Christophori Forstneri In 16 libros Annalium, quatenus extant C. Cornelii Taciti notæ politicæ

431쪽

o 6 NOTAE POLITICAEbus poenas distribuendas esse. Non ig1tur male fecerat Tiberius, qui nolebat filium judicio, quo certa videbatur rei

condemnatio,primu sententia dicere. Eximit etiam Drusium consiulem des- gnatum dicenda primo loco sententis. v. notas ad lib.I.verb.quo loco censebis, Casar

Sibi tamen ad Uri eum inter aspa rentissui offensiones:nes reditu Silani affluta,qMa ε fugustus potui sit. J Ex quo

appare raro Principes,etsi poenam remittant, culpae ctiam oblivisci. Poenapotest demi;culpa perennis erit.Ov. Quod vel maxime in delictis quae in Principis majestatem peccant verum est. Quippe nec poenitentia culpa diluitur, nec poena unquam remittititur; & cum semper dissicile sit, antiquarum inimicitiarum fidam stabilire reconciliationem; siquidem eam impediri necesse est aut suspicione, aut vindictae cupidine ita stolidissimus est,& parum salutis suae amans;qui cum in

432쪽

AD CORNEL. TACIT. AUT Principem suum nefaria est molitus,in gratiam post receptus sinceram credit reconciliationem , quae plerumque si mulata esse soletInde Leo X. Pontifex Hispaniae Regis oratori pro Alson Petrucio Cardinali, qui insidias vitae Pontificis struxerat,sed post accepta securitatis fide Romam venerat, datam fidem imploranti respondit; nullam fidem quantumvis amplissimam, &-nitam clausiulis fortibus Gripecialibus porrigi ad securitatem delicti contra vi tam Pontificis maximi commissi. Igitur Alfons is noecu in carcere strangulatus fuit. Hadriano & Francisco S detino Cardinalibus consciis illius sceleris quamvis ignovorat Pontifex tamen uterq; dissisus reconciliationiRoma abierunt.Et Soderinus quidem Fudis usq; ad Leonis excessum occultus delituit.Hadrianus clam urbe excedens

post illii diem neq; visus cuiqva mor talium,neq; quid illo factum fuerit,cognitum est. I Guico. 13. Nimirum

433쪽

o 8 NOTAE POLITICAE cum nihil turpius,fit,&magis detesta dum, quam patriae solum teri scelestis vestigiis illius, qui scelus anhelans p stcm ejus meditatus est; nore utique flagitio putant se Principes ne igere promissorum fidem , quam juvitiam deposcentcna invictimam tale devotum caput. Sed haec ratio satisnorma

1it,ob quam fidem suam & jurisjurandi religionem posthabeant Principes, alii viderint. Mihi certe potius juris quardam subtilitate, quam bono & aequo

niti videtur. Verum,ut dixi, ea Princi pes opinio tenet,ut non putent teneri se ullo fidei vinculo. Et inde Trajanus Boccalinus. Cent .c.I I. ait non inveniri Principem tam insigni clementia, quae rebellionum nefas oblivisci possit. Majestatis crimen esse peccatum,cujus poenitentia recipiatur nulla, cujus pce na remittatur nunquam, cujus infamia durat aeternum.Noc dedecus aestimari, vindicare rebellionem,cui semel ignoverint Reges, sed summum honorem,

434쪽

AD CORNEIA TACIT. qos sed obligationcm strictissimam, quam dignitati suae debciat. Et alibi; quae os sensarum oblivio insignem redditPrincipein perennii clementiae & benignitatis laude , eam demum veram sidam- quo esse; fictam contra, quae Principi ignaviam & injustitiam quotidie exprobrare videtur. Relatum deinde de moderanda Papia Poppaea quam senior au ustus post Iulio rogationes incitandis ealu um poenis O -- gendo araris sanxerat J Papiae legis capita Justus Lipsius in commentariis ad Tacitum, hoc loco, &Jacobus Cujacius in paratillis Codicis Justinianei ad titulum, de caducis tollendis, referunt. Etiam Franciscus Balduinus ad legem Papiam singularem tractationem edidit. Nobis quibus intra politices septa manendum, sola legis ratio notanda est: quae duplex, Prima, ut bellis civili bus amisso incredibili civium numero, qui superorat,tiberis procreandis&liando civibus imperio operam d S rent;

435쪽

Ιο NOTAE POLITI c rent; lege Papia propositae sunt poena his qui coelibes essent, ne hereditates aut legata caperent, nifi intra dies C. amorte testatoris nuptias facerent.Ta ta enim erat civium penuria,utConsulas ipsi Pappius,& Poppaeus coelibes &orbi essent,. non inventis maritis aut patribus idoneis,qui eis anteponerentur. Dio CO 6.) Nam in honoribus adipiscendis,ut,Dio Cassius tradit lib.

