장음표시 사용
431쪽
seu mitin tum ) suisse Sabbatum: .ua parte diei Septum iactum cIl hoc Mandatum λ si
dicat, Q ueville D in ιπσα e; ad sue ab ipsis inhio, hocisi, ab occasu Suis: At vero, num coeperit ille dies ab occasu Solis, At id de quo quaeritur. Quod i e ur is tuo Septimo, ficile conces Ierim ; sed di toto die Octavo, Nam, Decimo, & sic dcinceps; hoc est,
a Creando cesialis, cum totum Vreationis opus abibiverat die Sexto. Dicat sorte, . Hunc esse primum estem quo a creando abstinuit; atque, in hujus diei paret astrua, putandus est hac de re aliquid si tu ille. Jam vero, quod hic fuerit primus aeres quo non creavis, concedo ; sed non primum in memum quo lic quievit, sta a creando abstinuit. Quippe hoc erat die Sexto. Nam C O- Iim Eme erat quod scimus in ultimum Creandi opus; quod contigit aliquanto ante Finem diei sexti. Nam, postquam ea fisela est, hanc Arimo adduxit Deus, dedit in Uxor citi, instituit Matrimonium, betatas fionem dedit nuptialem Oescite O in camini; quae Ompia saeta sitiit postquam creando cellaverat, scd ante finem Sexti diei. Sed, quota hora sexti diei 1
creando primum cellavit, nescimus: ut non teneamur, a primo momenio nian crean Sabbatum nostrum ordari; sed potius a rempore alicuJus facti Positivi. quod non probabile videtur contigille in ipso Solis occasia, mille somno ue ingruente, sed potius aperta Luce, cum crat Agendi tempus. Sed si e his, jam iii pra dictum cst fillius. Et quantum ad Hominis Ce Aa ronem hullus diei ii saltem cel bravit contemplantas imstu Iam Dei Excellentiam, eis pue opera magus , Repl. p. I. id sutum est die sexto. Nam ante iactam Evam in ad uxerat ad Alaamam Deus, omnes bestias agri, o omnis volaticia Coen, ni res pro cujusque natura ) imponeret Nomina ; quo tie uomeu in Hest
Do die Sexto; loretque quam una scimus ὶ cujusque diei opus, si in Innocentia i e severallet. Nam sex aeterum labor, stus, nolinisi post Lapsum in per ni, Gen. ῖ. i , I 8, i 9. Adeoque, quantum ad ea quae ex hoc loco producit hic scriptor, incerit adhuc sumus, tum an Sabbatum sit observa um, tum quando incipia. Sed ait ae p. 6. Ab hac μι Sabbarietatione .ares Ieptimus Aratis ect Sub Itim, Exod. 2o. Dixerim cgo potius, Ab hac mi Reyure.) sed, ii ita dicitur Eoae ao, non ita diciis
tur Geueseos 2. neque per annos plus 21 pou id temporis. . Nam non ante occurrit vox Sabbam , quam Ex ae 16. 23. atque tum ver. ar. & ver. 26. in quibus locis omnibus
est δε o. ii sabbatum in absque articulo, non hastabbar sabbatum illud ) quasi de re ante
nota ita ut de re tum data: scd tandem ver. 29. pos tiam Deus sic dederat in vocatur
cibum bitam. Sed non legimus quod ante dederat cis die sexto cibo bidui, nec quod ante tacet Hur Sabbatis, nec quod ante deae rar eis Sabbatum. Sed ιο a ur, inquit, plum Sabbatum Exod zo s. atrue ae inceps pra Ioram Vetus N --que LesamenIum, ab Hem a 'a m ice Shabat, Sabbatizavis. Vocatur quidem hauar non hastabbas in Exod. ao 9. pariterque loco parallelo Dem. s. r . Septimo aere en Shabbat non has iobat. Multo minus sic vocatur per Iuum vetus novumve Te amentum. Sed, sive sit Stadibat sive Hastauat, non dicitur a Shalara, Sabbari Ut ; Leo Misara, quiritat, vel o favit. Et quidem in ipso Exod. ΣΟ. I r. ubi hoc citatur, ut incitamentum ad
innuit ipsum usi uoth, in loco altero, non sumendum in sentia coaeto, pro Sustat ratione
thod vult ille; ὶ sed in nativa sua signiticatione, eodem scnsu quo javata; P vi cessat ro
Et quidem, si Criticum agere vellet, notasset secundum analogiam linguae: Heb ae quod solent Nomina, Verbu derivari s potius quam Verba a Nominibus.) Adeoque non quaerendum cste sensu in Verbi Malath mesti ὶ a Nomine Asabbath Iabbatum ) ut i nificet Sabbatizare; sed a sensu Verbi Maharb quievit sumetallus est sensiis Nominis 5 5 bara Iabbatum ;) Et quidem ipse hie agnoscit Verbum Maliau Radicem elle. Non negem inierim quin aliquando sed raro in Verbum mutuetur I undariam aliquam signisi cationem sin remotiori aliqua Conjugatione ) a sensu Nominis quod fuerat ab ejus primaria lignaticatione derivatum. Sed titillo modo putandum ut Mabath, in primaria sua Conjugatione Cul, sensum ilium mutuetur a diomine Gabbath, quod non in ultim venerit quo dicimus nili post annos bis mille o quingentos. Et quidem in sensu quiescendi, re fi tuis, Iimilive, occurrit perpetuo Verbum Malara. Sic Gen. 8. 22. Quamam cris Irara, sementis O metu, seguliue 5 in si is, .in Visue o
432쪽
Cap. 3o. Defensio Sabbati Chri in L
is macta, ut d Aeret M aia canda Rama Cesaret ab opere. Exod. I 2. I s. Primo P, C me facietis fomentum e domibus vestras : nori Sabbatizare in taeh. 3ω Σs. Faciam
M ob res non Sabbatizot bestae maω ὸ terra. Quibus locis omnibus ne plura nominem ὶ vox Mabrah manifesto tignificat resere seu Potius cessare, non abbatizare. Adeoque Dei Cesatio ab opere creandi, nihil probat de tempore inchoariovis Sabbati; iqua hora debeat incipere. Nam Dei Cestatio sab opere creandi incepit ante finem diei sexti, ct perseveravit ultra diem Septimum, Octavum, Nonum, M. Et quantum scimus ad hune usque diem. Et quantum ad voces reliquas beneae it & Ian cari', non magis seimus, qua parte diei id sectum sit, quam qua parte diei fecit Solem, aut aeuit, EAE L . Nee videtur probabile ouod fuerit in Oecasu Solis, cum infrueret Nox di Somnus. Ademque si valet ejus Regula Rem p. 6 r. Inchoanaeam eo non ram Sanct cationem Subbati quando Dominus incepit suam; Id adhuc in incerto est
CAP. XXX. Luce, crassi ae Septimo continue GDrtato. Eius Ira taeentiae considerantur. xo.TNterim ego non sum aversus ab Hebdomadali Sabbato; sed lubens optaverim id si I lide prolatium iri; hoc ipso in loco insin uatum este ; quodque fuerit jam inde observatum. Quippe ego non dubito quin 2 quid es quanto inruus uuam Expressum mo-
taurum tu Iacris Mori mem rium, nobis suiliciat ad indicandam nobis divinam voluntatem: quamvis ipsi nil minus sustei et pro He mminico. Id quod maxime obcst, dubiumque relinquit, hoc est: Nempe, quod nullum hic conmparet Eam Mum; nullaque mentio laeta, quod Homo vel sanctuaraverit vel celebraverit; nec ulla de consequente Dras vestigia; ipsiusve Sabbati nomen, per annos plus asoo 1ἡ-quentes : Atque tum quidem computatur, non ut ab Oibe cinduo, sed a primo dclicen sui ann. . mod facit ut dubitem, quod vel non fuerit ab initio observatum, vel non sit
nobis nectile ut i Ioramus, vel si aliquandiu fuerit observatum , sensim ae humeris iueri, que oblivioni traditum, donec post exitum ex AEgyptoὶ restitutum suerit, ab Epocha nova computandum , nempe , primo descensu Munnae; & tandem Sabbatum Christianum DUMMue Christi. Sed videamus ejus quas vocat Eo entias, quibus probatum it, id eontinue observatum suil se , ct quidem codem praxisse die Septimo a prima creatrone continue computato, absque ulla vel interruptione vel oblivione.
