Tabulae rhetoricae Cypriani Soarii, sacerdotis e Societate Iesu quibus accesserunt duo libri De arte dicendi in quorum vno de rhetoricae natura, & caussis, in altero vero de partibus copiose accurateque disputatur. Auctore Ludouico Carbone a Costacia

91쪽

Summissius tamen, quam illud, de quo dic - Genus t tur, amplissimum. timperau Huic omnia dicendi orna meta conueniunt, tum plurimumq est in hac oratione suauitatis. - l In hoc,verborum cadut lumina omnia, mul-l ta etiam sententiatum isi In hoc genere netuorum vel minimum, se vitain autem est', vel plurimum. c Vim habet vel maxima: modo enim perfrin-Genus simodo irrepit in sensius,&α amplum, Hic orator defunctos excitabit, patriam I leolo quentem faciet,aliquem alloquetur, &cisum. Hic amplificationibus extollet orationem, Mi vi mpellationum quoque eriget, & per UmneS L affectus tractabit. s. His tribus ge- Vt res exigit. et neribus utetur o Q Ne pro caussa modo, trator. LSed pro partibus caussa Huius triparti- Ad caussas tenues, vi est caussatae varietatis mode i pro Cecinna; summissum genus a

rator, magni debet i commodabit: esse iudici j, ut pos in Ad graues , qualis est Rabiri j. v sit quocunq; mo- hemens: do caussa postu- l Ad mediocres, ut est caussa prolat, dicere. lege Manilia temperatum:

Conciliadii,

mediocre 3 .

In ea i Docendu , ldε δυ & probandu, i Est enim oratio i subtile,&enu , eloquentis

ne,ad Eleatum, proprium. Ad mouendii, graue ad- hi heri debet. Parua summi L. se γModica tempe

rates

Magna grauiis ter dicere. Quae

92쪽

Variandu Quae dicitiquar audit, cum non eadem sit c es etiam di i iusque auctoritas, fortuna, & nomen. eredigenus t Pro ratione locorum ac temporum . pro ratione I In omnibus et rebus videdum est, quatenus: persona & magis offendit nimium, quam parum. l Vnde sit eloquentiae fundamentum, sicuti dec aliarum rerum, sapientia is

De Memoria. Cap. L ILME MORI AE inuentor di Simonides, qui obtrita conuiuaru corpora,ex loco,qui quisque esset, discrevit. Quo facto notatum est, memoriam signatis animo se dibus iuuari. Quod etiam quisque seo experimento credere pote quia cum in loca post tempus redimus, reminiscimur eorum, quae ibi facta sunt An memoria sit eloquentia parsis Cap. LIII.

LICET memoria sit eloquetiar cu alijs artibus eois: tamen artificiosa memoria oratoriae pars existimatur. Nesciretur enim quanta vis eius esset, nisi in hoc lumen orandi vim extulisset. Non enim *lum rerum, sed et verborum ordine pra . stat,& propemodu infinita complectitur,ut potins audie di patientia, quam memoriae fides deficiat. α' Non immerito igitur thesaurus.eloquentiae dicitur. De artificio memoria. Cap. LIIII M E M o R I AE artificium a veteri-FLocis, labus traditum, constat Imaginibus. Loca multa animo capiat spatiosa- Qui voluthae t Multa varietate signata , explicata ingenij partem l modicis internallis. excolere, de locjs I Vt aedium fere magnarum,aut alte-

haec observent: rius artificij :l Quae sunt diligeter animo a s e

93쪽

Tum quae suerint scripta, vel cogita, ta his locis sunt commedanda, signis,quq eorum memoriam excitet notata-

Loca qua sumpseris egregiet commoduerq; notare oportebit, ut perpe- tuo hqrere possint. Quae fuerint scripta, vel cogitata, locis commendanda sunt, signis, quae eorum memoriam

excitent notat .

Imagines dictis locis ordine sunt collocadae. Cum memoria repetenda fuerit, ab initio loca recensenda sunt; &quod cuique credidens

reposcendum iaNam ordo locorum, ordinem rerum conse uatr&res ipsas, imagines notant.

