장음표시 사용
391쪽
aliquid incommodi illa locorum o imaginam inuentio ac constitutio habere videatur ; t men,Ῥbi semel res memoriae tradendae, colloc tae fuerunt, diutius haerent, atque facilius o currunt. . Atque de hac rhetoricae parte haec
dacta sufficiant An pronuntiatio sit R hetoricae pars, Disputatio VII.
X quinque pretibus, quas eloquentiae triluendas esse dixi-mra , quattuor hactenus dii genter eraminavimus: restat Usetur , ut de quincta dissutare avgrediamur . Et quoniam non defuerunt, qui . hanc partem rhetoricae negarunt, nec desunt argumenta, quibra eorum opinio aliquo m-cto confirmari possit , ideo rem hanc in du- bium reuocauimus. Quoi autem pronunti tio non sit rhetoricae pars his rationibus d 1 mostratur. Lib. 3. GPrimum, auctoritate .Aristotelis, qui de cap. I. pronuntiatione Nerba faciens, dixit, esse rem , parum bonestam: non esse artificiosam , ese seque quandam naturalem aptitudinem 2 a de etiam , quod nubit de ea praecepit, quoε etiam
392쪽
. inium quidam a* Scriptores fecerunt, ii r. VK ieinde , optima pronPntiandi forma ea e fet se putatur , ac re Nera est, Mi in pronun- tiando naturam sequamur. sam , ita Ni Wonuntiatio sit familiaris , est a communi lo-- quendi Ua minime aliena: atqui de his , quae i. a. natura habentur, oe vi naturae esseciuntur, , nulla dantur praecepta, nec enim quispiam est, . qui Nilo indigeat praecepto ad videndum, senclatiendum , . . gustandi r nulla igitur tot i . rit esse de actione praeceptio. , -- Traeterea , esto de ea aliqua pose esse prae- 'λ , c ta e tamen ista non a rhetorica, sed ab am i te histrionica petenda erunt: quae in hoc Nno - praecipue est occupata , ut recte pronuntiet, ct let agat. Ideo M. Tullius in Oratore Nocem tra- Libro r. . goedorum L ct rasus peneshmmorum actoram de Ov.'requirebat: ct alibi, totam hanc artem asi mcis petendam esse docuit: igitur. Postremo,agendi ct pronuntiandi ratio,non ibid. scrimis, sed actione, O locutione demons da . .
est: ergo de ea nulla praecepta saltem scriptis, dari queunt; nec enim quispia verbis ea prim
l ret, vocis mutationes , edi totius corporis, vultus pro rerum varietate gestu . ,
Quod ad opiniones attinet, Thrasymachus, Liby.i referente Fabio, existimauit pronuntiationem ς δῖ non esse eloquenti partem, ob eam caussa i ,
393쪽
quod potius ad naturam, quam ad artem pem tineat. Verum, communis rhetorum opinio cout sentit: quae profecto retinenda est: ad cuius explicationem quaedam fundamenta nobis p nenda sunt. De bae Frimumfundamentum: haec rhetoricaepars p r agit solet appellari communi usu, pronuntiatio, o actio: illud nomen , a voce, hoc Nero a motu Althoi 'o gestu corporis sumptum esse videtur: Cic ad Her. ro, aliquando, quasi sermonem, alias quandaminin 3 - corporis eloquentiam appellat: ct ideo nomi-T φῖςδ' ne elocutionis, de qua supra Vrm, , intem Ludovi. sem hanc etiam partcm complectitur. Gr
Granar. ci, προφοριαν, ct υ -κρισιν nominant: quam aulib.vit. ctor ad Herennium hac ratione finiuit. Tro-Linh ηhntiatio est Nocis vult ';- gestus moderatis chmῬenustate. Ait hicauctor pronatiationcm esse moderationem , hoc est temperatioηε , Aste. in θ πt incensus loquitur, modificationem vi Lbuuc lo tus, vocis , ct gestus, quia in his tribus poti ςVm nnuem pronuntiatio spectatur: adiit, cum Nenu Ah oh state,hoc cs,ea ponente Antonio, cum decoro, Mane. dignitate gratia, ac Nenere, unde Nenustas dia Libro i. s. Est autem Nenustas ex Cicerone illaphlC E e. chritudo, qua mulierem decet: dignitas vero, rahe. qV re homi ni co gruit: vel dicit cum venust . 1latur. te, Ni alij ea ponunt, ut oratoriam actionem a
394쪽
esse venusta ct decora Nocis moderatio ,r numc sit lenis, nunc aspera, Uinc suauis: ct multus, tristis , nunc Merua ,- - - : oeges, ,siilicet manuum capitis, t Q liris corporis motus, qui debent esse voci σrebus accommodati. M. Tulli, hoc pactor I Es ex rerum Nerborum dignitate, π0cis Lib.i de corporis moderatio . Moderatio itaque Inue Nocis corporis, id est aerimnis debet esse pro rerum,' ac Nerborum conditione, usia licet alia Noce , gestuque , magna , alia hu- milia, alio ista, alio moesta dicenda, primenda sinit. Huc faciunt baec Horatiana ti .
