장음표시 사용
541쪽
Filiatio, Spiratio, Inna stibilitas, processio. Paternitas est generatio activa. . Filiatio est generatio passiva. Processio est spiratio passiua . Spi ratio est processio activa. Innascibilitas est proerietas nobilitatis Gin ullo produci, quae tantum patri conuenit. Notitia Dei multiplex, Simplex, visionis, Approbationis. Notitia simplex est cognitio, qua Deus cognoscit bona & mala, quae sunt, fuerunt,&Grunt, possunt esse, & etiam nunquam erunt.. Notitia visionis est, qua cognostit omnia mala, existentia, praeterita, & futura. Notitia approbationis est, qua cognoscit tantum bona, praesentia, praeterita. & nitura. Necromantia, vide sup . Divinatio.
O ηςdientia, Vide supra Anima .
Ocium est vacatio a laboreis quandoque tamen est peccatum, quandoque non. odium est voluntas assectans proximo malum , ut careat bono, quod quidem ipsum odientem contristat. Oraculum est, cum in somnis apparet albqua grauis perina, ut Deus, Sacerdos. vel pserens, denuncians aliquid euenturum, vel faciendum, vel vitandum .
oratio est ascensius mentis in Deum, veI est expressio desiderij directi in Deum, ad bonum
decens adipiscendum, vel malum remouendum, formata per versum, interius, dc ext
rius: Haec ut ea D. Paul. I. ad Thi. a. & allia Theolo. colligitur) plura habet nomina, vel species. Obsecratio, Postulatio, Insinuatio, Sun. -G aliaru actio. vocatur obsecratio,cuam Gimalia Petuntur; α cum adiuotione rerum sacrarum
542쪽
ncrarum ad maiorem expressionem rogandi, quemadmodu Moyses. Obsecro domin rimi te quem missurus es . Vocatur postulatio,cum aliquid determinate postulatur, ut ibi. Postu- ia a me,& dabo tibi gentes, haered. t. &c. Iaco. d. Si quis indiget faeientia , postulet a Deo &c s ecundu Anselmuiuper epi. Pau. I .ad Thi et . tunc voca tur postulatio, cum petuntur beneficia generi humano tribuenda. Appellatur insinuatio, cum tantum naturi necessitas naIratur, ut fecerunt Lagari forores. Domine, ecce quem amas, infirmatur. Nuncupatur supplicatio, cum quis indeterminate petit a Deo adiuuari, sicut d Chanan ea , Domine adiu ua me. Appellatur demum Gratiarum actio , cum post suscepta beneficia, oramus.
Ordo secundum Aug. ) est parium , dispa
Ilumq; reru, sua cuiq; loca tribues, dispositio. ordo facere est signaculum quoddam , quo mediante spiritualis pias traditur ordinato. officium est actus congruus cuiuscunque Perion , seruata ratione temporis , & loci. . omen est diuinatio quaedam facta ex dicto, Casu prolato t. ex verbis, ab aliquo inconsulto pronunciatis opinio est actus intellectus, declinantis in unam partem contradictionis cum formidine alterius. Vbi nota, i magnum discrimen a probatis viris assignatur inter opinione, fidem, 1cientiam , dubium,& scrupulum i . Opinio est, quotiescunq; dubitatur de alterius partis Tatione. Fides est, cum absque ulla animi formidine, firmissime alicui hqremus. Scientia i est cognitio cones usionis per vera, propria, immediataque principia. Dubium est motus indis serens in utranque partem contradictionis.
543쪽
Vel sic est aequali tariationum contrarium, inpari vi ac emcacia mouetur. ad unam opini Gis partem , quam ad alteram . Scrupulas est cum iritellectus ex leuibus contemuis . seu mediis multum debilibus, mouetur ad unam partem,& hoc etiam vocari solet susipicio.
P Aradisus, pomerium est, vel hortus deli tiarum & triplex est . Terrestris, Coeleuis, di spiritualis.
Paradisus terrestris, est locus corporeus, in oriente stu,tanqua in nobilissimo totius orbis Inco ubi aeris maxima temperies plantarumq; verpetua viridas. ibique primus homo habitationem a Deo habuit. Huius praeclarissimi Ioci mentionem faciens . D. Isidorus d. Paradisus hie terrestris, est omni genere ligni ec pomiferarum arborum consitus, habens etiam lignum vitae. Non ibi frigidus, non aestas, sed
perpetua aerisaemperies, &c...
