장음표시 사용
211쪽
ὶρ E C o N i v K A Y i o ii. I spoliauisset, quam prius illi in matrimonium ti
disset. Paetzii Florentiς coniurariit contraMedi ceo ob ademptam sibi Ioanis Bonerthonaei hae- . . reditatem. Praeter hasce causas,mouentur etiarn a nonnulli ad coniurandum contra principes desi- l: derio liberandae patriae, quae per vim ab ipsis O icupata sit. Quo quidem modo Brutus dc Cassius ad Caesarem percutiedum excitati fuere: & multi alii aduersus Phalarim,Dionysios, aliosque t
rannos commoti: nee unquam tuti esse possunt styranni,ab huiusmodi coniurationibus nisi renu cient tyrannidi : quod cum pauci facere velint: plerisque etiam euenit tristis euentus,ut ex Iulio inalis sententia:
Ggenem Cereris sine caede Uso 2Dine pauta a Mescendant regestasicca morte tyranni. Sed qui coniurant, tamen ingentia pericula si eunt: quod & clandes ina illa coniuratorum c - silia, & eorum executio, & qu ae post executione nsequuntur, vehementer formidolosa sint omnia. Quod si unicus sit, quitatum facinus patrared creuerit: coiiiuratio dici non potest , sed firma
quaeda est animi dispositio, & cogitatio, de Prin- cipe tollendo, selumque eius consilium periculo
caret: quandiu enim nemini coniunicatur, prin-
cipi innotest ere nequit, quod penes eum solum iconsistat, qui id perpetrare conatur: si ad execu- ,
tionem veniendum est,occurrunt eadem pericu- ita quae coniuratis. Possunt autem huiusino- idi consilii cadere in quoscunque homines, no- abiles, ignobiles, familiares principi, aut igno tos : quod nullus tam humilis sit, quin illi oc casio dari queat aliqua, principem alloquendi: i
212쪽
cui potestas fit loquendi cum principe, cy
Pausinias certe Philippum Macedoniae Regem ad templum euiarem, stipatum mille a malis satellitibus, medio loco inter filium &gesnerum consistetem, necauit. Erat autem ille ii
bilis 3c familiaris Regi. Sed Hispanus quidam,infimae & abiectissimae sortis honio, ausus fuit Fertiando Hispaniae Regi cultrunt in collum defige-' re: quod vulnus etsi non fuerit profundum, si que mortale: tamen indicio esse potuit,ab huius modi infimae sertis hominib. posse etiam seo noratanta patrari. Deruisius etiam quidam Turcis er s,in Baisetum Imperatorem Thircicu, ut nunc vivit Imperatoris patrem, telu con- quod etsi non feriit: ottendit tamen a tali. quoque homine, posse tantum scelus tentari. Nec
dubium est quin plurimi extent subinde, ut de
vindicta aduersus tyrannos tecum cogitent, eamque summopete cupiant: non ausi sunt ta'
ne ii prodite, & exequi,quod volunt,nis pauci sinii e iidemque fere omnes a tali facinore per uni. Sed de hoc pertinaci unius hominis consiliis b,csassiciant. Ad coniurationes iam veniemus: de quibus hoc primum pronuntiamus, quod illae ii nisi a magnis atque praepotentibus viris, quiaque principibus noti familiaresque sint, fieri so-Caeteri enim nil tale tentare aut possuti aut auaent, nisi plane amentes fuerint : quod o - rinibus rebus destituantur,quibus coniuratio ad propositum finem perducatur. Neque enim clientes habent, aut alios fidos amicos, quibus posusvitiecrcta communicare consilia ; quod omnib. N
213쪽
rebus priuentur, quibus homines ad subeunda dmagna pericula incitantur : itaque quam primu pluribus communicatum fuerit illorum consiliu . detegitur coniuratio, & ipsi poenas luere cogun- . tur. Quod si quandoque etiam tam fortunati es
senti ut creta conseruare consilia possent: tamε cum ad patrandum facinus veniendum est, tanta
experiuntur rei difficultatem, cum principem li- bere adire nequeant,utipsi stupefaci Mnter agen dum pereant. Quod si enim magni & praepotem et tes viri, quibus semper patet aditus ad principendi. .
