장음표시 사용
191쪽
l De octav. Dec. Praecepi. CAP. I. ISTinnuit Apostolus dicens : Cum enim gentes Ad Roman. quae legem non habent , nam bur ea qua
legis sunt faciunt: e1 modi legem non habentei , ipsi sibi sunt lex , qui ostendunt opus Iegiss/riptum in cordibuν suis. Dum scilicet
furtum Vitant. Nemo autem est qui nota noverit lumine rationis , praeceptum nota furandi contineri in isto naturalis legis Praecepto : omnia ergo quacumque mutiss Matth. c. I ut fisciant vobis homines , S υos factu istis ; Me est enim lex o Prophetae. Hinc sanetus S. August. Augustinus , juvenilia furta in suis Con- COnfession ibus referens: Furtum cerne punit lex tua Domine , inquit, ta lex scripta n con dibus hominum , quam nec ipsa quidem deletiniquitur. βω- enim fur aquo animo furem paratur Z nee copiose ου , adactum inopia P
Qμast. a. inomodo dividi potest iu
Regp. Furiusi generaliter acceptum pro quacumque injuria rei alienae ustirpatione,& ut complectitur quidquid hoc praecepto prohibetur , dividi potest in multas peccatorum species ; ut enim docet Seraphicus
Doctor : Furtum ea contrectatio res aliena s. Bonavenrosnvito Domino : m hoc se aut per me m-ε. Defra dem , aut per viesentiam , aut per cim p v cumventionem. Primo modo cum fit per
meram fraudem ει furtive , sic dicitur humtum. Si fiat per violentiam , hoe es dupliciter ; aut est apertum. s sic dicitur rupina raut ea recultum, cs sic iacitur latrocinium Si vero fiat attrectuno rex aliena per cistam- mentionem , hoc poten fieri cum pactione ad undia, es hoc triplic/ter: aut cum pact,one fruudulentis , sic sit in negociationibus εhoc autem triptic ter sit , aut m pondere, Vue
in numero , aut in mensura , o de hoe
192쪽
Catech. Concit. Trid. part 3 De 7.
rar Usime e dunt mercatores. Si autem fiat
cum pactione iniqua , se est usuris , in qua id quod menditur est commune , scilicet tem- pui 3 si autem cum pactione profana , in qua isiud quod menditur est proprium , sic dicitur simonia. mast. 3. Potest-ne aliter dividi furtum Re p. Ex Catechismo Romano , variis nom/nibus notiatur injusta possessio ta usu
remm alienarum , ex varietate eon m quata invitis ta insciis dominis auferuntur. Nam si primatum quid pravato adimitur, furtum dicitur. Si surrip/tur publico , Peculatus appellaturi vero ρίω res eripitur, nominatur sacrilegium , quod sucinus maxime nefarium ac Ice.eratum maxime in mores
inductum ect, ut bona qua necessurao Usa crorum cultui , ta Ecclesia mini i , paverum usui pie ae Pp enter fuerant a re buta , νn privatas cupiditates pernici aseque obrdines convertantur.
Advertendum autem, quod non solumeommittitur sacrilegium cilio res sacra surripitur, sed etiam cum fit rei profanae surtum in loco sacro. Unde sic loquitur sanctus Bonaventura: Sacrilegiam es furit m perpetratum circa rem sacram , MI A- cum Lacrum.
193쪽
De octav. Dec. Praecepi. CAP. I. Is' CAPUT II. De Gravitate criminis furti.
