장음표시 사용
371쪽
conformare ac perpolire potest. Secundum fundamentum, in quo elocutionis partes nobis ea plicandae sunt. Elocutionis duaesu,t species, altera es elocutio poetica,a tera oratoria,quae quantum interse distentiatio dicetur loco , nunc poetica relicta , de oratoria dicemus.Oratoriae igitur elocutionis,ut ex eius Aricli. 3. finitione colligi pol es , duae sunt partes: ait
Rhe. ς i. ra quaesententiaram lumina ct moment ali Li. de arsera, qza Nerborum ornamenta continet. Vnde
xv pQςx, non placent ij , qui elocutionem in sola verbo-rhm conformatione positam esse arbitrantur:
cum bene dicere,quod idem est,quod eloqui, si optimissententijs , lectissimisq; verbis dicere
Quinct. perborum autem elocutio spectatur,aut in sin- i.3- ς-λ- gulis,sime simplicibua Nerbis,aut in coniundris. In orat. Hanc diuisionem tradidit M. Tulliri cum ita scripsit : Ornatus autem Nerborum duplex , Ῥηin simplicium , alter collocatortim. Et ripartitionibus duo genera eloquendi facit; quorum alterhm in simplicibus verbis, alterum in coniunctis est : simplicia inuenienda sunt , comiuncta Nero collocanda. Rursus ex eodem iis. - dem in locis . elocutio , partim est inproprijs,she Utatis, ct natiuis Nerbis, partim is r pertis: ita Ni Nerborum altera set natura,trsectatione altera; Ni sunt Nerba troislata , ct imnouata. Ideo in partitionibuου it ascribit: Vnum est igi-
372쪽
est igitur eloquendi genus sua thonterasam: ad
rerum Nersum atque mutatum. Sed de bis copiosius, cum de elocutione priuatim agemus. Fotest etia diuidi elocutio penes tria dicendige Ge. li. I. nera; quae sunt, sublime, hi mile, atque medio- ο*c. incre ,sine aequabile ac temperatum. Atqui Hem p ς
mogenes octo ideas, siue formau elocutionis ferit,de quibus integram conficiemua suo loco tractationem. Denique, Herennianus auctor, in. . dixit elocutionem constare ex tribus,elegantia, quae facit puram ct apertam orationem: compositione,quae faxit oes orationis partes aequabiliter perpolitas: ct dignitate, quae orationem varietate distinguit. Tertium Dudam tum, in quo elocutionis necessitatem aperiam. Quamuis ergo adpem suadendi , primum ac praecipui locum ra-- tio ipsa obtineat, quippe quae ipsa per se eorum, qui audiunt animos ad assentiendum ijs,quae dicuntur, inducit, quodam modo trabit; idque speciatim apud Niros doctos, qui rationum momenta percipiunt; tamen, cumsicca,ieiuna, ct spinosa oratio, etiam si neruosa,atque lacertosset, non ita in aures insuat, nec tam libenter, atque oratio perpolita, mens, ct concinna, Iraesertim a populo, apud quem oratoripoli Fmum dicendam est,excipiatur;hinc sit,ut etiamc merborura ornatus in oratione populari a D
373쪽
beri soleat, ac debeat. Vt enim cibi nulliis condimentis adhibitis , facile ab iis qui sint fame enecti sumuntur , ac gustantur ;sed mul- to facilius , se bene O laute conditi proponantur , cum maiorem vim ad alliciendum ,
atque ad assiciendum habeant; ita oratio, lauta, ct quasi fisibin condita , libentius auditur, a qua non solum ratio ipsa , sed etiam rationis sensus, hoc est human, assc commouetur , ac trabitur. Itaque, licet ornatus
solus, ex se, non faciat fidem; tamen, se ra- tionibus adhibeatur, eas longe plausibiliores , O ad persuadendum aptiores reddit 'Hanc doctrinam non obscure nos docuit Aristot Cap. I. les libro tertio de arte dicendi, πbi cum elocutionem sero prodiis in lucem, ct rem esse leuem dixisset, adiecit haec verba: Sed tamen,cum Rhetorica,eiusq; prsceptio ad opinione spectet.i ad opinionem gignendam referatur, non quod re test habeat. i.non quod elocutio ex sua natura adhibenda sit ; sed quia necessarium κimirum propter auditores ipsos no est neglige dum,id quod de elocutione prscipitur. Eodglisco,paulo infra,cum dixisset omnia alia preter
demonstratione sesuperuacanea,addidit: Verum in multum valent,pronuntiatio nimiru Oactio, ut dictum est,propter auditorumprauit tem.i.quia non omnes sutit ita assecti, Ni nudas
374쪽
inornatas rationes, Et firmissimas, libenter audiant;aut eis sese constringi nant.Ex quibus intestigi potielocutionem, si rem ipsum nudam.i. - solam dem,et probationem spectemus, east st-dem non facere: at Nero ratione auditorum,qsii
ornata oratione asciuntur nultu ad persuadenda coferre.His ita notatis statuo has positiones. - Trima positio: Elocutio est pars rhetorices: Tatet hsc positio. primhm ex coi sentetia eoru, qui de hac artocri erunt; cum nemo Nnquam extiterit, qui hanc partem huic arti ademerit. Deinde,ea est alicuius artis piars,qua sublata,tota ars destruitur:at remota elocutione at oratore non remanet rhetorica gitur. Postea,de elocutione possunt tradi praecepta,ac etia traduntur,et nulla alia ars p ter rhetoricam id prositetur: itur. Quod si dicas et poeticam agere de elocurione,id.nihil est,qm elocutio oratoria, Ni Li. 3.e. I.