tanta rei difficultate tamen opprimu tur: non du-bψm est, quin eadem res, hominibus tenuioris sertunae infinitis modis magis ardua,difficilisque euadat. Itaque cum tantam rei difficultatem prospiciant homines idiotae, abstinenta tam pericu- iosis facinoribus, contentique sunt interimina tediistis,quaein Principem sub nde iactant,exp ctantes, ut alii potentiores tyranidem vindiceni Quod si qui huiusinodi tenuiorum hominum, :liquando contra tyrannos coniurasse deprehen duntur: eo uni studium & volutas magis lauda- bilis est, quam prudentia. Plerunque igitur ma gni virissent,qui coniurationem aduersus princi pem tentant, & quidem ei familiares. Ex quibus permulti ad id faciendum, non minus beneficiis acceptis quam iniuriis impelluntur:veluti Peren- inius aduersus Commodum : Plautianus contra Seuerum: dc aduersus Tyberium Seianus. Nam illi omnes a suis Imperatoribus, ad tantas opes,
214쪽
nim omnium coniuratio exitum tanta ingratiti
dine dignissimum: Patrum tamε nostrorum me moria, meliorem finem sertita est Petri Appi ni,contra PetrumGambacurtum, Pisanorii principem. coniuratio A quo cum & educatus, &ad multos honores evectus esset,eu tamen postmodum imperio spoliauit. Secus accidit Cappolo, postquam aduersus Ferrandum Aragoni Regeni coniurasset: nam cum eius quoque potentia iam tanta foret, ut nil illi praeter regis nomen deesset: Id quoq; sibi comparare commotus, vitam cum omnibus fortunis amisit. Videbatur autem huic vel inprimis debuisse instituti sit ratio succedere, cum tanta existeret illius potetia. ut Regi prop modum aequaretur, ac proinde facile exequi posset , quicquidi acere decreuisset. Sed cupiditas dominandi illos occςcat,non modo ut tanta facianora suscipere ausint,verum etiam,ne id quod semel facere decreuerunt,recte cauteque tractarep ssint:quod si istaec scelera prudentia quada tra etare nouissent, non pollet illis non euenire id, quod proposuerant. Itaque discere hinc debent incipes, ad euitandas colurationes, eos vel in Iamς ubi metuendos, in quosplurima beneficia contulerunt: quod hi magis formidabiles sint, quam qui plurimis iniuriis affecti filere.Nam v luntas in utrisq; similis est potentia in bis, qui boneficia acceperui, maior existit: maiorq; furor est in dominandi cupiditate quam in vindicandeti iuriae desiderio. Eo autem pertinebit, ne amico
rum quemquam nimium extollanta sed curent,ut
interuallum quodda sit ab eo gradu, quem quisl
215쪽
D E CON iv RATIO N. xepet, 'sq; ad summum imperium, ne si quidam plius appetant,ad imperium ipsim immediate aspirent. Sed ad institutum nunc redeundum& inquirendae causa: variorum euetuum,qui hi vis modi praepotentibus: viris sa lices infoelices'; euenere,cu aduersiis principes siqs coniurassent Et quia periculum impendet, cum in colluitando, uni in exequendo,& post executionem:iraq, r risiime ux omnia tria evitari queant, paucisti inaeque sunt coniuration , quae ad foeticem ex itum perduci queant. In capiendis consiliis deiuratione, simina & omnium maxima periclita existunt,quqdni caute prudenterque tractentur, facile detegantur: siue id fiat per coniecturas alia quas, 'aut indicio alicuius coniuratorum, qui .es perfidia, vel stultitia sua motus, consilia coniur torum aperiat prodat, vehementerq; metueri da est haec seci runa perfidia. Neque euim coni lia communicare potes cum quoquam illo,
cum iis, qui vel tibi sunt sideles, taciturni, adeo.