I. CURTu M est-ne ex natura sua I peccatum mortale
Resp. Dubitari non potcst: quin furtum
sit ex natura sua peccatum mortale , dicente Apostolo , quod neque serra , neque avari , neque rapaces regnum Dei possidebunt. Fides autem docet; neminem excludia Regno coelesti nisi per mortale peccatum per quod excidimus a Charitate. Et ita concludendum est ex verbis Apostoli, furtum este ex natura sua mortale pecca
Praeterea respondens Iesus in Evangelio illi qui sic eum interrogaverat : Magister
bone , quid boni faciam , ut habeam vitam arernam Z ait : Si vis ad mitam ingredi, se a mandata : dicit illi , qua Z autem dixit : non homicidium fac/e1 , non adulterabis , non facies ortum. Cum igitur surtum violet unum ex praeceptis necessariis ad salutem , necesse est ut sit lethale peccatum uaris. 2. Furtum es,ne semper mortale
Fest. Cum gravitas criminis furti ponderetur ex damno quod proximo infert in suis bonis temporalibus, & ideo sit contrarium charitatis praecepto , quo jubemur diligere proximum tanquam nosmetipses; accidere potest , rem furto surreptam ita modicam esse , ut inde proximus nullum fere damnum patiatur, & ita peccatum sit tantum veniale ; quia, ut observat Ange-
1icus Doctor, illud quod modicum est, ratio
194쪽
Iso TR A CT A Tυ s VIII. apprehendit quasi nihil , I ides in his qua
mpnima sunt homo non reputat sibi nocumentum fieri ; ta iste qua accipit , potest
praesumere hoc non esse contra voluntatem
ejus cuius res est ; re pro tanto si quis fumrime huiusmodi res minim, accipiat , potest excusari a peccato mortui, , si autem habeat animum inferendi nocumentum prox o. etiam in latibus minimis potest esse pecc
QU. 3. Quandonam Jurtum est tantum peccatum veniale propter levitatem materiae λ . R. p. Cum gravitas furti stimatur ex damno quod injuste proximo infertur, sequitur , non poste generaliter assignari quantitatem necessariam ad mortale peccatum 3 quia quod leve tantum infert damnum diviti , affert aliquando maximum pauperi. Igitur haec unica regula
assignari potest ex mente Doctoris Angelici proximὰ citati , quod peccatum furti
est solummodo veniale , cum res ablatae ita levis est momenti, ut nullum vel fere nullum nocumentum afferre censeatur pr ximo. Ita ut fur possit credere, Dominum rei furatae non moleste ferre tale surtum & facile consentire privationi talis tei sibxsuratae. Timendum est, ne tapius temere put mus , furtum esse tantum veniale ob les. Leo, Papa, vitatem materiae : Furtum , inquit sanctus Epist. 86. ad , reperitur in peccato is mi , q i qui1εώhi; probi Hi V Uurpatus est cibus: avariti Episcopulit. pl. quam se cere illi debuit appeti vis. Non tamen excusatum suit tale fur tum a peccato mortali ob levitatem materiae.
195쪽
De octav. Dec. Praecepi. CAP. II.
Observandum autem cum Cathechismo Romano, injustam ess e excusationem su- tum qui divitibus tantum surripiunt: Catech. quod aurire licet linterdum fures , qui nihil Concit. Trid. se eo peccare contendant , quod detrahant PQ ΤωAliquid locupletibus V copiosis hominibus, ' qui ea detractione niari damni faciant , ne, sentiant quidem : msera sane ta pestifera defensio.
Unde concludendum est, illum qui rem, quae in se considerata modica non est, furatur non eximi a peccato mortali, licet ad divitem pertineat qui sine incommodo ea carere potest: Forte utiquis hoe secum Can. Fon . cogitat , inquit sanctus Augustinus relatus in Canone ,.dicis: multi sunt Christi ni dymites , avur, , cupri : non habebo pes
ribus dedero. unde enim is nihil bisningunt , mercerim hubere potero , si ego eleemosinas dedero. Etiam in hac re parcat unusquisque anima Ha , quia hu iusnod, ere,eiano ex diaboli casti rate seuggeritur. Nam etiams totum tribunt pauperibus , quod Abstulerit,
to , qui pluribus minimis festis surripit magnam aliquam semmam , uni , vel pluribus persionis rResp. Licet ob levitatem materiae, sur- tum fiat tantum Veniale peccatum; constat