Vt ridentibus arrident: ita fientibus adsunt x
Humani vultus: si vis me flere , dolem dum est Primum ipsi tibi: tunc tua me insortunia
Neque enim fieri potest, ut doleat is; qui ase Cie. st. dit, Ni oderit , Ni inuideat, vs pertimessat det Ox x. , aliquid , ut ad fetum misericordiamque deducatur , nisi omnes ij motus , quos ora ' tor adhibere volet iudici, in ipso oratore iam pre s esse , atque iniusti videbuntur. V rum , de pronuntiationis actionis ratione plura alibi a nobis dicenda sunt . Nunc aliiqua de eius
395쪽
- de eius partibus ac θeciebus dicamus. ' , Secundum fundamentum e pronunia tionis partes varie solent explicari; nam alij plu-Mar.Vici res , alij pauciores faciunt. Aliqui totam pronunciandi rationem in Nocem oe corpuNCie.li. t. diuidunti, iuxta definitionem M. Tulli, pauctode orati ante adlatam: corporis Nero actionem, in motum membrorum, O in vultum subdiuidunt. Streb. in tres partes faciunt ς diuidentes eam iu uis ' Vultum, fonum , O gestum .. Vultus est qui- dum habitus oris, qui animi assectum prodit. . Sonus, est, qui aeris percussione νarijs inser . mentis oris facta, eliditur. Gestus , est lo- . calis membrorum corporis motus..His itaq; tribus rebus animus sese declaras . Sunt entissa in homine veluti in cythara nerui , qui ita sonant, ut tacti fuerinto quo sit, ut omnis, actio si animo tanquam a quodam fonte pro- fuat: qui H νarie est affectus, ita varie sese streKF manifestato Al' , quattuor in pronuntiatio- - ς φῆ ne θectanda esse dicunt, vocem, spiritum, totius cor oris gestum , O linguae motum o Vox auribus incidit, spiritus elidit Nocem , corporis gestus in oculum cadit, lingua Nemba conformat. Tu Nero pises hanc partem primum diuidere in vocem, oe motum e Vocem luata tres accentus subdiuideres in ela-ἔam , seu erectam : in grauem , seu depres
396쪽
. sum: ct in medii- ,seu circumferam. Item, Cie. li. y. diuideres penes quailitatem , ct quaintitatem dς Qx L
νnde Naria oriuntur Nocum genera. Leneae
quod leni Noce pronunciandum est Dulcia linquimus arua. Alterum, quod aspera: Dic: mihi Dameta,.cuium pecus' Contractum, quod spiritu breui, contracto pronunciatur : Mene mutire neses e Dufusum e Tanta rmolis erat Romanam condere gentem. Contineris , Nno spiritu proferendum. Asperi compositis mitescent secula bestis . Interc, sum ;, b Corydon , Corycian , quae te dementia cepit ' Attenuatum,gracili voce pronun- . tiandum. Aliud Nero in latum ct turgidum . si ego quae diuum incedo regina, , ct . Possunt etiam vocis genera diuidi pro diuem Lib. .d. fitate asse monum animi Ira , Nocem acu- orax tam, incitatam, Ocrebro incidentem requi rit. Metus, demissam, haesitantem , abi ita ...ctam, oe intercisam. Voluptiis, effusam , solutam, lenem, hilarem, ac remissam . Mor . . lesia , ct commiseratio , grauem, non ν riam, sed Nno modo . compressam . Itaque tot debent esse vocis mutationes , quot ani-
moram: quo fit , 'r Nox mutanda sit , ad ..cmorem , odium, beneuol tiarii, spem, tia morem, cupiditatem, aegritudinem , titiam, ericordiam, acerbitatem , ct adalms Ani-
397쪽
les animi commotiones. Motus subdiuidituris gestum, atque vultum. GesuN est aptus motuis corporis, o membrorum, partium eius, Nicapitis , frontis, oculorum, oris, ceruicis an rum, brachiorum, manuum, digitorum, ργ' ctoris, ac pedum . Vultus est in sanguine, ctoris habitu quodam, qui animi motus prodit: In Oxm qui , 't Cicero ait, in actione, post vocem, dominatur . Hoc,ait Quinctilianus ,supplices, minaces, biodi, tristes, bilare erecti,fummiisq; sumus. In vultu duo probantur, dignita idest male a quaedain, ct venusto, hoc est et examtia, quae ectatori placet. In eodem. Nultu ,
duo notantur Nitia, Nultuosum nimirum, O ineptum. Vultuosum, non triste, ut quidam interpretantur , cum vultus tristis saepe deceat ; sed rimis Nariatum, atque mutat . Victor. Nam, aucrore et digidio, nomina in , Ura, hin Π Ο mium , O praeter modum Briscant : I eptum , quod, aut personae, aut rei, aut tem Viae pori, aut loco non est accommodatum: In Quinct. Ῥultu me in ore plurimum valent, ac do ι- otii '' nantur oculi, qui sunt praecipui animi indices. Tropterea Roscius cognomento, comoedus, a populo Romano ἰ cum personatus agebat, uouaudiebatur libenter, quod persona oculorum motus,ct totiin oris gestum impediret. Atque
