Caroli Scribani è Societate Iesu Antuerpia

71쪽

62 CAROLI SCRIBANI quid enim aquae impresseris, quod non elabatur, aut quod aetatem serat λ Neque melancholia fit, gatur:quod ubi fit quid sperari generosum potestῖNam quis nesciat inter elementa ignobilisIimam

este terram, quae melancholici humoris viva quaedam expresso est Sed neque tenuioris ac volatici cuiusdam sanguinis copia redundat: quod cum accidit, in nusquam Stis firma aut perennatura consilia mens agitur: ita videmus actem sanguini quodam modo collactaneum, leui vento momentoque in omnem rapi partem, nulloque satis stabili firmoque loco consistere. ac licet magno, non raro, in obuersantia ruat impetu, pari

prope quo ruit, frangitur, nisi solidioris elementi

mixtura aerea haec leuitas teperetur. Belgas proinde cum nobilissimae temperaturae videamuS,inqua, & probatissimus sanguis vitae principium ac quasi vehiculum dominetur, ic melancholia fluxum illius, innata sibi siccitate sistat reprimatque, & cholera animos addat, & permistum phlegma, tamquam suffuso frigore calorem temperet, quis de ingenio dubitabitλNon dissiteor interim cholericum contextum, calidum Zc siccum, scientiis accommodati sibmum, Ut in quo,& tenuior materia, & potentior Calor, nobiliores potentioresque si irituS generat; ac non nisii secundum in scientiis locum sanguineo tribui, calido nimirum & humido , tertium

72쪽

ANT PER PIA. 63 melancholico,frigido &sicco;quartum phlegm tico,cui hebetatior, minorque quam in melacholico calor est:omnium tamen ad quas voles scientias contextus ac temperies optima est, si cholera melancholiam habeat sectam, & sanguinis plurimum , & phlegmatis modicum: ut &aestus tamquam in suis retundatur frigida, & magnam optimorum spirituum materiam optimus pluri

musque sanguis sup'tat: & si quid in hoc flum

ris nimium , adnata sibi melancholia ariditate

exsuccidet.

Neque ignoro melancholicos & phlegmaticos reperiri, raro diuinoque quodam ingenio, &qui

cum reliquis de principatu Certent: at hoc euenire necessum est, e capitis alia diuersaque, a CO poris reliquo, temperie, Cum cerebrum, Uniuem saque capitis organa, a cholerico aut sanguineo

obsidentur humore: cui permista melancholia, quae cogitabundae ac sellicitae mentis parens est, magna solet ingenia promittere. Idem videmus in dissimili eventu: cum enim cholerici gracili plurimum & proceriore sint corpore, mediocri sanguinei,exili melancholici,pKgrandi phlegmatici: reperies hos exiles, melancholicos ingentes, prout quisque copiois diuiteque, aut paupere prognatus semine est. d si exemplis res firmanda; euocari in t stationem omnis retro potest memoria; illa nos

73쪽

66 CARO LI sCRIBANI docebit, ut non dubitem nostros cum primis OD be toto ingeniis Componere. Nam ut a Poetica exordiar,quis post Horatium, Lyrico clarior veri Torrentio; aut dignior monstrari digito praetereuntium, tamquam alter iam

Romana fidicen Lyra'

Ille mearum aliquando Grande decus columen rerum. ille dum fata sinerent, anima dimidium mea. Osequar limb cur non unus dies utramq; duxit ruinam 3 nam quae haec vita, cum partem huius animae&meliorem Parca rapuerit, anima dim, dians unamZquamquam quid queror raptum,qui Iam Daedaleo ocior Icaro

Visit gementis littora Bosthori, Syrteisi , Getulas canorus Ales, Hyperbore E campos. Quem Cottain, qui assimulat metum .Marsa cohortis, Dacus, ει illimi Norunt Geloni: quem peritus Distis Aer, Rhodanis potor. Ab sin t e rgo - inani funere naenia, Luctua turpes querimonia

cum ereptus licet terris, concessiisque caelo, monumentum post se reliquerit Belgis,orbique qua

patet, Omni aere perenniUS,

74쪽

ANT VER PIA. 6s Transeo ad omniscia scientia magnos;nec in uno, sed in omni litterario circo gladiatores nobiles. Erasmum,& Lipsium,& magnum, quem dixi, Torrentium quis ignorat Z audeo: quis, quibus componat, no in uno aliquo genere, sed in omni Quis Gompium Becanum in sterili fecundum materia 3 In magnis magna potuisse quis mirabi tur 3 in pingui fecundum enatum germen selo, quis laudabit 3 at inter tesqua&confragosa, sit,

tracto campo tenuisse Cursum,aut retulisse Uirem

Iam quanta in uno homine historiarum, linguarumque, Omniumque quae ubique sunt stienti, rum cognitio λ quanta in re prope nulla varietas tamquam si quis in musta, sermica, aut ape, in ampulla olearia,in orbiculo aut annuli pala,docto ingentique ludat volumine. Bene Torrentius magna complexus paucis:

Pristas sed artes ingenIPradiues, alma Pasiadis insinu

Ninrisus, crvis sub antris, Threicio meditata mali,

Et sacra Mositradita, dum pius, Struas ab asto tamquam Helicen mari, Das melamentu, ερο secundo Pervolitas Masallia cursu.

