장음표시 사용
411쪽
suo C stia dirum Sabbato. Nec tamen videtur verisimile quod Christus diserte preta: - ros juberet contra id quod ipse certo sciverit fimmim, puta de MMD- aeriori j quia contra id quod precibus suis, caveretur ne contingat; nempe de Cris avarrem Sabbato. Notatque D OCV ms qui hanc tradit historianiὶ id eo sotissimum Sabbato Judaico con tigille, propter eoruni per iitiolam nimis hujus diei Venerationem, quod tu orare nutu rint, ne quidem in necellaria tui tae heu se eo dic : Quam captantes oecalionein Romani, insultum eo die fisaerunt; si Maura fritcrct Tumplum iptor uni violaturi. iaetorum uti
Ubi notandum est Sabbata. in plurali numero, de He dici; non enim dicitur ἐν Ariar, i d ἐν et, G- , contra quatit vult hic Scrip*r, Ini J. p., o. ubi dicit, e viri juam reperiti: Et quamvis lice revocet L plo ἡ . tamen h. c quasi illi iti r Mocet, iub lungit, quod Numerus Amatri ordinaris Aut cur a quam rem inti Et quam is sit aera Unicus, ie dici possit Mi r- ades quoniam, hoc in die, plures erant Reqtii es ; aequies 1 TA Io te itui S a I istoribus pluium generum. R in
tali is ad ' dum, narratio habetur, 4 16. atque deinceps ad ver. 4i inelusimia. Verti,
ex eis qui tune convenisse memoramur in . ψs, in Sabbatorum horum priore, in .
In Veteri Testimento, sic di tum puto va Learis Pacepra; non speci u sed eoo aum nomine; in Eoae M . 8, 9, io. δε iamre Aet Salbati, ut Iaire t es m n e Sex --bus operaberis, O facies omne opus tuum; Septimus auum aera i post illos lex e S Abarum B Dc Deo tuo; non iacies ullum opus, M. Hie dies Septimus, ctat creso Mu
cius ; non reperio. diec certus tum quos in apla Enr. Ita teinpora luerit contiviratus. Fieri
potest, ut, durante longa Captivitate Babylonica, interrupta Hierit erus observatio, diesque oblivioni datus; usquedum iberit a Nehemia restitutus, a nova serian Elischa Sed ut uti id
412쪽
id siti si, Restarente Christo, alius deinceps dies, pro sacro sabbato, assignatus fuerit, quod faetum credo ; ὶ hic dies deinceps foret S bbatum, quicunque fuerit ille dies Heta domadis Judaicae, & ianctificandus. idque vi Quarti Praecepti, absque ulla Mandati mu
Non dubito quin senserit hic Scriptor, quod Secu i Praecepti pars sursoquuntur P- mari . 1 nobis exigit, ut Dei cultus In tutus observetur; seu, quod colendus sit. Deus, tali cultus sorma, qualem apse de tempore in tempus instituerit; Adeoque per Succ, innum Leviticum, ct Sacroicia, quamdiu haec forent continuanda; ut qui fuerit custus Di mutis tunc Iustitutus, quod ait ipse, Zπων p. 68.ὶ Sed quum a Deo, chris iove, horum loco, in induceretur ut ipse loquiturὶ imum gis Spirituale; cellituriis e talle cultus, ct hic inchoandus, ut Dei Cultus Ius Iutus absque istius Legis mutatione j bi
eunes Praecepti. Similiter, Praeceptum Septimum, Ne committas Musterium, obligat taminam ad hune maritum. Verum v mortuus sit Do maritus, eaque alteri nupta ζ lex eadem nihilum mut in in eandem obligat ad hunc alterum. Ut arguit Apostolus Rom. 3. Quamvis enim
nunc mutetur Cous, Lex adlluc manet minime mutata.
Pariter, si Hes Dominicus jam faetus sit mistianis in Sanctae Aquieris Hes s quod nos
existimamus : ὶ hic jam evadit Lumi Praecepti Sabbatum, non mutus quam tunc fiuit Hes primus a Myceno Mam : Omtuno, ut Iecunaeus Ma utus post primum mortuum; fit II ritus Praecepti Septim, non minus quam erat ille Primetu dum vixit. Estque Hes D minicus, non uianus nunc, δε mus post sex laboris Ates, quam erat ille , descensu Maimnae computatus. Sed, an hic, aut Ide, aut nemo, sit S Itinus in continua serie ab Orbia limum taurito ; nec ego nec ille scimus, nec ςst neccile ut sciamus. Objicit ille, Repl. p. a, 3. atque ad eundem sensum alibi pallina, Si nesciam ego, quis Septimanae Hessu, ae es Solis ; cur velim ego bis Arabere D O Observando ae e quem ego ue- Λις, uec Dis e possum 3 Respondeo: ego probe icio, quis dies no Irae Septimanae sit; di, prohoe observando, scribo: sed, quotus sit dies Aptimanae, in continua hebdomadum circulatione as Orbe conrito; nec ego scio, nec ille ; adeoque pro talis septimanae vel Primo rei Septuno die, non scribo. Atque, si scribit ille pro rati die Septimo; pro die scribit quem ipse neseu. Egoque scribo, pro observando is die Dominico, quem continue recurrentem existimo 1 Christi tempore & Apostolorum suorum quatenus nempe illud sciri potest. Hoc usi sui suis verbas utar Repl. p. 3. ὶ quem omnes tu Munaeo Aeses , tum CBrktianae, tum H dira tae, consentiunt iplum esu ; vel sut inquis. p. 73.ὶ eundem ipsum, nisi omnes tu mun ογιι Chrisiani hastantvir computando ; vel ut AP . p. 93.ὶ quem omnes in Munda rimans conjenImut ipsum esse. Hoc est; Quatenus continuae Traitiuui Gut ryia fidere possumus. Quippe hircum Ualis consensus, non aliud eli quam Gn ejabs Tra tio. N que habet ille neque potest praetendere maiorem certitudincm, quis lit ejus dies Septimus. Adeoque non ipsi eram iniurius cum dixerim D. p. I. ὶ non aliam 's viam esse, iam Communem Trainti nem, unde c-jice e possit, Pisiit aut Primus aut Septimus Hessimaaes, inde a Chiisi tempore, ne tim ab Orpe contavo. Quatenus hinc certi ella pollu
mus, certi sumus; ulterius vero, nec ego nec ille Pollumus este certi.