'hac de partibus pronuntiatioriis: nunc des'
398쪽
ciebus. Tronuntiatio, siue actio primum distiiri potest in duas species s nam altera est actionaturessis, aptitudo nimirum illa, quae babetur . a vatura ad animi suisens idonee exprimenda rastera a tisiciosa, quae praeceptis quibusdam, ac exercitatione acquiritur. Rursus alia est attio histrionica,qua actores poematum ututur: alia oratoria, qua Oratores: quae duo actionum g 'nera quantum inter se dissent, paullo post pluribus explicabo. Atque de hoc fundamento satis. . Tertium fundamentum: Olim antiqui poetae ubis a se compositauin theatris recitare fi leba ut, ut is ristoteles scripsit, ct ex Plutam Libro s.cbo in vita Solonis, discitur. Quod etiam rhet. c. i. Venusinus 'Poeta, hoc carmine, aperte in- In poetidicavit Qtiae canerent, agerentque peruncti fodi
Post hunc personae. Quare , illis temporibus actio commmnis erat , tum eloquentiae, tu poetica: O tam poeta , quam Oratores in actione ad inimos comm uendos, mores exprimendos sese exercebant: O ad animis sensa melius explicanda modum quendam in voce, gestu, motuque corporis adhibeboent. Postea vero quam poetae agere de serunt, O sua poemata es s recitanda re
riderunt; omnis pronuntiandi ars ab histri
399쪽
nibus ct comsis fere occupata fuit; ct cy- ipferea aliqui rhetoricae Scriptores de actio- , Libro c. ne nihil f ibere voluerunt. Ideo Cicero ali-dς O R qisando dixit 'Legendi sunt poetae et cogno'scenda histrionica. Nec propterea existimare debemus Oratorem hac parte fuisse spoliatum, cum in eius possessiqne semper pers uerauerit. Neque absurdum videri debet, sartes omnino divorsae, ut sunt histrionica , Ooratoria in hac communi facultate conue- niant ; cum id in alijs etiam artibus videre liceat. Nam limare, ct perpolire fabro fer-
.r rario , cstitoribus , ac aurificibus commune
es: sicuti secare,' dolare, fabris tignari G. cor statu rijs. Et quoniam dissimilium artium dissimiles sunt sines; hinc fit, ut facul a
iustes pluribus artibus com unes, sint etiam inter se dis miles r Siquidem alia est secandi, O p liendi ratio in marmore , alia in ligno, qui 'ius colligitur , non propterea , quod agendi ar uti sonum ab histrionibus occupata fuit, a Rhetorum bcbolis omnino disce fysse: quoniam cadem facultas'ad Niramque' crtem pertinere potest ; cam utriusque alia , arque alia sit agendi ratio; ut sequentifundamento plane ea licabo ' Quartum fundamentum : inter actione
400쪽
scrimima adnotare possumus': primum, actio 3 scenica Neritatem imitas ur , oratoria Nero, ipsam Neritatem suscipit . Hiistriones enim non dolent, sed dolorem simulant non mia
serentur', sed se misereri fingunt: nullo deni
que mero animi motu commouentur, sed com- moueri fidentur . Oratores Nere agrent,
ct ex animo cosdem ipsi motui suscipiunt , Libro;
quos in aliorum animis excitare volunt VNt He Ora. ciet dicant, quae ipsi sentiunt, quae excogitarunt, ndin quae alij. Lege Ciceronis in or I. . 7Itore luculentum loci , qui ita balet. Nec . mero miseratione solum mons iudicum permovenda est , O quae sequuntur. Hoc dia scirimen colligitur ex sermone tertio de Ora tore , ubi ita scribitur. Hec eo dico pluribus, quod genus hoc totum oratores, quisunt Nem talis ipsius actores , reliquerunt; imitatores veritatis hi striones occupauerimi . Aisne dubio in omni revincit imitationem verse , . Deinde, comedorum actio tota ad auditorum Noluptatem refertur, illud Nnu spectat, Ni auditorem delecitet: oratorum vero ad mo- ς tus Narios in animis auditor gignendos,et ad persuadendum . Non enim caussas dicit orator, Libro a. ut ridiculus Ῥideatur ,sed utprosiciat aliquid: dς Do Tolea actio mimica, Noce,ctgestu, motu corporis, O membrorum longe diuersa ostis