33- patres orbos, mariti coelibes cxcludebant. Altera legis ratio,propositarumque coetibib. & orbis poenarum est,ut aerarium, quod tot bellis exhaustum crat,repleretur. Lata igitur lex est,ut & imperium hominibus & terarium pecunia abundaret. Valuit autem ad Severi Imperatoris aevum, qui non abrogavit quidem, sed imminuit: sicut ex Tertulliano demonstrat Lipsius. Constantinus deinde coelibatus poenas omnino sustulit: cujus tamen constitutio in Iustiniani Codice non extat. Sed ejus nacminerunt Eusebius in

436쪽

AD CORNEL. TACIT. 6II: vita Constantini Magni & Sozomenus η lib. I. & ex recentioribus Franciscus i Balduinus libro secundo commeRtari

s- orum de legibus Constantini Magni., Multitudo periclitantium glisiebat ,

a cum omnis domus delatorum interpretatis: ombussubverteretur sic paulo inferius: sed altius penetrabant: delatorcs ur bemque 2 Italiam quod usquam civium i corripuerant multorumque excisi status , a s terror omnibus intentabatur. Et Plinia 4 iis in Panegyrico ad Trajanum : vidiis mus delatorum indiciu quasi grassato hi viam, quasi latronum.Non solitudinem: i illi, non iter, sed templum, sed forum insederant: nulla jam testamenta secu-α ra, nullus status certus, non orbitas, is non liberi proderant. Auxerat hoc ma

il lum Principum avaritia &c. Quae ad-3 denda sunt illis, quibus straphice, Opi- nor, & vivis coloribus, delatorum im', probitatem, & Principum sive avariti 1 am sive socordiam depinximus supra ad

si ' librum primum.

437쪽

Nulla adhuc mala ubia ne J ita Ovidius I. tam. Proque metu populum sine vi pudor ipse

regebat.

Nullus erat justis reddere iura labor. Provenere dominationes. J Quibus in

scholis otium est,inquirunt,quaeyrima omnium causafuerit,quae disperios vagosque mortales in unum coegerit. Ignem alius , alius necessitatem me tumque aut sapientum eloquentiant, vel denique naturam societatis appetentem collegisse homines riunt. Et qui impcriorumoriginem a vi & injuriis potentiorum deduxit, a picrisque vapulatInjuria quidem,ut ego Opinor. Neque enim ille homines vi coactos launum convenisse ait; sed cum illi ita collecti aequali jure agerent,ambitionepotentiorum dominationem subiisse. Qhiae sententia Taciti quoque est hoc loco assirmantis:postquam cxui aequa litas & pro modestia ac pudore, ambitio &vis incedebat provenisse domina

438쪽

AD CORNEL. TACIT. 4Is, tiones. Et certe, ubi per species iverimus , regnorumque praecipuorum oris

tus & incrementa viderimus; fraudem& vim & multis latrocinia potentiae in itia fuisse apparebit.Primus in orbe do- is minantium Nembrotus , fortis coram, domino venator, vi ignotam ante illa AE tempora mortalibus dominationem introduxit, ut minime infacete ipsuin, Politicorum patrem vocet Laurentius is Pignorius V. Cl. in commentario deia servorum ministeriis. Secuti Ninus s & Semiramis armis imperium propa it MVerunt. Ab Assyriis ad Persas Cyrus I avo ereptum imperium haut sane justo titulo transtulit.Et Alexander Magnus, petiti bello orbis terrarum quam cau-ι sam habuit, nisi immensam dominandi, libidinem Z Quid de cancris interimit hinc inde , quorum aliquod in historiali nomen est, regnis aut Rebuspub.dicap De Atheniensibus Thucydides scribit, lib.I.)Iibere professos, non se alias

actorum suorum defensiones quaerere,

439쪽

414 NOTAE POLITIC quam quod sciant,semper moris fuisse,

inferiorem a superiore premi: & ne' minem unquam tanti aequitatem fecis se , ut ejus causa occauonem eXtendendi imperii, e manib. dimiserit. Ite rum assirmarimi , Deos se secundum leges colere r in caeteris vivere omni um mortalium ingenio ; ut quibus praevalent, imperio premant: eam lege neque se primos tulisse , neque lata primos usos esse: sed jam ante omnium populorum usii comprobatim accepi μla. Thucyd. s . Lysandrum dicere soliatum referunt, veritatem quidem mei

dacio meliorem esse, scd utriusque tamen pretium usu definiri; ideoque pueros quidem talis, viros autem jurejurando ludere.Et Agesilaus dixisse fertur, justum esse , quodcunquo Spartae

prodesset, hinc illud Euripidis in Ai

Habitatores Sparta dolosis Senatus. Menno Thessalus ad ea quae velletessia

440쪽

AD CORNAT. TACi T. 4 Si egi cienda viam maximc compendiariste am arbitrabatur, pejeram, mentiri, fallere. Simplicitatem & candoxena proii. stupore habebat.Pessuros,injustos, sui, similes ut iisdem artibus munitos ver o havi ustos bonoslue contemnebat.

ἡ Xenoph. 2.de e M. Cyri) Thessalomm pexsilia proverbio notata est ; ut ex. Suida observat libro secundo, de jurar: t mento. p.Iq. Thomas Dempsterus. Jam si de Romanis ferenda sententia ἡ est, nihil apertius est,quam, si justiti, ana illi curassent, etiam, ubi illa utilia, tale carebat, lupercal mansuram illam,

quae tantopere celebrata est, aeternam. ε urbem. C. Caesar apud Dionem Cassii, si . 3 testatur, Romanos in

, em magniturinem, qua illartempe- . state erat, aedificasse urbem suam for tunas suas tanquam alienam periculis objectando,alienas tanquam suas usii

j pando Ex M.Tullius is .de Rep gloriatur, populum Romanum sociis defendendis ad summum potentiἡ cacumen