Hi antia prima Repl. p. 8.ὶ haec est, Me septimo, finitierat Deus opus suum qu f
cerat, o Iabbatia is die septimo ab omni opere suo quo fecerat, Gen. a. Σ. Quod ego totum facile concelleran , excepta voce Sabbatizavit ob caulas modo dictas. Nam vox ibi adhibita, non significat Subbatizavit, sed reri vis seu potius cessavit: Sicubi alibis mem rata Requies, aut Cellatio, apparit ex loci circumstantus intelligenda de Requie Sabbatica ;id ex circumstantiis loci colligendum est, non ex vi vocis; quae simpliciter Requiem significat seu potius Cesatiouem. Ut ex locis modo productis manifesto liquet. Et quidem quaerebam ego cum aliqua diligentia) sicubi invenire possem hanc viaetis vocem pro is quiescentia positam; sed non inveni; forsan inveniat Mius. Video quidem de diebus praecedentibus Acquiescentiam seu Com stentiam inlinuari ; Qu. I ε, io, 12, 18, 2r, 2s,3 r. Viae I Deus omne quod fecerat, ct ecce erat bonum vallae. Sed, de die septimo, taut ossa est, is opere Iiso. Sed quaecunque suerit haec Reyuies, erat Dei requies, noy H
Evidentia inquit secunis, est esum repetisum, ver. 3. Deus beneduit aeris primo Osanct cavis litam, quia tu eo quieuit ab omni opere his quod creois O fecis. Atque hie, apso citante, est quievit Ab o te, non in eo:) hoc est, CP alit ab opere. Estque Dei
quies, non minis. Non dicitur Homo quievit ab omni ome his D fecerat. Sed de H minis Sabbatizatione jam agitur. Estque naec Cessatio ver 3. non alia, sed eadem ipsa quae
memoratur veri a. Sin hic fiuillet dictum ut in casu Diei Dominici Ps octo aera Deus iterum Rumu, O Mamus cum G ; foret hoc multo fortius quam quod ab ipso profertur quicquam. Tei ita inquit Evidentia, est in casu Grum se Abelis. Gen. 4. 3. Inprocessu tem iis aualis Crinus oblationem Domino, ver. . Abes attulit oblationem suam. Estque haec quidem
is Morificiis evidentia ; sed quid hoc a eptimι diei Sabbatum 8'At inquit D q. p. 23. Repl. p. s. id quod hic redditur in processu temporis, es in Hebraeo ars Iam ms clxisset Iamim, niam jammim est maria in abscissione Herum, seum sne durum ; hoc est ut ipsi videtur iusne semima o i quoniam inquit AR aetem septimam, incipiunt interim
433쪽
comptitare, I, 2, 3, M. nempe si tunc solebant per hebdomadas computare tempora, quod ipsum est de quo quaeritur.) Sed quidni pariter in De Mens s 8 nam ct tune incipiunt nil merare, I, 2, 3,&c. pro diebus Mensis ineuntis. Aut etiarn in sine Ahαι ρ nam ti tune de novo numerare incipiunt, I, 2, 3, . pro diebus ineuntis hiani ejusve mensis primi Et quidem, quod per Meniles & Annos tempora distinxerint, certum est. Sed, An per Se , manas item, est id de quo quaeritur. Oujus quidem nulla mentio facta est, ante Ea M. 16. a primo deleensu Mannae) post exitum ex AEgypto. . Ain tarthus noster cujus aliquam esse puto Authoritatem apud hune Scriptorem fuem Hertim esse polle putat adflnem cani, iis quod Hes absolute positi, pro P ο dici 1,lent, ut apud eum videas; γ Vel potius ut nostri reddunt Interpretesὶ inproce u Iemporis.
Qui de mihi videtur sensus simplicior. Nempe, in sue Herum, seu DB Aio ; hoc in psalmi Hes, ut arc. a. i. N hoso ris ines, exponitur 'si aliquot ae es; ὶ vel, II
mustos aera sesi longo post tempore: ὶ erat enim revera Vs mitius Amos; non naulto ante Nativitatam Setti ut patet Gen. . 1s.ὶ quando AEamus erat annorum 33o, ut liquet
Si fuit Iet haec narratio rei mox consequentis, ut 'si Hes intelligi pollut poli octo talas,
aut ad finem hebdomadis proximae; prout dicitur de Christo secundum diem Dominicum celebrante pin om tales,) foret aliquis praetextus imaginandi hoc comi ille sequente Sal bato : sed Cuni & Abel non erant tunc nati; & contigit haec res post annos quasi 13o; ut non possit hoc nisi collo admotum obtorto ) produci ad probandum hebdomadale Sabbatum continue observatum : praesertim ab eo, cui niuit minus iitisfaciet dc die Domini eo quam Ea estan man fatum in Sacris Ereris me omnAt inquit, Si nemo potin nobis i icare Mim: udum Encm Dictum, eo rem ebora eis eis sentia, GDInues has Iactas fuisse Sabbare diei septimis. Sed tenui tibi ei ne sies.
tum est hoc Argumentum. Qiuppe nemo non videt, multas litis Iu Arerum Ira numnes
intra illos centum triginta annos praeter hebdomadis snem; puia snem menses, suemnunt, ne plures nominem, i qui non minus sunt sues aereum, quam cli us h m auae. Mentia quart- inquit. Repl. p. s. in ea ex Genis. 2a. Ambalutat Enoch ctam Deo au-nis trecentis. Esto. Sed quid hoc ad hebdomadale Sabbatum 8 Num dicitur , celebrose MAMInm annis trecenti λ Non quidem ; sed Enoch mul in erat propheta 'DEiva. 1 rs. ni Mopheta est a Pentum Domini ad exeque um Dicium O convincendos omnes t eos. Quid hoe ad Sabbatum 8 At inquit, nuomodo potuerit isse a ut in ere, δε mu ipse himonis Subbartim λ Quin sille parum : quippe non dicitur quod Euroch eos convinceret; sed prophetavit sore, ut 'D minus eos convinceret. Sed de quo λ non dicitur speciatim is violato Sabbato, sed is ta tis omnibus quae impie fanave ius, aque tam is omnibus pias Acuti sunt a re tu ipsum Dominum. Annon potucrint dine impia acta, ct potieris tacta contra Dominum, ii non fuerit Sabbatum conuntie celebratum iii idque praecale die) per
Omnia illa tempora λAlia suerat Hidentia, Lumf. p. a3. quam citat ἀγγύ p. IO. Qu. I3.2,ῖ, ε, y, I, 8, 9, Io. ubi sit sermo de Abramo &. Loto, magnaque eorum copia pecorum I dici irque ver. 6.
