장음표시 사용
241쪽
Aesp. Iuxta varias personarum condia tiones , earum mors variis etiam damnis lacum praebet, quae restituenda omnino
sint juxta aequitatis leges. Et ita si intersectus est injuste qui V. g.. Valde amabatur aut aestinaabatur a principe, aut alio sen mo viro , qui illum verisimiliter multum vissent& ad ampliorent fortunam sust lissent : restituendum est id quod a viro prudente aestimari potest haec verisimilis spes. Si occisus sit Advocatus , Medicus, de hujusmodi : aut etiam artisex qui , ultra propriam sustentationem , multa lucrabatur : tunc restituenda est justa aesti iriatio talis lucri faciendi pendente vita , deductis tamen expensis quas occisus pro se fecisset. .
Adde quod si occisiis diligentissimus erat in re familiati administranda, aut 'ut f cilδ poterat si1stmere lites injustas sibi intentandas .&E contrario , illo occise , vidua aut filii ex desectu industriae aut alio, eausam magni momenti perdiderint i re quum est tale damnum quodammodo resarcire, & restituere justam aestimationem industriae aut diligentiae illius qui occisiis est , mature pensatis variis circumstantiiS. Praeterea si occisus ossicium aut munus
seu dignitatem possidebat, quam morien' amisit di debet non sol dira restitui id quod per tale ossicium lucratus esset , sed etiam fi verisimila sit quod o Trium vendidisset, aut ad filium transmisisset: aequitas postulat, ut restituatur aestimatio talis damni. quod hac morte injusta familia occisi passa
est. Debent etiam resarciri omnes expensa
quae pendente occisi aegritudine factae sunt.
242쪽
Demum , ut docet sanctus Antoninus: S. Antonin . Si interfectus sustentiabat abruas personas, P. 2 tit. a. ut Patrem PFidios hujusmodi , operibus
bus istis ad tantum quanium illis abaulit - subsidii , propter occibionem ejus. 68. I9. Quibus nani, per nis restitutio facienda est , propter damna ex homicidio provenientia Res'. Iuxta Decretum Gregorii : Papae Cap. Si tu0. . IX. Si culpa tua datum est damnum , vel De iniuriis& injiaria irrogata, seu aliis irrostantibus opem d-muo daxo utis, , aut haec imperiria μά sive negligentia evenerunt: jure super his satisfa
rere te oportet'; nec ignorantia te excusat,
si seire debuim , ex facto tuo iniuriam mers militer posse contivere vel iactur . Ex quo sequitur , restitutionem ab interfectore iis esse faciendam qui passi sunt dam num, V. g. necessariis defuncti haeredibus, attentis Omnibus circumstantiis. damni emergentis & lucri cessantis. Debet etiana restitui, & resarciri damnum quod victu a, filii , pater, mater, aut fratres & hujusmodi ex hac morte patiuntur , juxta supradicta ex sancto Antonino. Imo si occisius habeat creditores, quibus, vita comite , verisimiliter debita selvisset: aequum videtur ut interfector lvat, si haeredes solvendo non sint ; quia tale dam
num verὁ creditoribus accidit ex praeim tura & injusta morte debitoris. - 2 o. Quaenam est restitutio facien da propter mutilationem , debilitationem,
deformitatem , & hujusmodi 3 Resp. Tenetur quis in his casibus resa ei re ἡamna omnia inde provenientia qua -cumqQ tandem sint ., eo modo quo fieri
243쪽
De octav. Dee. Praecem. CΑΡ. V. 2 ' potest. Id conforme est Legi in Exodo
contentae, & in Decretali insertae his verbis : Sa rixara fuerint homines , re pe- Cap r. Decesserat alter proximum suum lapide , vel λnjuxiis &pvno , ae mortuus non fuerit , sed iacuerit in lecto : qu. premuserit , ver sejus, ta imensas in med os restituat. Et ita si mutilatus fuerit opifex , aut alius , qui multum lucrasset mediante membro quo privatus fuit : aequum est ut illi id omne damnum resarciatur quod inde patitur , judicio viri prudentis. Idem est si quis debilitatus fuerit, aut in toto corpore, aut in uno membro , juxta Doctoris subtilis mentem qui a sancto Anto nino refertur his verbis : Quantum ad ρ- S. Antoniacundum , scilicet de muniatione o dιeir Seo pse tus, quod pro hujusmodi non est statuta par-na in Ecelesia , nisi pecuniana r ieri δε-ber respondere non focum damno quod quis intulit per mutilationem , pro toto tempore futuro quo MFrus esset membra absit se , Menam expensis appositis in curanone ε ur habetur Cap. Si culpa. De injuriis & damno dato. Et ultra hoc , ω-tur ad placatione
se, quontum in im est,heonsolationem ipsi i a icti, quae astimo perpetua es. Plu autem ponder dia est mut latio pauperis, quam divitis , si magis egebat parte ab secissa ad victum necessisHum : puta si obsesso est manus dextera scriptora, qui de illa Arre
vivebat ; tunc enim ma is tenetur.