Nec multum refert quantum ego judico sive sit, sive non sit, ipsissimus dies ; modo sit ut se putatur esse, & pro eo habitus. Omnino sicut supra ostensum est contigisse de Iu- aeorum Paschate di Noviluniis. Quippe, pro ratione, qua judicasse dicuntur illi de Novi lunus, adeoque de Paschate;) nempe, a prima phasi conspecta; fieri non potest quin dedie uno aut altero res sit in ambiguo; & quid cin sit prope AEquinoelium contigerit Plenilunium J de ipso Mense. Nec tamen minus rite celebrata sunt Noviluniorum & Pasch, tis sesta, nee minus accepta Deo, in die Putatilio, quam iptissimo die vero. Idemque foret, si fieri polle putemus, ut non obstante conmuni quae supponitur Traditione i erratumst in Computo, ut noster dies Don nicus non sit ipsi IIimus ille, quia Dominico in N. T.
memorato continue recurrat. Eit saltem dies ille, quem nos putamus sic recurrentem. Et
quidem majori Incertitudine conjectat ille, de die continue Septimo ab Orbe condito, dum ipso fatenteὶ exceptis Iudaeis, nulla Natio obsurvavit Sabbata, nec, quod scimus, Septimanas ;ὶ quam nos, 1 Resurrectione Christi numerantes; cum post Christianismum intro duetum) Universus Orbis Christianus sic computat.
413쪽
C A P. XXI. aestimis pars posteris, De Sabbato Pudaico. contemptim dicitur Sabbatum P Ucam. Distinguen rem intre id quod tunc erat I ultum, o PM Nobis uinc incumbit officium. Non prohibemur, aliis Hebus quam Sabbato 2uarumcceptiὶ D mo Cui ui vacare.
ΡRiore pensi parte sic obsoluta; De die Dominico, ab ipso Christo ejusque A postolis obruservato; & ab Ecclesia Christiana, primis sui temporibus, indeque continue huc usque : Restat pars altera expedienda, An, praeter Diem Dominicum, Sabbarinnynaeuieum iunem observandum.
Nolim interim ut mihi offensus sit hic Scriptor, quod passim dicam Salbatum iacum, quasi id contemptim dixerim, quod subinsinuare videtur, Repi R P, sc diam& ipse passim sic loquitur, Ino f. p. 38. 7 Atarum Sabbratim Ieptimi diei; & p. 66. Sulpur Putauicum; diap. PMarcum Ieptvni Hei Sabbatum ; & alibi. ) Absit enim ut ego comtemptim loquar sive de Judaico Sabbato, sive de Circumcisione, de Sacerdotio Levitico, Sacrifieati Judaicis, aliisve Ritibus Mosaicis. Quamvis enim hax desiisse am judico, ne sint
nobis obligatoria; erant tamen, suo tempore, Dei cultus Institutus; adeoque non contemptui habenda. Sed neces lariae Distinctionis gratia sic loquor; quo Sabbatum Judaacum,1 Sabbato Christiano distinguam. Quanquam enim Sabbatum implairer, ct Sabbatum
P a cum habeat ille pro eodem ; ego tamen omnino Diti inguenda sentio. Per Salbo mcta fuerit 1 primo descensu Mannae Exia. I 6. eratque Judaeis peculiare. Cujus loco iii cessit Mesaltim Chri Hamim, Diei Dominici; cujus Epocha sit a Resurrecth ue li. Sociit, Levitico Sacerdotio novum successsit Sacerdotium ; & Leviticis Sacrificiis, nova M. crificia. Quippe hoc ego existimo non minus elle Sabbatum sub intuitu uarii Praecepti, quam erat. Judaicum illud: Nempe dies Septimus post Sex laboris dies; licet non continue. pruinis sive 1 Descensu Mannae, sive ab Orbe primum condito. Quod Dies Dominicus sit, ex mandato Christi observandus, non est cur dubitemus, magis quam de Episcopis, Presbyteris, Diaconis, caeterisque, quae t in imitationem Apostolorum, & Primitivae Ecclesiae in retinet Ecclesia Clitastiana. Num Subbatum D aicum lit item observandum ; videtur ipse pro nae resipondere, La quis. p. o. Neque enim inquit Duo aera Hebdomadales a Dra Ieparantur, a sacrum cultum ; adeoque hac de re non opus erit usteriae LMe. Et Repl. p. 33. inquit in nisi, qui -agmati Iuret, Paulam ct Chrisianos aeuos reis GD aera Maticos in unus se mana. Iterumque Re . p 66. 'Pro conces inquit hario , non vera naeos se uti ines tu eadem P - . Quae sunt sua aptius verba. Sed magis adnue distinete resibondere libet. Distinguendum igitur sentio, inter id quod Nuis nunei incumbit ut officium ; at ue id quod aera tunc ὶ censeretur L citum. Non Nobis, nunc, ut Oiscium incumbit, praeter Eum umin etiam oculneis ne uti: α praeter Curnam D minicam celebrare I arcium Pucha : Attamen horum iiiisse puto tum temporis is modo sic perluasi tuerint j uirumque retinere ; usque dum per tempus & otium in melius perspexerint L bertatem Cori aram. Quod nec hune Scripto rem inficiaturum puto. Non autem existimo, haecos ipsi,s & multo minus Geuisses
OH garos teneri ut haec facerem. Quod nec hunc Scri torem sentire puto. Putat enim
1 e vi hoc faceret. Casiamque omnino parilem existimo hunc de Iudaeorum Sabbato. Illi ex Alans qui erant H Lege iue Asaica Zelo perciti; putantes hanc Ixgem adhuc validam, de circumci ue roliquisque Atibus pariter ac de Sabbato suo ; putabant se obstrictos quamvis revera non fuerint, aliter quam ex Honea Consilentia, ad observandam circumcisionem eorumque Sabbarum, una cum Eaptismo&Die Dominico. Illaque qui se non putabam si e se tracto; putabant saltem siritum ole. Quod est in Pauli initi indubrum.) Nec Licitum tantum, sed omnino GDuum esse, ut omnem captarent occasionem Couisuruum P ducor live Judaeorum live Gentilium, sive hoc sive alio quovis die) praedicandi aptis Evangeliuin Christi: Non tantum Sabbato, sed quaitare, in Templo, Act. a. 6. Act. y. χ: ct m A quotide, Act. I . I : dc in Aeopago, ver. 22. Nec quemquam dubitare puto saltem non est cur dubitet in licere nobis, diebus aliis quam Dominicis, publice convenire ad celebrandum Cultum Divinum.
