentiae partibus negarunt: existimantes eo esse quidem usui rhetori , sed non esse pamtes, ex quibus ipsa conflatur. Id itaq; a nobis hoc loco explicandum est, an bs quinque, aut ex his aliqus, set eloquentis partes,quibuta integra ct absoluta reddatur; an verosolum
simi quas eius ministrs, ct ancilla Vt aut id plamus explicetur, aliud subjciemus fundamentu. Tertium fundamentum : ut facile intelligi queat, num is omnes partes ad unam perfectam eloquentis artem conficiendam coire debeant, animaduertendum est ex Galeno libro de arte valetudinis tueno, sint cuiusque Cap. 1 .
artis propria, ex ipsius artis sine spectandum esse. Quoniam, qus ad finem consequendum sunt simpliciter necessaria, artis propria esse
censentur, ct ex illis ars proxime confici putatur : qus vero nihil conferunt, aliena suntia arte, ct ad eam constituendam ct con uandam non sunt necessaria. Eandem doctri nam ad alicuius artis partes constituendo nos transferri posse existimamus r ut ills cuiusque
artis. partes sint diceno, qus per se θ 'πε ad finem
313쪽
' ad finem corisequendum, ct ad id emolumentsi asserunt; quibussublatis ars nec consistat, nec LI. i. di- finem attingat. Et quoniam, π spe diximus , fruti S. eloquentiae finis, est persuadere, ad quem ad Ascendum omnes ista partes, ex se,referuntur , ac necessaria fiunt , fatendum profecto est, ita eo esse cum eloquentia coniunctam ct eloquentiam ita ab Hispendere, ut non solum una,NA altera sublata, dicendi saeultra manca,multilata, ac decurtata, infirmaque sit ,sed etiam his priuatapraesidiis, nulla ratione cosi fere querar non Iecus ac si domui parietes, Nelfundame tum detraheres. Nemo itaque existimare d bet , eloquentiam ab his quinque facultatibus aliqua tantum ratione iuuari; σ itasese ad eas habere,Nise habet exempli gratia, Grammat ca ad altra artes, quibin adiumento essepotest,
. .. 2 ut Dialectics ct Rhetori ;eu Grammatica ex se,suaq; natura,non referatur ad aliam artium fines, neque ex ea,tanquam G Ῥna parte,consentur,quamuis illis inseruiat. t vero hs quinquefacultates,inuentio scilice di positio, elocutio, memoria ct pronunciatio, ex sua natura, sunt omnino ad persuadendum necessaris ita ex his omnibus una integra,ct absoluta conficitur eloquentiae facultra: sicut ex fundamentis, parietibus, ct tecto is domine ut elarius sequentibus dissutationibus explicabitur His
314쪽
ita iactis fundamentis proposita dubitationi his positionibuου satisfacio.
Frima positio: Rhetorica, siue eloquentia non habet partes, si nomen partis sumatur proi ea re, quae molem ct magnitudinem significat. au oniam, ut ex primo libro constat,Rhetorica non est in genere quantitatis, sed qualitatis, cust habitus quidam: quo qui est praeditus, non quantu sed qualis proprie nominatur. Secunda positio: Si nomen partis flumatur pro forma, siue specie, rhetorica nuctas habet partes. Siquidem est habitus quidam, seu sp cies ultima in genere artis :sicuti, ct homo , in genere animalis; cum homo sub se nullam aliam habeat speciem . Tertia positio: si nomen partis sumatur pro parte essentiali, ct intrinseca, Rhetorica ha bet partes , qua sunt eius materia ct forma, eo tamen modo, quo materia ct forma in hoc rerum genere esse potes P de quibus primo libro disputatum est. Quarta positio: Eloquentia habet partes si si
nomen partis per catachresin sumatur pro qualitate, o habitu. Conficitur enim,ut patet ex ijs, quae adnotata sunt, ex variis habitibus, ct qualitatibus, nimirum ex habitu inventionis , di ositionis, elocutionis,memoris, ct actionis:
Ni clarius patebit, cum de singulis instituta fue
315쪽
rit disputatio. Huc facit quod alliquando M. Tullius dixit eloquentiam quibusdam rebus conis resquibus insingulis elaborare permagnum est. vinctu positio : hae quinque partes ita sunt necessaris ad rhetoricam conficienda , ut Nna, vel alia deficiente,non modo manca ct mutit tu sit; sed etiam nulla modo consistere queat. Quare, sicut fundamentum, parietes, O tectu, adeo sunt.necessaria ad doma constitarendam,ut Ῥna ex his partibus sublatis, domus nulla sit fututra, ita eloquentia, siqua ex his partibus priuetur, nulla erit. Haec positio intestigenda est de rhetorica visignificat artem ipsam, ct vim jacultateque dicendi, qua in foro versatur. Sexta positio: Exordium, narratio, propo
/io, confirmatio, atque peroratio, non sunt dμ. cenda partes rhetoricae, seu eloquentiae,sed partes orationis, qua, tanquam quodam instrumento,adsuumsnem consequendum utitur orator, Mazon. Boc diserta contra quendam modernum Scriptorem, qui agens de eloquentia partibus, has putat esse partes quantitatis eloquetia. Et quoniam nostrapositio exse est satis manifesta, cto alio loco latius demonstranda, non est necesse cur in ea confirmanda nunc diutius imm
316쪽
Scriptores factuint. Quoniam haec tria genera potius pertinent ad materiam rhetorices, ct ita non sunt eius partes , Ni nunc de partibus
Octava positio : bae quinque facultates ex
quibus constatur rhetorica , potius eius partes O membra, appellari debent, quam opera,ctelementa. Dochina est Fabis libro tertio capiare tertio in me. Nam opera proprie dicuntur essem, o elementa, ea quae rem inchoant, oenon absoluunt; at vero hae facultates rhetoria eam absoluunt, O non sunt eius essem: igitur.
Et quoniam per hasice positiones fatis posita
di putationi est factu restat ut argumentati nes in contra rium allatas dissoluamus. Trima ratio diluetur a nobis sequentibus d sputationibis,cum de fingulis partibus agemusrnunc autem breviter dicimus,etiam si alis artes his partibra viantur; tamen, quia dierso modo , ct ad alium sinem utuntur, ct eloquentia priuata quadam ratione bis facultatibus indiget, ita Ni sine eis nequeat conseriere; ideo prinatim eius partes esse dicuntur. Secunda facile soluitur, negando parem rationem : nam licet iustitia sit una simplex quin-litas ; non tamen in afirmare licet de eloquentia, quae, ut aliquando M.Tullius dixit, ex omnium rerum cognitione ct dicendi artificio constat.
317쪽
stat. Sed de habituum simplicitate sim co=πε- sitione, non est hic locus dissutandi latius. Tertia soluitur hac adhibita disinctione: i uentio, dispositio, o aliae eloquentiae partes displici modo considerari pos t: primum,νt sunt habitus quidam in mimo, ex quibus oritur μὴ cultas dicendi apte adpersuadendum; ct si hoo
modo considerentur,eloquentia partes esse ce sentur: altero modo, ratione Uus,prout imui his facultatibus est ornatus, bet eas eXercen do, inuenire, disponere, eloqui, memoriae mam dareta, ac pronuntiare, ct hoc pacto, oratoris
constituunt officium. Hac itaque distinctione facile allata soluitur argumentatio. Quo autem modo postrema ratio dilueta sit,
ex dibis penpicuum est: quare nihil est cur ad eam quicquam speciatim dicamus. An rhetoricae partes sint tantum
V M ergo eloquentia quibusdam constet partibus, Ni proxima dia sputatione constitutum fuit: nunc alia exoritur,de istarum partium numero,di ficultas, quam in presentia ex icandam proponimus. Quod autem
huius Acultatis partes sint plures, Nelpaucio-
318쪽
res, his rationibus persuaderiposset.