Quantum verd ad deformitatem injustε caulatam , debent etiam aestimari damna quae inde secura sent: ά v. g. juvenis matrimonium brevi contracturus, &, a fortiori , Virgo , non potest sponsilio aequε divitem aut nobilem invenire , quia , La .
244쪽
tione alicujus mutilationis aut cicatrici
j quam injuito passa est, facta est deformis.
In hujusmodi casibus augenda ita est dos, ut suppleto deformitatis desectu , matria monium inire facile possit cum Viro arqua- lis ponderis. Sed nihil expresse restitue dum videtur propter lam deformitatem,& dolorem inde provenientem , si nullum aliud temporale damnum sequatur.
Id elicitur ex dispositione Legis , in quo
1eg. sit. T habetur : Cum tibera hominis corpus. . . de hi, qui um fuerit , iudex computat mercedes meis effuderint vel diras praestitas caeteraque impendia qua in 46ςcςri x, euration acta sunt e praeterea operar m 'Mi 3bus caruit aut cariturus est , ob id quod muniis fuctus est , cicatricum autem aut d aformitatis nuta fit Myimatio; quia biberum corZωs nurim recipit assima tionem.
AEEU. 2 r. Quid restituendum est, obstuprum aut adulterium In hujusmodi casibus , debent, quantum fieri potest resarciri damna inde secuta , ut fusius explicuimus supra... . TOm. 6. Trach. . De 6' Decalogi Pra cepto. Cap. I. Quaest. 8.& IO. U. Quandonam tenetur quis r
stituere , quia laesit honorem vel fanaiani Proximi R. p. Tenetur quoties, per se, vel per alium , de aliquo math locutus est, aurgalumniatus est in judicio , aut extra judicium , sive verbis, sive scripto, aut etiam alio intelligibili signo i si revera id fecincum ess eri , id est si laesit honorem aut fimam proximi. R AER. 23. 'modo Iarsus honor rest tui debet ZRen. Id ita implendum est , ut quam
245쪽
De octav. Dee. Praecepi. CAP. V. meum fieri potest, proximus recuperet eam dem existimationem & famam, quam habebat , antequam de illo quis detraxisset, aut calumniam vulgasset; & idcirco omnibus modis & mediis utendum est , quaraptiora ad hoc videntur , pensatis summa cum maturitate & prudentia variis ci cumstantiis. Dicendum , inquit Angelicus s. Th. nix. i Doctor , quod aliquis potest aliam famam q--a. 24
tripliciter auferre et uno modo verum dicendore 1uste , putia eum Aliqu/s re en aliauius prodie οὐ ne debito fervato ς ω tunc non tenetur ad restitutionem fama. Alio maius
Uum disendo I injust. ς es tune tenetur restituere famam, confitense se fissum dixisse.
