장음표시 사용
111쪽
inquit D. Iustinus, in exhori. ad gentes, ne Ahmana cogitatione tam magnas ac divisas respotest homo percipere , sed dono descendente is Ianctos viros caelitus , qui non opus habent arte di serendi , aut contentiose dἰ putandi , modo se puros praebeant operationi divisi Spiritus, ut 'sum numen seupeme descendens puset eos tan3uam lyram , aut cytharam , ct caelestem eis sapientiam
Notandum est praeterea scientiam, & a solo duntaxat interiori principio, & ab exteriori etiam acquiri posse ; quemadmodum sanitas quandoque a sola natura causatur ; quandoque a natura cum adminiculo artis medicinae. Ab interiori quidem principio,utpote cum per propriam inventionem comparatur. Ab exteriori autem, cum per disciplinam suscipitur. Etenim homini naturaliter inest quoddam intrinsecum sciendi principium, videlicet naturale intellectus agentis lumen , per quod statim a principio universalis quaedam scientiarum omnium principia cognoscuntur ; quae dum aliquis ad particularia applicat, quorum mem riam & experimentum sensuum ministerio a cepit , inventione propria, eorum quae nesciebat scientiam comparat, ex notis ad ignota progrediens. Scientiam autem per disciplinam, seu doctrinam aliquis capit, cum ducente a dirigente magistro, vocis vel scripturae medio , ex praecognitis ad ignotorum notitiam deducitur. Quod dupliciter fieri contingit : primδquidem addiscenti proponendo aliquas propositiones minus universales, quas tamen ex praecognitis dijudicare valet: vel aliqua exempla,
& signa sensibilia ostendendo, ex quibus discipuli
112쪽
Art. I. An sit nece saria, sec. Cap. IX. 77
puli intellectus in cognitionem ignotae veritatis manuducitur. Secundo, addiscenti ordinem principiorum ad conclusiones proponendo,quia forsan addiscens tanta vi discursiva, atque cotilativa praeditus non est , ut ex principiis conclusiones deducere per se ipsum, valeat. Quapropter I sdicitur quod demonstratio sit syllogilmus faciens scire. Et hoc pacto, qui demonstrat scientem efficit auditorem. Quod in scientiarum naturalium acquisitio- 94 ne praestat intellectus agentis lumen, hoc in divinorum cognitione, quae rationis faculta- Τ''tem excedunt , fidei infusae habitus tribuit. Quod vero sensus, & experimentum, seu memoria in earum inventione efficiunt, id divina revelatio, vel doctrina exterior revelata, incognitione principiorum Theologiae faciunt.In
his quidem , qui primo fidei doctrinam susce
perunt Divina revelatio, & Spiritus Sancti interius docentis unctio ; in aliis vero exterior
doctrina, seu disciplina per revelationem suscepta.A quo autem illa applicatio universalium sacrae doctrinae seu Theologiae principiorum, quae sint fidei articuli in ad particulares conclusiones theologicas , istarumque ad principia resolutio, & judicium perfectum dimanet, an
videlicet a ratione naturaliter discurrente oriatur ; & an hoc sufficiat, ut Theologia dicatur habitus simpliciter acquisitus necne 3 difficultatem hic non modicam facessit.
