장음표시 사용
311쪽
parce admodum veritas divina relucet: seci res aliter se habet; quia mentes quibus fit revelatio , non permittuntur in similibus permanere , sed per eas ad intelligibilium divinorum cognitionem elevantur ij , qui immediate revelationem suscipiunt, & alij de veritatibus divinis per
istos instruuntur. λ' l. sed contra : quia esto non sic occultetulom solui. ad nimode veritas, nihilominus negari non potest, quin clarius & manifestius rei veritas panderetur,si per verba propria exponeretur. Resp. S. D. quod ea, quae in uno loco sacrae scripturae traduntur sub metaphoris, in aliis locis expressius exponuntur. Vnde eadem veritaS pro Ibid. ad vide alicubi sub figuris occultata revelatur: Pri- ' mo quidem ad exercenda studiosorum fidelium ingenia. Propterea figuratis velut amictibus sinquit , Aug. lib. de men. cap. IO.ὶ obteguntur, ut sensim pie quaerentis exerceant, ct ne nudavilescant,qua vis qua aliis locis aperie ac manifeste didia didicimus, cum ea ipse de abditis eruuntur, in nostra quodammodo cognitione renovantur , ct renovata dulcescunt. Secundo aci tollendum in labore fastidium, atque edomandum humanae
superbiae fastum. 9 1 . Hanc rationem assignat idem S. August.lib.2. de doct. Christ. cap. 6. dicens: Ita obseure quadam dicta altissimam caliginem obducunt. Quod totum provisim divinitus esse non dubiso , ad edo naandam labore superbiam , ct intellectum a fa-sidio remουendum ,cuἱ facile investigata plerum
que vilesiunt. Quid enim est qua se , quod si qui
quam dicat sanctos esse homines , atque perfectos , quorum vita , ct moribus Christi Ecclesia de qui-bosibet sinerstitionibus praecedit eos qui adse ve-
312쪽
Art. IX. An scrip .deb. uti mei. CV.V. 27 Tniant, ct imitatione bonorum sibἰmet quodammodo incorporat; qui boni fideles , cr veri Deiservi deponentes onerascuis ad sanctum bapt*mi lama
crum venerunν, atque inde ascendentes conceptἰo
ne Sancti Spiritus fructum dant geminae charita
tis , id est Dei ct proximi : quid est ergo quod si
hac quφι ue dicat minus deleritat audientem,quam si ad eundem sensis locum illum exponat de Canticis Canticorum , ubi dictum est Ecclesia , cum tauquam pulchra quadam femina laudaretur; Dentes tui sicut grex detonsarum ascendens de lavacro , qua omnes geminos creant 2 non est sterilis in eis : Num aliud homo dicit, quam cum
illud planissimis verbis , sine similitudinis hujus
modi adminiculo audiret ' Et tamen nescio quoms-do suavius intueor sanctos , cum eos quasi dentes Ecclesia video praecidere ab erraribus homines, atque in ejus corpus emolita duritia quasi demersos man ue transferre. Oves etiam jucundismeagnosco detonsti oneribussecularibus tanquam velleribus depositis, ct ascendentes de lavacro, id est, de baptismate , creare omnes geminos , ta est,
duo praecepta dilectionis, ct nullam esse ab isto sancto fructu steritim video. Sed quare f. avius videam , quam si nulla de diυἱnis libris talis Hviilitudo promeretur , cum res eadem sit eademque
cognitio, dissicile est dicere , ct alia quavis est.
