장음표시 사용
81쪽
facundia, cris, clara, firma sententia ; quas nulli unquam literarum professori, vel ante , vel post eum contigit semel potuisse connectere, Theatrum vitae humanae verb. Theologia.
II. Theologiam Scholasticam a Schola dici notum est, non qualibet, sed Ecclesiastica, in ova fideles de quinque potissimum erudiri consueverunt, nimirum de credendis fidei mysteriis ,
de virtutum agendis operibus, de vitandis peccatis,de vita aeterna speranda, ac demum de inferni timore.Vnde Apostolus r. ad Corinth. c. .
in Ecelesia, inquit, volo quinque verba sensis meo loqui, ut oe alios instruam, D. Thomas ibi
3 2. Hujusmodi Scholas in primitiva Ecclesia institutas filisse ad eos formandos, & erudiendos in fide ac moribus , qui ex Iudaeis, vel Gentilibus ad Ecclesiam veniebant, nemo dubitabit, qui legerit D.Hieronymum is NM.ad Pammae-chium, ubi de Origene verba faciens ait ; Alexandria Sehalam Ecclesiasticam tenuit succedens eraditissimo viso Clementi Presbytero. In his fidei dogmata primum brevi, ac dilucida institutione tradita sunt. Eapropter Marianus victorinus in eum locum; Cathechiseni, inquit, Doctrinam Ecclesiasticam Seholam vocat. Non dubium tamen quin & perfectioribus solidiora, ac persectiora sapientiae dogmata traderentur jam a temporibus Apostolorum,cum dicat Apostolus se loqui sapientiam inter perfectos , &Sapientibus se debitorem constitutum esse; Sa-pἰemibis quidem ait Anselmus,m 'φ.ad Rom.i. st eos ad majora sapientia arcana promoveret, sinsipientibus, ut illos erudiat. 3. Hujus rei validi stimum nobis testimonium
82쪽
An. I. An sit necessaria, M. O . V. T
praebet Eusebius lib.6.Historia Ecclesiastisa e. 3. ubi ait ; Demetrius Origenι cathechfandi, i est,iacendi Magseriam in Ecclesia tribuis. Quod prim s post Apostolos apud Alexandriam Panthenus secundus I per ordinem Clemens ; tertias a ministraυis Origenes 'sius discipulus Clementis. Et statim cap. I a. Interea, inquit, cum viaeret Origenes se non sincere ad Omnia , id est, vel isdisisArἰbus , ct profundioribus pertractandis, vel is secra scriptura explanatisnibus disserendis; vel etiam in eream qui quotidis fidei adaebantur, lastruct ionibus, vel institutionibus adimplendis, utilias esse ratus est segregare lac lentium rem bas , ct uni ex discipulis suis plene jam , oe vr me instructo viso Heracle tradere , patriis emve eum osci' , ac laboris adsumere. Huic ergo tradendi prIma elementa incipientibus delegat inciam ; sibi veri perfectoram instructiones re
Haec doctrina, ut plurimum voce in prin- cipio peracta est ; praesertim quoad quaedam Religionis Christianae Mysteria, ceremonias , aut cultus, ne, si scripto mandata , ad Infidelium manus devenirent, ab eis ceu aniles fabulae riderentur. Vnde S.Doctor φ.q. 23.επ. 3. ad 4. loquens de cultu latriae Cruci Christi exhibendoinum sibi objecisset quod de eo in Scriptura non constaret Ad quartum dicendum, i quit, qaod Apostoli familiari instinctu Spiritus :sancti quadam Ecclesiis tradideruntservanda, qua non relἰquerunt is sir tis, sed in observatione Ecclesia per succesVnem fidelium. Vnde Apost lus x. ad Thessal. a. State , ct tenete traditiones, sue per sermonem,scilicet ore prolatum ; sive per
83쪽
8 uast. I. De sacra Doctrina,h Umodi traditiones est imaginum Christi ado
Crescente jam Ecclesia, haeresibus hinc, Seinde exortis , frequentior Scholarum usus in Ecclesia fuit, & ibi subsiliores dispositiones
communius peractae. Nam ut ingenue observavit D. Augustinus Γb. 16. de Civit Dei cap. 2. Ad alta ad fdem Catholicam perilaeniIa , dum
Haereticoram callida in Ietudine exagitanttir , ut
