장음표시 사용
101쪽
ς g I. De Saera Doctrina, ac specierum intelligibilium a phantasmatibus
desumptarum coordinationem, concedo ; Qt maliter , & quoad certam resolutionem conclusionum in principia Theologica , & judicium
earum, nego: Hujus rei gratia notandum cst ex
S. D. in qualibet cognitione praesertim discurs-va, duo pensanda esse ; nimirum principium ,& finem seu terminum ; principium est a sensu,& phantasmatibus in nobis , ex quibus intellectus species intelligibiles abstrahit;dein ipsas componit, aut dividit enunciationum beneficio , quas subinde coordinat , & in formam
discursus reducit, unamque ex alio educit, nimirum conclusionem ex praemissis, secundum successionem quandam;terminus autem cognitionis in quodam judicio consistit,quo de conclusionibus iudicium serimus certum & infallibile per resolutionem in principia nota, & in fallibilia ; in quibus ceu causa videtur certo conclusio. Primum est quasi materiale , & praesuppositive se habens in discursu, sed in secundo formaliter, & completive consistit , ut ex D. Thoma satis explicuimus tomo χ. Clipei phi-ἰσph. Quia in sola resolutione fit perfecta rei cognitio.Dicimus igitur haereticum quoad principium cognitionis , & discursus duntaxat eo dem modo te habere , quia similiter infert, sed non quoad terminum , quia non similiter judicat ; quia non est similis veritatis judicandae regula. Ad secundam partem similiter dicimus innaeretico , dum ad fidem convertitur, intrinsecam fieri mutationem, non secundum facilitatem illam, & in principio cognoscendi sed in termino ; quia aliter fit judicium , & conclusionis certitudo per distimaum resolvendi
102쪽
Art. I. An sit necessariaHe. Cap. VII. c
modum, & formalem rationem sub qua diversam suscipitur. Ex quibus inferimus habitum theologicum 22
in haeretico manere in ratione habitus cujusdam , seu potius habilitatis facilitantis intellectum ad cognoscenda per rationem , & discursum divina ; sed non in ratione virtutis intellectualis,de cujus ratione est facultatem per fectae cognitionis , & judicandi facere; S: ad oppositam virtuti non inclinare: Ratione cujus habilitatis haereticus facilis circa divino
rum cognitionem sicut antea videtur , & smiles operationes exercere apparet, ut discurrere Scc. sicut aqua, cum ex calida in tepidam transit, non remanet simpliciter calida, seu cum
calore , sed cum caliditate quadam , ratione cujus similes quasdam operationes exhibere videtur ε, sicut exhalare fumum, expellere frigus&c. Et sicut ratione hujus habilitatis aqua facile in calidam transit, ita & haereticus ratione illius habilitatis in eo post deperditam fidem remanentis iterum suscepta fide infusa sa-cillime in perfectum Theologum commigrat ScTheologi operationes vere agit. Ad tertiam probationem Resp. habitum con- 8 3.
