장음표시 사용
221쪽
186 Eu . I. De Sacra Doctrina,
stum est; de etiam res quibus utendum cst , id est, quibus tendentes ad beatitudinem asse- quendam adjuvamur. Haec sententia Magistro attribuitur, sed communiter rejicitur. Primo
quia per rationes subjecti debet scientia ab aliis differre; sed per rationes signorum, & reru Theologia ab aliis scientiis no distinguitur,cum de rebus,& signis, etiam aliae scientiae tractent:ergo res,& signa non sunt subjectum hujus scientiae.
. .q. Secundo quia quandocunque multa requirun-49 t si tur ad unum, necesse est unum eorum eue prin-M ' cipale ad quod omnia alia ordinentur , ut sub una ratione scibili, ac scientia attingi queant; sed res, & signa oppositas habent rationes inquantum hujusmodi; nam res dicunt aliquid absolutum, & in se ; signa autem aliquid relativum , seu ad aliud ex sua institutione ordinatum : ergo debet unum eorum esse principale , sub cujus ratione caetera attingantur, ut unam iascientiam specificare,& terminare valeant: hoc autem est Deus, quo fruendum est : ergo Deus, non res, aut signa,est hujus scientiae subjectum. 4. . Alij propter eandem rationem pro hujus scientiae subjecto totum Christum, caput videlicet , dc membra , seu opus restaurationis constituerunt; eo quod quidquid in hac scientia traditur , ad hoc reduci videatur. Vnde Apostolus , qui persectissimus Theologus suit, totam suam scientiam in hoc sitam esse ajebat , quod Christum nosset. Neque existimavi me alἰquia scire inter vos ns Iesim Christum , ct
hunc cruci um. I. Corinth. I. Tribuitur Hugoni de S. Victore in prol. I . desacram.& Glossi
Cassiodori in principio Psalm. s. Sed contra est; quia illud est subjectum de
222쪽
An. VII. An Deus sit subject.Th. p. I. 187
quo prim i Sc per se agitur & de caeteris per ordinem ad ipsum .sed de Christo , & membris ejus, seu operibus restaurationis in Theologia agitur per ordinem ad Deum, non e contra rergo Christus totus, vel opera restaurationis non sunt subjectum , sed Deus. Antecedens sed ' is patet: tum quia Thcologia inscribitur sermo, ita, &iuieu ratio de Deo , & non de Christo , quod se- fin corp. cus se haberet, si Theologia de Christo per se δελ- ῆ4 ageret, & non per ordinem ad Dcum ἱ quia i. piol scientia inscribi consuevit ab eo, de' quo est ari.Σ. ad primo , & per se sermo in scientia. Tum quia 3. aper humanitatem Christi in Deitatem cognostcendam manuducimur ; Vnde quasi lac primo
videlicet in primitiva Ecclesia incipientibus
proponebatur,quibus tamen postmodum persectis cognitio Deitatis, veluti solidus cibus ad quem manuducendi erant, tradebatur. Praeter has opiniones a S. D. relatas est specialis Durandi sententia , qui ait,quod si Theologia pro habitu illo usurpetur , quo fides gignitur , nutritur, defenditur , roboratur,De mequidem esse illius subjectum , non tamen subratione absoluta Deitatis, sed sub ratione determinata , & respectiva Salvatoris. At vero si accipiatur Theologia pro habitu fidei, quo a sentimur iis, quae in sacra scriptura traduntur; aut pro eo habitu, qui ex principiis fidei conclusiones Theologicas deducit, actum meritorium esse illius objectum asseverat.Communior Theologorum sententia, & in Sholis magis recepta Deum sub ratione Deitatis pro Theologiae sormali subjecto attributionis adaequato constituit. Conclusio, subjectum formale attributionis
223쪽
18 8 I. De Sacra Doctrina, adaequatum Theologiae cst Deus sub ratione absoluta Dditatis, ut cognoscibilis pro hoc statu per viam fidei, seu revelationis. Dixi, sub ratione absiluta DeItat s , & non ut consideratur sub aliqua speciali, ac determinata ratione, puta restauratoris , glorificatoris, aut hujusmodi. Dixi cognoscibilis per viam mei , ut distinguatur ab objecto Theologiae beatorum, quod est Deus per essentiam visus , & etiam ab objecto Metaphysicae, quod est Deus pcr viam naturalis rationis cognoscibilis. Prob. S. D. 1. in fled contra : Illud est sit e-ctum scientiae, de quo est principaliter sermo in scientia ; sed in hac scientia fit sermo de Dcoprineipaliter : ergo Deus est subjectum hujus scientiar. Prob. minor, quia Theologia dicitur sermo de Deo ; sed nonni si quia de Deo in ea fit principaliter sermo : ergo in Theologia primo,& principaliter est sermo de Deo. Prob. min.scres nominare consuevimus, sicut eas cognoscimus ; sed cognoscimus scientiam pem habitudinem ad id de quo primo tractat, & per quod ab aliis distinguitur: ergo Theologia, sermo de Deo idcirco dicitur, quia de Deo in ea fit principalitcr sermo. Hic modus arguendi ab Ethimologia nominis non ineptus tibi videatur, aut puerilis,nam aptissimum esse ostendit, non modo ratio a nobis assignata , sed & summordio Pontificum , & Conciliorum au thoritas, quae hoc modo in rebus gravibus usa sunt. Et ut de aliis praeteream, Eugenius I 6. quaest. I. Placuis serando