Dicit quidem ille, Inmq. p. 3a X. quod res tuis Sex diebus Iubemur operari: Queritu que, p. is i. ut de intrusione saeta iii Sex dies laborum in quod ea pars quaris P,
414쪽
Cap. 22. Defensio Sabbati christinui.
s ebras Opem aberis, facie rue omne opus tua mi magna ex parte nunc tollitur; nem re, propter cultum divinum aliis aliquando diebus indictum: in Et MN p. 6. Aliis Zetas' et , ni uin ect, supprius imperatum est, Operari. Nolim autem ut putet, quod sie jube.
iis his diebus opererit, ut Pi libeam r Preca , aut Coin tonem auuare, horum dierum ullo. Quamvis enim quarto praecepto Deus nen alium quam ex septerus unum Praecipit ab omni bus liniversim observandiana, ut Divino Cultui dicatum : non tamen ibi Prohibet quinoliis item diebus Divino cultui intendamus. Bene novit Vir Eruditus, quod, pneter Imperata Exorcitia, pnestare lici ut Uberae untatis oblationes. Habebantque Judaei praeter culium Sabbaticum iuge Samsurum Matutinum ci Vc spertini imὶ quotidie periatum; aliaque hesia plurima, aliis diebus incidentia : Ut certum sit non Pioli rei cultum Divinum aliis di bus quam Sabbato. Et certum est metu am, Dan: Hem, aliosque viros pios,bi Qino cultui intentos esse & quidem pluries in singulis diebus. Nec negaturus est hie Scriptor, quin eis liceat uibus vacat Precibu , Concionibus, aliive cultui publico inte este, etiam . diebus profestis; ubi fieri commode porcst, nec alias negotiis impediuntur. Nee dubium eli quin Apostoli, quorum erat quotidianum munus Evangellium Praedicare, potucrint ipso Judaeorum Sabbato non minus quam aliis diebus) ansam captare, Judaeis in Synagogae congregatis pariter ac Atheniensibus in Foro, ASI. 17. i . ὶ Christum p dicandi. Nec minus sicut L e puto D is Chri avis uiui Necessarium non fuerit) comventus. eo die celebrare, quam retinere circumcistimem, si ita fuerint persuasi. Sed horum uini vivis Gentilibus Imponere ut munus neces larium ) neque iunc credo licuit, & nune multo minus. Quippe aliud boret Iudinis Adustum, aliud Gentii bus Sabbatum Judaemum.
CAP. XXII. Edessa Ea ca, nou ceu maea, tota Det E clesia vis bilis. Circumciso ct Sabbatam p. Eu eum, Chaiacteres in Ami, non totius Ea ses,' es Putauicar, Mab aliis Gentibus cmtra si M. Per Renerationes vestras, Iuvi verba minuentia. Parum
canistae de recipias Chri ianis confra hic Scit ori ER Gn uis non hie intestigo Pro Astus in me is, s cui quamvis fuerint mox G riges di non de Senune A rabami; erant tamen quasi Iutauit inoptaritis, ut membra
Judaicae Ecclinae, poterantque Pascha cometaere Exod i 2. 8. non minus quam nam δε--i : Sed eos Molo Gentiles Christianos, non cui uincisos ; de quibus quaestio erat, au ca . n. aut, legemque Mosa cam observare, A L i I. I, I, 2 Gal. F. I, 2, 3. Erant enim ei P .eis a P vel Judairantibus Christianis 3 dicebant Aratres, quia nis circum. Exen ui 1 Iu insis, non possent re 1 i. Quali ira fuerit Satas ex P inis, ut, nisi intra septuni l cclesiae Iudaic.e admitterentur, non foret ulla spes salutis Per II Usam. Atque huic quadantcnus congruere videtur, quod habet ille Inru V. R 79. quod ora taem o fuerint Eoo sa Chii ii, & quidem Pota totius munis Esi se a Chii l. Os ihi. Eos cin potius dixissem futile Acca iam Dei, quam Ecclesiam Chri ii, aut Chri cauam E c stium quam ego Ecclem P a in contradistinctam puto. Sed neque eos esse dixissem Totam Ecclesiam. Quod fuerint illi, Ecclesiae Dei pars exi mia, & prae caeteris In ignis; propter Promittit in Abraham ejusque Senum fictum; cujus signum eiat ocum D; conecit cram Ego D c. p. 6o. Quod ipsi non satisfacit, Re . p. sa in Quod autem ipsi luerim Tora vilibilis E clia Dei, haud concelleriin. Ego quidem Veliae ecum Saeo Hrem Dra in quicunque suerit is, em Pepopulum, putavolim, pit rem aliquam suis te et bibitas ctes quamvis non ex semine Abrahae, nec quod si in in circumcis, aut ad Circumcisionem obli sati. Item LGum is tum Lot, quamvis
non Circumci luna, quod sciam, nec ad Circumcisionem obligatum, nec membrum Ecclesiae Iudaicae, usque Lamrbam, dc Posteros, quamdiu cultum veri Dei retinuerint ) Item Abraha, ni Guniaras, Ure & Harane,) quamvis in Abrahami familiam non alicitos, ve imi chltum plane redecille, non existimo utut forte suerint alias culpabiles. ὶ Totamque Abrahami geniem per Niream ; ex quibus non dubium cst quin multi, longo tempore, retinuerint cultum vera Dei. Qui quamvis fuerint ex 'seris Abrahae, nulla pars erant in Scipio, quam sontendit hic Seriptor Py. p. 72. & Repl. p να ὶ tuam essu visibilem Ecclesiam. Idem dixerim de Iethicine Principes alam, de quo multa ita antur Exod a. edi IS. quem Virum pium suille, veri e Dei cultorem, inde liquet ista Gabaeanitae pariter ac Moabitae, A innitae, Amale is , aliique, contradisi ingui somlent ora tis si pio Muctis. Nec dubium est quin ex pthronis populo multa, pariter ac ipse, veri Dei cultores fuerint, ct parsici estis holestiae Dei. Nec video 'uin Auer. 6 es, di Mamre rasami socii confoederati Gn. I Ii, i tales fuerint, quamvis ut ille in vi Chana iura vixerint. De ori res certa est, eiusque Dribus Araucis qui illisse' Ggg videntur
416쪽
Cap. aa. DUEnsio Satiarii Christinui . .