Notandum est tertio Deum creaturis dupli- 9 S. ces indidisse rationes ; scilicet causales, per 3 46 quas omnes ipsae natae sunt supremo ejus nutui obtemperare, ut ex eis fiat , quidquid ei pla' p. . to scuerit ; & seminales,principia nimirum activa, a 6. & perseq-
113쪽
per quae naturales exercentur effectus. Superna turale proprie ac potissimum ex ordine ad hujusmodi rationes causales non desumitur ,immo secundum eas quodammodo naturale dicitur creaturae, quodlibet Deus in ea fuerit operatus , a quo est omnis modus , numerus,& ordo naturae, ut inquit D. Augustinus lib. 26. contra Faustum. Penes igitur rariones seminales pro pria supernaturalitatis ratio pensanda est ; cum nimirum praeter eas, vel super eas Deus aliquem effectum inducit. Super eas quidem, cum aliquid operatur in quod tota naturae vis , Scfacultas nullo modo valet pertingere, aut illud efficere : v. g. corpus humanum forma gloriosae donare, solem sistere, duo corpora simul in eodem loco circumscriptivo constituere, Sc similia; haec enim natura sua vi ac potestate nariVa, qua pellet, efficere nequit ullo modo. Praeter eas autem operari dicitur,cum effectum, quem equidem natura inducere potest absque naturalium causarum officio , vel actione producit : utpote dum aliquis a febre subito curatur I Opera enim artis, Sc naturae seu causarum naturalium sanitas reddi potest ; at non subito, quia non subito digeritur, aut consumitur humor peccans; δc quemadmodum Deus praeterhu jusmodi causarum commercium, ac solitum naturae cursum eam restituit, ac pristinas reparat vires. Primo modo dicitur supernaturale simpliciter,aut secundum substantiam. Secundo modo dici consuevit. supernaturale quoad mO- dum duntaXat. Hoc utroque modo aliquem habitum supernaturalem esse, & dici contingit: nimirum
.q ios . simpliciter de quoad essentiam seu substantiam,
114쪽
Aνt.I. An sit necessaria,cte. p. IX. 79
eum videlicet nullis nostris actibus ullatenus Comparari valet ; nec homini nisi divina infusione, aut inspiratione concedi potest ; quemadmodum virtutes theologicae atque gratuitae, quas Deus in nobis sine nobis operatur; sine nobis , inquam , operantibus, & per proprios naturae actus eas comparantibus, 1ed non absiaque nobis consentientibus. Dicitur autem serupernaturalis quoad modum tantum , cum hujusnodi habitus a naturali scientiarum prinis Cipio natus est per inventionem vel disciplinam comparari; attamen Deus absque causae natu xxiis opera ac ministerio insundit, ac divinita tus inspirat ; sicut Apostolis divinorum scientiam profusa largitate divinitus concessit. Ipsi enim neque invenientes, neque addiscentes,
optimi ac peritissimi Theologi essem sunt. s. II. Statuitur conclusio, ct probatur.
Conclusio. Theologia pro habitu conclusio- 97.
num theologicarum lumpta,vel scripturarii peritia ; non est habitus intrinsece,Nis secundum 1ubstantiam, seu essentiam supernaturalis se maliter, sed solum virtualiter, ac praesuppositive 3, quatenus scilicet principia supponit fide infusa credita, & per resolutionem ad ea cominplementum suscipit. Hanc conclusionem do cet D.Thomas I.2.q.FI. art. . dicens: Quamdoque ad ostendendum virtutem suam Dein infundishomisi illos habitus, quἱ naturali virtute causarι
possunt: sicut Apostolis dedit mentiam scripturarem , ct omnium linguarum , quam homines per studium acquirere possunt, licet non ita perfecta.
115쪽
fecta. Scientia autem scripturarum quid nisi Theologia, ut supra ex eodem S. D. ostendimus Et 2.2. quaest. F. art. I. ad 2. Sapientia,
inquit, qua ponitur donum Spiritus Sancti di feri ab ea , qua ponitur virtus intellectualis acquisita. Nam ala acquisitur studio humano, hac autem est desursum descendens , ut dicitur Iacobi 3. Idem
docet multis aliis in locis,ut Isent.art. . Ie.'. I.
