장음표시 사용
341쪽
a Dἰritu Sancto , ct re*uitur malum. Viae dicitur Deuteronom, a I. m Mura hujui , quodsi quis videris puellam in numero captivoram,debet praesdere ungues, ct capillos, id est, super itates. Et haec breviter dicta sint de hac quaestione & materia. Qui plura desiderat, adeat authores , qui ex professo de hac re agunt, praesertim nostrum Gravina lib. 4. cathol. praescripti commv. a. generali de sesbui Sacra deriptura art. 8.
342쪽
ius gnitione, quae ex sensu prinia sentissim
2 Oipium sumit innata sit nobis
cognitionis via a posteriori- pust. 7.4.bus ad priora, ac subinde a creaturis ε' 'ad conditorem ; attamen in his quae revelatione divina,ac supernofidei lumine desursum a Patre luminum descenden- . te capimus, nostra cognitio immedi te ipsi primae veritati innititur. Quapropter necessum est, ut a prima veritate , quae Deus est, ad ea cognoscenda, quae ab ipso ducunt, ceu effecta originem , procedamus. Nam & Sancti in Patria Verbum Dei immediate contuentur, & in ipso creaturarum notitiam sibi comparant: quorum scientiae, dc cognitionis omnimodae perfectae est V a
343쪽
3o8 PROLOGV S. et seat.q. haec quoque sacra doctrina persectior Pr*ι-- - assimilatiq;Vnde & per anthonomasiam
j, .i: Sapientia sanctorum dicitur. Et rei pia quidem a Deo ipso Theo-
Eusebita logiae desumendum esse exordium perde prae- antiquus Theologorum mos obtinuit. yyy' Primus enim omnium eximius ille lib. . Theologus Moyses, qui divinas leges conscripsit, cum pietati convenientem doctrinam tradere volui siet, non communibus , atque tritis exordiis usus est,
sed nihil potius ducens, quam prisco rum sui generis Theologiam ad recte
vivendi normam pertinere, a Deo secundum Hebraeorum Theologiam incoepit. Quinimmo doctrina Evangelica, propheticam, ac paternam Hebrae rum Theologiam renovans, a divinitate desumpsit exordium : In principio , inquit, Theologorum apex, e Mi verbum, ct verbum erat apud Deum, ese Dein erat verbum. A Deo ergo exordium desu
Intendentibus autem nobis de Deo Lib r. sermonem, atque ratiocinationem te- oh e. ,. ere, consideranda primum occurrunt ea, quae Deum unum , & ejus essentiam concernunt , ut de uniuου principatu, atque imperidi dignitate eruditi, pergimarum doctrinam paulatim addiscere valeamin ,
344쪽
PROLOGUS. 3 os quemadmodum admonuit D. Isidorus Pelusiota epistola 26 I. Inter illa autem, quae de Deo, illius- Ibideinque natura conssideranda Veniunt, praemittenda est , quasi totius operis fundamentum necessarium , consideratio qua demon stratur Deum esse ; nisis enim veritatem hanc praeacceperimus , Omnem de divinis rebus contemplationem nos in vanum assumpturos fore
constat. Hinc Apostolus Athenienses in fide instructurus imprimis Deum esse illis annunciat ; quod egregie adnotavit Divus Chrylostomus ho- mil. 38. in acta Apostol. dicens Carautem non recta juxta Philosophiam ingreditur dicens , Deus natura incorporeus
es , invisibilis , est infigurabilis ι .uia
superfluum videbatur jam hae dicere ad homines quidem nondum edoctos unum esse
345쪽
Drum Deum esse sit per se notum.
