장음표시 사용
341쪽
se maxime accommodati caussae, cum eorum
habendin sit selectus , O certa quadam ratione collocandisnt; de quibin nihil dialectici
praecipiunt. Praeterea, oratori locoruU inlinentionem auferre licet, auferre etiam omnino si cebit inuentionem rerum, eum nudum, o inermem relinquere; quo fiet, Ni tanquam rubula, clamator, O prsco in forum veniat . Quo loco ex te, qui tam male de oratore mer ris , peterem; quo parito iste tuus orator de r ius ab abys acceptis,cum ipse nec eo inueniat, nec cognoscat, iuEicium feret e ni velis eum μ-ne iudicio orationem texere, ct caussampem
orare : quo pacto consequentia ct inter se comsentanea dicet ' quo pacto verba rebus accommodalit e quo pacto verbis exornabit idoneis, ea quae ignorat e quo pacto Nerborum copia Mundabit, qui est rerum egenus, eum ex ipso
rerum cumulo Nerborum fluat abundantia Iam vero , si ei detrabo rerum inuentionem, detrabs etiam di verborum, cum, Niminc dicebamure , πerborum inuentio ab ipsa rerum inuestigatione profluat: muferata etiam omnia .scntentiarum ornamenta, ct lumina, cum hyca rebus ipsis fumantur. Ad haec, cum rhetorica sit quaedam facultas rationalis, quod tiocreatione, Ni libro primo docuimus, mi -tur, ct longe diuerso modo argumentatio ,
342쪽
O locis utatur, quam diale tica ,πtsupra ea posui, cur locorum inuentionem , ct tractationem ei subtrahere Nolumus, cum me his nihil concludere, ct probare po1st ' Et cur potius hanc partem dialecticae, quam rhetori- Aristi. 1ca, quae est ars magis a natura insita, prius Llen. c. inuenta, atque magis cinctis hominibus neces 'saria isti tribuere volunt ' An quia, cum de, iocorum inuentione agat dialecticus, ideo orator agere non debet e sed id non obstare, satis superque supra demonstrauimus . Auferas
etiam materiam, res nimirum omnes , cum in rebus omnibus etiam dialectica: Nersetur . Denique, ne pluribus rationibus contrariam , i . 'sententiam σrgeam , ex argumentorum soliι- .a
rione, quam falsa sit , adhuc magis perspω
Q 'arta positio: Inventio , qus est pars eloquentiae,non est sola facultas a natura accepta, sed etiam habitus arte ct sudio coparatus. Volumus hac positione damnare eorum opinione, qui hanc eloquentiae partem putant portissimum. haberi a natura. Fatemur quidem ad elaquea tiam comparandam perspicacitatem quandam, , ac celeres animi motus ad inueniendum ido meos esse necessarios; sed tamen hanc facultatεα natura tributa nonponimus eloquentia parte. Hsc positio his rationibus breuiter o matur ., P 3 Primum,
343쪽
Trimam,si haec inueniendi vis potissimum pem
deret a natura, cur tam multa de Inuentione,
.Aristoteles, M. Tullius ah dicendi magi Cie.li. i. stri diuisitate cur eam omnium partium disede Inue. cillimam esse visi a ssent ρ cur parteisi artimciose eloquentiae feci sente Deinde, facultas
inueniendiposita est in locorum , ac rerum no titia; is enim facile inuenit, qui mustarum rerum cognitione est praeditus , O locor penitus notos,atq; tractatos habet: at ista notitia, non acquiritur nisi arte O studior igitur inveniendi facultas non est potissmum a natura. Quare, ne in re manifesta confirmanda diutius immo CVis l. remur, irridere licet istos, vi quidam facitiqui Longol. inuentionemsolius natura, ct iudiciam soli artis esse putant. Sed iam tempus est, cum per allatis; positiones quid in hac discultate tenendumst, conset , ut adaessariorum rationes di
Adprimam, primm objcimis aduersiariis
Lib. i. Sc eiusdem Ciceronis pluribud in locis, octorit a. dein, tem, in quibus nobiscum facit: ct de locorum 'ς' iuuentione more rheto rico, varus in locis stri- de Ora. Deinde , cum inuentionem tribuit dral meis, no/s de hos existimare velle rhetoricam
hac praecipua oe maxima parte priuare, sed solum Dificare voluisse,Dialecticorum inuentionem ct acumen, eum ipsi, ob'assidisam dispserendi
344쪽
citatione mi maxime ad ina redin prompti, in ora me desiderari; dialecticorum disputandi vita medicendi rationem conferre id, quod nos libenter concedimus: cum is, qui in dialecticis est exercitatus , longe melius θ θ-licitis rhenorica tractot , oe sit ad inueniendum expeditior. itaque virmat .Aristoralem quosdam locos tradidisse, non vultsuam' artem inventione locorum Joliara; Rusolam
docere, esse quandam commulnem inveniendorum locorum rationem, quam non est necesse, ut rhetores inueniant, sed νt cainsuorum lo- eorum tractatione ct explicatione Niantur.