adversi eos defendi possint, ct considerantur intelligentiks,2 latelliguntur clarius , ct instantius praedicantur; ct ab adversirio mota quastἰo dicendi existis occasio. Vnde Apostolus ; Oportet, inquit, hareses esse. Idcirco hi qui erant ingenio praestanti, atquGin docendo, ac disse utando ingeniosi, ac periti, Scholastici jam tunc nuncupati sunt. Sic Hyeronimus lib. de script. Eccles scribit Serapionem virum doctissimum ob ingeni j elegantiam Scholastici cognomen adeptum fuisse. Et Gennadius in Cathalogo Scriptorum vocat D. Prosperum sermone Schaeasticum; quemadmodum 3c Honorius Alcvinum officio Scholasti cum nuncupat. Quod inde derivatum putem , quod hu)usmodi Scholis nonnisi viri doctissimi praeficerentur, ut colligitur ex lib.s. Eccles φ. Euseb. cap. to. ubi haec habetur ; Cμm per idem tempus Schola Ecclesiastica, ct Doctorἰs officio praeesset vir in omni eraditione nobilissimus Panthenus. Ex quo apAd eos consuetado antἰquλtus tradita di hodiernum diem permonet, divinarrem scrip raram Doctores inibi Schola Ecclesiastica haberi υἰeos dontaxat in scientia , ct eruditisue probatissimos. Ex quibus conjicere licet Scholasticam eruditionem praestantissimam quandam
84쪽
su. I. An sit necessaria, oc. CV.VI. ς'
quandam senare doctrinam , dc Scholasticum virum ex te literatum & eruditione excultum. Id indicare voluisse videtur S. Concilium Tridentinum Iess. 13. ubi decernit. De catero officia, Dei dignisares istae cyra Scho stria dirantur , non nisi Doctoribus Sc. conferantur. A Patribus , & antiquis Scholasticis in flo- 1 .rentissimas qu sque Orbis Universitates Schoialastica Theologia derivata est , & per universam Ecclesiam profectu plurimo diffusa, praesertim ab eo tempore quo in methodicam seriamam redacta est. Qua parte de fide disputat, vel etiam de moribus secundum communia doctrinae principia edisserit, Scholasticae Theologiae nomen etiamnum retinet; ubi vero deoperibus moralibus , eorumque particularibus circunstantiis quasi ad speciales casus, & individuas personas se submittens agit , Moralis Theologia vocari consuevit. Quatenus deni que contra haereses, haereticosve pugnas instruit, Polemica nuncupatur.
uanam sint sacra doctrina principia. DS principiis theologici discursus posterio- ω 8
ristice, & secundum materiam enuncia- tib i. post tionum acceptis impraesentiarum est sermo. eap. 1 D.
Principium ab Aristotele dicitur ; propositis immedi/ta, quin non est altera prior e Caret nam-que medio, pcr quod praedicatum subjecto inesse demonstretur. Duplex est , unum quod nuncupatur , dignitas , alteram quod positio
85쪽
dicitur. Dignitas est quaedam communis ani mi conceptio ex propriis terminis adeo per se nota , ut ei necesse sit, omnem qui docetur sassentiri; itaut contrarium mente credere nequeat, etsi ore proserat,cujusmodi sunt. Θωdlibet est, vel non est. De eodem secundum idem ormatis, ct negatio non sunt simul vera. Omne totin est majus sua parte. Posit, vero est quaedam indemonstrabilis propositio secundum se, sed ei qui docetur, non est ita necesse assentiri, ut oppositum ejus mente concipere non possit, V.g. incorporalia non sint in loco. Est &alius modus quo nonnullae propositiones dici - consueverunt .ppositiones ; illae videlicet, quae nonnisi per principia alterius scientiae probari possunt. Et ideo illas in hujusmodi scientia tanquam principia veritatem habentia supponi necessam est ; licet in aliqua alia scientia de monstrentur v. g. haec propositio. A puncto ad punctum est lineam rectam aucere , a Geometra tanquam doctrinae principium supponitur ; ipsum autem philosophus naturalis probat osten- dens, inter quaelibet duo puncta rectam lineam
9. Principiorum non est eadem manifestandi opust, universalitas Quaedam enim sunt universalissima seu communissima quae a Metaphysico considerantur, quippequi de ente inquantumens agit. Alia sunt universalia, Alia denique particularia. Universalissima sunt dignitates ,
in quas omnium scientiarum concluilones denique tandem reducuntur, quae etiam maximae dicuntur propter maximam , quam in se complectuntur certitudinem ad alia demon- . stranda. Nuncupantur & temini, quia omnis cognitio.