' Tertio modo υerum dicendo , sed inii e gputis ei- aliquis prodit erimen alterius contrae ordinem debitum : m tunc tenetur ad
restitutionem fama , quantum potest , sine mendacio tamen; ut pone quod duae se maia Hxisse , mei q. ore injuste eum di ma erit. Eamdem sententiam sequi videtur sanctiis Raymundus dum sic loquitur : D s. Ragmunt,
sectores ρο infamatores dicuntur , qui mi- in summa. m cis bonos mores proximorum nituntuν ieo' mere mei minuere et quia faetanti Aem confingendo , ta pubi ando erimen aliquod contra alium , vel etiam occultum
alterias crimen prodenaeo re manifestando rfit etiam hoc quandoque verbii , sive planis, sive amni et i, με cantilenis 3 quandoque nuribus se signis . quandoque etiam friptis, sua appetiantur libell. famosi 3 ut ism ab quas sobo cartam in istunam infamiam aiserius , o proiicit eam Ocrufise in Ecclesis vel platra , vel Eomo , ut ea inventis ta Mia , alFus infametur : si omnes pereum
-- licer. . . In portarentia autem dico, quod
246쪽
Renenetur ad restitutionem s damnorum uuae propter hoc illi incurrunt i ut ait Glossa lunentur tuam ad restitutionem fama , flforte alim est propter hoc infamatus et quod fiet hoc modoliaba piastice dixit meAum vel cant lenam , ter se , med per alium , vel etiam iab, proiecie libelrum famosum , necnon in aliis Ioe,s , tibi .nteitigat νlgum
contriri quem hae acta sunt an malum occa
sione sis, diasti, mel facti, vel signi; puboca
iliter reeos nos t. errerem suum cuiast m , pro posse removeat , mel falsem Humier sic is miam. Tenetur etiam componere secum is injuria , humi6ter nihilommiss veniam possi lare. Probantur hac. I , - . 3. Si res. s. quaest. I. Quidam. Et Ευongestam: Si offers munus tuum ante
S. Bernandin. x Homo proximum suum Hsfamae inquit c. s. sanctus Bernardurus Senensis r. Impoνendos i Di m P seiticet erimen , narrando ma- tam a se inventum: tiatis nempe debet reAL. ruere famam , retractando simpliciter ver
alias non ferias iustitiam , scilicet.reddenda proximo suo νοῶ suium U. ' Μ: Et ita , juxta haeci Sanctorum dicta, redhae rationi & aequitati omninb- consona, dubitari non potest, quin debeat reparari& rearciri omni meliori modo fama proximi laeta , ctiam cum detriarento fanaae
propriae illius qui laesit, dum ii aliter fieri
247쪽
De octo. Dec. Praecepi. CAP. V. his Rest. In dubitatum videtur , qudd qui
proximum in honore vel fama laesit, i uetur resarcire omnia & quaecumque damna inde orta ; juxta disposita in Cap. Si culpa. supra relato. Et ita si sorte accidit.
ut quis ossicium, dignitatem , vel Beneficium propter calumniam non obtinuerit. necelle est: ut calumniator resarciat bona fide aettimationem talis damni illati. Si virgo infamata non potuit nubere , .e
modo quo de facto , sine tali calumnia. nupsisset , restituendum illi est quidquid amisit, judicio viri prudentis, attentis variis rerum circumstantiis. iais. Detractio, calumnia, & huius modi , obligan ne semper ad restituti
Resp. - Tria ad hoc concurrere debeulii' ut de facto illatum sit damnum famae alterius , nam si notum sit, quδd detractio nullum habuit effectum in mente audientium , sive quia' alius statim obstitit, sive quia: bona opinio de eo concepta, pedivit quominus haberetur fides detractioni , vel quia calumniator notus erat,
vel quia id quod dictum est, non censetur minuere posIe proximi existimationem : V. g. si quis dicat , militarem virum, oblata sibi occasione, eduxisse gladium , vel icho larem neglexisse studium , & hujusmodi divel denique quia crimen omnibus jam n tum erat. In his casibus non datur restitutionii locus, quia nullum revera est proximo illatum 4amnum.
α', Requiritur, ut fama ablata fuerit injuste , obligatio enim restituendi, nastitur ex sila justitia violata , ut sentiunt omnes cum Angelico Doctore. Λc proinde
248쪽
qui alterum legitime accusavit de aliquo crimine coram Iudice, putans se id poste
Probare ue non tenetur adi refututionem.
