장음표시 사용
41쪽
ε PROLOGUS. minus quam exactissime observandum Fides revelata es, ait idem S. Doctor, se per Apostolos. Euam in lacte suxerunt, in cibo sumpserunt, cujus lac, o cibum pamvis , magnisque ministrarunt. Hinc Apostolus Corinthios alloquens , I. C
quam dicebat : sapientiam loquimur in musterio absconditam. Et iterum i sapien-riam loquimuν inter perfectos. Ostendens doctrinam illam subtiliorem , &secretiora Christianae religionis dogmata non quibusvis se reliquosque Apostolos, aut fideli pridi vos instructores im- Partiri, aut communia facere, sed iis duntaxat, qui ad capessenda divina sensus haberent exercitatos, ablactatique a
lacte , &avulsi ab uberibus digni essent, qui Dei mysticam scientiam docerentur. Nonnunquam autem I. Corinthranquam parvulis in Christo , inquit, lae bis potum dedi, idest , facilem doctrinam, dulcem , & nutrientem, non escam, idest , non robustam spiritualium rerum doctrinam, seu altam, & mysticam ut exponit D. Anselmus in eum locum , sedulius D. Τhomas, dc D. Chrysostomus in ra. M Hebr. . DQuemadmodum autem ab Apostolis quos adlegerar Dominus desinatos nati
42쪽
. PROLOG V S. nibin magistros , ut notavit Tertullianus lib. de prase. cap. . 2 in Sanctos Patres ,& Ecclesiae Doctores doctrina sacra derivata est, pariter & doctrinae forma, quae sic divino semper dispensata est eloquio, ut & peritis scientiam conserret altiorem , M simplicibus salutaris intelligentiae gratiam largiretur. emadmodum egregie animadvertit idem D. August. tib de vera relig.dicens. Hoc a magnu's'iritualibus υινιου video cautissime provideri alimenta lactea large avidis in semioribus, pluνibus, atque insanter infundi, validioribus autem cibis cum sapientιbus paucis vescuntur: sapientiam enim loquuntur inter perfectos. Non praetermittam huc adducere D. Chrysostomum , in homil. de LaZara, qui de Sanctis Ecclesiae patribus aureo plane ore verba faciens, optimam hujus rei adducit rationem sub his verbis Non ad inanem gloriam , quemadmodum Ethnici , sed audientium salutem omnia composuerunt , in quos ab initio dignatus es
gratia Spiritus Sancti. Si quidem hi suta Christo alieni Philojophi dicendi artifices
Rhetores , ae librorum conscriptores , non quod in commune eonducit quarentes, sed
illud spectantes , ut ipsi sinι admirationi. Etiamsi quid utile dixerint , hoc quoque
43쪽
g PROLOGVS. quemadmodum in caligine sapientia con sueta istis occultavit obscuritas. sotioli vero is Propheta manifesta, claraque, qua prodiderunt, exposuerunt omnibus , veluti communes orbis Doctores , ut per se discere possint ea , qua dicuntur sola leoione. 8. Esto fuerit haec omnium pene tractatorum maxima cura, atque sollicitudo, qui non inanis gloriae captandis auris,
sed Ecclesiae studuerunt profectui ; id
tamen cum omnium ingenti admiratione, ic plausu plenius,ac dilucidius perfecisse existimatur D. Thomas , hic quemadmodum & sibi proposuerat:
Propositum , ait, nostra intentionis in hoe opere est, ea , qua ad Chrisianam Religionem pertinent, eo modo tradere secundum quod congruit ad eruditionem incipientium.
Ipse enim pinguem , & opimum Deitatis cibum in lac traducens, ita sapientiae suae , imo divinae , altitudine maxima quaeque ingenia pascit, ut docendi affabilitate, clara sententiae perspicuitate, atque suavitate styli, etiam lactescentes alat. Vnde jure quidem optimo de eo dictum putem : Favus distillans labia clum' tua , mel ct lac sub lingua tua. Hoc est Patrum. Docendi rationem , o modum docent labia tua , A infructum , ut ab apicula favum
cernImus. Neque enim unica raιione cunctis
44쪽
P R O L O G V s. ' , ias, audientibus assera utilitatem et sed pro cujusque modulo re sngulis accommodas, ut o perfectioribus , o rudioribus satisfacias. Ac mentem quidem eorum qui sunt perfecti,
divinioribus verbis tanquam mesie, dulcissimum reddu . Eui vero rudes , tyronesque sunt, eorum animos, tanquam lacte, tuin
alibus exples institutis. Tria potissim im tyronibus addiscendi viam praecludere solent ut notavit D. Thomas hic.) Primum occurrit inutilium quaestionum, articulorum, & argumentorum inanis inculcatio , quae ad inveniendam veritatem parum idonea est nam ut ingenue dixit Philo Hebraeorum ille doctissimus. isi cavillari volunt, argumenta multiplicant , qui verophilosophari, rerum veritate contenti sunt & fastidium non mediocre addiscentium animis ingenerare, immo & ple
rumque nauseam movere consuevit.