alloquens Monachum ait: Sicut piscis sine aqua
caret vita , hasne monasterio monachus. Agnoscat nomen suum , Aconos enim grace, latine est
224쪽
Art.VII. An Deus sit subject. N. p. I. I 89
unus. Achos graece, latine es tristis. Vnde die tur Monachus, id est, unus tristis ; sedeat itaque solitarius , cr jaceat, tristis 2 oscio suo vacet;
quia mundo mortuus est, Deo autem visit. Con
cilium autem Niccnum ea de causa , ct qua sione cap. Placuit ei primo sic ait, placuἱt omnibus residentibus in Sancta Nicena Synodo ut monachorum conversatio , ct vita fecundum ethymologiam nominis ab omnibus discrepet. Monachus enim grace, latine singularis dicitur. Vnde monachum per omnia singulariter id est non saeculariter, glossa ibi in agere oportet. Secundo probat in corpore subjectum formale Ialicujus scientiae, est illud sub cujus ratione formali ad scientiam referuntur omnia, de quibus in scientia agitur; sed omnia de quibus est sacra doctrina, pertractantur in ea sub ratione Dei, vel quia sunt ipse Deus, vel quia habent ordinem ad Deum, ut ad principium,& finem: ergo Deus vere, sidest perie, &proprie est seriectum hujus scientiae. Major
probatur, sic se habet subjectum ad scientiam, sicut objectum ad potentiam , vel habitum: quia sicut objectum est finis actuum potentiae vel habitus, & subinde specificat actus, & potentias vel habitus ita & subjectum ad scire se habet in ratione finis ; finis enim ejus est co ' 77
gnitio perfecta subjecti; & sic ea habita sciendi desiderium quiescit ; sed proprie assignatur Objectum potentiae , vel habitus id sub cujus
ratione omnia ad potentiam, vel habitum re feruntur ; v. g. coloratum dicitur objectum visus, quia quaecunque attingit in particulari visus ut hominem, vel asinum, nonnisi sub ratione colorati videt: ergo subjectum formale alicujus
225쪽
Iso Iu Sacra Dogrina, alicujus scientiae est illud sub cuius ratione
formali ad scientiam referuntur omnia de quibus in scientia agitur. Minor primi syllogis ni ut nota supponitur a D. Thoma, sed probari potest, quia in sacra doctrina de omnibus agitur prout pertinent ad beatitudinem supernaturalem quae Deus est. De gratia prout primo nos ordinat ad illam , de virtutibus infusis, &actibus earum prout per actus earum in beatitudinem pervenimus , de Christo prout nobis eam suis actibus meruit, & ut ejus vita nobis in exemplum morum traditur secundum illud Augustini lib. de vera Relig. cap. I 6. dicentis. Tota vita Christi in terris per Dominem, qu msus'ere dἰgnatus est, disciplina morum fuit. Et Tertullianus in apolog. adversus gentes, Deum colimus , inquit, per Christum : illum homἰnem putate, per eum , ct in eo se cognosci vult Deus. Et iterum ; Christus in cognitione meritatis nos
II. Tertio prob.Idem est subjectum principiorum Ibid. alicujus scientiae, atque totius scientiae; sed subjectum de quo est primo, & per se cognitio in principiis sacrae doctrinae, quae sunt articuli fidei, Deus est : ergo etiam ipse erit sacrae doctrinae subjectum. Minor patet, cognitio enim principiorum hujusmodi est fides divina ; sed fides divina est per se primo cognitio de Deo unde & actus fidei sunt credere Deo , credere Deum, & credere in Deum : ergo subjectum de quo primo & pcr se est cognitio in sacrae doctrinae principiis, Deus est ; Maj. prob. S. D. quia
scientia, quae est conclusionum notitia, tota Virtute continetur in principiis,secundum quod continent medium, quod est diffinitio subjecti, per
226쪽
Art.VII. An Deus sit subject. N. p. I. I9I per quam scitur quid est de subjecto, & passiones de eo demonstrantur ; sed idem est subjectum ipfius quod quid est passionum ejus: ergo idem cst subjectam principiorum , secundum id quod de subjecto praecognoscitur, & sub jectum conclusionum secundum id quod de eo
Quomodo autem tota scientia in principiis contineri dicatur, serio inquirunt SS.D. interpretes. Breviter dico , quod in principiis tanquam primis instrumentis intellectualis luminis determinantibus ipsum ad certam rei cognitionem producendam, continetur scientia secundum suam rationem,sed non secundum proprium essendi modum ; sicut effectus virtute continetur in sua causa activa univoca, V. g.