. clusionum Theologicarum dupliciter corrumpi posse. Vno modo ex parte ipsarum propo- sitionum seu enunciationum , ex quibus ratio procedit. Etenim huic enunciationi Deus est providens contrariatur haec altera ; Deus non est providens. Alio modo quoad ipsum rationis processum scilicet posterior istice syllogismo accepto ) propter diversummedium, & rationem formalem diversam judicandi , 8c resolvendi. Dico igitur, quod in haeretico respectu earum
103쪽
veritatum ad fidem spectantium quas negat , habitum Theologiae utroque modo corrumpi , nimirum, & propter diversas enunciationes,& propter diversum rationis processum , sed quoad eas, quibus eodem modo assentit, quoin rationis duntaxat processum diversum corrumpitur , quia diversa est sermalis ratio sub qua judicat, & re luit, ut diximus, & de sciente fit opinans intrinsece, aut de sciente larmalia ter efficitur materialiter sciens : sicut si quis demonstrationis medium obliviscatur, tamen eandem conclusionem teneat, & ei assentiat, tunc materialiter duntaxat conclusionem scire dicitur , sed non λrmaliter propter desectum ignorati medij. vel si propter aliud medium probabile assentiat, fiet ex sciente opinans. Et licet infidelitas secundum rationem rmae, Theologiae non opponatur saltim immedi Le , bene tamen mediate & ratione principis activi , ac subinde habitum Theologiae corrumpere potest. Quemadmodum si quis erret circa principia prima , habituν scientiae remo-
objicies secundd, Theologia nostra simpli-3 pq citer est habitus naturalis, & acquisitus ; sed q si a. tota ratio ex principiis : ergo principia Theologiae non requirunt fide infusa credi, ut ex eis Theologiae habitus per rationem& discursum comparetur. Confirm. I. habitus supernaturales habituum naturalium causa, &radix esse nequeunt, cum specie, vel saltim
proximo genere distinguantur ; sed fides est habitus infusus, ac 'pernaturalis : ergo nequitesse causa, & radix Theologiae , quae est habitus acquisitus , sed principiorum habitus est radix
104쪽
A I. I. Anst necessaria, oe. Cap. VII. cy
radix scientiae : ergo principia Theologiae non debent fide infusa credi. Confirm.2. Si principia Theologiae fide infusa credi oporteret,ia utendum illis , gratiae supernaturalis opus esset auxilio ; sed constat nos ad theologi sandum hujusmodi auxilio non egere ; ergo neque fide infusa ad cognoscendum Theologiae principia. Resp. ad arg. duo ad rationem cujustibet ha- gbitus intellectivi concurrere; nimirum intelle- 3-chus agentis lumen , & species intellectiles or- . ..' adinatas, quae medio lumine intellectiles in actu 1.1., messiciuntur, & ceu instrumenta ejus vim illu- s 4. minandi suscipiunt, ad certam rei cognitionem ipsum perficientes, ac determinantes. Dicimus ergo Theologiam, seu sacram doctrinam , prout specierum ordinationem dicit, quo ab uno noto ad aliud cognoscendum fit intellectualis progressis , esse habitum acquisitum , & a naturale scientiarum principio , & causa procedentem; attamen quoad lumen quod supernaturalis, & infusus est, nisi enim naturale intellectus agentis lumen divina illustratione roboretur , numquam ad discernenda, & dijudieanda divina, quae ejus rationis investigationem excedunt , elevari, ae pertingere poterit. Ipsum enim totius cognitionis supernaturalis radix est, quemadmodum lumen naturale est totius cognitionis naturalis principium
quo activum per diffusionem sui in intelligibilia
prima, & mediantibus his in alia. Vnde non immerito a Theologis dici consuevit habitus radicaliter supernaturalis, & inchoative, sicut habitus principiorum est inchoative naturalis,& ratione specierum a sensu acceptarum acqui situs ; & habitus scientiae ratione ejus dicitur
105쪽
esse secundum naturam hominis. Vnde distin- guo min. tota ratio sciendi est ex principiis,ceu instrumentis habentibus vim illuminandi ex lumine intellectuali, ut contracto & determinato concedo; ceu causis principalibus, & ex se illuminantibus nego : Et sub hac ratione Theologiae principia fidem exigunt infusam, uprima instrumenta cognitionis divinae, ex quinus conclusiones Theologicae eruuntur, & Te- velationi mediate subsunt