2uemadmodum enim inquit D. Bernardus serm. 36.1n Cantic. in sumenti cibum, o non digerenti perniciosum es ei; cibias siquidem indigenus , o qui non habet bonam decoctionem, malos generat homores,
ct corrumpit corpus , o non nutrit , ita se multa scientia ingeBa somacho anima qui es memoria. Hinc D. Iustinus maristyr apolog. 2. ad gent. haec de Christi
45쪽
io ' PROLOGUS. doctrina scribit ι Sreves, ac praecis sermones Christi extiterunt, neque enim subseserat, sed vis Dei verbum istius. Secundo , praetermissus disciplinae ordo addiscentibus quam maximo impedimento esse solet. Quod egregie D. Bernard. ibid. observandum nos voluit, dicens, Nonne corporum mediet diffiniuna medicina portionem eligere insumendis cibis quidprius, quid posteriin, o quemadmodum quidque sumi vorteat Nam et se bonos constat esse cibos, quos Deus creavit 3 tu tamen Vsos tibi, si in sumendo modum, est ordinem non serves , reddis plane non bonos. Ergo quod dico de cibis , hoe sentito est de sientiis. Sed melius mitto vos adMagistrum ; non est nos sententia , immὸ istiuι est nos , quoniam veritatis. diui se, isquit, putat aliquid scire, nondum seu quomodo oporteat eum scire. Vides quomodo non probat multa scientem, si sciendi modum nescierit. Unde juremerito D. GregOrius Theologus orat. I .de Theolctua persebona sunt, inquit, nisi bene tractentvrsoni
Tertium est frequens , & inanis dictorum repetitio , & nimia dicendi prolixitas , quae & confusionem , & fastidium auditorum animis ingenerare solet; se rusticum quemda tumultum,ut inquit Hila
46쪽
PROLOGV S. IrHilarius, perturbata vociferatione prab re. Quae omnia summa cura, & ingenti studio cavit S. Doctor, & ab hac Theologiae summa longe proscripsit. Consideravimus , inquit, hujus doctrina novitios in his, qua a diversis conscripta sunt, plurimum impediri. Partim quidem propte multiplicationem inutilium quaestionum,a
riculorum,o argumentorum.Partim etiam,
. quia en qua sunt necessaria talibus ad sciendum, non traduntuν secundam ordinem disciplina; sedsecundum quod requirebat obrorum expositio , vel secundum quod se praebebat occasio dissutandi. Partim quidem , quia eorundem requens repetitio,
o fastidium, o confusionem generabat im
animis auditorum. Hac igiιur, o alia hujusmodi evitaresadentes tentabimus cum com
entia diυini auxili, , ea qua ad sacram doctrinam pertinent, breviter o dilucide prosequi secundum quod materia patretur. Breviter profecto D. Thomas innumera propemodum de Deo, rebusque divinis edisserens, ita tamen grata facundia opus hoc peregit, ut si centies ipsum percurreris , semper futurum sit,
ut tibi aliquid offerat quod addiscas. Sι- milis es hac doctrina fonti largis, perennibusque scaturienti fluentis ut verbis Chrysostomihim. 3. in Genes utar diui
47쪽
11 PROLOGV S. ante nos fuerunt, pro viribus aquis inde
hauserunt, ct smiliter qui pos nos futuri
sunt , idem attentabunt ; neque sic totum evacuare poterant, sed mago snterim augescunt flumina , ct increscunt. Haec enim 1 stiritualium fluminum natura esl, ut hoc magis scaturiat, se accrescat , quo magis hauriresudet Breviter, inquam , S. Doctor sacram doctrinam exposuit, attamen ita nervo se , ut nihil huic desit, quo aut veritatem stabiliat, aut errores confutet ipsi adversarios ; quemadmodum & de Christi doctrina effatus est D. Hilarius lib. 3. de Trinit. dicens. Christis verbis brevibtis o paucis omne opus offμιν sui, o di*ensationis exposuit , nihilo
minus fides voluntatem adversus omnem