CAPUT PRIMUM. Euid si aliquam propositionem esse per se
notam, o quo modis dicatarii. τι RoPos ITIONEM per se notam, vidis 1 eam esse dicit D. Thomas , cujus prae-P q. 7.a. dicatum est de ratione subjecti ; quana. c. - definitio per causam data I causa enim, cur propositio per se nota dicatur,est quia praedicatum est de ratione subjecti.Vnde propolitio per se nota formaliter loquendo, est ; quae
cognitis terminis statim cognoscitur. Illud autem dicitur statim cognosci, cujus cognitio non per demonstrationem, aut alio simili modo, sed per naIuram advenit, &non per acquisitionem, quia nimirum intellectus per naturale rationis lumen ad illud cognoscibile est determinatum. Vnde omnem propositionem per se notam , immediatam esse oportet, id est carentem medio per quod demonstretur; sive simpliciter, ut prima principia universalissima ; sive in aliquo genere, sicut universalia scientiarum principia. Σ. Ad cujus evidentiam sciendum est,quod pro- Ibid. & positio apprehensionem sequitur, 3c quodam- 0 4χ modo in ea fundatur ; non enim est composi- e. oruω xio, &divisio, seu affirmatio , dc negatio, nisi . umplicium
346쪽
Art. I. An Deum essest per se notum, C. I. 3 Ir
smplicium apprehensorum. Quarundam autem propositionum lcrmini ejusmodi sunt, ut in
omnium cognitione,& notitia communiter versentur, sicut ens, unum, totum,& parS ; aequale , & inaequale; aliaque hujusmodi plurima,
quae sunt entis inquantum en S, quae est prima, ec universalior,seu communior entis conccptio;
nihil enim intelligitur, nisi sub entis ratione. Propositiones itaque ex hujusmodi communibus terminis coalescentes dicantur,& sunt propositiones per se notae secundum se, & quoad nos ; quia nimirum sunt communes quaedam animi conceptiones , quas dum quisque audit naturaliter approbat, dummodo praedicati, de subjecti notitiam praeacceperit, V. g. Omne totum est majus sua parte ; Scito enim quid sit to-' tum, Sc quid pars, statim naturali intellectus lumine ad id adigente , ab audiente praebetur assensus absque aliqua investigatione rationis ad assentiendum necessarid compellente. Sunt δε alij termini immediatam eouidem, s& infallibilem habitudinem inter se hanentes, Ibid. itaui unum sit de alterius ratione, nec sine illo possit quiddilative nosci ; tamen de eis non scitur. quid sint communiter , nec facile quia nimirum procul sunt a sensu, ac subinde a memoria 3c experimento ; quapropter diligenti inquisitione egent, ut diffinitive eorum cognos-Catur ratio, procedendo per viam divisionis generis in differentias, Zc investigationem causarum rei , accidentiumque ipsius. Et propositiones per se, quae hujusmodi terminis constant, positiones dicuntur, suntque per se notae secundum se, non tamen quoad nos i V.g.haec Angelus non est in loco circonscriptive; intelli-
347쪽
3IL Euas. II. De Deo, genti enim quid sit Angelus, seu potius quid
non sit, videlicet quod non sit corpus, sed incorporale quidpiam, per se notum est secundum se , quod non est in loco circunscriptive ;sed tamen non quoad nos, quia dum auditur , nec naturaliter statim approbatur, nec ab omnibus, quasi ad sensum patens, seu ad illius assensum naturali adigente intellectus agentis lumine,ex his solis quae sibi apud sensum,vel imaginationem sunt nota.
. Hanc propositionis per se notae divisionem in eam quae est nota secundum se, & quoad nos, S in eam quae secundum se duntaxat nota est , rejecit Scotus in I. ἀψῖ. 2. quast.2. & post ipsum aliqui recentiores ; sed immerito sane, quia modus rei cognitae non est modus cognoscentis,res enim materiales in intellectu , immateriali modo esse habent;sed quod propositio aliqua sit per se nota secundum se habet ex modo rei cognitae;quod vero sit etiam per se nota quoad nos ex modo cognoscentis sortituta ergo bene stat,immo necessum est, quod aliqua propositio sit per se nora secundum se & non quoad nos. Minor probatur quod sit per se nota propositio secundum se habet ex hoc quod res significata , nimirum veritas illius, est primum & pes se objectum intellectus componentis , & dividentis, scut ratio rei est pximum objectum intellectus sinpliciter intelligentis, ac subinde movere natum est ipsum per modum naturae, & ut intellectus quidam est, absque collatione rationis ; sed quod sit per se nota etiam quoad nos provenit ex hoc quod proprius cognoscentis modus est cum depundentia a sensibilium imaginibus, a quibus ejus cognitio ortum habet ,
348쪽
Art. I. An Deum esse fit per se nota, C. II. 313
M per resolutionem ad ea de rerum veritate judicat absque discursu, & collatione , per modum naturae, quemadmodum , ut ita dicam , ovis judicat de appetibili convenienti : ergo quod propositio aliqua sit per se nota secundum se, habet ex modo rei cognitae; quod vero sit etiam per se nota quoad nos, ex modo cognoscentis sortitur. Vide quae diximus tom.2. Clypei quaest. 14. art. 2. 3. 4. Nic enim brevitatis udentes debemus omnes quae stiones philosophicas ad longum hic inculcare.