de Utroque parit cri De Cn. timc in re sic alloquitur Deus AbaLimum, Gen. i . ' Stabilis fitatis mocm turre M , or inter te ct semen tuum os te, per Antates Das. m faecius per tuum ; neu se tibi in Demn oriemini tuo pes te, non, quod ille vult, E pl. p. 32. cum e Lotis vere sitae libus, emutum eum m, fer omura aetates, a P incipis muni an nem ejus, rusae linguantur ab in edirutistu legi Dei. Et ver. Io, tr. in hoc in Iaaeus meum inter A , ' o intre vis er ranen tuum ris te, quo servabutis, num hoc intelligendi im est A Gemtibus omni diris, a. uem uoue Muni λὶ nempe, M Orcumclaeuax visis omnis mas : Ommmc iure eitur uem praeputii ve ri, ut sit in igni raris inter Mo O mur . hoe est, iss semen Aser ami; quippe nulli alia erant circumcidendi, nisi eum illis incorporati. γEt vet. ia. se erit maeus meum iu carne vestia in finaeus per tuum : Non , quod Cimunmcisio solet in perpetuum continuanda; sed, mr .etates vesbas : hoc est, pro rebus sie stantibus; manente scilicet hoc statu discriminas inter Judaeos ct reliquas gemes. Et pariter de Sabbato P atro, Exod. ι I. 13. Saliara mea fer ute; nam Quum ea imur me o inter vos hoc est, vin filaos Israelis, quos hic alloquitur,) per Generationes vostras. Et ser. 16. Obo anto igitur Ait Urael, Sabbatum ipsum, celebranaeo Sabbatum,fr Generationes tuas, faedere perpetuo. Et ver. II. &gnum est, inter x Me ct Fili, dira H in perpetuum. Ubi diserte dicitur, quinam sint illi Vos quos alloquitur. Item Meh. 2O. 3, F, IO, D, I 3, 6, I 8, I9, 1o. fili hominis, at ruere δε es νυ- ID, - He elegi Lyraelem, Sublata manu mea domui seminis Dacui, notumue Ieci me i istu Inra pli, -me deducturum Alar e terra cinc tr; - uxi t os e terra t lar 6
ct ab Axii s in Adfertum; ubi in deserto di ipsis Ratuta in a, 6 jura mea nota ieci iam, -ac etiam Sabbata mea aedi Ipsis, ut es ent Sim inrer me S ipso, quinam sunt ii i Lese, nisi quos eduxit ex AEgypto δὲ Sed rebellarons couna me Amus orae s mimo isserto. Nuam hi sunt omnes e residetis ab initio munia ad munia snem λὶ - ο bbata mea piro auariunt. - issius idorum in Defert' - atutis meis ambulam, ct Dra mea οἷ ci vate, - Sabbata mea D scare, uti vi hirno inter Meo vos, δα. Q unam pollunt haelle alii, quam Israelatae ut ab aliis Gentibus contradistincti λCum tamen ille nobis hinc dixerat, ara I p. 26 ὶ & speciatim ab Goae 3 i. 17, I , Is, i Ri . quod vocat S gvum perpetuum inter Dium , populum suum, quo inguinti popagus evus ab alus ; male habet eum R d. n. 12. quod ego haee intellexerim Disc. p. 6o.) is populo LPaelii dicta.'Cim Vinacia in loco quem ipse citat i Exod 3I. i libiecte dicatur, Signum es inter Meo filios ora D. Ego igitur squicquid ille lenteriti non dubito quin intelligetida sint i prout dicitur) is populo oraeses : sicut illud Eoae. ii. I. G ceviscaris, ruantum ae sit mim ponat Irima, i Ire t si pura se oraulas.
Atque hic loci opportunum judico, notare sol nem illam clausulam per aetates ves a aut genes attones vestras quae passim occurrit tum de Orcumcisone, tum de Sabbato Hico, sicut de aliis Ritibus Mosaicis.