Itaque Hus non ferebat tena ista lalhebeth ὶ ui ha tarex simul; nam eram facui tes e 1 tim mustae, adeo ut non pu ut lalhebelli Habitare δε .uI: hoc est ut ipsi videbatur non pollent simul Subbui quesi foret lassisera inlinativum Verbi Malafri ymescere, alit Subbatizare; ὶ sed cum perspexerit esse Infinitivum Verbi Passis, his Iare; hane
deserat evidentiam, Repi p. IO.
Proxima quae sequitur Evidemia quae nunc ruinta est es ex Gen. as. s. ubi dicitur,
Ausculta MI Abraham incraneae, obse laestraxe a mea, natura mea, ges m as : unde concludit eum observasse Sabbatum, ut quae erat Letum una. Sed hoc ipsum est quod quaeri vir; nempe an obtervallo Sabbati time sucrit lex, & Aser amo cognua. Erat quidem saeta Lex, Exod. 16. verum hoc sult multo post Abraham tempora. At inquit, Exia. 16. 27, 28. dicitur, Q usque renuitis observare mandata mea cae leges meas λ A qui, inquit, letis violatis suae tunc obici Imr Lyraesitis, es, quia entim es Di, tale Septimo, exieranI a colligendum Manua; Nempe, Quod jam nupcrrime prohibuerat Dous, ver. 23, 23, 26. An vero prohibuerat Dcua A rahamo, ne GLingo et Manua ta e Septum pDixerat Rem p. 9. ὶ quod Iuctus Asia, erat Deo ob laus tu omnibus quod
ambula it cum Deo. Num 'opterea concludendum est quod lucrint Orium mi quia Deus, postea, uritis fuerit Mosi Exod. - quod nou circumcia I infamem ρ Non certe. Sed talis est hujus Argumentatio ; nempe, Iratus in Deus colligentibus Manna es, Septimo, quod ipse jam modo prohibuerat,in ergo Abisahamtu observabi t Subbarum. Sed id quod arguit, Re p. 11. Si lex ab Lyraetitis violata EA . 16. fueris ea aer a Ieriando Sabbato aesethptimi, illud scilicet quod muc erit Sabbatum B uicton, Iuno ori probabiis es, hanc unam fui se letum taurum quas se res Vis iacuin Aprahamns G u. 25.
Non inquam) sinuitur. Nam lex haec de Maurai facta cit multo post Agnabam tempora. Potuillet pariter arguere, Si lex ob quam neglectam repretiuitur Abes, sit ea tae circum .
434쪽
Cap. 3o. Defensio Sabbati Christiani. . i
nsime; tum probabile est hanc unam fuse iliarum otias offertis it Posius Anet
At inquit, p. ii. Non caustur hic The Quo aut pro an sum rescitur, A raham e Sabbatum. Recte quidem; scd nec usiam probationem affert ille Di isa, quod vel mahamus, vel ' ruram hominum anus, ante tempus Exsae. 16. indicatum, , Sabbatumo observomi, aut quod teneretur observare. Proballe prius debuerat, quod ipsi in tid observare; quodque hoc es suerit notum ; quodque in us ipse dies i in contuiua 1erie ab orbe primum condito septimust tunc iuvotueriet; nee fuerit, ante ellus tempora, Eoi uisie datus, ut non potuerit ille ulla arte resciscere quis suerit. Verum, inquit, c um hoc fuerit instrum seu implantasiam A amo, qui creatus suu ad maginem Dei. seri 'ser, sed probandum erat factum fui se, non tantum elim si rimsset, inquit, ut hoc eae reatur c utimur ab inamo, in pus familiis, a Patre m hiatum, adis rasamum ustue. gt inquam, Cum Lex de sabbato liqua tum fuerit ) sit Lex Postri , non Iurasis non praesumendum est eam futile Adamu Naturae in ram. Deinde, pr bandum item erat, hane Adamo datam, adhiic mY1 Ii; antequam lapsi istio hanc imaginem illi Ieraverat Notandum tertio, hanc de Patre in Filium Traitiouem, id esse cui ille perpetuo Mesamat, quodque repudiat ut rem uti bus A thoritatis, & cui nullatenus Venaeum est Notasset quarto, Legem de Matri uio, tam antiquam suis te, si non S aim liquiorem, quam praesumi potest haec de Sabbato, v. i. an. Gen. I. I, 2.3 culus Ten rem hune suille, docet ipse Drui . p. 62. quod H D sint una caro; non, hi tres, qua mor, aut quisue: Num inde concludamus, A rahamum squi omnia tua cepta O leges Dei observabit non ingreylam es ad Hazar 8 Idemque de Iacobo, aliisque. Quin & ipsi: . nobis indicat, D astu se 'gamiam, a Lametam is Malachiam tirique; niam tu multos qui erant in Ges sa Emineuus. Per annos; ipso numerante, a so. In I vij. p. 6a. Meliori igitur argumento quam quod erant Bui viri) opus erat, quo probet continuam O,
FcItum Tabernaculorum pars erat Divini custus Inctituti; eratque raris Vir Pius, sectinaeum cor ipsius 'Mi, Praetcrytiam tu negotio G ia : Num inde scquetur, Davi Am o hi esse F dum Tabrinaculorum 8 Neutiquam. Nam diserte dicitur Nehem. 8. tr. jam intaca Hebas Post e silii Nunis, ad psum Eiem, i factam non fuisse. Quod norat ipsu Foi . p. 63. per annos quali s ago ipio ibidem computante diotatque ib:dem in Manae a violari posse; magnaque or Hara O cia omitti, in Ecclesia,
longo tempore O generaliter; magoquem cata perpetrari. Atque, de Sabbato striciatim, Sept ei Sabbattim per mustos annos tum A e Capitvitatem nubi Anicam, tum durame Captivi Iare, in aerem Mercatus transi e. Ut non mirum sit, siquando iplius diei incellerit satalis oblivio. Meliori igitur Argumento opus cst, quo probetur Ahalamum observasie Subbatum, quam quod fuerit Vre pius. Fieri enim omnino potest, ut vel um fuerit in Gius osticium vel, ita iam olim fuerit ueglectum, ut ne ciretur, nec Diri posset, quis sit ipse dio ordine Septimus in continua serae ab Orbe primum condito. Et quidem de eo ipse Ae non de Sabbato aliquo huHm utim observando contendit hic Scriptor. Sexta mi Mutta, inquit Re . p. ii.ὶ ab Eoae s. s. cui per tres paginaa insistit. Cujus summa, haec est Quando & Aurin petebant a Pharaone, ut permitteret Israelitis ire itinere tridui tu taberium ut lacri caerens Domino ; Respondet Phal a , are ab Irabitis populum hunc ab operibus Ibis 8 Eu mustus es hie popis r : Cur l his libatium ὶ CG me