Nunc tamen nemo ambigit, ct per similitudines libentius quaque cognosci, ct cum aliqua di*cultate quaesita multo gravius inveniri. Qui enim prorsus non inveniunt, quod quarunt fume laborant. Qui autem non quaerunt, quia in promptu habent, fastidio saepe marcescant. In utroque autem languor cavendus est. Magnifice igitur, ct salubriser Spiritus Sanctus ita Fripturin sanctas
313쪽
modificavit, ut Iocis apertioribus fami occurreret, obs urioribus amemfastidia detergeret.Nihil enim fere de illis obscur tatbus eruitur , quod non pianissime dictum aι ἰbi reperiatur. Tertio ad irrisiones infidelium evitandas,de quibus dicitur Matth. 7. Nolite sanctum dare
canibus , neqKe mἰttatis margarἱtas vestras ante
porcos ; quae verba interpretans D. Chrysostomus in cat. D. Τhomae ait ; M steria autem veritatis margi ita sunt, quia sicut margarita inclusa cochleis , pstasunt is profundo maris , sic mysteria divis verbis inclusa posita sunt in attiatudinesensus sacra scriptura. Qua quidem , qui bona mentis sunt, ct intellectum habent, revelata honesta apparent, his autem qui insensibiles sunt,
magis reverenda apparent cum occultantur. Et
gim placet religis simus sermo,st divisitate plenus,multorum publico ct aperto intervetu violatur. Haec eadem ratio antiquos Philosophos m vit, ut scientias umiis aenigmatibus involutas
traderent ; quemadmodum testatur Plato in Alcibiade inquiensA Vsiversa antiqua Philos-phia an lamatibus plenafuit, quinqua non esset istellectu facilis , ct ut major ei redderetur reverentia , quibusdam verbo um involacris, ct m tapho is obtegebatur. Sic Homerus quatuor illa prima olorcheia inter se pugnantia, & sese mutuo producentia elementa sub nominibus Iovis, Neptuni, & Plutonis effinxit,& ad Physicem, traduxit. Sic ad mores transsata est Palladis cum Marte pugna, qua rationi partem sensitivam, & virtuti vitium adversari intelligeremus. Sic ad Theologicam rationem alia retulerunt , coeli namque imagine motu suo tempuS
314쪽
Art. IX. An scriptaeb. uti metaph. p. V. 27spus producentis , Sc quaeque gignit absumentis,divinam essentiam Rhea Dei vitam, Saturno
Quarto, quia ipsa intelligendi dissicultate
Elures eruuntur veritates , & spirituales sensus ad fidelium aedificationem eliciuntur. Hanc utramque rationem tradit D.Augustinus lib. I i.
de Civit. capite 19. ubi ait ; Divini sermonis obscuritas , etiam ad hoc est utilis , quod plures sententias veritatis parit , ct in lucem notitia producit, dum eum alius sic , alias sic intelligit. Tandem ut imbecillitatis ingenij nostri ad capessenda spiritualia memores, scripturae intelligentiam assidue a Deo postulemus. Ita Origenes ho n. 7. in Erechiel. Theophilinus in capite I 3. Matth. & D. Hieronymus in capite i8. Iside dicens ; Idcirco omnis scriptura, propheta specialiter , futurorum mysteriis ἰnvoluti sunt ; ut provocent nos ad intelligentiam, stad illud quod is Eoangelio dicisur; Petite ct accipietis ; quaerite, ct invenietis ; pulsete, ct aperietur vobis.
Arguitur 3. si sacrae scripturae ob eam rationem metaphoris uti competeret, ut videlicet per sensibilia ad spiritualium, ac divinorum notitiam deveniamus, maxime similitudinibus excreaturis sublimioribus desumptis ei utendum esset : sed totum oppositum omninδ in sacris scripturis deprehendimus, quae ex vilioribus
rebus metaphoras transumit: ergo metaphoris competenter non utitur. M . Probatur
quia quanth aliquae creaturae sunt sublimiores , tanto magis ad divinam similitudinem accedunt : ergo earum similitudinibus perfecti is ad divinorum cognitionem Veniremus. S q
315쪽
18o I. De Sacra Doctrina, Resp.S.D.ex Dyonisio cap. 2.coelest. hierarch. ' quod conveniens est divina sub figuris vilium , quam nobilium corporum in scripturis tradi, triplici de causa : Pr1md quia per hoc magis liberatur humanus animus ab errore. Manifestum enim apparet, quod haec secundum proprietatem non dicuntur de divinis ; quod postet esse, dubium, si sub figuris nobilium coiporum describerentur divina, maxime apud illos, qui nihil aliud a corporibus nobilius excogitare noverunt. Secundo quia hic modus convenientior est cognitioni quam de Deo habemus in hac vita. Magis enim manifestatur nobis de ipso quid non est , quam quid est. Et ideo similitudines illarum rerum, quae magis elongantur a Deo, veriorem nobis seciunt aestimationem quod sit supra illud, quod de Deo dicimus , vel cogitamus. Tertio quia per hujusmodi divina magis occultantur indignis.
Drum Sacra Scriptura sub una titera plures sensin habeat 'CAPUT PRIMUM.
Statuituν conclusio se probatur.
