장음표시 사용
171쪽
scientia morali, in ordine ad beatitudinem naturalem , sed quatenus per eos homo practieε dirigitur in vitae aeternae finem, quae est contemplatio persecta Dei in se, & fruitio ejus ;sed nequit illa ordinatio, & directio per sola
Communia principia operabilium, & cognitionem naturalem finis debite fieri: ergo altiora exigit principia, & cognitionem finis excedentem , qualis est revelatio divina. Major patet ex illo Isaiae 63. Oculus non vidIt Deus absque te, qua praeparasti diligentibus te: ergo dilectio Dei non ordinatur ad quemcunque finem prout a Theologia respicitur , & est virtutis Theolo- .gicae actus, sed finem supernaturalem & excedentem , dc prout sunt meritorij ejus, quatenus
in gratia radicantur. Minor vero probatur,quod quis voluntarie mortem oppetat , & crucem
Confusione contempta, non cadit sub aliquo principio communi operabilium, & naturali ;quia si ratio dictat bonum este amplectendum,& malum fugiendum, ignominiosa mors, dum apprehenditur ut malum naturale, & morale , prosecto non cadit sub illo principio: ergo sub altiori, & revelato ; nimirum, cui vult venire post me , abneget semetipsam , ct tollat crucem suam , ct sequatur me et ergo operabilia particularia in ordine ad finem sunt etiam practice revelabilia per habitudinem , quam dicunt ad
praecepta formaliter revelata , ceu principia eorum. Antec. confirm. authoritate D. Augustini tract.1.de discip.Christiana eap. I 2.dicentis.
uare mortes martyrum , oculos carnis interr
ga , male mortui sunt. Oculos mei interroga, pratissa in eonspectu Domini mors sanctorum ejus. uidquid ergo est quod exhorres in morte, omnino
172쪽
Art. III. An sit una, vel plures, p. II. I 3
non exhoneas, si eos imitaris id age , ut bonam vitam habeas ; ct quacunque occasio fueris, ut
exeas de hoc corpore, exis ad requiem, exis ad beatitudinem qua nec habet timorem nec finem....
Finem reffice , Christianus es, oculum mei in
Quod autem spectat de assensibus conclusio- I a. num ex uno principio naturali, & altero de fide deductarum, omnino dicimus non esse specie distinctos ; tum quia principium Theologicum in ratione principij inferentis non est naturale sed revelatum, ut supra demonstravimus ; tum quia conclusiones illae certae sunt theologicε , suntque veritates de se excedentes v. g. ergo Christus est risibilis : ergo stant. sub ratione revelabilitatis sermaliter, & adaequale ; quia ut diximus , propositionem esse revelabilem dicit aliquod lumen veritatis divinae imbibitum , & de se improportionatum captui intellectus, & rationis naturalis; quod
hanent omnes illae propositiones , seu conclusiones theologicae deductae: ergo sunt ex natura sua revelabiles, & dicentes habitudinem ad revelationem principiorum sub eadem ratione qua aliae conclusiones procedentes ex utraque praemissa revelata sormaliter. Confirmatur e quaecunque conveniunt in iratione una subjecti scibilis possunt ad unam r. sentcscientiam pertinere, sed divina scientia deteria prol.arto minat de rebus per rationem divinam, quae una 'existens omnia complectitur, etiam secundum particulares eorum rationes : ergo ipsa una spe cie existens potest de diversis rebus agere,prout conveniunt ismaliter in illa ratione, rationec res unam subordinationem sormaliter sor
173쪽
tiuntur. Major patet: nam Metaphysica plura omnino diversa considerat, nimirum substantiam, & accidens, prout conveniunt in ratione entis ; atque finitum, & infinitum, prout sunt passiones ejus.Minor Vero Prob.quia quae cunque a Theologia respiciuntur , ad Deum dicunt habitudinem, sicut ad unum genus scibilis , in quantum ipsum attendunt, ut principium , & finem, scilicet supernaturalem, prout ab ipso. &ad ipsum sunt: ergo divina scientia
determinat de rebus per rationem divinam,qua omnia complectitur , etiam secundum particu
I . Nota breviter quod omnia dicuntur respicere Deum ut principium, & finem, videlicet in se cognoscibilem,& non ex effectibus,sicut in Metaphysica contingit,sed ut revelabilem, seu cognoscibilem per revelationem quantum ad ea quae illi attribuuntur,ceu passiones quaedam,vel
rect v.g ipsi attribuitur quod singularia perte cognoscat, etiam secundam proprias eorum rationes , & dedueitur ex hoc principio revelato,Deus habet persectissimam providentiam de omnibus etiam singularibus, & actibus eorum et sed non potest perfecte providere nisi cognoscat, quia providentia est direstiva rerum in finem quod absque persecta cognitione persecte fieri nequit : ergo cognoscit i e persectissime singularia secundum proprias rationes, & opera tiones eorum. Deus qui est ut subjectum scibile conclusionis demonstratae , sabin revelationi divinae quoad hoc quod de eo passiones demon ' strantur, quae nonnisi per revelationem attribui illi demonstrative, de cerib possunt.