86쪽
Art. I. An sit necesaria, erc. CUI I. I
cognitio Scientifica ad ea terminatur: VocanAtur 3c regula, quoniam universaliter per ea dirigitur intellectus in scientiis ad certam conclusionum habendam notitiam. Dicuntur tandem communes anisi conceptiones , quia natura
ad id adigente, communiter ab omnibus praebetur ei lides, & assensus. Hujusmodi principiorum tres conditiones Philosophus assignat ; Prima est, quod circa ψ Μςxa' haec non possit aliquis mentiri, Vel errare;quia . i. ad haec potentia intellectiva ordinatur secun- pq g s. adum quod ipsa, dc ei notissima sitit, ex ipsist 6.e. que infallibilitas veritatis secundum certitudinem scientiae oritur. Secunda est, ut non sint quid conditionale, id est, non suppositum, sive ex quodam disputantium condicto acceptatum I 1ed ipsa oportet esse per se nota. Tertia est, ut per demonstrationem eorum notitia non 'comparetur, vel alio simili modo, sed adveniat quali per naturam habenti ipsa , quasi natu raliter cognoscantur, & non per acquisitio
Alia sunt universalia principia, per quae in
scientiis multae conclusiones demonstrantur,&ser resolutionem ad ea de illis certo, dc infal-ibiliter judicatur, v. g. in Physica, Natura est princ iam , s causa motus , s quietis ejus in quo est, universale principium est, & multarum illius scientiae conclusionum Seminarium. Alia verb sunt particularia , & magis propria principia proxima, quae ad particularem conclusionem demonstrandam , speciale continent
medium , quale est subjecti, vel passionis de
finitio. In sacra doctrina ut universarisima haben- 62. D I.
87쪽
tur principia, Deam esse , &, de rebus hxmanti proυἱdentiam habere de quibus D. Thomas 2.2. quast. I. art. 7. ita scribit ; Ita se habent is do
ctrina fidei articuli mei, sicut principio per se
nota in do risa, qua per rationem naturalem habetur. In quibus principiis ordo quidam lave-nhur , ut quadam in aliis implicite conliseantur, Acut omnia principia reducuntur ad hoc , sicut ad
primum ; impossibile est dit Uirmare , ct negare , ut patet per Philosophhm is 4. Metaph s textu 9.ὶ Et similiter omnes articulἰ implicite continentur in Aliquibus primis credollibus, scit. heeredatur Deus esse , es providentiam de rebus habere circa hominum salutem , secandkm Eud ad
Hebraeos II. Accedentem ad Deam oportet credere quia est, ct quod inquirentibus se remanerator sit. In esse enim divino includesnthr omnia, qua credimus in Deo alematiter exsere , in quiabus nfra beatitudo consistit. In me aselem providentἰa includantur omnia , qua temporaliter a Deo dirifenfantur ad hominum salutem, qua sunt via ad beatitudinem. Sunt etiam ipsius sacrae doctrinae quaedam universalia principia, quae sunt plurium con clusionum theologicarum fons,& seminarium, sicut omnes articuli fidei in Symbolo contenti,& id generis multa, quae in Sacra Scriptura habentur ; Quemadmodum illud , Natara nasciam'r fidi ira ; Hoc enim est universale principium omnium sere conclusionum , quae in materia de justificatione , & peccato originali tractantur. Ex illo namque sequitur, quod liberum arbitrium sit vulneratum in naturalibus, spoliatum vero in gratuitis ; quod non
possit omne opus bonum virtutis , etiam ν moralis,
88쪽
Art. I. An sit necessaria, M. Cap.VI. s 3
moralis, suis viribus operari. Quod ex se non possit se ad gratiam secluso auxilio divino praeparare ; Quod natura humana propterea damnationi, morti, di aliis poenis obnoxia . facta
