장음표시 사용
501쪽
ad portam venit magno comitatu, & secreto iubet armari ad trecentos cataphractos,&ad portae custodiam, loco superiori, multos constituit. Ipse in ianitoris domo prandet, &. cum eo multi ex Angliae primoribus. Eduardus desitorum intemperantia certior factus, nunciat Regi,ne quem omnium intromitta'Rex minime se quidem istud facturum este respondit: verum si commodum ei videatur, mittat aliquem. suorum stipatorum numerum, qui, quOS velint, admittant. Placuit ea ratio, itaq; factum est . ut pleriq; omnes ab urbe exced rent. Post hec inijcitur mentio circumspiciendum esse locum idoneum collocutioni. Ad eam rem conficiendam, Bocagius & ego mi
timur a Rege: Ab Anglis venit Hauartus &Calangeritis cum foeciali. D:ligenter inspecta omni regione, & ora illa, quae est ad Somiam flumen, opportunus visus est nobis locus, Pi centum oppidum , tr bus infra Ambianum milliaribus, tametsi Carolus nuper illud incendio vastaverat. Vtraq; via, qua venturi erant diuersis itineribus ambo Reges, admodum erat amoena, nisi quod per spactu aliquo
locus, qua veniendum erat Ednardo, propter
angustias opportunus erat insidijs , di iniuriae, si quis mala side rem egi siet. Angi i cnim, quod & supra dixi, non sun in eiusmodi rebus
502쪽
tam ingeniosi & prouidi, quam nostrates. Vbi
conuenit de loco, placuit essiciendii esse pontem, in quo ilIi congrederentur. Materiam omnem ad eam rem nos subministrauimus. In medio ponte fit caueae, mediocri altitudine, qualibus coerceri videmus leones. Eius sora. mina erant ea magnitudine, ut brachium aliquis laxe insereret: supernε tota erat contis lata, pluuiae arcendae causa , ita quidemample, ut utrinq; duodeni consisterent. Ea cauea complectebatur utramq; oram pontis ic ut trans itus in alterutram partem nullus pateret. Ad flumen solum erat una scapha, cum duobus vectoribus. Et quoniam ad hunc locum ventum est,non grauabor recitare causam, cur sopimetitum illud rex iusserit aedificari, ut athraue Principes in colloeutionem aliqua
:nturi, habeant quod seo uantur. Carinius Galliae Rex, eius nominis leptimus, multum adolescens , affligebatur admodum ab
Anglis. Nam Henricus quintus Angliae Rex acriter obsidebat Rothomagum. Oppidani pleriq; omnes aut subiecti erant imperio Ioannis Burgundiae ducis, aut rebus eius alioqui fauebant. Huic grauis intercedebat cum Aureliano duce simultas, ita quidem, ut tota fore Gallia factionibus&studio alterius partis esset diuisa , maximo cum detrimento Reipii blicae.
503쪽
blicae. Nam eiusmodi factiones, ubi semel r dices egerint, vix magna difficultate sedari possunt. Et in hac dissensione, Aurelianus Lutetiae fuit interfectus,anno proxime ante R thonaagi oppugnationem - Ioannes autem Burgundiae Dux, magnum habebat & in, ebim exercitum , quo obsidionem solueret. Vtq; facilius, quo spectabat perueniret, deq; voluntate Regis non dubitaret amplius : via sim fuit ut cum Rege in collocutionem ven ret Monstreti, quod circiter viginti milliariabus supra Lutetiam est oppidum,ad confluentem Sequana: α Ionae. Fuit igitur ibi inaedificatum ponti sepimentum quoddam: verum iita, ut per ostium, quod utrinq; claudebatur, alijs ad alios pateret aditus, modo viriq; vellent. Cum eo ventum est: incipiunt colloqui Principes. Ac licet magno comitatu venissent ambo, Burgundiae tamen dux, quatuor tantum e suis adduxit, & paulo post, vel quod inuitaretur, vel quod alioqui cuperet honorem aliquem Rigi deferre, ab ea parte qua erat, a perit fores: cumq; ab altera parte idem fieret, transit ad regem, & confestim suit interemptus. Quae quidem caedes maximarum deii de calamitatum causa fuit,ut constat.Istud quiadem non proprie pertinet ad nostrum institi tum, ideoq; non immorabor amplius: sed ad