Artoteles scripsi multum a poetica distat. Secunda positio: Elocutio non est extrameaia rhetorica, sed est ei maxime intima ct cognata. Patet hyc positio in primis ex eo,quod haec ars per elocritionempotissmum distinguitur ab alijs artibus, qus insermone Ner aritur: veluti a Gramatic et dialectica distinctio aut non sit, nisi per ea que sunt rei maxime propria.Deinde, quoniam ab hac parte haec faculto nomen suu Cie. in accepitu non enim is, qui hanc artem prositatur Orat. R 3 inuen-
375쪽
umentor, non compositor, aut actor ,sed Rhe tori ct eloquens ab eloquendo dictus est. Huc In orat. etiam facit,quod Cicero aliquando dixit; Elocutionem totam esse artis.
Tertia postio: Falpum est Aristotelem existimasse elocutionem non esse eloquentis parviem, aut se est, esse parui faciendam. Hoc d, aerim contra quosdam, aut aliter ae eius semieritissentiunt, quibuscum adluando hac de re acriter disserui. Nam ,si Arctoteles parui faciendam esse existimasset , quid de ea tam accurate, dingenterqueseripsisset, Noecit In
tertio enim libro de arte dicendi per multa ca-- , pila ipsos elocutionis fontes aperuit , unde omnes posteriores Scriptores omnia fere ex hauserunt. Quod interdum non multum elocutioni tribuere visus est ; id fecit, ut eos Scri- . r .a ptores in inuidiam adduceret,qui nihil de enthymematis oe rationibus inueniendis praecipi
brat , nec viam aperibant , qua ratione, qua
in disputatione veniunt, cile probaret, ac com. firmari quean se olum de ornamentis orat rijs , de mouendis assectibus scribebant, ac praecepta dabant. Quarta positio: Elocutio non tonsistis ins
merborum ornatu. Es haec positio contra eos, qui tunc eloquentiam se adeptos esse credant, cum lingua latina nitorem, verborum' - elegatia
376쪽
elega istiamfuerint consecuti, atq; in hoc uiuum potissime incumbendum esse putant. Confirmat hanc positionem priore loco, isto elocu-.tionis definitio, quam supra attulimus: in qua
dicitur , esse sententiarum o verborum a incommodationem. Deinde haec luculenta M.Tul Libro 3 . ius testimonia. . paratu, opus est, ct rebus V μ' exquisitis Nndique , ct collectis, accersitis, er comportatis, quaesoquuntur. Et paulo infra e Omatur igitur oratio genere primum, O quasi colore qxodam , ct succo siuo: nam, ut grauis , Ni suauis, Ni erudita sit, O qua se quantur . IVon multo inferius. Quare ut an-τe dixi, primum olua rerum ac siententiarum
paranda est , qua de parte dixit.Antonius; bscformanda stylo ipso, O genere orationis; iLuuminanda Nerbi varianda sententiss. Et se mone primo de Oratore , Etenim, ait, ex rorum cognitione efforestat , O redundet oratio : quae , nisi subest res ab oratore per c ptia , ct cognita, inanem quandam habet elocutionem , O pene puerilem. Eodem litro, Quid est enim, ait Crassus,tam furiosum,quam merborum, vel optimorum, atque ornati rum sonitus Hanis, nulla subiecta sententia, necscientiae Huc etiam faciunt haecnaui Libs mma Fabi' verba. 2Von ideo tamen sola est agenta P V M''da cura Nerborum. Occurram enim necesse
377쪽
γ eluti in Nestibulo protinus apprehensis ris hanc confessionem meam, resistam , js qui omissa rerum squi neruisenni in caussis dilige tia, quodam inani circa vocesstudio senescunt ridque faciunt gratia decoris: quod es in dicem do mea quidem opinione pulcherrimum , sed cum sequitur, non cum assectatur. Corpora sana, ct integri sanguinis, ct exercitatione firmata,ex iisdem his speciem accipiunt,ex quibus vires namque o colorata, O adfriιIa, O lacertis expressa sunt: sed eadem si quis Ῥu sa atque fucata muliebriter comat, foedissima sint ipso forma labore. Et Nulti s concessus atque magnificus addit hominibus , ut Grsco
Ῥersu testatum est,auctoritatem: at muliebris, O luxuriosus, non corpus exornat ,sed detegat Cicli.3. mentem.Similiter illa translucida est Nersicolor dς Oxy. crimrundam elocutio, res ipsas effoeminat, qμα illo verborum habitu vestiuntur. Curam ergo verboram, rerum volo essesolicitudinem . Em rant igitur, qui eloquentiam in clamore, verborem cursu positam tabe putant. Quincta positio: Eloquendi ratio, siue ars, non fuit obstruata a principio, sed post lo
Libro 3. ga tempora reperta es Ita docet Arin ς-P- - teles loco supra citato. Idem M. Tultius in Bruto, quo in hoc ita scripsit: Ante Periclemcr Thucydidem, qui nov. nascentibus Athe nita
378쪽
vis, sed iam adultis fuerunt, litera nulla es ,
quae quidem ornatum Nilum habeat,storato ris esse νideatur.