facitis eo ab operibus Irus' Hoc est, inquit hic Scriptor, Sabbatizare facitis: nempe quia i bat ces me facitis ) derivatur a Verbo Mabath, quiescere aut cessare; in unde tandem dietum est Sabbatum, ergo omnis cessaris putanda sit Sabbatizatio, Madiani igitur inquit in sescere, hoc edis Sabbati re, idque uias Septimantu, & quidem Eoiam prae GD AD pu erat contiue septimus aρ ima Creati Q. Sic utique s gratis in suspicatur. Quod quam coactum sit, nemo non videat; atque, ex modo dietis, oliensium est. Si IIbyes & Aaron a Pharaone petitilent, ut insitials Septi suis hceret Ioraiatis vacare ab operibus uno Ze; foret hoc probabile argumentum, observandum fore Sabbatum, saltemtae sermo; sed, observatum luisse de pineteri quod in de quo quaeritur) ne quidcm hoc insinuaret; multo minus, Quoto Septi dui die, hoc fuerit: puta, an eo ipso & non alio ὶ suo soret septimus in continua oresne ab orbe unum con esto, quodueredo, tum temporis non innotuit te. Ubi autem id tantum petitur, ut liceret, umere tritam tu ae sertum facto, Iam-flcare Domino ; Ecquid hoc est ad Hebdomadale Sabbatum Dum vero urget Rept. p. I 2.ὶ quod. sit is baltem in Conjusatione Hi U quasi in hoc lateret Emphalis aliqua; in eadem ipsa Conjugatione habetur id iplum Verbum, in . t 8.18. Contensiones ceu are facit Mira, sed non Subbatiate. 3 Itenique Neh. . it.
nem ;ὶ ubi nihil de Sabbato quis suspicetur. Dumque ait, Non es dictu aeri cile ; Non es aeriise imuinam i sed est obatudificile, in quod, per Hesum Ionae Celebrandum, intellexerint Subarum; haec est mera
conjectura, nullo flandamine nixae
435쪽
At inquit, per iter tridui tu defer Ium, intelligendum ille Putat fortali quidem u tem Horeb: in uit; se vani Geographi in Ei re nihilsu impia eun iquus Tri sui itinere: sed tum neces le erit ut longis itineribus procederent ipsi, uxores, infantes & pecora, quo illud tribus diebus conficerent; erat enim plus itinere tridui, ant
quam venerint ad Rubrum Mare, Num. 33. 1, 6, . I inquit me, LM H S hau erat confirmanda. Sed hoc nihil ad argumentum conducit, nisi porro supponatur, quod ad Pharaoh tum urit, cum hoc responsi dederit, quod nondum sciebant ipsi: secus euam, ab ejus Reseponse, nihil de Sabbato alguendum eriti Et quidem, si id sciverint, tum hic tum illi, hoc spectat tempus furta rem quid post laeturi forent quam foret in Sinai Lex promulgata, de quo non dubitatur in non probat quod probandum erat in continue ργα
tam fuisse Stabatum & quidem eo ipso die j jam rede a Dei restatione ab opere o
Quod addit Re . p. 13. Ob imarum fis e Sullatum i6. s a primo descensu
Mannae , auete Euram legem in Monte Sinai; nihil huc facit. Quippe non dubitatur, an Sabbatum inde numerandum tum fuerit in undium; sed, an iberit ante observatum, idque minue, di quidem eo gis Eis. Quod nisi constet, ruit tota moles Argumentationis ire, de Sabbato nostro observando die Sartu nt; non die Dominico: trinIrarum itaque summam sic recolligamus. Id de quo quaeritur, hoc est; Num certo constet, quod Pos Dei ce Iionem as opere coeaticula Gen. Σ. 3. & AMe Sallui co , tutionem Eoae I 6. pili descenssum Mannae, toto illo tempore interveniente, annorum plus aso quo nulla unquam Sabbati saetacli mentio,) perpetua suerit continuaque Hebdoma.dalis observatio Sabbata, die quoque Septimo ; absque ulla unquam interruptione, aut oblivione istius diei, Quodque illa constitutio Sabbati Hria. 16.1 descensu Mannae computanda, fuit pristinae seriei continuatio, non nova designatio Epochae, post observandae. Quippe sin horum quopiam deficit, causa cadit. Ad horum omnium probationcm hoc tantum inducit. Quint longo myt tempore, seu ut ille malitὶ influe Herum, hoc est, pus ast mi Eies, seu As mustos dies, nempe annorum quasi 13o,ὶ Cain o Abes obtulernar D scia ;sed quoto die id factum sit, non dicitur; quod ille gratis) praestimit dictum cistella sine
stati alicujus temporis; non quidcm Anni aut Mensis, sed de sine Hebdomadis; non quidem proxima: quippe tunc non nati erant Cini & Abel; sed alicuius saltem Hebdomadis post annos quasi 13o recurrentis. Item, quod Erudita post annos adhuc sco circiter; fuit vir pius ; ambu uoti cum Deo; praedixit Domini adventum M in aerium ; adeoque, cum fuerit vir bonus, ningumen us eli observalle Sabbatum, nempe, si tunc debito fuerit o servandum, & nondum desueverit. Item quod, post annorum adhuc Centurias quasi iaaut 13, Ais ahamus vir pius erat, omniaque praecepIa Dei ob vavit; inon ita tamen ut ab omni labe lucrit immunis, quod patet ab ejus Polynamia cum Hagare, quam speciatim alibi insinuat hic Scriptor; ὶ adeoque praesumen us est observalle Sabbatum, nempe, si debitosuit observandiun, & nondum desuevit: sed haec picta a crant, non prae ne a. ADque tandem, poli annos alios quasi .ino, cum Moses & Ataron 1 Phara ne pere Q, ut Israelitis permitteret Der tridui facete in taber Inm m Doriscareia Domino; reponit Pharaoh, E
quia Cesare facit/s populum ab opere μο ὶ Quae quidem an iuiti probatio sit litius omnis quod erat probandum; Lectoris esto judicium. Et quidem hic ipse Scriptor haud multum considit sitis Evidentia ; quippe hoc tantum hinc insinuatum praetendit Amf. p. a3. quod es Iesum Probabitar, hoc se nne Hei Sulla
ium stiisse a filibus se malum, a Creati ne is r epetitionem in monte Sinai. Non asirmat ipse, Gratim se. Sed certu Fne opus erat hac in re, nequando incesterit diei oblivio, quo probetur, Hebdomadis nostrie diem Septimum, elle, ipsit sinum Septi mum in continuo ordinea prima Creatione. Quasque ad hoc suppetias inducit ab eo quem gratis supponit ) contium ciam Stas in tae Stas, est res nihili Interim ego non diserte negaverim, Sabbatum aliquod a Patriarchis olim observatum ;sed nego, id nobis certo constare; aut, quod eo praetextu negligi debeat Dies Dominicus.