504쪽
hunc modum, ut dixi, Rex mihi recitauit ipse. Quod si quo tempore fuit institutum illud colloquiuna, sic suisset aptatus locus, ut octasio nulla extitisset illum euocandi, non fuisset
ea perpetrata ccdes,cuius erant authores nonnulli familiares Aureliani Ducis, magnae apud Carolum regem authoritatis. Rebus omni bus ad colloquium paratis, postridie veniunt eo Reges ambo,& Ludovicus quidem prior
cum octingentis cataphractis: Eduardus a tem cum omni exercitu. Sed duodenos tantum singuli secum adducunt, & interea dum colloquuntur, ex ipsis quatuor erant destin ti, tanquam inspectores eorum, quae apud nos gererentur: ex nostris totidem erant in ipsi xum castris, eadem de causa. Cum Rege prae- ter alios aderant Ioannes Borboniae aux , eiusque frater Cardinalis. A multis annis Rex eum habebat morem , ut e Bis virum aliquem saepe vellet eodem esse cultu corporis, quo Npse erat. Eo itaq; die me delegit ad eam rem. Posteaquam Eduardus eo venit, comitatus inter alios fratre, Clarentiae Duce, complectan . tur se inuicem valde amanter per soramina illa sepimenti: & Ludovicus sermonem inchinans: A duentus,inquit,tuus, cognate, mihi lon'ge est gratissimus,adeo quidem, ut nullius h die Principis conspectu & colloquio malim frui,
505쪽
COMMENT. LIB. VI. risrui,eoq, nomine gratias ago immbriali Deo, cuius beneficio,laic perpetuς amicitiae firmat dae &Reipub. causa conuenimus. Ad ea cum gallice respondisset Eduardus: eius Cancellarius sermonem excipit, & vaticinium extare
dicebat de futura insigni quadam apud Pi centum inter Galliae & Angliae Reges pacificatione. Tribuunt autem Angli plurimum v ticinijs, & quum de rebus arduis tractant, in medium semper aliquid tale adducunt. Ea ha bita oratione, proseruntur literae, quas de pactionibus Ludovicus miserat Eduardo. Ibi tum Cancellarius Regem interrogat, an ratas habeat utrobiq; latas conditiones λ Quum assensisset ille, ponitur in medium liber sacratus ,& alia quaedam religiosa. Iis ambo sepe imponunt manus, & sanctissimo iureiurat do pollicentur, omnia se bona fide seruaturos esse. Post haec, Ludovicus, quoniam facetus Orat& urbanus in dicendo: Recte, inquit, erit cognate, si quando Lutetiam venias, iucunde vivemus & siuauiter, te': oblectabis cum eius
urbis lectissimis foeminis: adhibebo tibi Ca dinalem Borbonium, is quicquid peccaris,
pro ea, quam habet potestate , facile expiabit. Eo sermone fuit exhilaratus Eduardus. Cumq; amice admodum & blande ad eum
modum essent aliquandiu locuti: Rex iubet
506쪽
nos,qui cri' ipse eramus, aliquo secedere. Qui
cum Eduardo venerant, iniussi diuertunt. Paulo post, accersit me Rex, &Eduardu rogat, an cognoscat. Ille & se nouisse respondit, & -- minatim quibus in .locis vidisset, dicebat. Nam quo tempore adhuceram in familia C roli, praestiteram ei meam operam. Tum Rex
ad illum: Si Carolus, inquit, nolit seruare inducias admodum enim fastuosh resipondio quid agendii tibi esse videtur Z Ad hoc Edua
dus, denuo licebit experiaris, ait, & conditi nem deseras: quod si nolit comprehendi, agi- , te inter vos pro vestro arbitratu. Per occanonem deinde Rex delabitur in mentionem Britanni: nam idcirco in hunc iermonem descendit, & cum illo quid agendum sit, rogat, si
nolit ratas habere inductas 3 Tum Eduardus, nullum se rebus aduersis habuisse fideliorem amicum respondit, ideoq; rogare, ne quod ei bellum inseratur. Conticuit Rex, dc complexus illum , humanissimeq; salutatis eius fami, liaribus, Ambianum reuertitur, & illi ad exercitum redeunti, subministrat omnia,quorum aliquis esse poterat usus. Dux Clocestrius L , duardi frater, & alij nonnulli proceres, quod grauiter ferrent eam trans actionem, non interfuerant ei colloquio: sed tamen eo deducta res fuit, ut hi omnes deinde ad Regem ven