prompti pro te mortent obire, vel certe qui priri icipi vehementissime sint insonsi. Tam fidos taciaturn0sque amicos paucissim0s inuenies: nec p0tes conlisum plus quam, uni aut duobus comm
nicare. Nam insig0em oportet eorum erga te morem esse,hemetu periculi deterreantur. Qui
bus accς liti quod pexstirpe errare liceat, ut exis memus: n*s ab amicis magis amari, quatri re amemur.Nunquam enim de illorum singulari more erga te certus esse potes, ni is per e perien
tiam, eademque in hisce quidem rebus periculo 'sissima est. Quod si in aliis, 1 leuiorassent, copriabetur per experientiam fides amicorum: nil pro
216쪽
quin inn otio longe dissiciliori, dehide
pos fallat. Quod ii otia expiscari velis cuiusquam erga principem odium : necesse est, ut simul illi um quoq; declares animu: quo cognito,ille r onem habebit, ut principi reconcilietur, teque illi prodat: a qua re illii nihil detinere potest. nisi forte ille aut priincipe vehemetissime oderit: aut te singulari amore prossequatur. Qio sane sit ut plurimae statim a principio detesantur & oppri-
mantur:& si quae coniuratio multiis communica diu tecta,ibi itaque conseruetu miraculi locopi atur:cuiuimodi fuitPisonis cotra Neronem, coluratio Pardiorum aduersus Laurentium oc
lunquaginta fuere: nec patefacti sunt,donec ad j iiii falliana & execWtionem consilioru peruentum est. P r imprudentiam deteguntur coniuratorum conlisa etiam, si minus caute de hisce Vibus loquantur,ut eorum vel serui vel clientes a-
aduertat: -madmodum accidit filiis Bru- Prin trach ndis consiliis euon Tarquinii lega- 0, seruo ψbseruati, delatiq; nierunt. idem eue s lites let, si leuitate sua coniuratorum quispiam et mulieribus, vel adolescentibus communica i quemadmodum fecit Dinus: qui postquam 'na cum Philota aduersus Alexandra nMag nium soniura Nicomacho puero,quo amaba c*nimum, aper it: isq; Ciballino fratri, atque hic de quo Regi i ςna detexit. Per i onte uras; dete mur coniuratio eo modo quo patefacta est Pilia
mana, tantra Neronem sus epta. Sceninus enim
coniuratorum unus pridie eius diei, quo Neron41 Uterficere debebat,testamentum fecit: per Mili,
217쪽
DE CONrv RATIO N. chium libertum exacuere curauit antiquia queri dam pugionem:seruos omnes in libertatem ait xuit, pecuniaque donauit: & fascias deniq; ad de liganda vulnera, praeparauit : quibus coniecturis Milichius rem animaduertens. dominum accus uit. Itaque comprehensus Sceninus & Natalis, v-nus itidem excpniuratis una cum illo quod praecedenti die,loco ab arbitris remoto hos simul l gum sermonem habuisse compertum foret) cum non in mentem venisset ipsis colloquium, quod suspicionis causam pr buerat,aperte confiteri cOsilia coniurationis coacti sunt cum omnium coli- iuratorum exitio. Sed neque plane fieri potest ut ab omnibus coniecturis caueamus,& ut signa illa omnia celentur, qu vel imprudentia,vel malitia aliquainterueniete, suspicionem parere possiant,
si modo coniuratorum numerus quaternarium
i superarit. Quod si deinde ex c niuratis caeli siri plures, quam unicus, ne ite est eam pateneri Q seorsim interrogati,nequeant ad eudem modun fingere omnes. V nicus si forte capiatur, atque is f ir fortis, ac constans fuerit, celare utique potes consilia: dummodo reliqui coniurati metu per culi non percellatur,aut i iigiant. Nam siue is qpi captiuus detinetur siue ii qui liberi sunt iudiciarii aliquod praebuerint actum est de omnibus consi
vis. Memorabile admodum est exemplum, Cori iurationis in Hieronymum Syracusanortam seni factae, ex cuius coniuratis, cum Theodorus .captus esset, & torturae subiectus, de seipso fassius est, conicios celauit: & cum demum intolerandis patientiae humanae cruciatibus laceraretur,via
istum se simulans auertit consciis in insontes iudicium
218쪽
Li AER II. ro Fum dc R s amicos accusust. sed ne ue co- .iciorum quisquam quamdiu socius consilii tor- ' queretur, aut latuit aut fugita tantum illis invi tute. ac fide Theodori fiduciae fuit, tantumque psi virium ad arcana occultanda. Tanta sunt igiat turin tractandis huiusmodi consiliis pericula an- tequam ad factum perueniatur: ad quae euitanda