436쪽
IN sinuaveram ego se. p. a ) aliud 'uid, quod huc iaciat s 'uippe ego non tam a iversus sum Antiquitati Hebdomadalis Sabbati, ut a principio instituti, quin lubens viderem id solide probatum; ) Nempe a celebritate numeri S unarii Jam olitia; puta, de S rem Pharaonis Vacris Pinguisus, totidemque Macris ltera, de Septem Spicis piems, totidemque renti bus : Gen. 4 i. quibus designabatur He una atque altera ; ὶ sed μιαν heptas, non Merum . item, de Septenis qui cunuue generis ) Au abstis puris, a Deo
in Aream Machi millis, Gen. I. a 3. Gen. 8. 2α quitius iterum insignitur numetus Septe
Sed, quod potissimum huc spectat, & quod non debuit ille omisisti,) est illud quod
monui ) de tribus S priatiis, speciatim notatis intra unius Anni spatium ;) Nempe Gen. . . 4, io, a 3. AE aera a tac septem, ego plumam de fimus Itim per Ioram, Da agi ura AEs O quas et jura noctes: im monitionem si supponamus quod non cit improba hile ipso Sabbato, dum intenderet Machus cultui divino,) Sabbato sequente, ingruente pluvia ver. io.) i rellus est ipse, cum familia sua, in Arcam, eo ipse es , ver is in
tercedentibuς sex diebus proscitis, quibus pollet ea quae receilaria forent in Arcam inferre. Quod est unum scpti duum memoratu dignum. Habentur alia duo G n. 8. Nempe emisit Columbam Noachus prima vice, cier. 8. α I atis Erra septem, emisit Columbam scicindavi eri ter. io. & VI a Fosse em Hes, una illi columbam tertia vice, ver. ia. ubi manifeste in-d eantur duo Septi a continua: de nihil impedit quin putemus has tres Emilliones Columbae, totidem Sabbatis contigit . Saltem haee mihi videtur potior insinuatio de Septi suis tune bservatis ) quam omno quas allu prqlcri Evident las. Ad haec ille contemptim rejicat
rem ru Aur, atit ou υ HAZ Contra vero: si talii conflans fuerit, lice toto tempore, Sabbati obse rvatio prout ipse vult J mi uidem H u aB : nuruiu merito videatur, quod nullum de hoc Praecep mn natetur Gen a. iace ulla mentio quod homo tum celebravit Sabbatum; nec ulla Auri ιγ , bura initiinatio, aut ipsum Sabbatiae en ulpiani memoratum, in tota illa sannorum plus as ) historia ; nemoque i quod scimus ) de negliari Sabbato leprehensi is, aut insimulatus culpae : quod saepissime laetum deprehendimus tempore sinuenti: i Quodque in libis aut, s ubi res si sitis narrantur quam in succincta rubis eorum iam porum historia, i in prolixis illis Colloquiis quae λεο cum amicis suis intercolerum, nulla prorsus mea tio facta est aut Observati aut Nesiecti Sabbati: atque inter omnia illa, sive Culpas sive crimina, quorum ipsi Ibum intimulant reum, nemo omnium alii uspiam oblecerit sabbati neglectum aut minus diligent cm observationem : quae iam obvia foret Oblinio, & non Improbabilis, si tum viis erit Hebdomadalis Sabbati observatio :ὶ cum ue Putis ipse iam hi ei ius fuerit M si iis litis Epulantibus, ut singulis diebus osserret saera licia, eorum gratia, O si re naverint Ab his, Te ne apti animum stitim maDE Xeriat; nullam interim rationem videliae habuisti, deuius suis per se pictu ut videturi continuos dies epulant bus; absque illo sabbati interventu ; neque tamen erant illa, Sacra convivia, sed tales Epi lae ut de illis tam erat suspicax ne peccarent. Et quidem, cum inciderit ea calamitas qua perierunt cinnes. nulla iamen insinuatio laeta est, quasi ob Sabbatum intra illud Septiduum violatum censistetur irae incidisse calamitas; nullaque ah amicas ante cesa suspicio quae eo spectet. Cumque haee ita sint, non pollum non dubitare, quin aut non fuerit antiquitus obseruatum Hebdomadale Sabbatum, aut jam diu ante ea tempora desueverit. sed ae stim existim ex cis pio, certum est quod Deus ipsis Sabbatum deditit, sive tum primitus, sive tum renovatum, non labet disputare. 3 Quint dies tune indicatus, suerit, S primus a pridis tabcense Mamr.e, & sic continua deinceps serie, non amb Diadum credo. An autem nic idem sit cum die continue septimo a prima creatione ; nec ego nee ipse novit, nec quisquam alius. Conjicere forte pollumus; scire non positi is; nec in
Num Deus sabbatum ab initio instituerit Gen. a. quamvis ego id non diserte n propter retro spectum illum qui habetur Exia. 2o. i a ) non possium pro certo :Nobis sussciat, quod Quarto praecepto nobis indicatur, is es Septimus pos sex Libris Aes. Et quis jam sit observandus, satis mihi constare puto ex Christi & Apostolorum celebratione B ei Pinni Hebdomadas Judaicae; quos imitata est Ecclesia Christiana per omnia Christiamsi
437쪽
: Defenso Sabbata Chrisiani. Cap. 31.