tauomodo praemissa naturalis una cum scpernaturali ad assensum conclusionis
theologica concurrere valeat λ8 6. TN superiori articulo constituimus G princi-lpia Theologiae stabilienda fidei lumen insane,
seu lumen divinum, ac supernaturale omnino desiderari. Cum ergo non paucae occurrant conclusiones, quae ex principiiS eruuntur,qu rum alterum naturali rationis lumine innotescit v. g. in hoc syllogismo : Omnis homo est Diasib dis, sed Christus est homo : ergo Christus estri illa; major lumine naturali est nota; minor fide suscipitur, dubium non modicum occurrit , an huiusmodi propositio, ut naturaliter nota , seu ut lumini naturali subest , per se influat in conclusionem Theologicam,ut causa
principalis assensus Theologici,vel qua ratione id praestet 87. Supponendum est ex S. D. demonstrationis Praemissa,
106쪽
Art. I. An sit necessaria, cte. CV. 'I. VI
Praemissas dupliciter capi: primo praesuppositive , & materialiter ut quaedam enunciationes sunt verum significantes , vel enunciantes alia
quod objectum complexum circa quod absoluiste intellectus judicium ferri potest. Secundb formaliter & in vi praemissarum , seu ut propositiones sunt positae in syllogismo demonstrativo ad causandum assentum conclusionis interventu medij syllogistici , quod continent.& quo vinciuntur , illuminantque conclusionem, quae per resolutionem in eas, ceu effectus in causa videtur Et ex hujusnodi visione necessitatur ad alsentiendum conclusioni propter praemissas illas, quae sicut sunt principia ejus illativa , ita , Sc resolutionis demonstrativae terminus , in quo judicium de veritate conclusionis perficitur , & completur. Sicut autem unicus est assensus formaliter,ita & ambae praemissae per modum unius principij, dc causae totalis ad illum concurrunt, non quidem principalis, sed instrumentalis , si loquamur de hujusinodi praemissis objective si impiis , prouisse eis impraesentiarum fit sermo. Vnde non habent agere vel influere , nisi ut motae ab in tellectuali lumine, quod determinant, sicut instrumentum determinat virtutem principalis agentis. Quapropter sicut omne instrumentum duplicem actionem sortitur , unam videlicet ex propria natura ; aliam vero prout cst motum a primo movente ; sicut calor iguis , qui cst instrumentum virtutis nutritivae ex naturae propria habet dissolvere, consumere, & hujulmodi effectus, uod inquantum instrumentum animae vegetabilis generat carnem: ita & illae praemissae duplicem quodammodo actionem sor-
107쪽
tiuntur; alteram propriam, & alteram ex lumine intellectuali quod determinant, & in Cujus virxute agunt. videnda sunt quae diximus ramo i. ci pei Philosiophia q. I .art.2.I.F. st 6. Sc
Dico igitur praemissam naturalem positam positione medij in demonstratione Theologica, ut praemissa est se aliter, & illative simul eum
praemissa supernaturali non influere in conclusionem Theologicam , & assensum ejus , ut enunciatio est naturaliter nota, sed ut subordinatur lumini divino, seu fidei infusae, & intellectui illustrato, tanquam instrumentum principali agenti. Esto praesuppositive, & materialiter naturaliter nota sit, &ut sic maesuppositivδ& materialiter possit este conclutionis causa veluti materialis, inquantum terminus ejus , qui per lumen naturale rationis habet innotescere est illius conclusionis materia. Sumitur ratio ex Philosopho lib. 1. Posteri text. χo. & D. Hom.
bid. lem 1 1. dicens Ex quo demonstratis est ex his, qua sunt per se, manifestum est quod non eontingit demonstrare desiendentem, vel procedentem ex uno genere in istud genus ; sicut non comtingit quod Geometria ex propriis priscipias de monstret aequid descendens in Arishmeticam. Probatur : nulla causa efficiens potest esse: ..' 'rQbilior suo effectu, & inserioris ordinis ad illum ; sed praemissa naturalis posita & praesupposita in demonstratione Theologica simul cum lupinaturali est causa essiciens assensus conclusionis theolosi e : ergo nequit ut sic ignobilior esse illa, seu inferioris ordinis ; sed ut
praemissa naturalis cst, vere est inserior in certitudine, & veritate respectu conclusionis the logicae, 89.