Paradisus coelestis est clara Dei opt. Max. visio; quae ubicunq; demonstrata fuerit, 1bi paradisus dici potest. Unde dicitur fuisse in deserto cum apparuit Moysi prope Dama, cum apparuit paulo in limbo, dum Christus ibi praesentialiter adfuit. Vnde aperte d. lati ni . Hodie mecum eris in paradira . Paradisus spiritualis est vera possiemo diui-- gratiae, quq potest etiam e1Ie in hoc seculo, quotiescunq; remissis deletisq; peccatis gratia acquiritur . . Patientia, vide stip. Anima.
Phantasia, vide supra Anima ' . . Phantasma est qiu vix dormire c perit quis, di vigilare se existimat, dc videtur aspicere irruentes super se,uel passim vagates formas, di- screpantes & vinas,laetas,& turbulentas.
544쪽
ι1 Paupertas est abdicatio proprietatis. Peccatum multiplex, Originale, Actuale, veniale, Mortale, Cordis, oris, Operis, Ignoranti , Ex ignorantia, Ex industri , Ex infirmitate, In Deum, In proximum, In seipsium. Peccatum originale secundu Th I a. q. 8ν. a I. in coipore) est quedam inordinata dispositio, prouenies ex dissolutione illius arinoni . in qua consistebat ratio originalis iustitiς, vessecundum alios. Peccatum originale est carentia debit et iustitiς per inobedientiam Ad factum quam comitatur carentia visionis di-
Peccatu actuale est carentia propriς iustiti causata per inobedientia propriς voluntatis . Peccatum veniale est amor voluptatis in creatura citra Deum, vel prstcr legem Dei, non
- - Peccai um mortale est inobedientia mandalprum diuinorum, idest dictum, factum. concupitum contra legem Dei. Peccatum cordis est transgressio legis diui- per inordinatione intrinseci motus metis . Peccatum oris est transgressio legis diuingoris instrumento, vel medio facta . Peccatum operis est transgressio legis diui-nς per inordinationem alioru extrinsecorum motuum, & ex consiuetudine vi d. D. Inno. 3. Peccatu ignoratiet est amissio debit scieti . Peccatum ex ignorantia est peccatum quod committitur ignoranter, & si non fuisset ignorantia. non fuismet commissum . Peccatum ex industria, est aversio voluntatis, malignantis a stimmo clemente Deo . Peccatum ex infirmitate, est aversio volutatis mali. humilia is vel male in amore acces .
545쪽
Peccare in Patrem, est peccare per Impotentiam , & fragilitatem .peccare in filium, est peccare per ignorantiam , & simplicitatem . Peccare in Spiritum Sanctum, est peccare per duritiam, & malignitatem . Peccatum in Deum, est quod totaliter terminatur in Deum, & dicitur, Impietas: sicut idolatria. blasphemia, &c. Peccatum in proximum, illud est, quo proximus leditur, ut furtum, homicidium , &e. dicitur Iniquitas. Peccatum in seipsum, est illud,quo tantum seipsam anima i dit, ut fornicatio, &c. Vnde
Pau qui fornicatur in corpus suum peccat. Poenitentia est absolutio hominis peccat ris poenitentis a facerdote, claue non criante. perplestio,est inuolutio inter opposita, itaq, semper videtur vergere in peccatum, quam cunque partem eligat. Periurium est mendaciu iuram e to firmatu. Perseuerantia. Vide sup . Anima. Portio anime superior, est ipla anima, inquantum recipit superiora .
Portio animet in serior est ipsa anima, inquatum respicit inferiora.
Potentia principium quoddam est, quo Mgens agit, & patiens patitur. Haec duplex, activa, di Pastiva. Potentia completa est, quq non potest dem
cere, nec succumbere, nec indigere.