98. . Prob. Habitus secundum essentiam,seu sub-x.L.q. si. stantiam supernaturalis sola mfusione compa-a.4. . d. ratur, & nostris actibus nullatenus acquiri po-4 ' 3 test. Theologia prout est habituS eorum ,1 o .L.. quae eX fidei principiis deducuntur , seu prout &seq. est scripturarum peritia & scientia, perdiscia plinam & studium proprium, propriisque ra-3 4 7 q tionis actibus comparatur: ergo non est habi- tus secundum substantiam supernaturalis.Major prob. I. Omnis habitus, qui nostris actibus, Ceu causis , acquiritur, est in animae potentiis ceu principio activo, & seminali; sed habitus infusi non sunt in potentiis animae ceu principio activo , sed materiali duntaxat: ergo nostris actibss acquiri nequeunt. Major pater: omnis enim scientia est in primis principiis, quae naturaliter nota sunt, ceu principiis activis instrumentalibus, & in lumine intellectus agentis ceu causa principali effectiva , alias sede potentia ad actum sciendi suapte natura nunquam reducere valeret. Minor vero prob. Si in potentia animae, ceu principio activo continerentur , supra naturae facultatem non essent, nec supra animae actionem connaturalem elevarentur : ac subindε supernaturales intrinsece dc substantialiter non essent. Id namque supernaturale
116쪽
Art. I. An sit necessaria, M. Cap. IX. 8 r
naturale se ndum essentiam , & substantiam
dicitur , quod omnino naturae facultatem, seu principium Qrmale activum exuperat, & excedit. Secundo prob. eadem maj. Quia de ratione virtutis innue , ut communiter docent Theologi, est, quod Deus eam in nobis sine nobis
operetur virtus autem pro genere proximo
habitum sortitur. Dein quia Theologia est vi tus quaedam intellectualis; ergo si substantialiter & intrinsech supernaturalis est, Deus eam in nobis sine nobis operantibus causare debet. Dices Theologiam, esto nostris actibus comparetur , nihilolacius supernaturalem esse, quoniam ad ejus produssionem principaliter habitus fidei infusae concurrit ; ratio autem hujusmodi principia in conclusiones theologicas deducens , ut dispositio duntaxat & coniustio sine qua non ; Effectus autem potissime secundum causam principalem judicandus est. Nam & fidei infulae habitus secundum substantiam supernaturalis est, esto per modum dispositionis,& exterioris persuasionis doctrina comparetur, ut diximus.
Contra : sic se habet lumen , seu habitus fidei inissae respectu habitus theologici, quem
admodum naturale principiorum lumen, seu habitus respessii scientiae ordinis naturalis : sed esto principiorum habitus sit nobis a natura in ditus, & causa principalis habitus scientifici , tamen iste non est a natura inditus , sed omninbarte atque doctrina, seu disciplina acquiritur: quia non est natus perficere intellectum in judicio veritatis per modum naturae , sed ratione ad assentiendum convincitur , & discursu senis rentiam profert : ergo similiter esto habitus Irim. I. F
117쪽
81 ctu . I. De Sacra Doctrina, fidei infusae supernaturalis sit, & radix habitatus theologici, doctrinaeque sacrae complementum ; quia tamen fidei habitus per modum naturae, & absque discursu perficit intellectum in judicio, &assensu veritatum supernaturalium ;habitus vero Theologiae per rationem, & diC. cursuin hujusmodi judicium de veritatibus divinis sibi comparat, censendus erit habitus
simpliciter acquisitus, ex I. 2.q. FT. O. I.
IOO. Itaque admisso quod ratio Theologiae principia in conclusiones deducens , secundum rationem discursus prioristice sumpti, se habeat ut
conditio sine qua non, tamen, secundum rationem discursus posterioristice accepti, prout nimirum importat ordinem principiorum ad con clusiones, ceu causam ad effectius proprios, vel effectuum ad causas proprias , vere est causa
distincti habitus intellectualis a fide ; quia fides
in verum Divinum tendit, ut per se notum, &Principium convincens immediate intellectum ad sui assensum; non equidem propter eviden- iam quam pro hoc statu habet , sed propter certitudinem ex conjunctioine ad primam Sc omnino infallibilem veritatis regulam : habi-zus autem , seu discursus theologicus tendit ad verum divinum ut per aliud notum ; Conclusiones enim Theologicie per resolutionem ad articulos fidei cognoscuntur ; sed notum per se , & ut principium ; & notum per aliud, seu ut terminus , sunt distinctae rationes veri cognoscibilis , & in ordine ad ea diversi habitus intellectuales admittuntur , scit. habitus principiorum , & sapientiae atque scientiae; quorum primus est natura inclitus , alij simpliciter Rcquisiti; quia in eo quod per aliud cognosci debet,
118쪽
Art.I. An sit necessaria, M. Cap. IX. 1 3
debet, & non statim hujusmodi verum, opus est studio, & rationis investigatione et ergo p ri ratione ad cognostendum verum divinum mediate & per aliud, erit necessarius Theologiae habitus , fide infusa distinctus. Et quia i tum quod addit supra fidei habitum rationis est, nimirum studium,& rationis inquifitio immo fatendum est habitum Theologiae protius a quisivim esse. Ibid. '
Secundo prob. scientia sin habitus qui per X Q r .