174쪽
Euomodo causa , vel cognitio quo altror, o universalior, se
dicatur extendere. ANtequam ad diluenda argumenta contra- II.
ria procedamus , examinandum venit quoddam axioma , quo passim utitur D. Thomas, nimirum e quod suanto aliqua eausa , vel cognitio altior , seu universalior est , tanto est magis unica, ct ad plura se extendit absiue diaversitate. Supponendum quod aliqua causa seu ratio potest dici universalior dupliciter, primo in praedicando, & per modum actus inchoati, seu imperfecti, ac totius potentialis ; quo pacto vivens est universalius animali, continet enim ipsum animal, & plantas etiam, potentia tamen formali indeterminata, & in actu inchoato, ut suse explicuimus alibi. Vnde se cundum veram rationem habet de illis praedia sari. Secundo potest dici universalior in ca sando , &per modum actus persecti, quia videlicet sorma per quam agit, habet majorem actualitatem estendi, & virtus ejus ad plura se extendit,v. g coelum dicitur universalius quolibet alio corpore naturali, in causando ; quia forma per quam agit in inferiora motu suo, Selumine est persectior, & magis in actu mobilis , utpote minus immersa materiae, & ut in-suumentum Angeli moventis,qui est actus per
175쪽
4 4o I. De Sacra Domina, Cum ergo dicitur quod causa, vel cognitio eo persectior est, quo universalior , & ad plura te extendens, non est sermo de universalitate in praedicando, & quae sequitur potentiam sermalem indeterminatam , sed de universalitate in causando, & quae sequitur actualitatem persectam : nam agere sequitur ad esse actu ;igitur quo perfectior fuerit, & magis in acta serma quae est principium sermale per quod
agit, eo erit universalior in causando , & magis unica in ratione principi j formalis. Consequentia probatur, nam forma non dividitur , nisi per divisionem subjecti , dc materiae, seu potentialitatis : ergo qud magis fuerit ab his elongata, eo magis carebit divisionis, & limitationis principio , ac subinde erit magis una , & ad plura secundum virtutem, & efiicaciam sermae se extendens, sed de his alibi. Quantum ad id quod spectat ad praesens de cognitione; scito, quod sicut univertalitas causae in agendo sumitur secundum formam perquam agit, ita, & cognitionis altitudo debet desumi a principio formali ejus, quod est quid-ditas rei, seu quod quid est. Ipsum namque est prima ratio cognoscendi perfecte aliquid, Scintelligendi: ergo cognitio erit altior, & plura sub se comprehendens, cujus medium, & causa cognoscendi erit efficacior, & magis in actu
secundum rationem movendi intellectum cognoscentis. Hinc est quod intellectus Dei, qui est altissimus, per lumen quod est ipse Deus,
id est, per divinam essentiam , ceu medium cognoscendi, sui ipsius , & omnium rerum cognitionem propriam, atque distinctam habet.