animal in semine. Quia nimirum sciens principia, scit quidem in universali conclusiones, inquantum scit medium per quod de conclusionibus scitur , sed particularem & determinatam Conclusionum notitiam , seu scientiam suscipit per deductionem , & applicationem principiorum ad conclusiones in particulari. Vnde sciens principia, dicitur scire secundum quid , sciens aute conclusiones actu dicitur scire simpliciter.
Solvuntur argumenta contraria , triplex
que modus cognoscendi Deum pro hoc sa-
tu assignatur, nimirum per viam causalitatis eminentiae , o remotionis. Α Rguitur i. secundum Philos. lib. 1. Poster. . Lin qualibet scientia oportet quid est de
227쪽
Isa uuae s. I. De Sacra Doctriua, subjecto supponere ; sed haec scientia non supponit de subjecto quid est: ergo Deus non est subjectum hujus scientiae. Minor patet,quia uCinquit D. Damascenus lib. 3. fid.orthod. c. . In
. Deo quia est , dicere impossibile est.
q. Respond. quod sicut in aliquibus scientiis Philosophicis, praesertim naturalibus sin quibus fiunt demonstrationes , ut plurimum per effectus , qui sunt notiores quoad nos in utimur effectu loco definitionis caulae s definitionis inquam Logicae, quae datur per causas cognoscendi,& non essendi,seu intrinsecus Ita & in haedoctrina , licet non possimus scire de Deo qhia est, s metaphysice, & per causas intrinsecas ipsum quidditativh definientes utimur tamen ejus effectibus naturae, vel gratiae loco definitionis videlicet Logicae ad ea,quae de Deo in hac doctrina considerantur.
I S. Hujus rei gratia nota quod tripliciter secun-
a.d 3 di- dum Dyonisium 7. p. de divin. nomin.ex crea- is xς turis ad Deum cognoscendum ascendere possumus , nimirum per viam causalitatis, remotionis , dc eminentiae. Et hujus ratio est, quia esie creaturae est ab altero. Vnde secundum hoc du- Cimur in causam, a qua est. Hoc autem dupliciter esse potest;primo secundum id quod a Deo accepit, videlicet esse, vivere, intelligere dcc. dc sic per modum causalitatis in eum ducimur; V. g. Omne quod habet ei se ex nihilo, oportet quod sit ab aliquo , a quo suum etsi fluxerit;
sed omnes creaturae habent esse ex nihilo , ut satis earum imperfectio , dc potentialitas manifestant: ergo oportet, quod sint ab aliquo,uno primo, dc hoc est Deus. Secundo considerari potest quantum ad modum quo in creatura impcrfecte
228쪽
persecte recipitur ; & sic duo modi cognoscendi Deum accipiuntur , primus per eminentiam, quatenus id quod in creatura recipitur, longe nobilius, & perfectius in Deo reperiri concipimus v. g. bonum , & melius dicuntur per Comparationem ad optimum ; sed in substantiis invenimus corpus bonum & Spiritum creatum meliorem, in quo tamen bonitas non est a seipso : ergo oportet esse aliquid optimum, a quo sit bonitas in utroque. Secundus modus est per
remotionem , quatenus videlicet removemus a
Deo omne id quod in creaturis reperitur , &concipimus ipsum esse aliquid supra haec omnia existens. Et hic modus cognoscendi Deum aptissimus est , & Theologis familiarissimus.Vndo S. Dionysius Areopagita asseruit optimum modum cognoscendi Deum esse , et ut ignoto conjungi;dum videlicet secretis ab eo omnium
Creaturarum notionibus , nihil omnino earum