Vtendum est imaginibus aliquid agentibus,& acribus, insignitis, quae occurrere & celeriter percutere animum possint .. Quae imagines pro reium varietate subinde mutandae sunt, locis permanentibus. Ruid conferat memoria artificium. Cap. L V. P R o D a s et memoria artificiosa ad multa reru nomina audita per ordiqem repetenda , & ad res ordine diauersas complectendas. At ad singula perpetuae orationis verba perdiscenda,nia hil fere prodest: quia singulo tum verborum imagines memoriae mandare inutile est, & infinitum. Si longior oratio memoriae mandanda suerit, proderit per partes di lcere. Noli erit inutile aliq'as apponere notas, quarum recor

datio cxcitet memoriam.

iuuaint,iis aem,quiluis scripseris chartis,ediscere. Maxima tamen metitoriae ars est exeicitatio, & labor.

94쪽

LIBRI TERTII.

. Qualitu studio naturaq; valeat plo, ut Themistoclis,Mithridatis, memoria, multoru exS& Cyri constat. De Pronuntiatione is eius utilitare p. L VI. V et pronunciatio a voce, ita actio, a gestu dicitur. Quae una pars in dicendo dominatur. Sine qua summus orator esse in numero nullo potest εmediocris, hac instructus, summos saepe superauit Ut merito Demosthenes huic parti primas, secundas, α

tertias dederit.

Est etiam actio,quasi quaedam corporis eloquentia.

ures mouet i Pςr quos duos sensu, Est aut in C duas distri I aures buta par- Gestum, quites.sin Loculos

nis ad animum penetrat asinsectus. De Voce. Cap. LVII. V ocis mutationes totidem sunt, quot animorum,

qui maxime voce mouentur.

Vtcunq; ergo orator se affectum videri, dc animum audientis moueri volet, ita certum vocis admouebit sonum. Iracundia postulat vocis genus acutum, incitatum.cre bro incidens. Miseratio & moeror, flexibile,plenum, interruptum sse.

bili voce.

Metus, dentissiim, ii sitans, abiectum . Vis, contentum, veheniens, imminens, quadam incutatione grauitatis. Voluptas,effusum,lene,tenerit, hilaratum,ac remissum. Molestia, sine commiseratione, graue quiddam, & uno pressu, ac sono obductum. Ac quide vocis bonitas optada,sed tractatio in nobis est. Prius ergo orator, variabit, & mutabit, omneq; sonorii tum intendeus, tum remittens, prosequetur gradus. Nec

95쪽

assectibus,quasdam non ita magnas vocis mutationes adhibebit Na varietas, cum gratia pretbet,ac renouat aures, tum dicentem ipsa laboris mutatione reficit. De Gestu. Cap. LV III.

Vocet M subsequi debet gestus , & animo,simul cum

ea,parere.

Gestu sic utendum est, ut nihil in eo supersit.. Status erit.erectus ,&celsus. Rarus incessus,nec ita logus:excurso moderata,& rara. Nulla mollicia ceruicum; nullae argutiae digitorum. Trunco magis toto se orator moderabitur, & viriliti eterum flexione. Brachii porrecti me, in contentionibus a contractione, in remissis. . Pedis supplosione in contentionibus,aut incipiendis,aut finiendis. Sed in ore sunt omnia: in quo, dominatus, est oculorum: quoniam omnis actio est animi, di imago animi v uutus est, indices oculi Haec unica pars corporis,quot animi sunt motus,tot Ggnificationes re commutationes p0test efficere. No est oris species nimis imminada : ne, aut ad ineptia , aut ad prauitatem aliquam deferamur . oculorum igitur remissione, coniectu, hilaritate motus animor Lm significabimus apte chi genere ipso orationis. Est enim actio quasi sermo corporis, quo magis menti congrueus esὰ debet.

Finis Talidarum Libri Tenj .

96쪽

DE ARTE

DICENDI

LIBRI DUO:

In quorum)no de Rhetoricae natura mcaussis , in altero vero de partibus copiose accurateque di s utatur.