Christianismi secula huc usque. De quo iam supra diei uni si fusius. Huic isti istus, hune Iarum emit, saltem celebravit; &, post eum, Ecclesia Christiana hactenus: γει nihil grandius dici potest de me Septimo Gen. a. 2, 3. Vox ibi Sanct cavit non ne- ssario vi vocis significat DBiruit, sed saltem Celebraetii. Eademque vox es ct in eadem Conjugatione ὶ promiscue dicitur in quarto Praecepto, Exod. 2o. de Immisever. 8. & de Deo ver. ar. ubi retrospicitur ad hanc ipsam vocem Gen. 2. dum tamen Hominem InsIuuere Sabbazum, nemo dixerit; sed saltem Celebrare. Quod Deus grandiis aSquo actu insigniverit diem illum Septimum quo 1 Creando cessavitὶ non est quod dubi, temus. Nec magis dubitandum est quin Cis Ius, diem Reyurrectionis suae, gratiora actu i Idnisis; Quo declaratus es milius Dei potenter, per Rr recti neni. marmis, Rom. r. q. Eumque cum suas Celebravit, non una tantum vice, sed pluries sprate illo quod inae cessit Sabbato Judaico ;ὶ quam tamen non admittit hic Scriptor suille Osism oneri Quum ait ille, Nihil Vra H extare, quod mutariis laeta fuerit diei in ExM. 16. ludit ille salticia pluriam iure1reati num. Quod dies hie indicatus, sit, a primo issieno a me computandus; certum est, nec potest id. ipse vel Negare vel Dubitare : Quod autem hieidem dies fuerit ante observatus; suum est probare ; nempe, quod talis abruis ris fuerita retio observatus; quodque suerit hoc ipse dies.. Quod ego putem, lianc es le novam Eeocham seu novum computandi initium in a primo Eucensu Iuunme, causa est, quia aes continue D mus a prima Creatione, videtur, vel non fuisse ab initio observatus; vel si aliquando observatus in tum dudum in desuetudinem genille de oblivioni traditum, ut jam opus fuerit si postmodum obtervandus , nova Epoctia. Sed & hanc sit peraddidi rationem. Si dies ille Seprimus, puta qui jam Hes Sarurni dicitur, tunc sucrit Sabbatum, ut ex antiquo mine, tum qui proxime praecossis dies Suturni ut vult ipse erat item Sabbatum; iacmpe pria e illius dici quo primum descendit Manna. Quod autem iste dies non fuerit Sabbatum ; videtur ex ipli, loco manifestima. Quippe iaceta me die Saturni, non prohibentur c Pigra e citramices, Od. 16. 8, i ῖ. nempe, pridie istius diei quo descensurum erat .Nanna pollero mane. Sed siquente die Saturni qui erat Septimus a descensu Mannaeὶ prohibentur Colliget e Munna, eo quod jam Sabbatum esset, .F 2,2ῖ,2ς,29. Quo manifestum ponitur discrimen inter hos duos Saturni diis Quorum alter Sabbatum erat, alter non erat. Quodque de faelo collegerint Coturnices, diserte dicitur Num. II. 3I, 32. Ventus prefcctus a P Eo a tare is, Gurnices a Mari ae reis mcasi a ; exmgentque populus, toto illo aere hoc est, toto rci Quo illius diei, ὶ ο tota nocte ista, ct toto aere mytero, collaretim tarm mces. Ubi manis clie distinguitur tales in edi viae ista, a m iri ο se, quo primum descindit Manna. Et quidem dilem dicitur Ex 6.1
I3. ne a ce erunt citurnises, Mane in ratus est At circa Casta. Nempe p. stridie istius dici quo ascenderunt coturnices, easque colligebat pol lus.
Et quidem si Subbatum Helye mi a creatione, suerit primitus institutum ; non mirumtamen est ut pollit intra spatium annorum plus 21 , negligi e& oblivioni dari. Cum FGllum Pucharis neglectum videamus a diebus Siacm s ad Herae am usque ; ct Festiun Tabernacti num 1 diebus Pyhuae usque ad Nehemiam. Quod si septi is a ci eati ne quocunqi e casu fuerat oblivioni datus; non potuit absque miraculo ὶ restitui, ut potuerunt alla alia Fesia, ex Solis Lunaeque motibus; ut, de caetero, ves ni illum deinceps celebrandum foret Sabbatum, vel a nova Epocha inchoandum. Noe magis mirum videatur, ut novum Hebrima aes statuatur initium, quam novum initi
um Aum ; quod tamen factuni ella legimus Exia. 12.2. Hic mensis vobis Vis principium mensum ; primus uti bis tuter menses c uisue Anm. Quoto Mense prius inchoave rint annuin, haud certi sumus: sed deinceps a Mense Nisan inchoandus erat. Nee sdi mus, quoto die prius inchoabant Hebdomadem si hebdomadas ante habuerunt, in Dd, der tero, inchoanda erat hebdomas 1 primo descensu Mannae; septimusque inde dies futurus erat Sabbatum. Probandum igitur ipsi restat, iliis non obstantibus in contrarium obfectio nibus, ) tum fuisse Sabbatum ante initaritum, inmitisse continue ober duum, tum Duo aee, tum inchoandum lamper esse ab occa Solis.
438쪽
Uod porro contendit, P uictim septimi diei sabbatinis fuisse in Furata se institutum,
aure ingresam peccati, totique humano generi datum; di quidem 1 Gryti ut Abilirare o Redemptdire nostro ; nondum ab eo probatum est; ut supra ostendimus Et quidem quod non sierit,universo genere humatio observatum; nec quidem ab ulla gente, exceptis Solis Disis, eorum aetate; habemus eum ni fallor in eonfitentem; ut quod habeat ille pro mirecti υο Garactere populi Dei; fuisse Gentitas νem visam dilerte profitetur. Et quidem Disi Iratis murae is este non potuit, si fuisset item ab aliis obse vatum ; ab aliis, inquam,quam naIu D rs, eorumque Froselysis, sive I aera Mis,)quorum
Nee usquam invenio, quod praeter Judaeos in Gens ulla ullum observaverint sabbatum; aut etiam Tempora sita per HebAmisus distribuebant, ante Christianismi tempora. Sed tum primum, quum D ei Dominici observatis introduxit distributionem per Hebaeum us, tibi admissus erat C Lmui mus itidem errasse puto Interim ego hoc ipsi largitus eram : si possit ille vel Unum producere Authorem i sive sacrum sive Profanum temporibus Christianismi antiquiorem, qua Gentem ullam indicet lexceptis Judaeis j qua tan e Clitisti tempora) per dierum Hebdomadas vel Septidua sua distinguebant tempora ; esto rem eatenus probatam concelli ro. Verum ille nil tale reponit. Fieri quidem potest ut talis forte reperiatur, adeoque non pertinaciter nego,) sed nullum hactenus reperi; nec ante me Issacrumi i ut supra meminit qui diligenter impendit operam hiriusmodi rebus anquirendis, Sarurnaitarum sidorum Dro. Add deram etiam, quod saltem sub Oviae, de , iami, tempora, non per Held mutari, sed dierum Oeta tau vel Octi aὶ sua dividebant tempora. Quod D. Boeragitis notat, ex authoritate antiqui fortas effossi, Romanum Cud Eurium exhibentis. Et, ante illum, R Iinus, ct aliti s Macrobius, prout nune edi ius, intermissos esse dicit dies octo; sed mendum id esse Jam notarunt alii, cum dicendum esset Septem. 3Quod de Odiaetis ipse diserte testatur, Asiarum M. i. serrati s . ubi sinter alios dies oppido notandos i Mnae mixtim dies continuo Ordine recurrentes nota 'r quoque qui Nom semper ab Orbe reae I: M altim dies innuens ; quae Nun Anae dicebantur qmsi Novear ae; quod notat G ναγύm Vlistis fili H esulco suo j aliique Critici: eo quod die Nono inciusve sumpto)recurrebant illi Mercariatim Itilbeor m dies. Quodsi per Hebae Mus distribuistent tempora, non dubium est quin illato aliquo Hebdomadis die s potius quam s 3 recurrissent Mercartis illi. Qui hac de re plura cupit ; consulat volumen amplum Commentas um in Giali opera, fixo fisIi editum Anno ioor; eorumque Notas in hune obia j versum. Ubi videat mantim Calendus tim particulatim descriptum : ibique Ogaea s hujus dies octo, totidem Luetis insignum A B C D E F G H ; ut designantur Hebdomadis nostrae dies septem, literis A BC DE FG: idque a Calendarii Principio ad Finem usque continue. Quod Calendarium ibidem in P A Manutio describitur : apud quem l ni fallor) occurrit pluries quam semes, atque apud alios itidem. Quod de Seraptores omnes de Hereri δε--rtim Caian--ris, de de Muta vis Romanorum, unanima consensit comprobant. Manifestum igitur est, quod, tam sero saltem ut A rasa tempore, Romani non mensurabant tempora iba per Hebaema as i ut nune fit 3 sed per Ogae Mus potius ; Me scio ego, quod vel Ipsi vel ulla Gens alia exceptas sὀlis Judaeis j tempora sua per uia Mus distribuerunt. Narrat quidem hic Scriptor, Iutij. p. so, tanquam ex Vernegamo nostro, inuignis. fol. 68. quod Phure esse res nostra Samnes, m - gha, Ietuum ad nos perveneria lux Mane-hi, Huamaae s Zem Primo raus e dum sis dia casum, Dum Suis inis di tam ; utim Egis iti Templo PMum c Ri enses, eique serenus Sacriptia: Dum Secum iam, Nub Gnae; paruer e 'singum S timanae ae vis sua coniti erurit Iduti, e 1 umqtie morinna debus inus imponebam, quae atatac retinentis.
