Caroli Scribani è Societate Iesu Antuerpia

81쪽

7O CARO LI sCRIBANI Cruentes, produnt arcanum silentis elementi. facit idem admirator laudator calamus; quae latebant ingenia, obliuione tamquam saXei momtis oppressu sepulta, dum publicat, resanimat invitam. Ergo deteria malevolentiae puluere, ori etiam Calamisque rubigo submouenda; ut videamus an tam litterarum inops, tam eruditionis egens fuerit Respublica haec, ut aut nullos ediderit mater; aut lactauerit nutrix; aut insertos tamquam arbori bonae, de opimo trunco protruserit, velut germina, flores,frondes, secundae iam matris felicem Q bolem, quae non tantum seris,uicinisque daret nepotibus umbram, sed & opulentaret fructibus. Possem enumerare non im i vos Scaldam potare mercimoniis amicam, reperiet totis labris

Tyberim ructantes, ac Quirinali plenos fonte,

magna ubique medulla sensuum, rara vel borum

spuma: idque seu liberam, seu ligatam alternare placcat dictionem. Nolo pluribus. nec si velim, possem tam grandem gemmam tam paruo auro includere. Venient posteri,qui valida oratione, magna haec n mina sacrabunt aeternitati, nullo liuore, rubore nullo comite. Nunc & hic vetat, & infames ex illo latratus verecundia multorum, orisque pudicissima teneritudo; quae constant re Vultu male

82쪽

ANT VER PIA. TItum matticem terram, sed& altricem, alteram parentem dicim . quale Virorumque laus,urbis est huius. Enumerare hic possem,Sonnios, Tomrentios,AegidioS, Seruilios, Laevineios Becanos, Aialas, Scheraios, Flemingos, Vivianos , Masios, Del-Riones , Grapheos, Ortelios, Bochios . qui, quamdiu fuerit ullus honos litteris , quamdiu steterit,aut Latiae potentia linguae,aut Graecae gratia, cum primis orbe viris magnis comparabuntur. Non attingam viventes,& in flore adhuc suo luxuriantes: nolo enim hunc campum in uia diagrauidum: & possem tamen; hic nobilem Latialis dictionis purpuram, tamquam Sarranta ebriam Scris, multa promittentem, multa dan-

tu, pilos euelli: ita pleris ue

cupleti s euenit , par Vtrobique cor mensum, quid demasEtrique enim pecunia tenuis,adhqret.neque argumentum eruditae mentis sunt, ut nec bonae, stramenta & nuditas: pleri . que haec necessitate patiuntur; non malunt,no' elemrunt . carere vellent si possent: ac plus starpo

ops animo possident, quam qui diuitiiSci

cumfluunt.

83쪽

CARO LI sCRIBANI

A erantia, in cibo, inlotu. Non negauero vicinam Germaniam aliquid liberalioris vini in Belgas depluisse. ita vicinitta noxia est. Fuit, cum uniuerssim Belgae nest, rent vinum; nec quisquam ad potum iret, nisi impellente siti; quam, plurimum, aqua restinguebant. defluxit inde,tamquam ab Alpibus nix ubi incaluerunt iuga, a Germania largior vini usias; cum ante, uti dixi,& vinum & vitem ignorarent. Verum hoc malum temporis malignitas, si non penitus sepeliuit, temperauit, & ad mediocrit tem deduxit. Nec erubesco fateri errorem , quo Carere nunc delectat: nemo proficiens erubestit. Ac licet se remiserit, qui inualuerat usitIS, ac tam quam scabies quaedam magnam corporis partem tenuerat ; nusquam tamen se repressit magis, quam in urbe hac vestra: testes mihi, singulorum Constientia,&qui in urbe hac exteri. Ben pru-

denter. nam si. intueamur, quales omnes simus

ante pabulum,& potum, in virgine adhuc saliua; si non multo pollentioris mentis,uiuacioris comius, quam cum totum illud domicilium interioris hominis escis stipatum, vinis inundatum, decinquendis mcrementis inestiuam, praemeditarinrium efficitur latrinarum,in quo nihil tam in prinpinquo supersit, quam ad laseiviam sapere, memisar. Exulare proinde a vestris iam mesis,omnem, hanc