Quidquidenim persectionis est in quacunque
176쪽
creatura, totum praeexistit, & continetur in Deo secundum modum excellentem , etiam persectiones illae per quas ab invicem distinguuntur, sicut vivere, & intelligere: quia divina essentia comparatur ad illas omnes, sicut actus persectus ad impersectos ; quemadmodum numerus senarius ad unitatem, binarium, ternarium, quaternarium, & quinarium, omnes enim istae numeri species sunt actus non adaequantes perfectionem senarij, & serma totalis senarij has omnes complectitur, & praeterea unitatem ultimam, ceu propriam perfectionem per qnam ab eis distinguitur. Vnde sicut ratio senari, est ratio cognoscendi seipsum Mbinarium &c. ita & essentia divina est ratio cognoscendi se, & alia omnia. a Manifestum est autem quod Theologiae do- 18.etrina cum sit quaedam impressio scientiae divinae habet medium gnoscendi universalius, &persectius, nimirum deitatem in ratione pri cipii de finis divina revelatione cognoscibilem & sub divino lumine egeaciam habent ejus principia, quod altissimum est, cum sit immediata quaedam participatio Dei in se, prout ejus esse, seu essentiae est ratio cognoscendi omnia a optime ergo concluditur, quod ipsa una exinstens plura, immo omnia sub una ratione for- mali 1cibilis, seu cognoscibilis per revelati
nem complectatur , unica manens , & non
diversificata secundum diversas scibilis ra
Sicut autem medium cognoscendi, scilicet 1 divinum lumen est altissimum, ita & principia ejus prima universalissimam habent essicaciam,& per resolationem ad ea potest haberi propria
177쪽
r 2 De Saera Domina, omnium quae sivit cognitio. Ejus principia simpliciter prima, & universalissima sunt, quod Deus sit, & providentiam de rebus habeat in
ordine ad finem supernaturalem secundum illud Apostoli ad Hebraeos 11. cap. Credere oportet accedentem ad Deum quia sit s nimirum unus ira
Τrinitate subsistens, & specialiter colendus in reisqvirentibus se remunerator sit , largiendo dona
gratiae , ut inquirant, & coronando opera pes praemium vitae aeternae. Per haec de omnibus xedditur ratio certa , etsi non evidens quoad nos : & licet ad reddendas causas, & rationes
rerum , adinventae sint plures scientiae , quia tamen judicium earum fit per causas minus universales , ista unica existens judicium sub una ratione proseri reducendo ad haec principia sprout sunt nobis expresse revelata, ac subinde infallibilia. Doctrinam hanc exemplo illustremus desumpto ex partubus monstruosis animalium , qui ad triplicem eausam reduci possunt; nimirum ad causam proximam , scit. defectum in semine, quod est generationis principium acti-Vum; ad corpus coeleste , quod per motum suum est causa generationis primaria ι & ad providentiam divinam. Prout judicium fit de eis per causam proximam, ad naturalem spectat ; si nequeant reduci ad hoc principium , judicium accipitur per Astronomiam , quae est
scientia superint naturali ι Sc si hujusmodi
effectus ad neutram ex his causis reduci queant, ad considerationem divinae providentiae, quae est causa superior, recurritur, fitque judicium de hoc effectu in particulari, ed certius, quo
altius principium est providentia , quam sit
178쪽
Art. III. An sit una. elplures, p. III. I 3
corpus coeleste , vel virtus activa seminis. Et sicut de hoc effecta accipitur judicium per providentiam quae est directiva rerum in finem, ita& de multis aliis puta de poenis innocentium , & morte martyrum, ad quae nec Astrologus, nec naturalis persingere queunt, ut patet de morte Christi. Theologia ergo una existens de his considerat sub una ratione, de quibus MAstrologus, & naturalis sub diversis rationibus
principiorum agunt.2.2. . I .art. .