discursum & demonstrationem comparatur, est naturalis, quia demonstrario es lyllogismus . suapte natura faciens scire, ut dicitur 1. Fostem sed Theologia est habitus per demonstrationem , vel saltim discursum vim demonstratio nis habentem comparatus : ergo nullatenus est habitus suprenaturalis , sed acqassitus. Maj. patet: Eretam ille effectus supernaturalis cenissendus non est, cujus est naturale principium proprium , 8c proximum, cum effectus 1 suo principio formali specificetur,m quantum suam
naturam ab eo accipis. Hinc D. Thomas L. n. quaest. v. an.2- ad I. 1cientiam , quatenus est d
num Dei, naturalem esse negat, quia in ea per discursum, & rationem, judicium de veritate non acquiritur, sed absque discursu, per simplicemi veritatis intuitum, ex superna illustra tione provenientem, qua fili j Dei agi dicuntur,
ut veritates divinas sane percipiant, ac sine errore discemano.Quod autem virtualiter, ac praesuppositivἡ supernaturalis sit,manifestum est: scientia enim conclusionum virtute in principiis ceu rationibus seminalibus tota continetur, & per redu
119쪽
complementum suscipit. Principia autem s erae doctrinae, nimirum fidei articuli nonnisi supernaturaliter cognosci possunt. Idcirco a D. Thom. hic int. I. dc alibi passim Theolosia dicitur scientia revelata, vel divinitus inspirata; quia ex principiis divina revelatione cognitis procedit, attamen per rationem , & discursum de veritatibus divinis judicium capit, & proseri. Vel dicitur, divinitus inspirata ; quoniam cum scientia dupliciter acquiri possit,nimirum invetione propria,& doctrina ac disciplina,quo utroque moao scientiae humanae, acquisitae ac naturales dici possunt, quia primitus industria hominum inventas eas disciplina, seu doctrina communes secit ; tamen scientia' divina , non quidem originative suscepta est hominum inventione , sed revelatione divina , saltim quoad praecipuas ejus veritates , ac principia. Quod non obscure sacra scriptura indicat Baruch 3. ubi de hac divina scientia loquens ait:
Invenes viam disciplina ignoraverunt , neque latellexerunt semisas ejus: exquisitores prudentia , ct intelligentia viam sapientia nescierunt , n que commemorati sunt semitas ejus I Deus.-ω- venit omnem viam disciplina e ct tradidit illam
Iacob puero suo , ct Israel dilecto suo. Attamen
esto per inventionem humanam, & rationis investigationem comparata non sit,itamen semel agnitis, aut fide divina principiis ipsius stabilitis ratione & discursu, studioque adrubi
120쪽
An. I. An sit necessim, oc. cap. IX. 8 s
Solvuntur contrariorum objectisnes.
OBjicies r. Habitus quibus homo bene ad Ios.
finem disponitur , qui facultatem ejus ris naturalem excedit , supernaturales sunt: sed - ως habitus Theologiae hominem ad finem ultimum supernaturalem,& excedentem facultatem ejus naturalem nimirum aeternam beatitudinem, disponit: ergo intrinsece & substantialiter supernaturalis censendus est. Maj. patet: Etenim habitus oportet illis rebus esse proportionatos, ad quas homo per ipsos disponitur : ergo si finis luper naturalis est, atque excedens, necessum est habitum quoque lupernaturalem esse. Minor etiam est evidens: Quia ex eo D. Thomas hic art. I. praeter physicas disciplinas, quae ratione humana investigantur, sacram Τheologiae doctrinam necessariam esse constituit ad salutem , quia homo m Deum ordinarur ceu in quendam finem supematuralem,& qui comprehensionem rationis excedit, ad quem scientiae naturales bene & sufficienter eum dispone
Respondeo distinguendo minorem. Habitus Io Theologiae mediante fide infusi, & supernaturali, ceu habitu principiorum ad illum finem nos ordinat, concedo minorem; per modum sermae immediate nos Deo fini inper naturali conjungentis , nego minorem; ergo intrinsecε est habitus supernaturalis, radicaliter, inchoativs , & mediante fide, concedo : sermaliter& secundum id quod de se addit fidei, nego. Hoc enim totum quod addit, ratione cujus