Potentia in completa ea est, qus potest in Peccando deficere, in patiendo succumbere,in corporali actione indigere. Portentum . factum aliquod est, naturae viis ac Iea superans, raro visum,quod quide aliquod futurum
546쪽
futurum cum temporis interuallo denunciat. Praeceptum, est iussio. vel Imperium facie
di aliquid, vel non faciendi. Praceptum affirmati uum, illud est, quod ordinat, quod debet fieri. PIaeceptum negativum est illud, quod ordina , quod non deber fieri. Praedestinatio ab Aug. multipliciter diue sis in locis declarata fuit, videlicet praedestinatio est gratuita donationi . Praeparatio . Praed stinatio. est prescientia & praeparario bentificiorum Dei, quibus certissime liberantur, quicunque liberantur. Praedestinatio, est propositum miserendi D.Tho. d praed stinatio en quaedam ratio Ordinis aliquorum in salutem aeternam , in mente diuina . Praedicamentum cst ens dicibile univoce de multis, ut substantia qualitas . 'Pindicamenta dic quirique ultima , non sunt in Deo,ila pertinet proprie ad corporalia Pisdicamenta quinque ultima attribuuntur Deo figur hi ue. Predicamenta quinq; priora, secundum id, quod est copletionis in eis, sunt i Deo,& reducuntur ad duo,s. Substantiam,& Relationcm.
Praedicandi duo modi e substanti est ni in diuinis,p modum. L Relationis Pr dicare p modu substantie, est pr dicare de Oibus psonis simul:& sigillatim,& singulla. K Pr dicare Per modum relationis, aut est non dici de omnibus, aut de pluribus pluraliter. Pr inium illud est, quod alicui datur promeritis,in bonum eius. ubi notat eis praemium. prscium aliquando confundantur,tamen secundum aliquos in hoc differunt. Napiamra cst pro bn gestis,prictu velo Pro malc. xλ YIa
547쪽
praemium substantiale consistit in visione, fruitione &etentione unius lumini boni. Premium consubstantiale , consistit in si
Praemium accidentale consistit in quodam decore speciali inperaddito, dc dicit Aureola . . Praestitium est per quod diabolicis illusionibus oculi hominum persImguntur nec posisnt cernere Verum.
Prodigium imiraculu est signum vel virtus quo mediante aliquid futurum ostenditur, ut V. g. ianitates corporum . qus hominibus per apostolorum manus operabantur, animi anitates fgn i ficabant.
Prodigali as .in superfluitas , quq dat non
Proprietas 'eie, dc proprie, in ratio quaedam vntioli. & semPer conueniens. Proprietates in diuinis 3 Peri arum . in duplici rone sunt . ia Personales. proprietas pei ualis, eta est. quae prurijsmine uni soli conuenita & lam per distinguitq, personam aperBna. Sunt autem thurusmodi proprietates personales , Paternitas, Filiatio, Processio, id est spiratio passiua . Proprietates personarum illae sunt, que qua-uis pessionas non distinguant, omnibusu comvenire possint, proprius in uni,qua alteri coue . 'nire dicuntur, v. g. Patri attribuuntur istς. Innascibilitas, non genitus; sternitas, potentia principium, unitas. Filio, imago ; verbum, sapientia nata 3 sipecies, veritas 3 Exemplatio. Omni scientia, Spiritui Sancto, processio a duobus,
amor, donum, virus, munus bonitas, Voluntas ,
finis &c. 'Quare etsi principium, ut de isto Pla sumauius dici possit de patre, de filio,
548쪽
N Spiritu sancto, di nota tamen ea ratione. Na pater est principiu a no principio, filius vero & Spitus sanctus, sunt pricipiu a principio.
Pyromantia, Vide sup Diuinatio.QViditas, est essentia , vel definitio, vel natura , & quod quid est rei.
Q es est priuatio motus in eo, de cuius aptitudine est, ut moueatur, secundum philosophos . At secundum Theologos, quies est delictatio quedam , que tenet delectationem in delictato , quq non priuat operatione, echac ratione asserimus intellectum hominis de totum hominem in visione Dei quiescetera .
R Axio est regula , & mensura actuum . Ratio humana est primum principium
sot male intrinsecum humanorum actuum . . Rationes causales, sunt form idcales . Rationes seminales, sunt sormae naturales . Ratio primordialis est ratio causalis, tamen cum respectu ad Deum, ut primum principiu. Rapina est auaritia violeter occupas aliena.S Aci mentum quid sit, vide 36 .