-- Ex his facile solueres secundam rationem, - dicendo,ideo Rhetoricam esse quas particulam dialemcae,quia quae de ratione inueniendi, ac ratiocimandi a Dialecticis dicuntur acile ad rhetoricae usum traduci possunt: quae tamen, nisi a
rhetore adsuum finem , suumq; dissutandi modum accommodate explicentur, parumpera
citoprodessent.Et ut rem hanc planius exponamus, argumentandi formam diligenti e e plicant dialectici; sed cum oratores vario modo sura argumentationes dissoneresoleant; ideo de argumentorum formis, quod ad usum oratoria 'attinet, etorespraeripere non nihilsiolent , prius nos apertius demonstrabimus. HAEt itaq; P rheto-
345쪽
rhetores odialectici, inuentionem, ct iudDcium siue ratiocinandi modum communem ς
sed se ad Uum referantur, earum explicatio oetractatio est longe diuersa. Quod ristoteles in sua rhetorica de locis nihil dixerit inalius mum est, cum hanc a nam potiissimum rhetorica partem ab alijs dicendi magistris illis temporibus pene neglectam, profecutusfuerit , ac fontes indicauerit, Nnde enthymemata hauri : ri queant. Quod se quosdam locos,quos in diselecticis explicuit , in rhetoricis non repetiuit, nihil obstat: quia ex imauit facile ad usum oratorium traduci posse: ct eos prosecutus est,
qui ad usum eloquentis erant magis accomm dati . Hermogenes etiam non nihil de locis do cuit, quos ad ipstis circunstantias ,seu ad altria buta reuocauit. Adde etiam,quod hic auctor
non est prosecutus omnia, quae ad artem distendi pertinent; sed multa ex industria omist , quae erant nota inscholis , ct ea speciatim tradidit , quae ad Uum artis pertinent. Tertiam rationem nihil concludere satis con. sat ex js, quae adnotauimus: quoniam mulis sunt riter inuentionem O locorum tractatio nem, dialecticam ct rhetoricam di eriminarchm hae di aesacultates nonprorsus eadem , n que eodem modo inueniant: Nna inueniti, qus
opinionem gignant, altera potissime , quae ari
346쪽
mos commoueant : Nna credibilia, altera per suasibilia: una quae a doctis admittantur , ait ra, quae a multitudine recipiantur ..
Quarta ratio dissoluetur,se assignaueris caussam, cur oratores non tractet res ipsas, sed a Thilosophis , ct ab alijs artificibus accipiant. Ratio igitur hoc est,quia rhetorica, ut ars qumdam est, docet rationem disserendi populariter, accommodarum non solum ad docendum , sta etiam ad mouendum, ct delectandum: φ ideo priuata quadam ratione debet agere de inuentione , ac etiam de distositione , sine quibus nulla de re di putari, ac dici potest: propte- τω haec non accipit a dialectico , ut saciunt omnes aliae scientis, qua utuntur inuentione ct di hostione. dialectica, sed de his quodam suo priuato iure agri. De rebus Nero , quas M.
dicendum adhibet , satis es ,s ab alijs scientijs
tractatata acciput, Ni de eis ornate copior se dicat. Sed tamen Orator, ut alio diximus , non debet ita accipere , quasi ine m
ominino rerum ignarus , cum non solum πο-
xe ct verbis , sed etiam rebus debea esse instructua, ni praeconis, qui solam vocem ad bibet , personam, suscipere Nult: tanquam ignorans ab adjs sumere quae sit dictuma , qua quid Naleant, quid possint, non Nideat, nouintelligat. Nescio itaque, quem Oratorem
347쪽
iam fortasse si cerat, aut remigem , ac baiulum
Quod quin o loco obiiciebatur H Dium pro
bat elocutionem esse maxim propriam Oratori , idque etiam verba ex Cicerone allata con firmans: Sed nunquam ponerit Orator con-
ruet ire eloqui, nisi inueniendi ficultate fuserit praediuus, , ea nouem Pae voluerit Gom
stuo pactostaeta virgamentatio solui debeat , sutis ex Hin dictis manifestum esse arbitror ealia eniis est inueniendi, O ratiocinandi ratio, qua utitur oratoria facultas, ab illa , qua vintur dialectica quod ad ratiocinationem a tinet , plenius dicetur, cum de iudicio inferius disputatitur. Quo autem modo, ultima ratio diluenda sit, ' istima positione constat . Quod se intemdum rhetores dicunt inuentionem non esse ita animissam, tunc comparant eam cum eloc tione , quae magis ex arte pende s cum ad Dc Dinueniendum quaedam vis a natura tritura , in Oratore desideretur . . -
348쪽
dispositio sit rhetoricae pars, Disputatio IIIL F
v o v I A u eiusdem artificis esse videtur ea res disponere, ac suis idoneis locis accommodare ;qui eas inuenit: hinc est,νt V,qui . rhetoricae inuentionesubtrahunt, i dem dispositionem quoque detrahant, atque detrahere debeant: ac proinde hui, tractandae dissutationis occasionem praebent. Et Ni eo rum sententiam aliquam probabilitatis speciem habere demonstrem, aliquibus argumentis eam
mrimum, dispositio nihil aliud esse iidetur,.