De Ciscumcisione dicitur Gen. a Stabidio h us meum inter M , ct inter Id se sementurum post te, per inta J Daa, J m Deaeus perpetuum ; me es tiri in Deum 5 cmmimo
diri I nempe peculiari mosto prae caeteris gentibus. Et ver. 9. Servasis igitur Daeus metim, tu O emen tiuim ps ulpo .ctates suas. 3 Et ver. io, I 2. Hoc es finaeus meum,
tis circum tiarara omnis mas -Omms, inruam, mas circumciae r vobis, natus octo aera,
spo aetares vecti asJ Ubi per aetates vestras sunt verba minuentia. Est quidem Ioedus 1 sertium ; sed cum quibus 8 Cumsemine Abrahami; non cum toto Mundo. Et Qi iamdiu λα o Mutes ventias, et Generaciones nempe, q uamdiu vos nunetis leparata Genstratio, a reliquo mundo contradis ela; non, quum ea leparatio cellaverit, sublato sper Christum pariete intergerino. Quippe, tunc, cessatura erat Circumcisio ; non distilente noe Scriptore. Pariter de Manira, ou. 16.32.Hoces vostum quod praece Iphis Plena meu uia H reo manis es ex eo Imr aetates vestras, i us via ut panem 1Eum quo vos pasco tu hoc deserto. Et vcr. 3 3. Urnam et Nam H Ne, aure con pectum Iehcntae a ei uaeum, i per aerates voras. JSimiliter de is dirum Sabbato, Exod. 13. ὶ 1. Sabbata mea se istote, xa miluum es imire so O inter vos spei generat mea vestet . t Et ver. 16, 1 . Ob ovanto igitur Au Hia ita Sabbatum inum, celebraudo Sabbarum sper genreationes suo i ii ere perpetuo. inter
me , id os oratas, signum es in perpetu . Est utique foedus, cum sicus oratas uxerat Circumcisio cum Semme Asir amiὶ non, cum toto Muudo ; &quamdiu manserinxIesias ara generaris 1 reliquis humani pincris. Quod de Sa bato Puduno i Melligendum puto primo descensu Mannae computando; non, de Sabb io poli suo suro in illius locum,
sit rivum Populi Dei abalus ; hoc via , opustrue tiris, Dia Misarum hoc erat, or es,' G gg a perpetuum
417쪽
ι6α ensio Sabbati christiani. Cap. 23.
perpetuum signum o fraus, cum Omnibus veris draulis ; bω es, α ab us si bus omnisuri G Hismao omni Ieculorum, a 'iucipis munes ata mu i sinem, qua H in uantur ab Ar obeaeensibus Legi Dei: Velim perpendat, quam severus eii,& parum aequus, universo mundo Christianorum, seipso tantum aliisque pauculis exceptis, ὶ uos omnes quia non ipsius observant Sabbatum in excludit a Dei. populo, veris Isauras, ver e facibus ; eosque annumerat Inobedientibus leti Dei, hoc es t sui se alibi exponit in is remis, Linpiis, similique elogio dignis. Quod parum lapii illius Candoris, quem polliceri videtur Itir ων. p. 3, )-- ijs diei Primi , ubi de Feret viribus di Excantas Mus queritur, ut quaeibi maxime Esplicent, eo quod is persuasum habeat, multos, ut tu ue miret , qu.c cunque
sit em mea, ὶ bona cum consilentia errare. Speraverim potius, tanta in nos Claritate suille, ut nostrum saltem aDuos putet ad Dei populum accensendos; tantaque motaestia, ut suspicetur fieri polle ut exsua sorte parte erratum sit, potius quam ex parte totius m aer Christianaum paucissimis exceptis) qui per tot secula Diem Dominicum Religiose celebraverinti Sed haec obiter.
OUi ii id autem senserint aut praetenderint illi, sive Judaei, sive Judairantes Christiani,
quasi saliis ita fuerit res trieta ad Ecclesiam Judaicam ut Totam vi Unicum Dei Ecclesiam 3 ut extra eam speranda non sit salus; adeoque oportuerit Gentiles si salutem consequi desiderarent) in hanc per circumcisionem incorporari, eoque toti Ab arcae Legi obnoxios tencri, GaI. s. a. in Contraria plane erat Apostolorum doetrina; Nempe, dirutum jam elle septum, & parietem intergerinum; quaeque erant antea Judaeis pecula aria Privilegia, ut sibi solis circumlepta, lam fiunt Gentium communia, etiam non insertis Ecclesiae Ju- .daicae. Eosque hortatur Paulus, In libertate qua 's Christis Ebriavit possiere, O ne -- centur Ierisimis iugo EcclesiaeJudaicae,) Gal. s. i. Quippe quod ante lucrat S guum seu N a Dyc elima judaeorum a Gentibus, Iam desierat; saltem qu Gentes, utcunque Judaeis indulgeri pollit si nondum ipsis de libertate sua satis constiterit in veterem praxia suam aliquandiu retinere; ita tamen ut Gentibus non induetum eant, quibus ne ante quidem Lex suerat. Ladenique erat sententia Synodi Hiero I miranae, AEL iς. Et Pacobi cum fratribus Ibis, Aere 2I. II. Quod autem jam ante Gentiles observaverint Sabbatum Judaicum, ne quidem dixerit hie Scriptor: quibus itaque jam foret res nova :) Quippe contendit ipse MN p. quod Nuriones omnes Suom a Mant He Solis; adeoque dies Cultus qualis qualis fuerit, erat ipsis dies alius. Et quamvis ipsi non flenserim, quod Solem magis adoraverint Gentiles die Scilis, quam, alio quovis die ; aut quod nomen Dret Sohs aut reliquorum dierum hebdomadis ὶ tune obtanuerit: omnino tamen sentio, quod Sabbatum P vicum non observaverint. Erat utique hoe S gnum & Foedus perpetuum, inter Deum & Athos oratas, Eoae 3 l. 16, 17. ut peculiari modo Deum sitium, in contiadistinetione ab alias Gentibus:) Ut erat O cum Vis, Sentim & Nu ad ris inter Deum & Semen Abraham, , Gen. 17.9,ir. Et quamvis nollet hic intellectum esse, de Deo osius A ratas, licet disertis verbis id die tur, Her Me ct Ab o Lyratas, in sed inter Deum em De Populum, Omurm, a principio. Munia adsuem: Atiamen, cum contendat hic, hunc populum este totam us i m Eces itum; si distinctivum fuerit ut ipse vult 3 anter Deum, & Populum tium ; neculle est ut concedat, Gentiles qui tunc non erant Popiatis, I Pet. a. Io. saltem non Otis populus, Rom. .as,a6. non observase Sabbatum Iudae ru-- Quippe si observaverint, non pollet lineeste Signum, de Nota aescriminis, ii oederis inter Deum Populumque Iurim,' ab aliis Gentibus. Adeoque Sabbartim da cum foret ipsis res nova. Quod& dii rte profitetur ipse, Re . P yr. uelis Gentibus tune Novum, conce A ; sunt ipsi sui verba Jam vero, quantum ad Res unas, jam inducunaas Gentibus, cx Ecclesia Iudaica; conclusum legimus, post maturam deliberationem, in Synodo Hierosolymitana, A P. I s. mat mendum jugum celoici Ocipulorum, quIsint ex Gentilis ad Deum coo D ver. r as Vbum est, inquiunt, 'iritui Sancto ac nobis, ne ruod amplius imponeremus viarinus, more nece iam isa ; VI abstineatis ab us quis Iuni t uua limulacris, ct sanguine, O Isocato, O Icretari e . a quibus I vobis caveritis, bene agens, ver. 23, 29. Salde observando I aeorum Sabbar' inter haec necessaria,ὶ ne γαῖ quidem. Atquead eundem senium Iactatu cum Senioribus, Hira Vol in congregatis, Ata. ar. 18. Quippe P A na rant,
418쪽
Cap. 27. Defensio Sabbati Gri in ui
rant, Quod sint aselyus mi DI qui ci editaerant, sunt7ue omnes cecin telo Letii; res ae t O arata erant, ex aliorum Irem in f, ymae Eefectionem a Mose doceria omnes qui inter Gutes, ut Eos; aereretrue eos non debere circumcia e tos, neque cundum con- Deo es a Musare ex quibus con et imbus Sabbatum Iudaicum, unam cile, satis liquet; ver ,2 l. Eumque monent quo praejudicium illud amoliretur, seque ab ea Calumnia vindicaret in ut te imis caret, una cum quatuor viris assis νι eram vota obnoxis: νο -- rivi omnes, nil eorum quiset de eo fama acceperant, Ied quo ipse Judaeus cum siti
ita incederet ut oler I Legem, Ver. Σῖ, . De iis amem rui crees erunt ex Gentibus, nos
inquiunt) scripsinus, O ae crevimus, nequi in observens; ni sint caveam ab iis quae immotura junt mulucris, or a languine, o a rebus Asfocatis, o a corratione, ver. 21.