Sacerdos, qui di presbyter nuncupari selet, is dr, cuius munus est sacrificia Deo proferre . Sacrificium est factum aliquod in honorem Dei solius, ad eum placandum, & in recognitionem supremi dominii . Sacrilegium est sacrae rei violatio, vel uno patio aut dehonora tio. Sapientia Dei est illa sua cognitio, qua lim id imme cognostit omnia bona,& mala, pruentia, pr terita, & futura, actualia, di possibilia. dc pex consequens est infinita, & incomprehensibilis nobis: Hqcquam plurib. nominibus a Theologis nominatur. Dicitur. n. Scien Iia , .l Kk-a Visio
549쪽
Visio, pprobatio, Pr icientia , pridestinatio.
Reprobatio , Lux, Speculum, Excplar Liber vi Ars, Ratio. Dicitur scientia , inquantum est cognitiva omnium possibilium . Visio, respectu omnium actualiter existentium, Approbatio, respectu bonorum. Procientia, respectu futurorum. . Dispositio, respectu fiendorum ab ipso. Reprobatio, respectu damnandorum . Praedestinario, respectu prςmiandorum. Lux, inquantum est ratio cognoscendi omnia. Speculum , inquantum est ratio cognoscendivisa, di approbata. Exemplar, inquanseatu est ratio cognoscendi visa Ac disposita. Liber viri, inquantum est ratio cognoscendi pr destinata. Amplius hec Dei lapietitia , appellatur liber vitet. Respectu ricrum. vi Iedeuntium . Ex nar ar respectu exeuntium , speculum, respectu euntium. Lux, respectu omnium . Ver- ruina, secundu actum proponendi. Ars; secuda actu prosequendia Ratio secim actu profici edi. . Sapientia hominum est cognitis rerum costlestitiata di diuinarum , . Scientia est cognitio rerum humanarum ν .. Scilina est aut licita dissensio eorum', anter .quos debet esse vitatas i Securita a R vide sup . Animam Senitis est illa Vis animae, qua homo cogno'
scit res corporeas Pret entes . Sensus communis . Vide sup . Anima.. similitudo est conformiras Dei in gratuitis, scilicet fide. spe, e hamase. . simplicitas est virtus, ad quam pertinet se
Somnium, est figuris tectum . & sine inter pretataone Luciligi non potest.
550쪽
sortilegium. vide supra Diu in alio . Superbia est amor,vel appetitus, Propriet ex Leellentiae. Sutur ratio est voluntas Ioquendi, seminans discordias inter fratres . monia est auaritia, studiose appetens vendere, vel emere spiritualia , vel spiritualibus
Synderess vel forsan rectius, sinere sis est
pars. animae, q temper aduertatur vi dijs, Ac pe petrata mala continuo arguit. Huius actus est, iremurm ura re maIO, & inclinare ad bonu. D.
Th. hac ratione synderesim declarat. Est habitus inclinans holem per intellectum practicum, ad bene agendum Se operaridum. ad asissentiendum principi is agibili u. que debent diati gere , di reg lare omnes operationes humanas h non setiun inclinat ad a flenti en dii prJmis, sed et his, quae concluduntur ab eis,& diri tenetiendum Oppositis .i Haec animae pars solet appellari tribus notbtrs Vermis, Lex, Lumen. . Dr Vermis, quia semper murmurat contra mare facta. Unde Ela. vermis eorum non morietur. Appellatur lex, qua comonstrat quid agendum, qtridue euirandum. ROm a. Cum enim gentes quae lege no habent naἰuralit. r ealq r.elegis sunt faciunt, eiulmo ii legem non habentes ipsi tibi sunt lex. qui ostendunt opus legis
scriptum in cordibus tuis, tessimoni in redue. tu iliis conscientia eorunt, di inter se inuicem. cognitionum accusantiu . Ac de sendentium in die in iudicabit Deus ab eondita cordiu, M. : Nuncupatur post remo lumen utilius Dei quia in Omaibus est, &maxime resere lentot Dei imaginem. Vnde dicitur, signatum est superato, lumen vultus tui domine. Psal