84쪽

hanc voluntariam, hilarem Ne insaniam, quam in ebrietate videmus, quis non laudauerit Z Intue, mur ebrium, eumque, vel in vino suo tamquam capulo sepultum, quid desiderabis praeter pollinctorem 3 vel bacchantem, numquid de furore dubitabis3 Iam si ii proditorem, hoc est arcanorum suorum, videris, quid dices 3 ut enim onerati

mero non continent cibum vino redundante, ita

nec secretum: quod seum, quodque alienum est, pariter effundunt. SCio inter pocula quosdam tacuisse : noui Tillium Cimbrum, L Pisonem, Cossum: sed rara haec exempla, & non nisi iaculo integri ,vnum,aut aliud: de iis loquor, quae plurumum eueniunt. Latebat anth vitia,aut simulatione,aut pudore, aut ratione victa accedit ebrietas; nihil prope arcanum est, emergit quod latebat. Neque enim tam facit ebrietas vitia, quam prodit . tunc enim libidinosius nec tenebras expectat; tunc impudicus morbum publica tunc petulans nusquam manum continet, nusqua linguam maledicus crescit inselenti superbia,tauo crudelitas, malignitas livido: omne demum vitiu detegitur: resiargitque ante omnia libido,,quae annis taphintegris iacuerat emortua; aut sane, quae languerat,vires resemit, maximε dum propinant vinum vasa adulteriis cauata; tamquam per se parum dinceat libidinem temulentia,ut necessum proinde

85쪽

6 CAROLI, SCRIBANI Cogitemus deinde uniuersum hominis habitum mero effervescentis; dubia, &parum explicata verba, & parte media comesa; oculos incertos, flammeos . pedes errantes, & quibus urea mis X recedint; halitus foedos, nec cadum tantum, sed purulentiam deructantes,& latrinis spurciorem spiritum; reru exinde obliuionem SI memoriae quamdam mortem. Quid si ipsum hominem egrediamur,& quae adiacet circum Elius cogitemus; damna& incommoda nata qualia a nullo vitioῖ quantas ebrietas gentes, quam validas, hostibus tradidit Θquanta patefecit propugnacula Θ quantos ad serrum sanguinemq; impavidos, fregit, & edomui tyad quae non pudenda,n cogitata ante, compulit Viros magnos, quis ignorare potest , nisi qui Noe, Loth,Sampsenem ignorat Θ & quae res alia Antonium , cetera magnum in Romana Republica, perdidit, & in externos mores & vitia traiecitΘquid magnum Macedonem ξ vixisset Clytus, ni

maduisset Rex mero.

De Deo vero, quid dicam quis illo tempore recordari Dei potest, quo ipsum sibi hominem cxcidere selenne est Θ Fallor si non Dominus plenitudinem reputat, cum obliuionem sui Israeli exprobrat: Incrassum iliacam, reiacurauit: P incra tuompinguatus, dilatatus, liquit Deum

factore uum, Gruestis Deo salutarisuo. Sitim

86쪽

ANT UERPI A. T crassatus oblitus est Dei, quid faciet consepultus mero, & voluntaria hac morte exutus rationali vita qua una Deum veneramurῖ Sapienter itaq;voS omnem hanc animorum pestem excluditis. conatur irrumpere Θ obnitimini. & quo honestior quisque, quo apud vos maior, eo ab hac labe

remotior.

Non quod adeo seuere vos velim rigidos, ut conuiuia uniuersim ignoretis; quibus non tam mero,quam CXporrecta contubernalium sermocinatione,hilarescit animus, & se supra se effert: at Belgicum gelu degelascit, tamquam a Solis diuiniore radio, deposita innata quadam seuerioris maturitatis conditione . Laelios accepimus, Scipiones & Catones, Blitos interdum remittere non parum de patricia seueritate, quam resumerent, quoties aut necessitas aut usus postulasset, quamque iterum remitterent,quoties luberet, in laxamentum internae contentionis. Facitis hoc vos, neque tam Qrdide Euclionum more, apud quos panis siccus, & sine mensa prandium, post quod non lavantur manus ; neque tam splendide ad Aesbpi patinam , in quam videas coactos in Vnum omnium saporeS ; neque tam tenuiter C Stoicorum disciplina: neque tam moderate e Fabriciorum foculo: sed media via infima summis miscentes, ac ad bene vivendi temperiem, extrema haec, rigorem dc profusionem,deducentes: ut

87쪽

& amicis non scinper ostia pandantur, non sem per claudantur; tempori & beneuolentiae, mores Vitamque attemperantes. Venit etiam hoc a Stoicorum schola, qui in exultationem libertatemq; extrahi aliquando volunt animum,tristi paulisper semota sebrietate; ita tamen, ut Clim mensa amia

Cum CXCeperit,Zenonem,Tuberonem, aut Attilium aliquem assedisse sentiat: surgaturque e Conuiuio ad negotia, dc conssilia etiam de Republica danda.hoc est Stoice conuiuari,cum nihil de prudentia, de futurorum prospicientia, de praeterit

rum memoria detraxeris: cum e mensa stimis ad

priuata,aut publica administranda: cum denique si quando exorta sit hilaritas aliena causia longius producta, citra tamen ebrietatem illa peragitur. Non hoc est cum Seneca & Metrodoro de temperantia certareῖNullus apud vos Hortensius,qui super decem millia cadum heredi Alcibiadi,Diotimo, Xenarcho, Heraclidi, Nouellio, Torquato, aut Ρarthorum alicui, tanto plus sitienti, quanto plus biberit, relinquat: nullus Nomentanus inmenM , recognostens omnium gentium animalia : nullus Apicius qui veneno vitam finiat, climsestertio centies vivendum sibi recognouerit, postquam sestertium millies in culinam coniecerit: nullus A sepiis, in cuius patina fiat,quod fieri

debebat in ventre. nusquam hic cibus rediturus, qua intrauerat: nusquam vinum remetiendum qua