Cur haec particulatim recensentur ut tum temporis, non libet luc liis ius inquirere ; quia nollem novam disputandi materiam inter me & hunc scriptorem siuggerere. Quod tamen satis insinuatum videtur A. I. II. ao, al. sit cum Gen. 9. s. comparetur quod
erat praeceptum antiquius, quam circumcisio, & lex Mosaica ; & Gentes pariter ac Iudaeos spectare videatur.) Sed nulla hic mentio iaὶta est utrovis loco ) de Sabbata Pr uico, inn- quam Gentibus necesitis. Quod certe foret, si Gentibus esset observatu necetiaritim; cum id suerit ipsis res nova, atque ex Lege Moses desumpta; sueritque Signum, seu Nota H iunis Iudaeis peculiaris ; nec ab aliis ullis fuerit observatum. Eratque non minoris momenti res imo longe majoris 3 quam iacti uenetia Uauguine or rebus Iu ocatis; quam
forte nunc cile nobis necellariam non putaverit hic Scriptor.
Dicetur forte, Neque mentionem hic laetam elle de Die Numinrco. Recte quidem : n que etiam de Baptismo, aut Curitia Dominica, aut Presbyteras m quaque Ecclesia orae nauis. Quoniam haec crant Iusisuta C II una, ct nulla pars eorum quae tunc disceptabamur. Non enuia dubitatum erat, An tu Iura Christiana tuerint C Vtianis Gentilibus observanda : sed, An simul cum hisce) tenerentur ad observandam Ggem si fricam. Hoc utique id est de quo tum.quaerebatur: ut liquet Ain I s. I,s, 2 . Exorti iunt quidam ὸ secta Pharis carum in iur ι reta an , dicentes, Oportere i dis circumcidere, er denuu tare m obse vent legem tmos: Combener tint igitur Ap Ab eae Presbieri tit E icerent de Hoc Netuis, non de Institutis Christianis. Ubi, per legem M sis, intelligendum est, non tantum ea quae de novo fuerunt a Mye instituta, post exitum ex t rapto; sed retrospiciendi im elle ad ipsam tacumcisionem, quae erat Mose antiquior;) atque ad legem Macho datam, de a,
slinendo a Sanguiue ; sed & ni lallor ad legem de Sacrificiis ot serendis quae erat utravis antiquior.) Nam luec omnia, quatenus erant Cevit Ibus Nova, ad eos devenerunt tanquam a Mose; hoc est, ab Ecessa Aut a a MVe consistita, quae igitur dicitur faex Absis. Sed ex lias omnibus quae ex Lege M sis fucrant Gentibus imponenda, Subbatum Putauicum nulla pars est. Atque hinc, mihi videtur, sic lide arguendum. Non oraetendit ille quantum video quod Gens ulla praeter Judaeos eorumque Proselytos; Sabbatum Judaicum obtervaverint: quod admittit cile Signum foederis, si non inter Dram ct Uraiatas, saltem inter Deum ομPopulum suram . quibus non accenset, credo, nondum conversiss Ethnicos ; a quibus u rue non observatum praetendit Sabbatum Judaicum. Erat quidem tum circumcisio, tum MLaram I arcum, Ethnicis cemia, & pariter contemptui habita, recutitarue Sabba a Llent, in sed inon ab illas observata. Adeoque si horum vel alterum, vel utrumque, iam suerit de meto Gentibus inducendum, mirum est quod non, inter haec observatu nece Dira, numeretur, pariter ac illud de abstineniuo Uanguine ex meatis ;)Quod cum non sit; me rito concludamus, nec Circumcisionem nec Sabbatum Judaicum illis imponendum iri: &, quamvis tum Hoc, tum Illud, fuerit Judaeis aliquandi iis vis m, neutrum tamen a uentistibus exigendum ; Qui, loco circumcisionis habuerunt Apri ma ; &, loco sabbati Judaiei,
nem Dominicum; licui Canam Domtunam habuerunt loco Paschatis Iudaici; & EM Alen ius Mimaerium loco Levitici Sacerdotii. Interim non abolitum contendo Sabbatum sim Diter, seu Quarti Praecepti Sabbatum, quod retinetur in Die Dominico in sed Sabbatum y uicum, 1 Descensu Mannae computandum. Quod quidem erat ipsis per gener .itrones suas in perpetuo observandum , quo sensu Cnemis Oxit Liae sua Perpetuum, Exod. a I3. & quo sensu Pascha Judaicum erat ipsis ci filiis si iis observandum, pro satura tu perpetuis, Exod. Ita ΣΑ. Jam vero ea Omnia,
quae crant Signa tactis a populi Judaici ab aliis Gentibus, ut erant CP mcisio, Iudaeorum Pasita, or Sabbatum Iudaicum, expiraisse credo & desiiura, quum Cis IIus pax nostia ) Iunguine Do, ex inis 5 Gentibus Unum fecerat, Iuuio intergeriat parietis pro