Esto quod haec dicat Versetanus. Sed quaeio, Quo Authore haec dicit λ Quippe Recentior ille est qui scripsit Anno i s ) quam ut tale quippiam authoritate sua stibiliat.
Suamque hanc narrationem ego bene ornatam fabulam potius existimo, quam justam historiam: saltem ex come luris interpolatam.
439쪽
.et . Defensio Sabbati obstant. Cap. 33
Quod autem haec contigerint in Aiaba quod vult hic Scriptor antequam huc a ces mi lux Evangelii; manifesto falsum est; nec credo Hernie rim sic dixisse.ὶ Certum enim est inittruos Britanum sitisse C Vtianos, per plura prius iccula quam huc adyenerint Saxones; quam Religionem etiam post adventum Saxonum retinuerunt, nec unquam depositerum : Mille mala palli potaus quam vellent Christiamsinum abdicare. Asteritque h. Scriptor Inpuf. p. III. Gangestam tu Asergoa fuse araecatum in prima Cenim ia; ct ά
inceps generalyter admi tam per multas anu rum GuIuretas, antequam receperint murari nem Pusitatis in Hem Dom utcum. Non prius autem appulerint Saxones quam anno ἡ .
Quod Pagani fuerint Saxones cum huc appulerint, post laeti Christiani, in non neso nec mirum est si dum Pagani tuerintὶ Idola coluerim, an, & obtuserint Mori ita, nescio; & contrarium puto.) Et quidcin plura quam idola Septem recenset Hersegantis altem Decem : quibus si singulis suos allignaverint dies, necelle est ut ultra Sept manam exten dant; saltem ad D cadem, seu Decimanam. Et quidem si verum fuerat i quod ex Versis gano probatum it hic Scriptor quod, ab illis Septem, diebus Septem se ruit nomina; si, a tribus reliquis, totidem diebus aliis secerint item nomina; perit erus Argumentum pro di rum Hebdomatae, dia probat potius dierum Decadem. Nec dicit Veis leganus, Hissos eptem dicatos ruille dies, Iob ue Septem diebus sic imposita Nomina, sed Iast septem diebus haec iuule nomina imposita ; diesque saltem Ieptem sic dicatos. Sed quicquid hoc sit; ad rem praesentem non spectat. Quippe jam quaeritur de Hebdomadibus ante Grastianismi rem ra usitatis, ab aliis quam Judaeis. Non dubium est quin, pCE receptum pastim Christianismum adeoque diem Dominicum ὶ Hcbdomadum invaluitui . Velim ut vel Unum si pollitὶ proferat Authorem, Chrimandini temporibus anti, 'uiorem, qui memorat Hebdomadas ab alui quam Judaeis usurpatas, aut dierum Hebdoma dalium ulitata Nomina. Non autem in Auguam appulerunt Saxcines, ante Annum Cluisti ducibus Hengiso demi μὶ & quidem a Britannis advocati, ut copiae is is res adversus Scotorum ci Pictorum incursiones; sed, post aliquot annos, D ininum attestabant, & assecuti sunti Ut hinc nihil constare potest de Hebdomadibus ante chrisianismi
Haec autem Hebdoma um consideratio, aliam inducit de Dierum Hebdomadalium N, minibus disteriationem ; de quibus proxime disterendum. CAP. XXXIII. A mina Hertim Hebae Mahum. Griatiauismo recenti rea. Non a aeus D icis ά Ium a ; Ieae, a Septem Planetis. Cum hoc ω aene. As horis Planetariis : AH manta
Uriptori huic insedit opinio, qua & plenus videturi quod Dierum Hebdomadalium
mina, jam ab omni Antiquitate, ab Ethnicis fuerint indita, 1 Diis suis desumpta, quos suis respestive diebus colebant: puta Solem die Solis, Lunam die L is, ct sic de caeteris. γ Adeoque nos Idololatriae insimulat, eamque nobis i plus quadragies 3 exprobrat, quali Solem coleutibus die Sohs. Non quod magis sit Idololatricum, Solem colere die Suri, quam Lunam die Gnae, aut Saturnum die Saturni, de quibus parcius loquitur;) ita, quod aeri Suses magis sit infensus. Cui quidem phantaliae suae tam impense favet, ut velit Memoriam aeri Septimi prima Creatione continue numerandi conservatam este Per hunc Solis. cultum in die Solis. Quippe cum, ipso conlitente, nulla gens mortalium, e ceptis solis Judaeis, Sabbatum observaverint; nec quidem ipsi Judaei quantum icimus nisi . post eorum exitum ex AEgupto; sitque dii tu dii scite, quomodo vel nos vel illi certi simus de die continue Septimo , prima Creatione: huic quo satisfiat dissicultati, imaginatur
hebdomadum continuam seriem memoria confervatam elle, ex Ethnicorum continuo cultu
Solis in die solis. Ne amitterram cognitio S primi diei continue ab Orbe primum condito ) cra tus inquit; Uge Aes Septimus conjervabatur ab O rubus Narravibus, Gurrhus Solem tu aere Solis. Repl. p. 7 . Mirum est, quam sibi plaudat quispiam ob mera Phantas
ta , modo su i sint 'Narrat hic Scriptor Inmf. p. - , 88. Repl. p. I . & pastim alibi in quod Gentes Omnes
huici generabio, λά cabant Irin m dum hes ama ira culmi Socis, aerem Solis ni P ae ctum; quo e etiamnum mn emi; dieque Sura iam ab am μ' tam ariete narum C, Inum, istago ut Sodi S 1 1 cia , eum e tit Ham adur arunt. Cui comprobando inducit illinis Σου quali iam inde . Ibi temporibus haec obtinuerint nomina, quae sunt ipso Christianismo recentiora . , s Sol m aspexim cum et, aut famam cla rimaeuo sua ince Antem, O peia ius ii I tu occiau ammtis meus, auet os meum oscula tum fuit manum; his et haec tui Iuttas a tacitas an maduerte 4, nam ab gaiam Deum per . Sta
440쪽
sed quid haec omnia ad talem Suis ρ Fieri quidem potest ut hic renuncita Jobus, culini Suis O Gnae : sed de He ybs, aut hebdomadis Primo prae reliquis in Soli dicato, nihil
quicquam. Si dixisset 'Iobus, Si Solem coluerim ta=e Solis, aut Lunam Asd Luna , ct uou D, Dum ae e Saturni: foret hoc ad rem suam accommodum. Sed nil tale, vel hie vel alibi uspiam comparet. Non dubito quin Suem O ouam tu ruumque C F exercitum adoraverint Gentes Idololatricie ; sed, quo aer, prae caeteris, solum aut Lunam adoraverint, non dicitur ; neque ulla mentis Huamatam ab ipsis observatarum ; nedum de hoe aut illo Hebdomadis die.
