장음표시 사용
441쪽
i 8 Ruast. IIL De Simplicitate De
ira Dei cap. 8. sensisse Deum esse corporeum pomitto, inqui e figura Dei dicere ; quia, Stoicἰ
negant Deum habere ullam formam. Tertullianus item lib. I. contra Praxeam, hunc errorem tenuisse communiter sertur: Quis negabis, inquit, Deum esse corpusI Verum D. Augustinus lib. dehars haresi 86. ab eo errore ipsum liberat, exi stimans quod nomine corporis , nihil aliud quam substantiam intellexerit. Nec tae sundamento eum excusat S. D. quia ibidem ait Deum eine Spiritum, & Spiritum esse corpus; non potuit igitur nomine corporis aliud intelligere, quam substantiam. Quod ex consequentibus confirmari potest;disputabat enim eo loco contra eos, qui filium Dei, eo quod in scripturis
nuncupetur Verbum, contenciebant esse aliquid vacuum & inane, instar verborum, quae ab
hominibus proferri solent: quod ut reselleret, Deum esse corpus, id est, substantiam ac per
se quid, asseruit. Vetum communiter Autho- res hunc ei errorem impingunt. Videantur D. Th. I. Ont.gent.c.2O. Prateolus verbo Anoro 'morphitae.
Quidquid sit de Tertulliano haeresis Manliachaeorum fuit, ut constat ex D. Augustino lib. coni. epist. fundam. cap. 23. Deum isse quoddam corpus quadrum ct immensum , quod totum hanc
mundum repleret,ex una tamen parte esse apertum;
seu infinitam quandam lucis substantiam per infinitum spatium distencham,ut resert D. Thomas loc. cit. Et ut uno concludam verbo, hic error longe latόque diffusus multos pervasit. Cujus rei non inelegantem rationem S. Augustinus rcddit lib. i. de doct. Christ. capa. dicens cum ille amus euisiam Dem Deorum ab his etiam
442쪽
Art. I. An Deus fit Corpus, Cap. II. I9qui alios oe sessicamur , s vocant , ct colunt Deus , sive in caelo stae in terea, ita cogitatur , ut aliquid quo nihil melius M atque sublimias illo cogitatio conetur intingere. Sane quoniam diversis moventur bonis,partim eis, qua ad corporis sensum, partim eis qua ad animi inrelligentiam pertinent rilli qui ἰditi sunt corporis sensibus , aut imum cae
iam , aut quod in eoeso fulgentissimum vident, amysum mundum Deum Deorum esse arbitrantur. sus extra mundum ire contendunt, aliquid lucidum imaginantur, idque vel infinitum, vel ea fomma , qua optima videtur, inani Aspicione eo si- tuum , aut humani corporis figuram cogitant, sic eam caeteris anteponunt. Quodsi unum Deum Deorum esse non putant, ct potitu multos , aut innuis merabiles aqualis ordinis Deos , etiam tamen -eos prout cuique aliqMid corporis videtur excellere , ita Aguratos animo tenent. Itaque quia hominum plurimi corporeorum ac sensibilium imagina- tiones traulcendere nequeunt, idcirco tam mul-xi Deum secerunt corporeum, attribuentes ei, quod melius in corporibus eis reperire licuit D. Thom. loc cit.