Ubi vero toties oggerit hic Scriptor, quod Nullum extat in N. T. Expressiam Mandum', δε Aprogando Sabbato PM co: Considerandum est, quod ad hoc non opus est nova lege; quippe non 'na Asrogamr quam Expirat Lex ea de pisico Subbaui diei Septimi Heias madis Judaicae, a descensu Manuae supputandae. Nam, quae ab initio praecipiuntur in ordine ad Aniem pecusiarem, atque ad certum
419쪽
Temptis usque ; ea, quum Finem sunt adepta suum, statumque Tempus advenerit, extis ani ex natura sua in absque nova Lege revocativa; ut quae sunt nullius deinceps ussis. Hine est, quod Sacrificia, omnesque Ritus & eremoniae, quae erant Pi significativa Chri iti tune venturi ; ea, cum a se venerit, cellatura erant ex natura sua; ὶ eo quod non Vetiturus nune sit, sed Jam Exhibitus. Quod dii 'rte allimat hic Scriptor L m . p.3
Pariterque, quae erant S gna D raminativa, sive Potire tam Ab alae tui erat orcum
ei οὶ sive Gentis Ddaicae ab aliis Gentibus ut erat Sabbatum Iudaictim 1 Descentia Mananae suppurandum; ὶ cessare debent quum ea cestat Discrinainatio , non iam ut Re ea a. quam ut pyantia: ὶ quum sublato Septo interterim parietis, saeti sint udaei simul &Gentes , in tinum ureum hominem I in unum Gile, ut eli risere unicus ; ct lenedictio A.
Item, Exercitia Paedagogica, quibus Deo visum est exercere Ecclesiam Iudaicam, quasi tune minorennem, me raragis o Tutoribus subjectam, ut erant Mundurum rum discrimina; variique Ritus, ut M Tangite, Ne Gusate, Ne Dractate, die in cellatura
erant suapte natura, quum pleniluri temptaris a Ire c tituti adveniret, eramque illi
utrina facii Majorennes in ab eo Paedagogiis Dberari: Quod suse arguit AP solus ad G suras ct citos enses.
Adeoque, si Apostolorum methodum bene attendamus, videbimus eos non tam Pror entes quam Arguentes abolitionem circumcisionis & caeterorum Rituum: ) hon tam pro
Imperio Munaantes quali Potestate ipsis a Christo laeta Legem Divinam Abrogandi;
sed Arguentes ex natura re bras evanescere, quum advenerit C pns; & S gna sor mama, qt uim facta iit Coa O: eaque Hrmenta P agetica, quum lassi sunt Mais Mennes ; ct Sacra HIttim L utcum, quum advenerit magis Spiri Inale miserium. Gul CV a. Atque ad hunc sensum arguit Apollolus Heb. 8 ex Per. 3 i. Ecce ines venient, ae cit Do vos, mim pangem cum Eomo Lyraesis ct cum domo P .c aetatio noCum; δε- ω tim faetatis Pota feci cum Panibus inorum, quo die Prrhenes manum g ni caemcerem res '-Nam huc es faedus quo paci car, - tatim leges meas montrearum, Ocreta eo se ins Ham, dic. Unde arguit Apostolus Antiruatum e:ie seii E A1 a spe legem illam: Dum Minm Ercu, Autis ruit 'ius ς νο ue Antiquar Sm scit, prope est ut Esensat. Atque ex his principiis arguit Apostolus contra Orcn-tsi nem, Col. a. II. ct contra Sabbatum P arcum, ver. I 6 Non legem in uos ipse, sed Ex rape probans. Quod si cui minus valere videantur ejus Argumenta; non pro Authoritate Imperat, sed indulget Judaeis in horum observantiam sed ut rerum nunc inutilium in donec iplis aliter pers
sum foret. Quippe quod notat hic scriptor nyti . p. So. mutas, m hisce Primit iis
rempto Uus, quum m ν eoon ad c memoria fuerit Lex Coemonialis, angebum tum per praedicatum, difficulter persu erit, Ptiaeos tum conversis, circumcisinem E mriter abusue αν--ralia ; adeoque & Marium Sabbarum. Haec igitur gradanm facienda eram non omnias una vice ὶ vi Divellenda. Atque hine est, quod senserit in is id m--len sinu, iluod non erat Gentibus m ducendum. Atque hinc satis constare puto, Sabbatum Iudaicum, non este ex eorum numero quae erant Gentibus imponenda. Proxime perpendenda sunt ea loca, quibus, plane istarum iu-
ille, videtur declaratum ira Ex resse. CAP. XXIV. Argui mr ex Rom. I De P arco Sabbato spectatim murgentatim. Ata n, ea tra nerram Sanctam celebranda ) πω borent Romae conrroversa. Mu tutia de um δε SH s culta Eie Solis. Sanari hae ct qualis observatio pos Gra tem.