75쪽

66 CARO LI sCRIBANI Qui si materiam delegisset Calamo parem, quantus eXurgeret, quantumque dedisset portentum litteraritim'quamquam eo admirabilior, quo, uti dixi,in tam leui area, tam arcta, iam maligna terra, tam insiteta respondere labori, tantam erexerit molem : Vt non immerito quotquot amant litteras , obstupeant unum hominem in tam arenti colle, tam eXsuccido aC ardoribus emedublato , tanta protrusisse, frondes, flores, germina: mirenturque quotquot legunt,Vnum tam num

rosa arte multistium, totiugi scientia magnificum, tot verboru linguarumque ad originem primumque genus ductorum Daedalum. Scio non defuisse qui e litterario puluere admorderent eminus. at quisquis propius inspexerit,ingentem hic videbit clypeum, Palladia formatu m incude,

--omnia contra

tela inuidentium, orbibus orbes scientiarum implex . ut non vereatur aut Camilli iacula,aut Turni rupem - acuum p r iam CVolutam; sed neque aliorum quemquam qui Contra steterit. Experiaturqui volet, si non -- mediu conatisin agro

succidant labentque genua , si non illum lingua, Calamus,notaeque alibi destituant vires, speret se aliquid posse. eris e quacumque Fcula bella

76쪽

ANT VER PIA.tor, emittatque quantivis roboris hastam, Ilia motim, humerisiurnini qua tegminasium si inciderit, atque miam clypei molita ter oras fuerit, fors magno stringet i corpora Goroph nostri: at stringet tantum; ut nihil reserat

extra Pallantis Conatum. Vbi enim omnia speculatus, interminatus fuerit, nihil emittet aliud, quam optare se aliam pugnatori nostro fuisse materiam, tamquam agrum, in quo se virtus eruditioque tanta ostentaret. Plura si ausias, maioraque nouus Lausus imparibus aggressus fuerit a

mis,aliud exspectet telum penetrabilius seo; quod quocumque vallatum aggere, quocumque clypeo tectum, perque Omnia serri terga, per aris, perque circumducta septemplicis tauri terga, medium transiuerberet ictu, Loricas moras επιρH- ρerforet. inde

Et terram hostilem moriensluat ore cruento. Iam Philosophos ac Theologos, magna nomina, dignissima no moritura penna, quid reseram Henricum a Gandatio, Bassolium, Alliacum, Petrum de Bruxelli Richelium, Briardum, Pperum , Driedonem, Adrianum Sextum, Pi-hium,Cunerum, Rithouium,Iansenium, Lindanum, Canisium, aliosque innumer . Scio in varia gente magnos, Thomam, Bona- uenturam,Ariminensem, Lombardum , Caietv

I a num,

77쪽

68 CAROLI SCRIBANI

num,Siluestrum, Antoninum,Senensem ,Italos: De Rubeone,Victoriam,Sotos,MedinaS,Nauar- ros, Toletum, Fonsecam, Molinam, Hispanos: Albertum, Argentinam,Conradum,GermanoS: Durandum, Aureolum, Capreolum, a S.Victor Alvernum, GerQnem, Voritionem, Brulestrum,Sanctesium, uardotium, Gallos: Des ales, Mayronem,occamum,Catonem, Goddam, D e Media-villa, Anglos: Scotu & Maiorem, ScotOS. At ex una gete tam vatim, quam ex una Belgica, nestio an educas. ita ad omnem scietiam copossitia natura Belgae . quos inter, nulla, uniuersim vestris moderatiora ingeniis, reperieS. Fateor,quc

dam plus habere caloris, ac quasi ignis ; sed quae

modestia aut superarent, aut Certarent, nulla in

hanc diem vidi. Neque hic de ignaua quadam& phlegmaticis adnata , sed de matura & sanguineis ingenita, modica melancholia temperata , Consiliis & imperiis dandis aut accipiendis apta modestia,mihi verba: quam apud vos video. quo vel selo nomine beatam hanc Rempublicam merito dixero. nam ut alij adducant alia, ingens hinc laudum aequor est: quod qui enauigauerit, nae ille mihi magnus erit, dignusque