ΑRguitur 1. una scientia est quae est unius generis subjecti , seu unius scibilis; sed
Deus, & creatura, de quibus in sacra doctrina agitur, non continentur sub uno genere subjecti : ergo sacra doctrina non est una scientia. Confirmatur, ea quae sunt ab opere nostro, sicut opera virtutum , & quae sunt ab opere naturae, ad eandem scientiam non pertinent , sed sacra doctrina determinat per se de his, quae sunt ab opere nostro, puta actionibus moralibus , & virtutum actibus , & etiam de Deci , Angelis & aliis rebus naturalibus, quae ab ope re nostro non derivantur : ergo una scientia specie atoma esse nequit. Major patet, scientia namque moralis , & naturalis per id distinguuntur, quod Moralis de his agat, quae ab opere nostro sint; Naturalis vero de rebus naturalibus mobilibus, quorum principium est natura disputet. Respondetur ad argumentum ex S. D. quod sacra doctrina non determinet de Deo,& creaturis
179쪽
turis ex aequo,sed de Deo principaliter tanquam de subjecto per se scibili, de creaturis autem ut referuntur in ipsum, ut ad principium,& finem,
divina revelatione cognolcibilem. Vnde unitas scientiae non impeditur, quae ab objecto desumitur , non quomodocunque, sed formaliter sumpto, secundum quod ratio ejus est medium cognoscendi omnia quae ipsi attribuuntur, vel de eo demonstrantur,vel quoquo modo ad scientiam spectant. Habet enim quaelibet res aliquo modo rationem utilis in ordine ad Deum; seu ut ducat nos in cognitionem finis supem turalis, & amorem stultionemque ejus; Christus ut via, de causa praedestinationis nostrae, qui per passionem suam nobis praebens exemplum , quomodo sequamur vestigia ejus, &1anguinem fundens meruit introitum Regni coelestis, virtutes verb, dona supernaturalia, Mgratia, tanquam ea per quae Deo conjungimur, ut expIicuimus supra. Ad confirmationem respondet D. Thomas
dicens quod nihil prohibet inferiores potentias, vel habitus diversificari circa illas materias, quae communiter sub una potentia, vel habita superiori cadunt; quia superior potentia , vel habitus respicit objectum sub universaliori r tione suniversaliori inquam, non in praedicando , vel ex parte rei cognitae, sed universaliori in causendo, ω ex parte medi j cognoscendi saut objectum sensus communis est sensibile
quod comprehendit sub se visibile , & audibiles non scut genus comprehendit species in potentia formali indeterminata, & actu inchoato ; sed sicut actus persectus comprehendit imperfectos, habetque perfectiorem immutandi sensus
180쪽
ANIII. An sit una vel plures, CVIII. I 4 s
sensus lationem , utpote minus materiae immersam, per quam ipsas quoque sensuum particularium immutationes apprehendit,& inter eas discernit ac dijudicat) Vnde sensus communis, cum sit una potentia extendit se ad omnia objecta quinque sensuum ; & similiter ea , quae in diversis scientiis Philosophicis tractantur , sacra doctrina una existens considerat sub una ratione superiori, prout nimirum sunt divino lumine cognoscibilia, seu divinitus revelabilia, 'sicsit velut quadam impressio divina scientia, qua est una simplex omnium , in quantum habet unum medium cognoscendi, sifil. essentiam divinam perquam de omnibus judicat,Theologia vero habet deitatem divina revelatione cognoscibilem, per quam similiter de omnibus fert judicium. Arguitur a. Ea de quibus Theologia tractat 1
non sunt ejusdem immaterialitatis, ut patet ;sed unitas specifica scientiarum speculativarum ab immaterialitate, ceu ratione formali sub qua desumenda venit: ergo sacra Theologiae doctrina non est una scientia specie. Respondeo communiter quod in Theologia non desumitur unitas ab hujusinodi immaterialitate , sed , revelatione virtuali : sed haec solutio communior est, qutin Vera ; unde mihi non probatur. Primo quia haec scientia est certior aliis, ut docet infra D. Thomas art. 3.ergo secundum se respicit magis immobilia , & necessaria; sed non sunt magis immobilia, & necessaria,nisi quia magis a materia separata, saltim secundum rationes per quas cognoscuntur: ergo ratio sub qua hujus scientiae necessario est quidam immaterialitatis modus, seu instractio