Statuitur conclusio , o probatur, tam authoritate, cum rationibus D. Nom. Conclusio : Deus non est corpus. Haec conclusio est de fide, censeturque definita in Concilio Lateranensi sub Innocentio III. cap. 2. ubi de Patre dicitur: Pater ab aterno generando
situm, sia ubstantiam ei dedis, juxta quod i ei statur:
443쪽
4xo Bast. III. De Simplicitate Dei,
testatur: Pater quod dedit mihi majus es omnibinrae dici non potest quod partem sua substantia illi
dederit squaliter in generationibus corporalium contingit) ct partem 18s retinuerilsibi: eum subinfantia Patris indivisibilου sit , utpote omnino simplex : omne autem corpus divisibile esse oportet , aque ex partibus quantitativis composiatum; non est igitur substantia Dei corporea. 8. Probat S. D. in sed contra ex Sacra Scriptura Ioan. 4. Spiritus es Dein ; quem locum interpretans D. Cyrillus Alex. epist. ad Calosyrium est , Deus est corporis expers , quod ct Salvator ipse dixit inquiens , Dein es Spirituι. Non ita uocorporem , si Spiritus est , neque formam corporis Uefert. Quod enim corpore praditum non es ψforma etiam careat necesse est. Neque enim quantitas , aut figura in Deum cadit. In hanc eandem conclusionem , ceu communem Ecclesiae C tholicae doctrinam conspirant omnes Patres. Vnum D. Greg. Nazianzenum o t. 3 Α. adducere
lubet, ubi Deum esse corpus multis improbat dicens: An corpus eum scit. Deum ) ese dises 'suonam ergo modo immensus , infinitus , Ag. expers es , ac denique ejusmodi, ut nec tangi, nec oculis cerni queat ' An hac quoque in corpora cadunt Ο Γeentiam e non enim hac corporum natura es. An vero e pus quidem esse sataes,immensum vero atque infinitum , catenaque hujus generis essnegabispo crassiliemi ua in re nos Deus antecellet Guid enim a ferri potest, quod colatar atque adoretur ,si circumscriptus est Aut quid causa est'
dycemus quin ex elementis confatus sit , atque in eadem denuo redigatur , ac prorsus intereat
Compositio quippe pugna initium est , pugna autem dis db, disidium solutionis ; statio porro nuti
444쪽
Art. I. An Deus sis Corpus, Cap. II. 42 I
lo modo in Deum , ae primam illam natu meadit. Quocirca nullum disdium admittendum est ne solutio consequatur;necpugna , ne di iam ori tur ἱ nec compositio, ne pugna existat. Ac proinde nec corpus quidem est,ne alioqui compositum eum esse necessesit. Sic ab extremis ad prima recurrens oratio gradum sigit. Iam vero quomodo illud tueri poterimus , quod ait scriptura , Deum omnia per vadere atque implere juxta illud , nonne caelum s terram ego impleo, dicit Dominus : Et, Spiritus Domini replevit orbem terrarum, si Deus partim circunscribat, partim circunseribatur ' Aut enim per vacuam Vniversitatem grasDbitur, ct res ominnes nobis peribunt, ut sic Deus contumelia asci
tur , nimirum ct qui corpus sit, s iis , qua Procrea Pit , careat I aut corpus in corporibus erii t id quod seri non potes θ -t implicabituσ, aut opponetur , quemadmodum ea, qua liquiditate praedita sunt ,
inters mscentur , atque alia secabit , atque ab
aliis rursus secabitur ; quod 'sis etiam Epicuri atomis absurdius es , arque anilius: Quodsi eum
corpus materia expers esse contenderint , siquiadem quintum illud, ut nonnulli censuerunt ,2 in
orbem volubile , sit sane corpus quoddam quintum, ct a materia semotam , si 'sis ita collibuerit,
incorporeum c quandoquidem ita sermone comparari sunt, ut stro arbitrio in omnem partem se se verissent, ac quidvis enam nihil enim de hac re is
presentia cum iliis altercabor. Caterum quo tamdem genere erit earum rarum, qua motu cientur agitantur ' ni interim taceam quam gravissi co tumelia , asserere creatorem eodem , quo res ab ect creatas, motu incita i , atque eum , cujus vi ac
numine res condita volvuntur si tamen hoc etiam daturi sunt 2 eodem modo cum iis velut , ac cireumferri.
445쪽
eumferri. seu o etiam quidnam sit, quod univem Fum hoc modeat Quidnam vicissem illud , acrum sum a quo illud moveatur ' eoaemque modo in infritum progressiar. Qui etiam fieri potes , quin in ioco omnino sit, siquidem fertur, ac motu imitatur. Iam si aliud quoddam corpus prater quintum illud Deum esse sinuant , siquidem Angelicum , unde probabunt Angelos corpore consame , ct quo tandem eorpore Quid autem si res ita se habeat, Deus Angelum, pis ministro utitur antecellet 3 5ῶ corpus quoddam his Iublimius esse dixerint ursum
corporum examen rationis expers inducetur, ac nu
garum gurges adeo profundus, ut nusquam ρυμ possit. Atque hinc constat corpus non esse. Nequa im adhuc quisquam eorum , qui divinitus afflati sint , vel hoc dixit, vel ab aliis dictam approbavit; atque ab hujusmodi sermone Mes Ecclesia ab-