I. O T AN D v M est ex D.Th.is 4. dist. 4.la teret.fi .F,quod sensus,non modo pro potet iis sensitivis exterioribus,vel interioribus quae sunt orsano corporeo affixae, proprie sumitur, sed etiam quandoque pro
316쪽
pro intellectu , sicut etiam sentire pro intelligere usurpatur. Et quia nomina potentiarum non raro obiectis earum attribuuntur , jam consuetudo obtinuit, ut mente concepta scnsus vocaretur. Quo pacto in praesentiarum sensus usurpatur, nimirum pro eo quod concipitur de re , prout per vocem , id icripturam designatur.
Gentiles, Ethnici, & Apostatae hanc sensuum pluralitatem ridere, & aspernari soliti fuere.Sic Porphyrius apud Eusebium laua. c. I 7. Celsus apud Origenem lib. 4. & nonnulli alij
Haeretici apud Moysem Baraephalib. I. de paradiso cap. 3. Hos imitati sunt omnes fore Nova tores,existimantes in sacra scriptura praeter unicum legitimum ac genuinum sensum, nullum alium reperiri , aut admittendum ; sed hanc multiplicitatem esse prorsus inutilem,ut viderecst apud nostrum Gravina Cathol.praescript.lib.
Prima conclusio; sacrae scripturae competit sub una littera, id est sub uno sermone plures sensus habere , nimirum litteralem, & spiritualem, seu mysticum. Qui quidem spiritualis
sensus trifariam dividitur , nimirum in sensum allegoricum , moralem, seu tropologicum , &anagogicum. Vnde quadruplex est Sacrae Scripturae sensus, videlicet litteratis, allegoricus , moralis , & anagogicus. Probat S. D. in sed
contra authoritate D. .Gregorij lib. 2o. moraI. cap. I. dicentis ; Sacra Scriptura omnes scientias 'μ locutionis sua more transcendit ; quia uno eodemque sermone, dum narrat gestum, prodit mysterium ; Sed gestum narrare ad litteralem sensitio pertinet, ad spiritualem autem seu mysti
317쪽
cum prodere mysterium , quod in litterae cortice latet: ergo Sacrae Scripturae competit sub una littera plures sensus habere,litteralem videlicet& mysticum sive spiritualem. 4. Idem probat D. Thomas quodlibet 7.ars. IS. ex D. Augustino lib. 1. super Genesim ad litteram,ubi ait, quod in omnibus libris sanctis oportet intueri qua ibi aeterna latuemur, qua ibi facta
narrantur, qua futura praenunciantur, qua agenda
praecipiuntur. Primum autem pertinet ad sen-1tun anagogicum ; secundum ad historicum ;tertium ad allegoricum ; quartum ad mor Iem : ergo quatuor sunt 1ensus Sacrae Scri
3. Tandem probat ex authoritate Bedae pei Genes in principio dicentis. Quatuor sunt sensus Sacra Scriptura, historia qua resgestas loquiatur ; allegoria, in qua aliud ex alio intelligitura, tropologia, id est moralis locutio , in qua de mo-γibus ordinandis tractatur ; anagogia , per quam desinnmi ct caelestibus tractaturi adsuperiora re
6. Deinde ratione probat; illa scriptura, cujus non solum verba, sed etiam ipsae res significatae aliquid aliud significant, senius plures habet;
sed Sacrae Scripturae non solum verba,sed etiam res, quae per verba significantur, habent ex ordinatione divina aliquid fgnificare : ergo Sacra Scriptura sub una littera plures sensus habet. Magor patet; quia quotiescunque contingit plura esse signa diversa, & non Synonima, ibi sunt & plures sensus, & conceptus ; voces autem, & res significatae sunt plura signa , dc non Synonima ut patet. Minor vero prob.Deus speciali modo est author Sacrae Scripturae, qua est
318쪽
est quaedam praecipua divinae scientiae imprcssior sed divinae sapientiae seu scientiae proprium est,ut
non solum voces ad significandum accommodet quod commune est omnibus scientiis , praesertim sermocionalibus in sed etiam res ipsas rergo Sacrae Scripturae non lotum verba, seletiam res quae Per verba significantur , habent ex ordinatione divina aliquid signifi
Secundam partem conclusonis explicat D. Thomas tum hic, tum quodlibet.7. cis. quia Sacra Scriptura veritatem quam tradit; dupliciter