108쪽
Art. I. An sit necessaria. c. p.VIII. 73
logicae , quae est virtualiter revelata , ejusque certitudo, Sc veritas lumini divinae revelationis innititur : ergo ut naturalis est non influit in conclusionem , ceu causa, & principium ejus, sed debet lumini supernaturali intellectus, ceu causae principali subordinari, &ab eo susiacipere quo movere possit intellectum ad assen sum conclusionis theologicae , & virtualiter re
Confirmatur praemissa naturalis, quae ut plurimum habet rationem principij , seu causae universalis respectu praemissae supernaturalis , non habet influere , nisi ut determinata per supernaturalem praemissam , ceu causam specialem & proximam ; sed ut determinata est ejus virtus per supernaturalem non est sormali hernaturalis , seu naturaliter nota ; ergo ut naturalis est, non concurrit ad assensum conclusionis Theologicae, sed ut supernaturalis, & elevata. Major patet, sicut enim causa superior, & universalis non producit effectum particularem nisi a causa proxima determinetur ; v. g. virtus solis non generat hominem, nisi mediante homine , ceu causa proxima , & particulari; ita nec conclusio, quae est ut essectus praemissarum particularis non emanat ab cis nisi inquantum major, quae verc major est positione medij , per minorem determinatur. Minor declaratur in
exemplo supra adducto ; Omnis homo est ri bilis , sed Christus est homo : ergo Christus est risibilis ; Verum equidem est majorem sumptam,
ut quaedam enunciatio est, naturalem este , &naturalii r constare, & cum formatur discursus
ille cum successione quadam, in illo priori ad assenti cndum hujusmodi majori solo opus esse
109쪽
naturali rationis lumine; nam si fiat infideli.& ipse certo assentietur, cum tamen lumine fi dei sit destitutus; attamen non habet hoc modo causare assensum sormaliter effective conclusonis illius theologicae , sed quatenus est in termino cognitionis per resolutionem conclusionis in praemistas, ceu effectus in causam sui explicuimus, & ex D. Thoma probavimus to=n. 2. Clyp.philos quast. I . art. a. f. F. & 6.ὶ se i intellectus non resolvit in praemissam naturalem, nisi ut determinatur per praemissam supernaturalem, inquantum minus extremum continetur lub medio ; v. g. non resolvit hanc conclusonem , Christus est risibilis , in illam praemistiam , omnis homo est risibilis , nisi mediante hac, Christus est homo , in qua medium applicatur
minori extremo tanquam aliquid contento sub illo:ergo cum non constet de continentia Christi sub homine, nisi per fidem, major illa irla
fluens virtute medij , ut contenti vi minoris extrcmi, nempe Christi nullatenus lumine n turali constare potest , sed lumine divino, 3c ut sic erit influens in conclusoncm illam Theologicam , &non ut naturalis est , nisi materialiter , & praesuppositive ad summum. Ex quibus tequitur , quod conclusio non respicit praemisi in naturalem dc supernatur tem ex aequo, sed illam praesuppositive dc materialiter , quatenus naturalis , supernaturalemucro sormaliter, ceu causam & principium tuae certitudinis , de veritatis , vel evidentiae , &sub lumine divinae revelationis ; sub quo etiam respieit praemillam naturalem . in ratione praemissae, quia hoc modo supernaturalis est intrinsece saltem virtualiter , Sc ratione mediiJ conti-
110쪽
Art. I. An sit nec saria, He. Cf.IX. 7 s
nentis sub se minus extremum, de quo facit verificari majus extremum in conclusone. Argumenta quae contra hanc veritatem obiici pos-1unt ex dictis,& infra dicendis facile diluentur.
Sit ne Theologia habitus entitativa supernaturalis
uadam praesuppomntur. CVm quaelibet scientia virtute in suis prin- sa.
cipiis tota contineatur, & in praecedenti articulo stabiliverimus , oportere Theologiae principia fide supernaturali, & inissa credi, superest modo examinandum, utrum ipsa sit habitus entitative, & quoad ubstantiam supernaturalis. Omissis variis de hac re Authorum sententiis, notandum est sermonem esse . de Theologia proprie sumpta, quatenus est habitus eorum quae ex fidei principiis ratione , &discursu deducuntur, seu ad eorum explicationem , & desensionem valent. Etenim si de Theologia , seu sapientia, ac scientia divina fiat mentio, prout per eam sine ratione , &discursu per simplicem veritatis intuitum cer- D.Th. , tum de rebus divinis judicium comparatur, du- x q s. bium non est quin sint supernaturales habitus , & inius. Cum sint Spiritus Sancti dona ; nulla hominis operatione, vel industria comparata, sed desursum descendentia. Nec miti rae ope, , inquit