quam recta tractandi ratio, secundum quam omnia quae dici, cc doceri debent, pro rerum natura, aut audientium captu, di ponuntur: at agere de methodo, quod sane negaret nemo, ad
Dialecticum pertinet ἰγῖppe qri docet quo pGcto de quavis re disserendum sit: quare agere de dispositione non erit rhetoris, nec d positis
IDeinde nulli Rhetores la suis scripti, de hae parte Tuicquam priuatescribunt , is patet, si meliores dicendi magistros constulas; ivter quos Quinctilianis, putauit d positionem arte tradi Lib. f.' sio osse di igitur non erit eloquentia artificis
349쪽
pars. Huc accedit, quod expositores orationum Ciceronis. Saepe dicunt,dum earum dispositionem inquirunt, partes non esse ex arte distribi
has, seu a casu,vel pro dicentis arbitrio positas; ct interdum dispositionem esse naturalem. Praeterea, distositio quattuor potissimum
partibus continetur, exorssirinarrauione,confirmatione, peroratione: at exordium opero Lybro 3 ratio ex Aristotele,cum ad animos comm0uen'δης ' dos referantur , non sunt orationis partes, sed quas accessiones quaedam,de quibus nihil est ne-icesse praescribere narratio Nero ct confirmatio dialectica dispositione continentur; quae, Ni n BxR--Tullius scripsit,rem uniuersam in partes dimstribuere, latentem explicare, obscuram eaplanare,ambiguamque probare docet: igitur. Fostremo, disponere atque ordinare es mu .nus ientis, Ni Thilosephi docent: nou pol δ ' rit igitur illa facultis, quae rationem dis oneum di aperit essee eloquentiaepars ; cum eloquentia, Dispu. . non sitsapientia, mi primo libro a nobis decretum fuit. Atque his, allisque similibus rationibus , di'ositionem nihil ad rhetoricam pert nere, persuaderi posset, ij Quod ad opiniones attinet, ita ijdem,qui di-
350쪽
Aiuentionem , etiam dippositionem tribuunt. Traeterea, quidam, in quibra Fabius esse vid tum, Uirmant hanc partem non posse arte tr dis abj vero,inter quos Rodolphus, contra βω- trunt. Quid autem de Niraque dissicultate sentiendum sit, nos fundamentis quibAsdam ct positioniblis, a periemus., Primum fundamentum: haec parribis potissimum nominibus vocari solet; collocatio, di spositio , distributio, methodus, ordo: Graeci, πὰξώ, ct οικω Δαν, id est,orrirnationem, dispensationem, orant: Solet etiam haec pars va rijs modis definiri. Auctor Herennianres hoc Lib. i.
modo eam describite Di*ositio est ordo, O distributio rerum, quae demonstrat, quid, quibus in locis sit collocandum. Item, Distributio es Lib. .
per quam illa, qua inuenimus, in ordinem redi gimus, Ni certo quodque loco pronuntietur. M. Tullius libro primo de inuentione bocpacto. Est rerum inuentarum in ordinem distributio. FM Lib . . lius hac ratione: Est utilis rerum, acparmum ςΗ- .
in locos Histributio. Item, est rerum quam optimo ordine collocatio. Quod si velles eam descri here mi est vis quaedam osses ita dicere. Dispositio est facultas, qua quae dicenda siunt pro rei, i 'aut caul coditione, prius, aut posterius idonee adpersuadenta collocatur.Vel hoc modo:Di'ostio es inuentara rerum, pro ipsam, audit