manifestat, ut dictum est, per verba scilicet, de per rerum figuras, seu res significatas ; sed manifestatio , quae est per verba facit sensum historicum sive litteralem , unde totum id adsensum litteralem pertinet, quod ex ipsa verborum significatione recte excipitur ; manifestatio autem quae fit per rerum figuras tripliciter fit: ergo quadruplex est Sacrae Scripturae sensus; minor quoad a. partem patet , quoad a. vero prob.quia sicut dicit Apostolus ad Hebraeos cap.7. Lex vetus figura est novae legis, & ipsa nova lex , ut dicit Dionysius in Ecclesiastica Hierach. cap.1. est figura futurae gloriae in nova etiam lege, quae in capite sunt gesta, sunt signa eorum, quae nos agere debemus; sed prout ea quae sunt veteris legis , significant ea quae sunt novae legis est sensus allegoricus ; secundum vero ea quae in Christo sunt facta , vel in his quae Christum significant, sunt fgna eorum quae nos agere dcbemus, est sensus moralis; prout verb significant ea, quae sunt in aeterna gloria, est sensus anagogicus: ergo sensus Spiritualis , seu mysticus trifariam optime dividi
319쪽
tur, ac subinde quadruplex merito assignatur Sacrae Scripturae sensus. 8. Confirm.ex eodem S.D. ibid.Veritas quam sacra scriptura per figuras rerum tradit,ad duo O di natur, scilicet ad recte credendum & ad recte operandum.Si ad recte operandum, sic est sensus moralis,qui alio nomine tropologicus dicitur.Si autem ad recte credendum, oportet distinguere secundum ordinem credibilium,ut enim Dionysius dicit .cap.coel.hierarch.Status Ecclesiae medius est inter statum Synagogae, & statum Ecclosiae triumphantis. Vetus ergo testamentum
figura fuit novi , vetus simul, & novum figura sunt coelestium. Sensus ergo spiritualis Ordinatus ad recte credendum potest landari in illo modo figurationis , quo vetus testamentum figurat novum, & sic est allegoricus sensus, vel typicus secundum quod ea quae in veteri testamento Contigerunt exponuntur de Christo , &Ecclesia ; vel potest fundari in illo modo figurationis ; quo novum simul, 5c vetus significant Ecclesiam triumphantem , & sic est sensus
anagogicus. 0. Hanc sensuum multiplicitatem ut necessariam agnoscunt omnes Patres ad veram scripturarum intelligentiam. Vnde Origenes homil. . in Isaiam explicans illud ; Videntes videbitis, or non scietis &c. ait ; Si autem ut existimant , simplicia illa qua factasint, non propter nos , sed propter se facta sunt, ct non erant exempla alterius rei, exponat , quod hic diritum est ; videntes υἱdebitis, ct non scietis, habeat sensum.Nam
si ea qua non videbantur , habebant aliquem sensum 1acratum , ut cum carnalibus etiam spiritualiter inspicerentur, nunquam dixissi videntes, videbitis,
320쪽
videbitis, ct non scietis. Et D. Gregorius Nysesenus de vita Moysis ; Hic inquit , qui omnino
literae servit, rerum 'farum ccnse'entia corruptibilem esse Deum opinari compellitur ; est autem Deus incorrupi bilis omnino , atque immortalis.
Non est ergo ubi3ue sequenda litera. Secunda concluso: in nulla scientia humata Io.na industria inventa proprie loquendo potest inveniri ista sensuum multiplicitas, sed 1olum litteratis, unde proprium est hujus scripturae, cujus Spiritus Samstus est Actor, homo vero instrumentum , habere plures sensus. Ita D. Thom. hic , & quodlibet. 7.art. I 6.quod probat ex Greg. χχ. morat. supra Cit. Deinde rationem assignat dicens, Respondeo dicendum quod spiritualis sensus sacrae scripturae accipitur ex hoCquod res, cursum suum peragentes significant aliquid aliud, quod per spiritualem sensum accipitur. Sic autem ordinantur res in cursu suo, ut ex eis talis senses possit accipi,quod ejus lius est , qui sua providentia res gubernat, qui solus Deus est. Sicut enim homo potest adhibere ad aliquid significandum aliquas voces, vel aliquas similitudines fictas ; ita Deus adhibet ad lignificationem aliquorum ipsum cursum rerum suae providentiae subjectarum. Significare autem aliquid per verba , vel per similitudines .istas ad significandum tantum ordinatas , non facit nisi sensum literalem , ut ex dictis patet. '