tamen , quod si ille qui furatur rem parvi
momenti, id faciat cum intentione subripiendi repetitis vicibus gravem aliquam seu notabilem Gamam , peccat let liter, juxta mentem sancti Hieronimi relati in Canone : Fur autem , inquit, non flum Can-rur. 14. in majoribus , sd etiam in minoribus judi- il
196쪽
eatur , non enim id quod furio allatum es, sed mens furantis attenditur. Et ita si sui habuit intentionem furandi rem aut summam considerabilem seu notabilem perplura minuta furta, peccavit mortaliter. Et in eodem sensit videtur dicere sanctus Tho- . i. mas , quod fur si habeat animum inferendi
nocumentum pro πιmo , etiam an latibus mi
nimis p.rest esse peccatum mor te. Si vero quis pluribus vicibus varia mi. nuta uni furatur , non habens animum furandi flammam notabilem ι quamvis levitas materiae possit illum excusare a mortali culpa in primis furtis ; peccabit tamen mortaliter com perveniet ad summam norabilem ; & licet ex seipsis hujustriodi poste-riora minuta furta , non sint alterius ri rurae quam priora , erunt tamen mortalia ob moralem connexionem quam liabent cum prioribus sertis jam perpetratis, cumiquibus constituunt notabilem summam. Idem videtur dicendum de eo qui laborando in die Festo , pervenit paulatim ad tempus notabile : vel qui comedit in die jejunii plura minuta , absque intentio
ne ulterius comedendi , committit peccatum mortale si revera comedere pergat, &ita perveniat ad eam quantitatem , quae
sussicit ad infringendum jejunium Eccle- fiasticum. Indubitatum etiam est , quod si quando cognoscitur, his diversis levibus sertis, semmam factam esIe notabilem, non fit illius restitutio , licet fieri possit , committitur peccatum mortale. Ratio est quia voluntarie & injuste detinetur semma notabilis ad proximum pertinens , contra Dei prae ceptum quo aequὸ prohibetur ne retinea
197쪽
De octav. Dec. Praecepi. CAP. II.
- , ac ne subripiatur res aliena ; ac proinde licet haec minuta sulta seorsim sumpta non inferant grave damnum proximo ; e rum tamen retentio affert grave damnum, quod testituere seu res arcire tenetur fur. Idem assirmandum videtur , de eo qui pluribus parvis furtis siurriperet notabilem Iummam pluribus personis , qui in hoc peccare videtur mortaliter. V. G. si quis uteretur statera dolosa aut falsa mentiira vendendo vinum , frumentum , aut alia ;quia acquireret notabilem flammam viatiniqua ; & licet grave damnum, singulis non in serret , noceret tamen notabilitet Reipublicae, seu Universitati. Eadem pro sus ratione qui furatur summam notabilem, Universitati seu Communitati alicujus -- gnae Civitatis , seu etiam Reipublicae potenti ut Venetae , non evadid peccatum
mortale , lic Et tali furto damnum quod singulis civibus talis Reipublicae insertur
sit levissimum. Id etiam probatur ex variis Sacrae Scripturae locis ; nam in Proverbiis teria δε- Prov. c. Iulos , abominatio est apud Deum. Et abomia natio eR apud Dominum pondus re pondus: tera dolosa non est bona. Quae verba desi- Prov. c. Id. gnant lethale peccatum. Praeterea in Deuteronomio sic habetur : Non habebis in Deuteron. sacculo diversa ponderis, maius cs minus t nec erit in domo tua modias maior ta mi
nor. . . . AEbominatur enim Dominus Deus
tuus eum qui Deis Me , F aversensur omnem iniustitiam. Sed Deus abominatur solum modo peccatum mortale , quo sold mamittitur charitas , unde sequitur quod, juxta Sacram Scripturam, peccat mortaliter qui utitur falso pondere , aut falsa
198쪽
mensura, & ita notabilem summam sarrisepit, licci non una , sed repetitis vicibus alicet pluribus personis modicum quid serripiatur hoc modo, quae modica tamen simuIunita in summam notabilem coalescunt.
CAPUT III. De Excusatibnibus , a nonnullis
adduci possunt, ut surripere valeant
rem alienam, citra violationem hujus
praecepti s quarum praecipua est ης- cessitas.