instrationem diabolica fraudulentia communiens. Et quamvis brevitas intelligentiam auferre soleat , & obscurus quis fiat, dum brevis esse laborat , ipse tamen D. Thomas tam perspicue,& dilucide omnia recensuit, ut de hoc opere illud Tertulliani eloquium non immerito pronunciatum quis dixerit. Ita claret, ut radiis solis scriptum putes. Velut uno verbo cum D. Chrysostomo proc epist. ad Rom. rem absolvam ι Hujus lingua super etiam ipsum solem istuxit, cateras omnes verbi doctrina exuperans. Et
48쪽
PROLOGUS. II quamvis stylus ejus simplex tibi videatur , nihil tamen eloquitur , nisi pro materiae dignitate, ac praestantia , Quod S prius de Christo observari voluit D. Hilarius lib. de Trinit. diuanta potuit
Deus, inquit, verborum plicitate evania gelicam fidem loquutus est , est in tantum ad intelligentiam nosram sermones aptavit , in quantum natura nostra ferret infirmitas I non tamen ut quicquam minus dignum natura sisa majestate loqueretur. Et quod magis admiratione dignum est, siquis rem aliis verbis, etiam Ciceronianis, ut dicitur, explicare aggredi tur, aut mentem S. Doctoris non dabit, aut dictorum ipsius auferet inteli gentiam. Non enim relictus es hominum eloquiis s ut ait idem Hilarius lib. ad not.ὶ de Dei rebus alius praeterquam Dei sermo. Omnia reliqua,ct arcta, se conclausa,
Gy impedita sunt , est obsecura; si quis aliis
verbis demonstrare hoc, quam quibus a Deo dictum es , volet, aut ipse non intestigit, aut legentibus non intelligendum relinquit. Sed quid mirum,ut paucis multa cum D. Chrysostomo homil. M . in Genes de hac doctrina complectar: Divina sunt haec dogmata non humana , est propter hoc omnem illam doctrinam videre licet secus se habere, quam humanam. Illic enim in
49쪽
α PROLOGV S. humana sapientia omne sudium In taneis nandis verbis adhibitum est, his vero pro sus aliter. Nustam habent rationem pulchritudinis , vel compositionis verborum. Habent enim gratiam domesticam essustentem , o pulchritudinem sententia qua dia euntur. Et istis pos longam ct indicibilem
nugacitatem vix aliquasententia venantibus occurrunt: his autem parva diinio sapenobis totum texit sermonem. I . Ducem igitur ac praeceptorem angelicum divinae voluntatis ac sui ipsius interpretem habentes t Ea quae de Deo ac
divina sunt cognoscamus , de iisique differamus , ut ajebat D. Gregorius Theologus, Disseremus autem hinc unde satius es initiam dueentes. Hinc porro satius es, unde Salomon nobis legem saluit. Principium sapientia, inquit, collige sapientiam. Adhibenda nobis prius esiper virtutem in actionepositam animapurgatio,atque ita ad contemplationis puritatem eundum des,divinam scienιiam se doctrinam.Euemadmodum enim Israelita,quamvis Moysis vultum cernere cuperent, tamen propter Plendoris radios inde manantes, suamque infimitatem, eum intueri non poterant: ad hunc quoque modum quicunque non per morum probirate animos perpurgarint,cum Deo o Theologia frustra commercium habere conabuntur.
50쪽
De ipsa Sacra Doctrina, qualis sit, & ad quae se extendat.
ECEssARIVM es primo inosigare de ipsa sacra δε-
ctrina qualis sit, o ad qua se
extendat, inquit S. D. Nam sup mos eorum es , qui artificiose frientias tradiderunt, quadam necessaria ad subsequentium planiorem intelligemriam , ceu faces praeambulas anteferre, o
praesertim ipsum sciendi modum. ARΤICVLVS PRIMUS. Vtrum necessarium sit prater Ph eas disi
plinas aliam doctrinam haberi.
Sensus tituli explicatur. PEr physicas disciplinas hic intelligit S. D. I.
omnes demonstrativas scientiaS : praeser x x. q. rim vero speculativas , nam practicae magis 48 . l. . proprie Lthle.