quem omnes -- carmineμrpetuo celebrare, cuius

78쪽

A N T y E R P I A. 692Eraditio, litterarum a monSCio paucis opus esse ad mentem bonam litteris. ubi tamen hae fuerint,quis spernatΘvia sunt ad Virtutem. non quod semper ducem suum sequatur miles: quanti in medio puluere, imo in

supremo, desertis victricibus aquilis plus pedibus

crediderunt quam ferroHamnabis ducem Θ damnabis victrices aquilasὸ damna ignauum militem. Idem cogita de litteris. manu ducunt ad Optima, ad coronas. sequeris 3 nae tu beatus. ContemniSycontempti sideris poenas verere . Est tamen, fateor, Ut ceterarum rerum, ita& litterarum qua dam intemperantia. nec tam vitae,quam se holae, quam vanitati, quam curiositati distimus. Intemperantiam quis probet Θ numquam illa bona est, etiam in re optima. atque hoc inter felicitates huius urbis pono: temperat hunc ardorem,& longius manum remouet ab hac urtica. Neque tamen omnino caret litteris . quascum quidam, alienae semper famae viperae, aut abesse ab hac longius, aut alto hic sepultas inclament, operae pretium fuit illas tangere. setis enim, ac nimis diu etiam, per effusi aemulationum venena, eruditio amorque litterarum vester maceratus iaCuit;

eruenda nunc illa, & e tenebricose delitestentiae recessu euocanda in lucem: ita Blares rad ij, per bibulos atomos,in latentem terrς viseeribus aqua I 3 eruen-

79쪽

TO CARO LI sCRIBANI Cruentes, produnt arcanum silentis elementi. facit idem admirator & laudator calamus; quae latebant ingenia, obliuione tamquam saxei momtis oppressu sepulta, dum publicat, redanimat invitam. Ergo deteria malevolentiae puluere, ori etiam calamisque rubigo submouenda; ut videa- muS an tam litterarum inops, tam eruditionis egens fuerit Respublica haec, ut aut nullos ediderit mater; aut lactauerit nutrix; aut insertos tamquam arbori bonae, de opimo trunco protruserit, velut germina, flores,frondes, secundae iam matris selicem Bbolem, quae non tantum seris,uic, nisque daret nepotibus umbram, sed& opulentaret fructibus. Possem enumerare non Phoenices, qui anno quingentesimo nastantur, scd uno taculo pluri-mOS. neque tamen omnes ab eruditione, tamquam botrum a grauida vite , laudem sibi alia quam posteritatique decerpunt. Et quem oblectet par omnium cruditio Θ non est admirationi paritas. varium sit quod delectet. sic v bi in cam-dem altitudinem tota silua surrexit, nemo miratur arborem, Cuius superbum verticem lambunt nubes.& sere mediocria, aut in turbam nastentia, plurima sunt: eximia ipsa raritate commendantur. Idem reperies in ingeniis. pauca caput , CXerunt. & inter haec pauca, multi in urbe hac, felici aut utero, aut ubere illiuS . neque enim tan-

80쪽

A N T v E R P I A. TItum matricem terram, sed& altricem, alteram parentem dicimus: quare virorumque laus,urbis est huius. Enumerare hic possem,SonniOS, Tomrentios, Aegidios, Seruilios, Laevinctos. BecanoMAialas, Schetatos, Flemingos, Vitrianos, Masios, Del-Riones, Grapheo OrtelioS, Bochi . qui, quamdiu fuerit ullus honos litteris , quamdiu

steterit,aut Lati* potentia linguae,aut Graecae gratia, Cum primis Orbe viris magnis comparabuntur. Non attingam viventes, & in flore adhuc sito luxuriantes: nolo enim hunc campesti inuidia grauidum: & possem tamen; hic nobilem Latialis dictionis purpuram, tamquam Sarranis

ebriam Accis, inulta promittentem, multa dantem; ibi caesi rati in succinctam, nec tam fluxu quam rebus dictionem amplam, plusque domo: tem quam dicentem, Ut in qua, thesaurorum more, plus opum in recessu, quam in stiperficie Ostentationis. Hanc talem , paucis multa cohibentem,&pectus Citius quam paginam implentem, videbis in plurimis: quos Qta rerum copia diuites,verborum parcin potiuS, quam opuletos, ubere Respublica haec profundit sinu. Possem deinde in omni recensere litteratura magnoS. possem Euclides mensura fortunatos,Chrysippos numeris faciles, Archimedes radio felices,Vitruuios ad perpendiculum faetos. possem e Rhetorum ipatiis vernantes Hortensios, persuadentCS