Hanc propositionem , Deus est, ese peν se notam secundum se , ct non quoad
nos demonseratur 'CIrca hanc quaestionem triplex invenitur antiquorum opinio. Quidam s ut Rabbi
Moyses narrat dixerunt quod Deum esse nec est per se notum , nec per rationem demonstrabile : sed sola fide suscipiendum. Et ad hoc asserendum inducti sunt rationum debilitate, quibus multi in hoc demonstrando utuntur. Alij, ut D. Anselmus , arbitrati sunt, quod Deum esse sit per se notum intantum ut nullus possit interius cogitare Deum non esse. Alij ut Avicenna I. metaph s. dixerunt quod Deum esse non sit per se notum, sed per demonstrationem scitum. Prima sententia jamdudum a Scholis exulavit. Constat enim ab ipsismet Philosophis fui se irrefragabilibus rationibus id demon
349쪽
stratum. Ex duabus autem posterioribus prima multis postea arrisit; aliis autem secunda placuit. Esto diversimode item explicent, ut videre est apud illustrissimum D. Godoy Il.f.2.tract. 24
6. Dicendum est igitur hanc propositionem , Hic,& r. Deus est, esse per se notam secundum se, non sent d/iι tamen quoad nos. Prima pars trob. propos xi , th. d. cujus praedicatum est de intrinleca ratione se vetitiari. jecti est per se nota secundum se; sed praedic 11. 1 col. tum hujus propositionis, Deus est , est de in- , . trinsecλ ratione subjecti, itaut visa natura sub- jecti statim appareat inhaerentia praedicati Cum subjecto; Deus enim est suum esse : ergo est per se nota secundum se. Major patet, nam nihil prius rei inest , quam sua ratio : ergo cum praedicatum est de intrinseca ratione subjecti, non est medium reperire ad probandum ipsum inesse subjecto: ergo non est nota per aliud medium complexum: ergo per se. T. Secunda pars prob. ea quae sunt per se nota
etiam quoad nos,ut dicit Phil. 4. metaph. tex.48. etsi exterius negentur ore , nunquam interius
negari possunt corde; sed Deum esse potest corde negari: ergo Deum esse non est per se notum quoad nos, & secundum se. M . patet, quia ad assentiendum vero per se noto simpliciter per
modum naturae sertur intellectus principiorum: ergo circa illa non errat. Minor prob. ex illo
Plalmi 13. D is insipiens in cordesuo non est Deus. Vbi D. Basilius ; Vbique est Deus , is corde vero insipientis non est. Insipientem autem, qui malo stagenio , dicit, ibid. g. Secundo prob.quidquid demonstratione indige ut notu sit per se notitia certa,& infallibili,
350쪽
Art. I. An Deum esse sit per se notu, C. II. 3 is
non est per se notum quoad nos,quia quoad nos indiget medio,ut innotescat,sed haec propositio Deus est, ut innotescat certa, & infallibili evidentia , indiget demonstrari: ergo non est per se nota quoad nos evidentia certa, & inultibili.Prob. min. cognitione naturali non possumus in cognitionem Dei devenire nisi ex sensibi-
litura cognitione per remotionem, excessum, &causalitatem ; omnis enim nostra cognitio pro
hoc statu ortum habet a sensibus; sed ad deveniendum ex effectibus sensibilibus imperfectε
Deum repraesentantibus, in notitiam Dei cerram multa rationis inquisitione indigemus procedendo a notioribus quoad nos: ergo haec propositio Deus est,ut innotescat certa,& insellibili indiget demonstrari, ibid. confirmatur ; ea quae per se nobis nota sunt, yessiciuntur nota statim per sensum; sicut visis toto & parte statim absque ulla inquisitione cognoscimus omne totum esse majus sua parte; Vnde Philocr. poster. text.2 . principia, inquit, cognoscimus, dum terminos cognoscimus; sed visis sensibilibus non statim pervenimus in Dei cognitionem, sed per inquisitionem rationis demonstrative procedendo , secundum videlicet quod ista causata sunt, & quod omne causatum ab aliquo agente esse necessum est &c. ergo haec propositio Deus est, non est per se nota quoad nos ab em. Confirmatur 1. non scimus de Deo quid est; Io sed ut sit nobis per se notum notitia certa,& in- eonti
fallibili evidentia quod Deus sit, oportet nosse ' quod quid est ipsius Dei absque rationis inquisitione : ergo Deum esse non est per se notum secundam se,& quoad nos.Major ex dictis art. I.