Particularia principia sunt , in quibus sor- male medium particularis conclusionis theologicae probandae assumitur 3 v. g. ad probandum in Patre, & filio esse unicam virtutem spirativam, merito illud sormale principium assumitur, Omnia sint anum is divinis, ubi non obviae Felationis oppositio. Differunt hujusmodi sacrae doctrinae principia a physicarum disciplinarum principiis, quantum admodum suscipiendi cognitionem de illis. Habitus enim primorum principiorum naturalium est quoad inchoationem naturalis secundum naturam speciei, &ex parte ipsius animae , inquantum ipsi indidit Deus primae rveritatis quamdam refulgentiam, quam natu rate rationis lumen dicimus, habens vim innatam ad judicandum de quibusdam primis cognoscibilibus, qualia sunt principia illa prima. Terminorum autem , ex quibus hujustmodo principia coalescunt, definitioncm seu notitiam quidditativam suscipit per species intelligibiles a sensibus acceptas , qui de re habent judicare secundum communia quaedam principia, & proprietateS naturaliter nosau, quas in memoria colligit: ex memoria semie experimentum ; & ex- isto. devenit ad cognoscendum quid sint; v. g. ex ipsa intellectualis animae natura homini competit, ut statim co-rito quid sit totum , & quid sit pars cogno- at omne totum esse sua parte majus ; tamen
89쪽
c6.14 Euas. I. De Saraa Domisa, quid sit totum, & quid sit pars cognoscere nequit , nisi per species intelligibiles a phantasmatibus acceptas. Et secundum hoc principiorum habitus acquiri dicitur, esto naturalis sit quoad inchoationem. . Sed in principiis sacrae doctrinae res aliter se Hic q- habet, cum enim eorum cognitio totius natu- 'rae vim excedat , desiderant quoddam supern xx.ati 13. turale lumen elevans, perficiens, & corrobo-C.2. . q. rans ipsum lumen naturale ; quod quidem di- 373 ο, vinum lumen est quaedam immediata participatio divini luminis, seu divinae veritatis in se , per quod intellectus humanus de veritatibus divinis serre judicium valet, non ex effectibus sensibilibus progrediendo, ceu notioribus nobis instrumentalibus principiis, sed per species immediate inspiratas a Deo , & non a sensibilibus acceptus; nihil enim simile in rebus creatis inveniri potest. Lumen illud est fidei habitus , qui est sicut habitus primorum principiorum inchoans in nobis Dei, divinorumque supernaturalem cognitionem ; unde vocatur a D Dyonisio credentium firmamentum collocans eos in veritate , ct veritatem is ela ; Quia tamen
lumen illud quidpiam incircunscriptum est ; ac subinde nullius rei determinatam cognitionem efficere potens , species intelligibiles rerum credibilium a Deo menti Prophetarum, vel Apostolorum fuerunt distisitusi impressae. Hu-
di serum cognitionem, , & notitiam; Spiri-
a Finus I. Corinth. cap. 2. videlicet, Po doceremur, inquit Anselmus, non qua mun-H,sed qua Dei sunt ; id est, disinum quemdam ra dium
90쪽
Art. I. An sit necessaria, sec. Cap. VI. s s
diumἰnotem nos, ut per sciamus beneficia , qua sunt a Deo nobis donata , Disitus en m Dei, mentem quam replet, ἰltaminat. 'Hine est quod principia Sacrae doctrinae di- .icuntur divina revelatione, seri inspiratione seu ait. t. alcipi ; inspiratione quidem, quia cum supra ho- 4 Iob. minis captum sint, debet homo Spiritu Sancto 3 movente ad ea videnda elevari; sed quia non satis est ea videre, nisi & quodammodo intelligat unde habitus principiorum intollectus quidam vocatur) quantum ad mentis elevationcm dicuntur inspiratione luscipi; secundum illud Iob. 3 1. Inspiratio omnipotentis dat intelligentiam , scit. veritatis quae est sapientiae principium iis , quibus inspirat. Quantum autem ad , ipsam divinorum perceptionem, per quam removetur obscuritatis, & ignorantiae velamen, dicuntur revelatione haberi ; revelatio enim
supra inspirationem,uisionem addit eorum quae uidentur & intelligentiam. Differunt ergo in Loe. suputroque principia incrae doctrinae ab aliis alia- eit. rum scientiarum principiis ; & quoad principalem causam activam, quae est intellectuale lumen ; Lumeri enim principiorum sacrae doctrinae est supernaturale , & divinitus susceptum ; lumen verb principiorum naturalium est naturale ; & etiam quoad causam cognitionis instrumentalem quae sunt specics intelligibiles, quia terminorum, ex quibus coaleiacunt naturalia scientiarum principia , species intelligibiles , & definitiones , sensibilibus accipiuntur : sed species intelligibiles termino- irum ex quibus componuntur sacrae principia doctrinae divinitus suscipiuntur,& non cognoscitur de eis quid sint per species intelligibiles a