Auctore Ludovico Carbone a Costaciaro, Acad mico Parthenio,&Sacrae Theologiae in ALmo Gymnasio Perusino Olim pu- blico professore.

CVM PRIVILEGIO.

VENETIIS, M. D. LXXXIX.

Ex ossicina Damiani Zenarii.

98쪽

EQUITI DIGNISSIMO,

LUDOVICUS CARBO S. D.

R alia , qra docte sapienterque a M. Tullio pronuntiata fuisse legμjus, instrissime Eques, mihi . emper psecuit sententia , quam iis eis gantissimis Nerbis, nobis. scriptam reliquit. Pudeat ι . iteris Miderunt, vi nihil possint ex his, neque ad comminem assere ructum, ne que)un setium lucemque proferre . Et im, cum non nobis solis, mi est apud Platonem, nati mus, Ρd parentes, ct amici, O patria ortud nostri aliquammipartem ure.nagurae vendicet: V pr

99쪽

fem cum natura pugnare Udentur , quV, cum p sint, quae ipse didicerunt , cum aliis, Nebdocendo , vel scribendo communicare, nolunt. Hinc factum est, ut ab eo usque tempore , quo aliquos in

bonis sudiis progressus feci , non dubitauerim,e iam si , quoem parum in me , vel ingenii Net. doctri sit , optime. intelligam , aliquid in publicam utilitatem, literis committere. Propterea

his annis arduum opus , ct dignum in quod omnssing striae m ae neruos intenderem , conficientams scepi: in quo , quae ad diuin , literas recte intelligenda s ct ea plicandio sunt necessaria , Nigniti quinque libris, complexuu sum: quos in dies , quantum per alii, occupationes licet , polire a amplificare nitor. Cum ergo in hac susceptam teria superioribuu mensibus elaborarem , sacro que codices euoluerem, in omnibus fere diuinis fibris summum dicendi artificium, omnes inquam ad persuadendum locos y omnes tropos , omnes Ῥerborum sententiarum Mur, , amplificationes omnes , re denique quidquid es' apud bonos Scri tores artis , ese anrmadueTri : aes quam artem obseruandam , cum in meo opere non nihil admonere vellem, id ut facilius p starepossem , meliorum Rhetorum sirima , mίbi repetem da , ct diligenter legenda esse iudicaui. Opere timque ipso, quod prae manibu balebam posito, optimos quosque de .Arte dicendi Scriptores euola re cepi. Et, cum inter legendum, dicendi artem omnibur fudiosis maxime necessariam , noua qβω

100쪽

dum ratione, quae ab alijs dicta Dat in unxnta volumen colligendo , ct singula eodem fere modo , quo sua Philosophi explicare solent, examinando, ac iudicando, tradi posse viderim huius immensi psne laboris prouinciae suscipiendae me

tanta cupido incessit, vi rem meis viribus imparem, o a meis studijs alienam aggredi non dubitauerim : eo tamen consilio, ut quos in re profana posuissem labores, eos aliquando ad sacra studia referrem. Rem igitur omni animi contensione aggressus, paucorum mensium spatio , duodecim de Arte dicendi Ebros , rudi quadam ratione constaui, quos quotidie, magno cum labore atque industria, perpolire contendo. His autem diebus, dum in hac suscepta prouincia Nersabar, accidit, Excellentis . Eques, ut tecum primum se monem habuerim: cumque quid eo tempore mο- Iirer , de me quaesiimisses , me in praefato opere laborare , respondi: cujus omnem fere dispositionem, totamq; summam, a te rogato, tibi br nitor exposui. Tu, quae tua fuit humanitas, conatum consiliumque meum summopere proboli, atque ad institutum opus quamprimum perficiendum Nehementer animasti. Cum tua itaque Ῥω luntati obtemperare percuperem , Nideremque

ob rei magnitudinem atque difficultatem, non nisi post longo tempus totum integrum volumen in lucem dari posse; decreui cum in praesentia T . bHae Rhetoricae Opriani Soaris micti edendae ef

sent, duos suscepti operis libros , utcunque facios, . t 3 lapis