88쪽

ANT VER PIA. 79 qua venerat. nemo aestiuam niuem nouit, Blatium stomachi aestuantismemo ab ultimis euoc ta terrarum, aut a postremi maris ignoto littore, in erectionem stomachi labantis: nemo piscium saniem,salSa tabe praecordia urentem, aut similia luxuriae portenta. Infelicis illa incontinentiae tommenta sunt, discere ab his quemadmodum non impleas Ventrem,sed farcias; quemadmodum sedatam sitim reuoces, quasi non in aliud, quam ad perdenda sis vina genitus, & tamquam haec effundi non possint, nisi per humanum corpus. Miseri, qui non intelligunt maiorem se famem

habere quam ventrem. A t vobis cibus est, nulla arte corruptus, nullis condituris ad irritandam famem digestus: ex hoc nulla laterum Concussio, nulla dentium; nullus nemorum tremor, aut in incertum labantes pedes , nulla sussissio luridae bilis; non vultus decolor, non nemorum siIne sensu iacentium torpor: nulla oculorum stomachique supplicia: non genae pendulae, non Ocul rum ulcera; non tremulae manus,effundentes plena vasa; non furiales somni & inquies rimisturna,

cuius non semel praemium libido portentosa, oc

Caslitas. VXorem quisque suam sibi iungit, in ea po

steritatem amat : reliqua lasciuiae genera igno

89쪽

8o CARO LI sCRIBANI ignorat, & monstra arbitratur, non deliis a. De matronali pudicitia nihil dico, adeo eas ad moedestiam natura fecit, educatio perfecit, ut nulla in iis artas periclitetur. Intuere vultus: videbis facies frugi,&diuinae condignas disciplinae; ut a

bitreris numquam viro iunctas: plerasque etiam nec viro credas notas, ita pei petua illis adhaeret comeS verecundia ;Vt etiam multorum filiorum matribus rubor suboriatur, sit quis importunior inconcinnius verbum iniecerit. putes in perpe tua apud eas statione ruborem stare, verecundiae signum,castimoniae praeam bulam certamque testationem. Iam virgines ubi se intelligere cc perint,& pati nouum alterius aetatis, tam valide ingenuo pudore armantur, tanta parcissimorum verborum circumscriptione, ut nihil desideres

ad Omnem verecundiae murum. tam seria deinde oculorum,

Et castigata cogenia modestia frontis

est , Ut omnes Arabiae virgines squae dimidiam

contentae lucem frui , ne totam prostituant faciem, Vultum tegunt) vincant, si vir accesserit: quem nullo oculo vident; tam firma virumque

custodia sepserunt. Curiosior hic forte quisquam virginum harum castimoniam propius volet d, noscere: dabo quae manibus tangi possint, selidae continentiae praeambula indicia. Primum. Lauda. erubestenti signum hoc pudoris

90쪽

T V E R Ρ I A. 8t dotis est& virginei pectoris contestatio: semper enim virginem laudando, magis quam vituperando, Confuderis : durior namque delicti frons est,ab ipse delicto impudentiam dom.

II. Intuere. timebunt. timor verecundiae comes est,pudicitiae custos, salutis fundamentum; praesumptio impedimentum timoris tit. quid timebunt 8 hinc intuentis oculum, inde Deum: ibi fallaciae obtutum, hic cehBrium Dei lumen. Sed & curiosiori illi inspectori metuunt, Mossae, virgineam formam gladium' fieri viro; quare dc

huic parcunt,salutis illius prouidae.' 1 t, si l III. Loquere. respondebunt parce. loquacitas

pudori inimica est:deuehit enim illa curiositatenil libidinum vehiculum. Quin & prudentiam hinc disces: lacini ossis namque sermo onerosiis & v, nus; Ompendium sermonis, sere grauidum prudentia est. Iv. Familiaritatem venare. fugient. gaudent domesticis lis notae, doctae virginem publicatione siti periclitari, dum percutitur oculis incertis & multis;& si quando innotuerint,gradum retrahunt: selitudo, pudicitiae tutamen est . Si quas tame necessitas cogat in publicum a matris latere non videbis seiunctas: hoc latus, vallum pudori suo struunt,& circumdant verecundiae

suae murum.

v. Licentior aliquis, euigorantia quaedam, &L insueta