tria in uniuersum remedia extant. Primum, idem- 'que etiam optimum est, ne spatium concedas c5' tu ratis quo vel se mutuo indicare vel aliis consilia γ communicare queancised tunc primum illos tibi socios adiungas, cum facinus patrandum fuerit. am rationem quicumque obseruarunt euita- iniit prima pericula, quae in trachandis cosiliis c ii tant omnia,& ex aliis quoque permulta: ut ple- h raeque tales coniurationes ad scelicem finem per ducta sint. Exempla duo adducam, Nelematus, a cum tyrannidem Aristotimi Epirotarum Regis rre non posset,couocauit in domum suam cog- i . tos, amicosque multos, eosque hortatus est, ut na secum tyrannum adirent,eumque necarent, , ac patriam liberarent. Sed cum nonnulli eorum tempus peterent deliberandi, seque praepariandi; Nelematus clausis foribus, ne quiiquam discede- ret, omnibus indicauit, fore ut quicunque non iureiurando promitterent, se iam iam secti ituros ad tyranu occidendo, Aristotimo captiui traderu- tur. Quo metu permoti omnes sine mora profu- cti sunt, & Nelemati mandata foetici successu expediuerut Cum Magus ille per dolum regnum v Persarum occupasset, eaque res Orthani, uni ex principibus regni innotuisset:conuocauit ille sex
lios principes, de consilio habito de modo, quo
219쪽
4 1 DE C o N I v R A T I 'regnum e Magi tyrannide eripiendum foret: 'deliberandi spatium aliqui peterent,Darius uni
cse quos Orthanes conuocauerat,assurgςns,aut omnes,inqui iam iam una mecum ad necandum tyrannum venietis, aut ego tyra'no vos captium tradam. Itaqueprofecti una omnes, rem uti proposierant, periecerunt. Sirnilis prope fuit mo- dus quem Et oti obseruarunt ad Nabidem si itanorum tyrannum enecandum. Nam misere illi , veluti praesidii loco, Alexamenum cum triginta 'equitibus, & mille peditibus: eiq; soli in mandati
dedere ut ex occasione tyranuin opprimeret: cae teris unicum sub poena exilii iniunxerunt; ut Al xanaei Ioparorciat in omnibus .is igitur cum Sya tam peruenisset, nec cuiquam consilium aperuis set, antequam se occasio offerret rei be cfercn'dae: tyrannum commode oppressit. Hoc modo i'itarunt isti prima coniurationum pericula,& no consilia corum aperirentur,effecerunt: l c qui 'c'uq imitari poterit, eadem euitabit. Pisoni ce ' te, cuiu ante fecimus mentionem, facile fuistet
hos imitari. Nam erat ille vir magnae apud Nerobem autoritatiso Nero si re ad illum in hortum veniebat,& cibu capiebat. Licebat igitur illi prq ea qua pollebat, autoritate, viros sortes audacc que sibi conciliare, & cum braesens occasio esset, eos verbis ad patrandum facintis adhortari, nec spatium cuiquam ςoncedere vel deliberandi, vel poenitendi. Quod certe si fecisset, non potuisset inon obtinere id,quod proposuerata demq; muruti, aliis contigisset, si hos imitari voluissent, aut . Quissent: sed haec est in rcbus humanis calamiti ut cum alias simus imprudeles, impexiti cerum
220쪽
LiBER II Omanaru: in hisce arduis de extraordinariis ii L sotiis plane caecutiam'.Taciturnitate igitur opus es nec cuiquam unquam commupicadda c0uli mii urgete necessitate, & cum negotium iam patiandum fuerit. Ata cuiquam i inpertienda ne celthio fueunt, unico tantum iudicentur, de ci , ius fide per longa experieptiam certus esse queas, aut quem cognoueris iis de causis permoveri, Ri que tu .. Facilius enim unum quempiam inuenire poteris talem, quam multos: minusque periculiniappellando no, qua multis. His accedit, quod etsi Unicus ille fallere te cupiat, non deest rem dium defensioni tuae, contra qu in accida tunc, i c niurati plures fuerint. Nam ut sapienter olim dicebat: cum unico tuto communi- ia cari omnia possunt, quod etsi te fallere cupiat:ta
tum tamen. valebit, si tu factum negabis, quam: sille a mei:nisi forte usque adeo incautus fue- ', ut propria manu tale quippiam scripto com- Mehendas Aqua utique re, unice caueredebes, od nihiI sit, quo tam facile conuincaris . atque propxia scriptura. Plautianus cum Seuerum Im- ratore, es Antoninum eius filium tollere u Glet, dedit id mandatum Saturnino, tribthno militum. Sed ille cum accusare mallet eum,quam di
cto obediens esse: petiit sibi id mandatum inscriptis dari. Plautianus ambitione ipsa occaecatus, mandatum propria manu scripsit; itaq; a Tribuno indicatus, de propria manu couictus est:quod si id non scripsisset, euadere utique potuisse usq;
adeo constanter negabat: ut hinc manifeste dia asere liceat, consilia cum unico communicata