Deum esse cognoscimus, sed quidpiam supereminens, & ab eis omninb distinctum. Ratio est ; quia sicut unaquaeque res in seipsa Iesse proprium ab omnibus aliis secretum& di ς00ς stinctum sortitur , ita eo perfectiuS Cognosci eap.r . tur , quo ejus differentias plenius intuemur, per quas cognoscimus quid sit, & quid non sit. Unde si cujuspiam definitiones aucupari Velimus , primo cum in genere collocamus , per quod scimus in communi quid est , & postmodum differentias addimus , quibus 1 rebus aliis distinguamus,& hoc pacto substantiae,seu essentiae rei completam notitiam suscipimus ; V.g. in venturi quid sit homo, eum substantiam esse dicimus , quae est primum ejus quidditativum praedicatum. Dein addimus, cum esse corpo- Tom. L. N
229쪽
xeum, ut , substantiis spiritualibus distinguamus ; & quia hoc etiam in lapide, & aliis inanimis invenimus , aliam accumulamus differentiam dicentes , ipsum esse substantiam corpoream , viventem, & quoniam plantas quoque vivere conspicimus, adjungimus hominem sensitivum esse, & quia sensus signa, Min aliis puta brutis deprehendimus , eum esse rationalem adiicimus, & hoc pacto plenam essentiae hominis notitiam comparamus , proprias addendo differentias , quibus ab aliis se- Cepnatur. In consideratione aurem substantiae divinae aliter equidem res se habet , quia enim omnem humani intellectus sermam subterfu- non possumus accipere quid, quasi genus, nee distinctionem ejus ab aliis per affirmativas
differentias comparare. Vnde cogimur ad negativas recurrere. Quemadmodum autem in affirmativis differentiis una aliam contrahit, ω magis ad completam designationem rei appropinquat , secundum quod pluribus differre
facit , ita una differentia negativa per aliam contrahitur, quae a pluribus differre facit; v. g. si dicamus Deum non esse accidens , per hoc ab omnibus accidentibus distinguitur. Si addamus eum non esse corpus, distinguemus etiam ipsum ab aliquibus sudstantiis,videlicet corporeis ; & sic per ordinem secernendo ab eo omne quod est praeter ipsum ; per negationes hujusmodi , caeteris omnibus distinguetur , eritque de substantia ejus propria consideratio, Cum cognoscetur , ut ab omnibus distinctiis , non tamen erit persecta cognitio , quia non cognoscetur quid in se sit. Eapropter S. D. non
raro dicit, quod esto de Deo, quid sit nosse
230쪽
non valeamus ; scire tamen quid non sit possumus, & hoc ejus quod quid est vices supplet. Arguitur a. subjectam alicujus scientiae ea omnia, quae in ipsa considerantur complecti debet : sed in sacra scriptura seu Theologiae
doctrina determinatur de multis aliis quam de Deo puta de creaturis , & de moribus homi num : crgo Deus non est subjectum hujus
Confirmatur: scientia est illius scut subjecti, cujus Partes, & passiones considerat, ut patet ex lib. i. post. la princ'. sed Deus non habet partes, & passiones, de quibus possit haec
scientia considerare : ergo Deus non est subjectum hujus scientiae , saltim sub ratione absoluta Deitatis. Minor patet, quia Deus est omni-nd simplex,& quidquid in eo est,essentialiter est ipsemet Deus. Resp. S. D. quod omnia quae in sacra traduntur doctrina, sub Deo, veluti subjecto attributionis adaequato comprehenduntur; non quidem ut partes , vel species, vel accidentia, nec enim Deus compositus est, sed omnino simplex , carens partibus tam integralibus, quam subjectivis , cum non sit totum universale, vel quantitativum , aut aliquid ex subjecto , & accidenti coalescens s ut dicetur la-f -ὶ sed ut aliquo modo ista ordinantur ad Deum, & ad ipsum habitudinem dicunt, vel signi , vel effectus , vel medij nos conjungentis ei. Itaque de creaturis sacra doctrina agit, non equidem secundum quod in propria natura consistunt hoc enim pacto ad philosophucas disciplinas spectant; unde & proprias passiones , causasque rerum inquirunt sed qua-