Consonum huic de Judaeis indulto quod non erat Gentibus imponPndum) est illud
Rom. I . S. Pauh ad Romanos ad Christianismum converses ; partim ex Judaeis ut videtur ὶ partim ex Gentibus. Inter quos ortae fuerant Controversiae ; quas ille sopitas vellet, tanquam de rebus sum iu Religionis parum spe nubiri. Tum, inquit, qui ii eHr rmas, assum te, ustu ad 3 Iamma disteptatromim, ver. 1. Qiuppe Judaeortim aliqui, quibus olini data fuerat Lex Mosaica, putarunt ea se adhuc obstrictos teneri: Alii vero, sive ex Judaeis, qui Legem illam Jam antiquatam senserint; sive ex Gentibus, quibus ea damnon fuerat, in se ea lege solutos putarunt. Duo speciatim hic memorantur, de quibus disceptatum erat; Alterum, de e Prentiaciis. - 'Alterum, de differentia Dierum. Judaei qui nondum persuasi erant de Libertate Christiana, 'ser illo tenebimur conseientiae de Meuani rebus quae lege Mosaica reputabamur immunaeae: Gentiles aut quibus
420쪽
non data erat ea Lex, &ex Judaeis alii qui legem illam putare in antiquatam, ' de hoe non erant s.lieit, Acu quidem credit vesci oce e Pisu vis rus autem infirmus 3 eae solo M ver. x. Erat qui tam L urima in ipso uino lici auic; Perani in tamen erat, scis non Imponendum. Suo sentia gaudere permittitur utrisque, sed absque aliorum p judicio. Cin ea ii. non pro nihilo habeat nise aurem, cum vili iaciens quod libertatem si iam non intellexerit :) 6 7u nou eris, edentem uou emnet, quas Legis violatorem in ver a. Non enim Quia is Dei, ET D ver. a. . EI, Tu, quis es qui reae eas at num L. mulum mim Lia: auet cata , ver Pσ a ' Vis uni, Iecte , O di e
Et pariter de diserentia Dierum ius Pictio an irit talem prae ae quod pol illimum antelligenduin puto de Pudemum Suobato. licet non de hoc solo; rus cutem pera que
Y itra non e FI, O alias agit Deo, ver. s. i ubi manifestis tu parallelisianis, inter otia Levationem ais non obicrvationem Dari, de quo disceptabatur; atque abstinentiam aut nonabitinentiam , Obis, de quibus quaestio erat; nimirum eis anae vetiti et ait, sed nunc liciti; quamvis de hec nondum omnibus constabat. Cur autem l oe de P aico sabbato potissimum intelligendum putem, causa est mani sta. Quod hebdomadis ei es t visu, leu hiare Sabbati P uici, seu Dres Nommyus, obse i aretur ut Subbastim Cf. ut .m I; mihi videtur extra dubium per ea quae supra diei a sunt: autem, simul cum die Dominico, observati tum item sit Iudaeorum Sabbatum, res erat controversa. Quippe illi Omnes qui, simul cum A. Iismo, continuandam putarunt cines: m, reliquos aue Ritus os; non dubium est, quia continuandum etiam putaverint i umori Sabbatum. Quibus t modo Judaei sint non tantum G cuineis Anem indulget baulus; sed & Diei Itiuo controvers dobservationem : sed neutrum horuni Gentibus
'Erant quidem alia plurima, tum FcIla, etiam Ihanti, Judaeorum solennia, pridem observanda ; qiuae nunc antiquanda erant, sed aliqua: cliu Judaeis indulgenda : de Quibus omnibus spue cibi cibandis sive non obici vandis prout cuiusque seri conscientia i tunc indicte. xentiam suadet Apollolus. Quae itaque non hic excluseri . in Sed de Sabbato Judat eo potis timum intclligendirm puto; Quoniam manifestum est, hic controversum csse de Die quo dam Romae observando. lam vero de Festo Pascharis, Pentecoses , Tabernaculiarum, ciliqua tulit ejusmodi, ) Romae observandis, non ulla erat oriunda quaesito. Quippe haeciae Iudaeis ipsis celebranda erant extra teli iam Sanctum. Et quidem diserte provi Iam ut Drat. 16 lion ubivis promiscue celebranda cile, scd stato loco ; Non rutra as uam ὲ P.rtu , qua P Ama Deus stims Aut tibi: Ieis ab Aoum iEum quem et aerii ph a Deus tuus
Pre. quod festi chrillus cum Diseipulis suis: ὶ Sed Sacret cium Pa charis non alibi saei collum crat quam in Templo; ibique celebrandum ςrat Puchatis Aestum. Sed Orcum delesios G Artim, ta hebdomadale Subpat m, erant ubique terrarum observanda. Neque in iret dies alius qui pollet L ma controverti, quam Sabbat m y arcum; adeoque non dub:tem, quin de illo simul cum die Dominico ) observando, intelligendus sit hie Dies controversiis. De hoc igiti est intolligendus us, dicendo I u cmat Hem, .v mmo mat ; O rui nc u mat Hem, D nouQua ar. Ubi autem iuggerit hic Scriptor, Reps p s. Me sm ea gatur is Hebdoma ali requie, intelliget tim e , a Suis cultu tu tare Stas: Praeter tuairi, inquam, quod hoc sit sui cerebri iis intum, quod Gens ulla, praeter Judaeos, Septimanas obscrvaverint, unusuque in quaque Hebdon iae Diem soli coniceraverint, D em, is dictum: cujus nec vola nec citistium cxiat in veteri Historia, ante Christianis nam introductum.) Certe non dixerit Pititas, de tali die dicato Sola,) Fusc curiar talem, Domino mat Nee talas concedenda erat pomsis nia SH re S s,3 qualem hie concedit Paulus diei de quo agitur :atque hoc absque aliorum c ra. Qui alibi prohibet utim L, ubi um, seu rerum simula,crti inimolatarui ibit Tuittere castum Solis, m ae e Solis abi ue astarum censura. Nocesse cli igittar, ut es es hic controversias sit talis dies, tui 1 mitti pollat abique reprehensione &, de quo m.e observando, si praetextus aras specioses, etiam Christinis modo fuerin udaea ) ct qui erat extra terram Ibam. observandus. Quem itaque aure putemus diem Sabbati P uici; qui poterat tunc temporis a Iudaeis licite lebrari, sed non errat Goni us
imponendus.' Atque hanc responsum esto eis omnibus quae passim habet ille de Paulo aliisvo in Te sis, S Sy an ea, praedicante Christiam, die Sabbati. Quippe hoe non minius ei licuit eo die, ct ei i, quam aliis live locis sive dicbus, potius quam datam ansam negligeret con
curi pope Lis: Quod ct alibi iucit, & alus diebus, prout se ser chat occasio. Quumque