Resst. Triplex necessitas assignatur a Theologis : Prima appellatur extrema, secunda gravis , tertia communis. Extrema necessitas ea est , cum quis caret rebus ad vitam conservandam omnino requisitis , ita ut nisi statim ei succurratur, in manifestum mortis periculum adducatur , aut
saltem incidendi in morbum insanabilem, aut perdendi aliquod corporis membrum: nullumque omnino suppetit medium ad haec extrema mala decimanda , nisi aliquid proximo silbripiatur. Necessitas gravis ea dicitur , quae causa est maximae infamiae, propter quam noupotest homo vivere juxta suam conditionem , sed adigitur ad ducendam Vitain abj e stam & infra omnes ejusdem status raut quae hominem constituit in periculo gravi sanitatis , honoris, aut bonorum. Necessitas communis ea est quae reperi-
199쪽
De octav. Dec. Pracept. CAP. III.
tur in his qui non possunt id quod debent Divere , aut qui ostiatim & publice mendicant. h. Licet-ne in extrema necessitate
aliena subripere Dum necessitas Verὸ extrema est, potest , sine violatione hujus praecepti, accipi id quod requiritur ad arcendam talem
necessitatem. Si adeo sit em dens ta Geten x s. Th. 2.
necessitas , inquit Angelicus Doctor , ta 7 manifestum sis instanti necessitati de rebus occurrentibus esse subveniendum s puta cum imminet persona periculum , re aliter μι- meniri non potest J tune licite potest aliquis ex rebus abenis sua necessitati subvenire 'emam sis sive occulte sublans ; nec hoc proprie habet rationem fur, aut ruma. Docet etiam sanctus Raymundus, quod si istiquis furiatur cibum vel potum vel vesti- s Raymund mentum , propter necessi Iem famis , vel lib. 2. c. De sibi , vel irigoris , numquid commit, furias S 'Itum/- hoc .dicas . quod si patitur magnam necestatem famis , vel sitis , vel frigoris 3 ita quod ns furetur , credit se nοά
posse evadere mortem: non committit furtum, nec peccat ; dum tamen 'propter hanc nece
sitarem faciat. Can. Discipulos. De Consecrat. dist s. Discipulos , dum per segetes
transeundo evellerent spicas , & ederent, ipsius Christi vox innocentes Vocat, qu bd coacti fame hoc fecerunt. Item propter necessitatem famas , comedu Da id panes Pr positionis. I. Reg. 2I. Ee est ratio multi ex: una , μia in ne cessitate omnia debent esse commvnga. Cari. Sicut. dist. . ubi Ambrosius inter alia dicit: Proprium nemo dicat, quod commune est. Iream quia irae Dominus rei en
200쪽
S. Th. 2. 2. q. 6 s. a. 7 ad I. Prov. e. c. . Io. Decretum
praecepto tenetur pascere furventem. Dist. 8ς.
Pasce fame morientem , quisquis enim pascendo homines servare poteras , si non paveris , occidisti. unde talis fur licite debuit , oe potuit eredere , Dominum per missurum: S itis non commisit furtum. 3. Necessitas gravis eximit-ne a peccato aliena surripientem Rese, Idem sanctus Raymundus, cujus authoritas , in hac praesertim justitiae materia , maa ima est, post verba mox relata, statim subjungit: Si autem non patitur ista
magnam necessitatem , peccat: attenuatur
tamen pec tum propter necessitatem ; ta intuli casi inultigitur Decretatis. Extra. Desertis: Si quis propter necessitatem famis, aut nuditatis , fuerit cibaria iuratus , vel Vestem, vel pecus, poeniteat hebdomadas
Sanctus Thomas etiam de eadem D . cretali loquens : Decretrilis ilia , in qu i loquitur in caseu , in quo non est urgens ne-hessitata Utide et1am in Summario , seu argumento aut rubrica illius Decretalis sic habetur : Committens serrum ex necessitate non multum uetente , peccat.sed non g mirer ; unde imponenda est levis paenitentia.
Iuxta illud quod legitur in Proverbiis Sa
lomonis : Non grandis est culpa , cum quis furatus fueris 3 furatur enim ut funentemi Iear animam.
Sed ne facilE crederetur , permissum esse furari ab alicujus praetextu necessitatis , licEt non extremae , Innocentius XI. sequentem perniciosam in praxi propositionem damnavit.