scet sortε haec accusatio facta fuerit ex anotivo odii, vindictae, & hujusmodi; quia in hoc non peccavit contra justitiam , sed
soluin contra charitatem. Idem est si Superiori dictae fuerint frequentes alterius culpae , ut eis mederetur, & alter emendaretur. Aut si quis volens impedire ne consanguineus vel amicus locaret servum surtis afluetum , tale Vitium aperuerit. Denique ut quis teneatur ad restituti nem famae, requiritur ut infamatus, fa- imam aliquo modo non recuperaverit, sive
per se, sive per alium ; quia si quis V. malium furti accusaxerit , & ille manifestὰ probet calumniam , non restituenda est illi fama quam jam recuperavit. In hoc tamen cassi semper quis obligatur ad resarciendum damnum , quod alteae pastus est antequam recuperaret famam, sicut de omnes expensas quas sortE in illa rec peranda subiit. 26. Pote,ne quis alio etiam modo excusari a restituenda proximo i
Res . Excusari potest , si de facto ne
queat restituere ; quia ad impossibile nemo tenetur. Advertendum tamen est, quod licet haec restitutio sit dissicillima, non ta- .men quis eximitur a restitutione quatenus fieri possit; imo si non possit totum restitui damnum , resarciri debet pars damni illati, saltem quaerendo occasiones multum laudandi personam offensam, ut hoc modo possit recuperare eamdem existimati nem quam antea apud homines habebat,
249쪽
De o V. Dec. Praecepi. CAP. V. 2Isia ut laudibus compensetur aliquo modo injuria illata. Praeterea si offensius remittat & condonet restitutionem , tunc cessat restituendi obligatio, praecipue si sit persona privata,& infamatio illius,alios non attingat; nam si offensus sit v. g. regularis , aut persona aliqua publica , tunc ordinariἡ debet communitas huic condonationi consentire, ut hi omnes qui talis diffamationis participes quodammodo fuerunt , satisfactionis participes sint. 3', Potest quis eximi a restitutione famae, si offensius eum pariter infamaverit,& nolit de facto famam pro posse restituere; videtur enim quod in hoc casu lo- , cum habeat id quod stamit Innocentius Cap. Tua
III. quod scilicet paria e mina , compem fraternitan . 'satione mutua deleantur. Hic tamen observandum , non ided licere alium infamare, ξquia nos prius etiam infamavit; esset enim vera vindicta, & monet Apostolus Petrus, ut simus non reddentes m iam pro m is, nec t. Ist. Petrumaledictiam pro maledicto. Sed hoc jam c. i. v. praestito , compensatio potest habere lo- , δc eximere a mutua restitutione, modo partes consentiant tacite vel expres, si enim unus ex illis vellet famam alterius diminutam resarcire, alter teneretur etiam id praestare omui meliori m
do. et . Tenetumne restituere famam,
qui crimen jam alibi notum pervulgat in
Rese, Videtur dicendum in hoc casu sicut in aliis , quod si injum detegitur crimen alterius, in loco in quo probabiliter per vulgatum non suisset ; detegens peccat, dc
250쪽
ad L. ibid. ad I. s. Bernar din.
exinde nascitur vera obligatio restituendi damna illata , judicio viri prudentis ; &hoc, licet dictum crimen publicum jam
esset in alia remota Provincia. Hoc tamen locum habere non videtur, cum detegitur
v. g. qu bd quis sententia Iudicis au publicam fustigationem damnatus fuit, antalia poena mulctatus , quia tunc unusquicque videtur habere jus rem illam pervulgandi , & justitia desiderat aliquo modo, ut hujusmodi rei detegantur , ut vitentur,& haec infamia sit pars poenae quam pro metiti sunt. 28. Damnum illatum in fama, potest-ne pecunia resarciri 3 Id fieri posse videtur ex 1 Hacto Thoma , qui de hac materia loquens: Veia si προ ροση , inquit , semam renuuere Idebet ei aliter recompensare , sicur in aliis dictum es. Dixerae autem superj-s :& ideo quania id quod est ablatum , non est restituibile per aliud aequale , debet fieri
recompensim quaeis possibνlis est... debet eire Nesare vel in preMnia mel in auequo honore , considemia conditione utriusique per sina , fecundum arbrinum boni viri. Unde sanctus Bernardinus senensis sic loquitur a Secundum Richardum oe Thomam , tenetur Hi ad aliquam recompensationem , adax trium bonν miri , si non potest ei reri tuere famam praedictis modis. Videtur dici posse, illam satisfactionem seu compensationem in pecunia aut aliare temporali, posse desedium restitutionis famae uipplere, dum haec restitutio est ferE impossibilis ; etiam si fama sit alterius generis bonum s quia per aliquam pecu