Nolim interim ut nimis severiis sit hie Scriptor in Diem S s ; Nam, si H malo cred mus, Dies Solis erat aera Septimus, ut supra ostensum est: in sed Septimus dies raros,
non Septimamo; nam de Septimanis apud Ethnicos scriptores ea aetate in altum silentium. Quo tempore primum inoleverint dierum Hebdomadalium Nomina, Sutumni, Socis, Lit me, occ-) aut qua primum occasione; nolim ego certe determinare. Sed eorum nulla hactenus vestigia reperire miliam, Christianismo antiquiora. Seriptorum Ethnicorum quem reperio in antiqiiistimus qui horum meminit, est Dio Cas s ; qui vixit circa Annum 23o. Ille de Eversione utery mar, Tempstque Hiersim iam, verba faciens; dicit, Judaeis tantam futile Reverentiam aera Sami ni, ut noluerint eo diu L mare, ne quidem in sui defensioncm: Quod cum Romanis innotuerit, hae illi o casione capta, in Templum suum Sabbatumque pariter insultum fecerunt. Quod tamen
non ita intellisendum est quasi hunc diem tunc dixerint Judaei inem Saturni, sed Sabbatum suum ; nee scio an quisquam alius hunc diem tunc dixerit Hem Saturni; in sed illum innuit Dis Cusilas hebetima lis diem, qui suo tempore dicebatur H es Saturni; sed, a Judaeis,
Sed hane dierum Appellationem inota ut rem victuri d quam ait antiruu Graecis fusi e plura incognitam. Ut certum sis non magnae antiquitatis rem esse. ὶ Quam itaque putat ille Romanos, ab GR ptiis accepisse: non quidem Auliquos illis AEgyptiis sub M sit. tempora, sed a nuperis sub tempora Non quidem PD mis Agis, sed Ciau i PI Amini, celebris Astronomi, aut forte paulo citius:ὶ quippe apud AEgyptios prius floruit Astronomia quam apud Romanos.1pud scriptores Christianos, paulo prius memoratos invenio hos Hebdomadis dies, quam apud Dionem Cassium. Dysinus UM. Vr in Apologia sua quam scripsit circa Annum Christi iso. memorat o . i. λιαρον Hem Subs) ut sisteni in Christianorum dicii , quo
selebant Iacros conventus celcbram Et Tertullianus , an Apologia sua, in morat diem S. turni & Hem Stas. Nescio an, apud antiquiores Scriptorcs, horum dierum ulla fiat mentio. natius, diem Domiulcum nominat, & Judaeorum Sabbatum , icq diei Solis aut Saturni nomina aut aliorum a Planetis denominatorum in apud eum non occurrunt, nec
apud Pol carsum quia tuin forte nondum obtinuerint. Sed poli mitia Chi istianismi, quum fure per totum Orbem propagari coeperit Fides C tristiana; & cum ea) Diei Dominici observatio, adeoque temporum per Hebaeomais distributio, quae prius fuerat peculiaris Judaeis solis; tum credo primum coeperunt sua singulis diebus ait ignare nomina. Quod si quis putaverit sciam hoc Scriptore Nationes omnes ubique terrarum, ab omni Antiquitate, ite appellat te dies hebdomadis; omnino frustra est, nulloque fundamento nititur haec
alsumpta gratis ὶ praesumptio.
Sed, quandocunque primum cceperint haec nomina, non desumpta credo a numero de
rum Erinitarum, quippe tum multo plures ellent allignandi dies quam Septem, si diis sin gulis suus assgnandus ellet dies ;) sed a numero. Septem Planetarum; qui tum sic censebantur Saturuus, piter, Mars, Su, Veum, Mercurrus, ct f rara. Quamvis nune dierum ceti sentur plures; nam Metellites Iovis & MIurni, non nunus sunt Planetae, quam nolira; ut qui pariter circumeunt & comitantur Satur m & Drum ut Luna Tellurem ; quae &. ipsa jam solet Planetarum numero accenseri; in sed Satellites illi, tum temporis, nondum erant cogniti, nec Tellus habita pro Planeta. Sed neque Septem illi eodem semper ordine ceniebantur quo nunc censeri solent; sed eorum aliqui Venus & M icti, ius 3 Sole Iupri ici es censebantur, qui cuias haec primum imponerentur nomrna censebantur L rem es Sole. Ut certum sit recentiora haec esse nomina, quam quando Venus &e ei curitis censebantur Sole sit periores. Adeoque multo recentiora quam Iesu tempora.
Sunt utique non antiquiora haec nomina quam quae dicuntur in Imrae Planetur sed inde & Ortum & Ordinem sumpserunt. Quippe cum Jam olim divideretur Dies in Horasa ; tandem lingulis Horis assignabant Planetarum unum, hoc ordine; Nempe, initio sumpto a Sami Planetarum supremo ) huic allignarunt unius diei horam Primam, quam Grurm h am dixerunt; sindeque diem illum, Diem Saturni; in horam Secundum Jovi, tiam Marti, di sic deinceps secundum ordinem l)lanetarnm, usque ad horam Octavam,
quae itaque ut prima Sammo itidem contigit, & sic continue, Decimariuinta, ct Vises a- secunda ; deinde Vagesima tertra Bui, Vigesima quarta Murti; & quae proxime soquitur Soli , quae cum hora Prima sit sequentis diei, dieius est hie dies, Dies Stas utpote cujus hora prima, sit hora Solis, 3 qui ordine sequiturdiem Sam i Pariter, cum huius itidem