i Frincipio, tot suntpartes rhetorac seu et quentiae, quot sunt facultates, quae ad eam conficiendam sunt necessarie, ut patet in humano . corpore, quod tot dicimus constare partibus , , quot ad sui constitutionem indugete at eloquen-. Uria ex omnium artium ct scientiarum cognitione conflatur, ut nos constanter defendimus, ct icicero nullibi non docet: igitur per nos plures , quam quinque habebit partes; tot nimiru,quot sunt artium, ct scientiarum genera O. Deinde, omnis oratio, Ni non Nno in loco. Lib. 1. scriptum reliquit Tulliin, eae dualus conficitur de Ora. rebus,sententiis videlicet, νerbis: duo j, . atur totum agnoscere debemus eloquentiae pamtes, siententio, ct verba: ct hinc est, quod bene dicere, quod Oratoris est proprium, nihil
aliud est, quam optimis sententijs lectissmisque
merbis dicere . CPostea,tria,ut multis in locis Romamus Orator docet, Oratori videnda sunt, quid dicat, O quo quidque loco dicat, quo modo quare summus dicendi magister tres tantum agnoscere Ni 1
detur rhetoricapartes, inuentionem, elocuti nem, ct pronunciationem. - Postremo,ne plura huc argumenta confera,
cum plura in singulis disputationibus allaturus , iudicium es maxime necessarium oratori, ose
319쪽
Ofortasse multo magis ,quam ulli ari' artificuigiturfacieis tam rhetoricae partem,ut aliqui
Lege Quod ad opiniones attinet, aliqui ex im
Quincti runt duas tantum esse eloquentiae partes, nimioti ' rum elocutionem, O pronunciationem; qvam opinionem quidam noui nouarum opinionum cuPeRam pidi Scriptores, defendunt. Alis solum tres partes ei tribuendas esse Noluerunt, inuentionem, dispositionem, O elocutionem: ita Aium rius non obscurin huius artis professor. Ali . . to i. quattuor essestatuerunt, inuentionem, dispositionem, elocutionem,ct memoriam: quam enu Lib. 3. merationem docebat Trasymachus. .Ath vero quinque, addendo etiam actionemr ita Fabius,
ct est communis Rhetorumsententi Nipo stea dicam. Denique alijstatuerunt esse sex, exini, mantes iudicium esse unam partem ab ali s s
ouo loco illud animaduertendum est, in cnmmeratione harum partium varios esse loquendi modos, siue plures, siue pauciores numeres iΑnton. Mam Dion π numerabat, inuentionem,dispo Pio, in stionem, memoriaM: ad quas hic auctor ali is, Mym ' quadamsua ratione, accommodabat: quod i lius exponere, nihil est necesse. Theodori s ctatores had partes ponebant,inuentionem,qua diuidebunt in inuentionem rerum verboru ,
320쪽
quod etiam aliquando Cicero fecit, dispositi
nem, memoriam, actionem. Denique, Hem
magoras b, statuit partes, iudicium, partitio- nem, ordinem, o oeconomiam, curissententia Anton. quo modo accipienda sit, nihil est necesse.augur Pinu iurari, crem eius scripta non exstent. Quid antem QE, in tanta sententiarum varietatesentietamsit, cum nihil hic notandum occurrat, Nnica positione nunc aperimus, Opostea seingulis dispi rationibus planius totam hoc materiam expli'
i Sit itaque uni positio: Eloquentiae partes sunt quinque, inuentio, di positio, elocutio,m moria, o pronuntiatio. Haec doctrina probo tur primum communi Rhetorum sententia,qus . . 'hunc numerum, O has partes, quo diximus . Magnoscit. Ita M. Tulsin multis in locis, sed -- Nel alter, Ῥbi singulis connumerauit , uinstar omniuM. Cumque esset, ait M. Crassus, Libro r. omnis oratoris ius, ac facultas in quinque par --ος- tes distributa; Ni deberet reperire prima, quod diceret: deinde inuenta non solum ordine, sederim momento quodam, atque iussicio dispem sare, atque disponere; tum ea denique vestire, atque ornare oratione ς post memoria sepire; Libro x. ad extremum agere clim dignitate O venusta- 4ς Qx te . . tibi: Denique quinque faciunt quas membra eloquentia, inuenire quid . dico: inuenta