Videndi D. Iustinus in dialogo cum Triphone. Irenaeus lib.1.cap. i6.Origenes lib.7. contra Ceia sum , dc homil. 3. in Genes ubi ait, contrarium dogma esse alienum ab Ecclesiastica fide. Basilius hom. Io. in Hexam. Gregorius Nysenus infra citandus. Epiphanius hares. 7o. D. Ioannes Damascenus lib. I . . orthod. p. .ubi eandem cum Nazianzeno rationem , brevius tamen adducit. Immd 3e Philosophi antiqui non pauci absurdum omnino putarunt Deum arbitrari corporeum. Inter quos Plato, qui in Timaeo verisit me dixit Deum asematon , id est, corpori S expertem : cujus ad hanc rem testimonio usus est Iustinus is dialogo cum Triphone. Et Hermes Trismegistus relatus a D. Cyrillo Alexandrino lib. I. coni. Iulianum. Empedocles ctiam Agregentinus elegantibus carminibus opinionem Epicuraeorum
446쪽
Epicuraeorum de Deo corporato exagitavit, ut missos faciam Aristotelem sib.8. ph s. & lib. I 2. metaph sica. Ammonium lib. I. Periherm. dc alios. Quinimo idem D.Cyrillus Alexandrinus Grae- Corum sapientes communiter id sensissἡ refert lib. adversus Antropomorphitas cap. I 8. dicens; Gracorum sapientes magis pie de Deo sentiunt, qui illum corporis forma,quantitatis,ct fgura expertem esse virmant , o ubivis locorum es, ct a nulla re abesse. Tres rationes ad id probandum in eo . ad- IO. ducit D. Thomas, quarum prima est; Deus est primum movens immobile, ut ostensum est q. praeced. sed nullum corpus secundum quod ipsum, & per propriam naturam est movens immobile , sed motum ab alio movet: ergo Deus non est corpus. Minor prob. quia omne corpus
in re vel est inanimatum & insensibile; & sie Caret principio intrinseco sui motus ; vel est
animatum, & sic movetur per animam quae estentelechia ejus , seu vis movens ipsum, ut Datet : ergo nullum corpus secundum quod ipsum est movens immobile. Hanc rationem insinuat D.Damascenus lib. I d. orthoa c. 4. & D. Greg.
Secunda ratio est ; omne quantum est ali- II. quo modo in potentia; nam continuum est potentia divisibile in infinitum, numerus autem in infinitum crescere potest , sed omne corpus est quantum: ergo omne corpus est aliquo modo in potentia; sed Deus nullo modo est in potentia : ergo Deus non est corpus.Prob.minor :Primum ens nullo modo in potentia esse potest; Deus est simpliciter primum ens, ut diximus: ergo nullo modo in potentia esse potest. Prob.
447쪽
Maj. licet in uno, & eodem quod exit de potentia in actum scit. per motum physicum Jprius sit potentia quam actus tempore simpliciater ; v. g. semen prius est prioritate temporis potentia homo, quam sit actu homo ; tamen actus prior est potentia : ergo quod est simpli- citer primum ens, nullo modo est in potentia; quia in eo quod esset in potentia non esici primum ens simpliciter , sed esset aliquod ens eo prius, nimirum illud quod esset actu in eo genere in quo illud esset in potentia. Antecedens pater, quia quod est in potentia , non reductis tur in actum nisi per ens actu; v.g. quod est inpotentia calidum non reducitur in actum calidi
nisi per id quod est calidum in actu: ergo est causa ejus, quod fiat in actu : ergo simpliciter est prius illo in re , seu in existentia, non solum natura sed tempore ; ut docet ' i'. 7. de pon
x , Tertia ratio est ; Deus est id quod est nobilissimum in entibus; sed impossibile est aliquod
corpus esse nobilissimum in entibus : impossi. bile est igitur Deum esse corpus. Prob. minor pcorpus physicum tui est vivum, aut non vivum ; sed neutrum potest esse nobilissimum inentibus : ergo impossibile est aliquod corpus esse nobilissimum in entibus. Prob. minor; imprimis corpus non vivum nequit esse aliquid in ordine entium nobilissimum , quia ipse nobilius est corpus vivum ; magis enim accedit ad participationem primi actus , qui essentialiter est vita. Neque etiam corpus vivum potest esse aliquid in ordine entium nobilissimum ,
quod sic prob.corpus vivum non vivit inquantum corpus, quia alias omne corpus viveret - ergo
448쪽
Art. I. An Deus sit Corpus, p. III. 42 s
ergo vivit per aliquid aliud, scut corpus nostrum vivit per animam , a qua participat vitam ; sed illud per quod vivit corpus est meliusquam corpus ; igitur corpus vivum inquantum Corpus nequit esse in entibus nobilissimum. Haec ratio desumpta est ex D. August. lib. de vera relig. cap. I I. ubi ait: Corpus autem minus est quam visa qualibet , quoniam quantulumcunque manet in specie per vitam manet, sive qua unumquodque animal, sive qua universa mundῖ natura admis ratur. Corpς ergo magis subjacet
morti,st ideo vIcinius est nihilo. Quapropter visa qua fructu corporis delectata negligit Deum tDἰ visa est ipsius inclinatur ad nihilum, st ita est nequitia. Idem habet cap.29. Proximum est inquit in attendere qua ista sit natura vitalis , qua cuncta ista sentis ; qua profecto quoniam vitam dat corporip stantior eo sit necesse est.Et in Pal. I s. Semper, inquit, corpus, quoniam corpus est Ura animam squalibet an a villa mellar est quolibet magno , ct praestantissimo corpore.