Ultima positio: Elocutio aevidi ac definiri potest, Ni nossupra in secundo fundamento focimus . Atque ex his, quae explicata, ct posita sunt , facile rationes in contrarium allatas dissolvems .
Ad primam, patet ex his quae diximus,dum riso telis locum exposuimus , eiusq; mentem
Ad secundam, haec ratio solum probat et cutionem debere esse moderatam,quod libenter concedimus. Si itaque conuenienter Gornetur oratio, non displice sed auditoremflummopere delectat, ac detinet. Ad tertiam, elocutio, qua est eloquentia pars, non est illa ornatus, qui est in oratione, sed est facultas quaedam tu animo, per qua orationem Gonnare, ac perpolire possumus: qua facultate qui caret, eloquentiam pem Elam habere minime potest. Psibit itaque ramisi a concludit. Quartam rationem eodem fere modo sola res; sed priuatim re pondendo dicerem, elocutionem non solam in verborum ornamentis, sed
etiam in sententiarum ponderibus sitam esse rsupra docuimus. Quinctam
379쪽
. cuinctam rationem nihil concludere patet ex ijs,qua in tertio fundamento diximus. Neque quod sexto loco obiicitur,urgeticum illa Fabi' descriptio, non sit ad elocutionis naturam exprimendam accommodata .
Postrema ratio solum probat quibusdam in locis, non esse opus elocutione ,sed uniuerse loquendo nihil concludit, cum Orator non latum insenatu, apud docyos viros dicat,sed etiam apud populum, qui non solumententiarum momentis, sed etiam verborum elegantia permori
An memoria sit rhetoricae pars, Disputatio VI.
Vo NaAM Inter antiquos , Onouos dicendi magistros non nulli existimarunt memoriam no e sese inter eloquentia partes rep
nendam; propterea proposita d, sputatio nullo pacto a nobis p tereunda fuit rcumpraesertim eorum opinio quibusdam fulciri rationibus possi: quaesunt fere istae. Prim memoria es vis atque facultas quς-dam naturalis,que et se quo modo iuuaripotest: tamen nonpraeceptis,sed Uu exercitationes ut ipsa experientia docet: quaFessi nullispraeca.
380쪽
ptis continetur,ad nullam pertinebit artemo nullius artis erit particulae eam omnes artes quibustam contineantur praeceptis. Et hinc est, quod nec Aristoteles, nec Hermogenes,nec multi ali, rhetoricae Scriptores de memoria quicquam prae perunt Secunda, memoria, Trectio auctore, propria Libro Les Iuri peritorum ; quorumscientia cum sit fu de Ora. se lateque dispersa, maxima memorandi vim requirit: non igitur eam Oratoribus tribuere debemus. Hμc facit, quod apud eundem legi tur : Quandoquidem de memoria, nihil est hoc sti ora.
loco dicendum, qua communis est multarum artium. Cum ergo Cicero Oratoremperfectum
describens,nihil de memoria praecipiend- esse
dicat , ct cum sit aliarum artium commuinis , non erit unius artis propria. Tertia, illa censentur partes eloquentiae, quς ad eius finem consequendum morme confer ut usupra docuimus: atqui memoria, ut certu Due .
est, nihil iuvat persuasiovem, cumsolum conti- 'neat, qua adper dendum faciunt, sicuti panopsia, quae ad pugnandum, ct penus, qua ad vitam tuendam sunt necessaria r a partibus lasetur eloquentiae excludenda erit. Postrema ratio, memoria, ut qui de ea at
quid scripserunt, centiconat ex locis ct ima-onibus: hac aut furit νaria, ct confusa,qua prius