Solvuntur contraria argumenta.
Α Rg. r. Corpus est quod habet trinam di- 1 s
u a. mensionem e sed Lacra scriptura trinam dimensionem Deo attribuit: ergo est corpus. Prob. minor ex illo Iob. 1 I. ubi de Domino lo-yquens ait; Excelsior coelo est, ct quid facies 'profundior inferno , ct unde cognosces , longur terra mensura ellus, ct tallar marἰ; sed longitudo, latitudo , & profunditas est trina dimensis; igi
449쪽
416 Eua III. De Simplieitate Dei,
tur sacra 1criptura attribuit Deo trinam dimen
2-- Resp.quod Philippus propter hocce testimo
nium arbitratus est Sophar Nahamonitem po fuisse Deum corporeum : Videtur miM, inquit, quod Deum corporeum credat , quandoquidem Iatitudinis , ct longisudinis ejus mensuraου asrmat, sed fallitur, quia, ut inquit S. D. Sacra Scriptura hie sub umilitudine quantitatis corporeae, quantitatem virtualem ipsius Dei designat, utpote per profunditatem, virtutem ejus ad Cognoscendum , ac penetrandum occulta quaeque ; per altitudinem,excellentiam virtutis ejus
omnibus supereminentis ; per longitudinem, durationem divini esse, per latitudinem ; affectum dilectionis ad omnia.Vel, ut ilicit D.Dyonisius cap.9. de divin. nomin. per profunditatem Dei intelligitur incomprehensibilitas ipsius e sentiae ; per longitudinem processus virtutis ejus omnia penetrantis ; per latitudinem vero superextensio ejus ad omnia, inquantum scit. sub ejus protectione omnia continentur. Glossa in eum locum ait; Excelsior caelo, quia is cD-cunscriptismesiui Spiritus cuncta transcendit, profundior laserno, quia transcendendo subvehit. Gngior terra,quia modum creatura peremnitate Mese
sidet,ut sub potentia με praesentia coangustet . Vel secundum Apostolum latitudo Dei est dilectio, qua
ct persequentes colligit. Longitudo,qua longanimiter tolerando ad Regnum perducis. Sublimitati quia ct intelligentiam glorifcatorum transcendit. Profundum, quia, ct damnatis inferias judicium
incomprehensibiliter exerit. Eodem etiam modo exhibet latitudinem amando, longitudinem tolerando,
450쪽
rando ; altitudinem intellemia, ct vota superanis 'do ; profunditatem ; motus cogisatissem illicἰtos judicando. Altitudo vero , or profunditas quam sint investigabiles nemo scit, nsequod contemplando ad summa provehitur, vel occultis motibus resistens tentationibus , unde Iob de festo dicitur Excelsior , quasi altitudinem ejus, ct profand ratem quomodo tu cognoscere suscis , qui vel vi tute ad summa provehi, vel temetipsim in tentationibus reprehendere nes M. Arb. a. omne figuratum est corpus , cum fi- 'gura sit qualitas circa quantitatem ; sed Deus videtur esse figuratus: ergo Deus est corpus. Probatur minor ; Nam Deus efformaturus hominem ait ; Faciamus hominem ad imaginem , st ilitudinem nostram ; Genes. I. cap. sed figura
imago dicitur secundum illud Heb. i. Cum siesplendor gloria , ct figura μν stantia ejus , id est, imago: ergo Deus habet figuram, seu est figu
Resp. s. D. quod homo dicitur esse ad imaginem Dei, non secundum corpus, sed secundum rationem, & intellectum, quibus animalia excedit, & eis praestat. Vnde statim subditur, ut prasit piscἰbus maris cte. Quae solutio est D.Augustini in Pal. 48.dicentis , Imago Dei non est in corpore , non est in auribus istis, quaου videtis, ct oculis, ct naribus, ct palato, Urmanibus,st pedibus ; sedocta ubi est intellectus, ubi est mens, ubi ratio investiganda veritatis, tibi est fidei, ubi est spes vestra, ubi charisas vestra. Ibi habet Deus imaginem suam, sed expressius
eam tradit D. Gregorius Nyssenus orat. I .in illa verba Faciamus ctc. dicens: Corpore ne , an ratisne in animostum est hoc imperium ; an in car- Tom. L. D d