507쪽
acceptis ab eo pulcherrimis donis, vasis argenteis, & equis lecitissimis. A collocutione, cum rediremus Ambianum , Rex in itinere mecum duabus de rebus praecipue loqueb tur. Primum, animaduerterat yduardum facili momento potuisse impelli, ut Lutetiam
veniret: id molestum erat ei. Nam formosus, inquit,est Princeps & elegans: delectatur consuetudine mulierum: facile sit, ut Lutetiae alia quam reperiat delicatulam , cuius amore de suaviloquentia captus, cupiat eo stibinde redire: atqui maiores ipsius, nimium ibi inurauerunt. Quamdiu intra regni sui fines continebit, expeto illius amicitiam: citra ire autem non potest ulla mihi cum
esse aut certa locietas. Alterum erat, quod
paulo durior ille fuisset, quando de Britanno facta suit mentio. Nam & hoc ei moleste a cidit, &quia magnopere cupiebat inferre bellum Britanniata denuo per legatos eum sollia
citabat, ut sibi hoc ipsius pace liceat. Sed illa
Cum urgeretur, respondit, si bellum excitetur aduersus Britannum, se denuo traiecturum eΩse mare, ut illum propugnet. Ad eum sermonem legati conticuerunt. Dum essemus Ambiani, veniunt ad Regem aliquot eius famili res , qui pacis fuerant p incipes. Ex ijstus adeum secreto:Si velis, inquit,
508쪽
eiam,vtEduardus huc veniat, & fortasse Lut tiam usq; , animi recreandi causa. Insuaue hoc erat Regi.Dissimulans tamen, & lotis interea manibus, ut pranderet, nihil admodum respondit,&ad me tacite, quod suspicatus, ii quit, eram, id accidit. A coena cibis in eundem
sermonem illi denuo incidissent, illatum aliquid suit ad excusationem, quam fieri potuit eluilissimε, & Regi contra Carolum magna
- celeritate proficiscendum esse dicebatur. Si quis memoria repetat, quantis calamitatibus Angli plurimis annis, & nostris etiam temporibus Galliam affixerint: ei non videbitur mi rum , tantam ruisse Regis diligentiam, ut eos quacunq; ratione placatos dimitteret. Postero die Angli maximo numero veniunt Ambianum. Ex ipsis quam plurimi dicebant, eam
pacem Sancti spiritus beneficio factam fuiΩ1e. Nam quo die Reges conuenerant, columba candida consederat in tabernaculo Eduardi, nec ullo strepitu aut clamore fugari potest Pluerat aliquantulum, eamq; pluviam ins cutus est deinde fulgor solis, & columbam alia qui dicebant exiccandi sui causa, insedisse ei tabernaculo, quod prae caeteris eminebat. Hanc rationem adserebat mihi Vasco quibdam nobilis, ex familia Eduardi. Pacificationem hanc ille grauiter, ut abj multi, serebat: α
509쪽
quoniam vetus inter nos erat notitia, famili riter mecum locutus, inter alia dicebat, non dubium esse, quin Eduardum aliquando ludificaremus. Rogabam, quam multa secisset ille secunda praelia Z Nouem, inquit, quibus omnibus interfuit ipse. Quam multa, inquam, aduersa Z Unum, ait, nempe hoc ipsum, & vestra quidem calliditate. Et quoniam istud in se admisit, collectam e superioribus bellis gloriam, hoc uno totam obseurauit. Rex per me certior de eo factus,ait, esse hominem seditio-ssem,&prouidendum, ne quid turbaret. Vocat igitur ad prandium, &, si commorari secum vellet, magnas desert conditiones. Dono deinde datis mille aureis, pollicetur eius fratribus,qui per Gallia erant, omnem beneuolentiam. Ego quoq; in aurem illi aliquid admu murans,Orabam ne quid moueret. R ex in primis erat sollicitus,ne quod dictum sibi imprudenti excideret iocosium,quod Angli ad sui derisionem interpretarentur. Postridie autetia collocutionis, quum esset in cubiculo, & ex nobis aliquot una cum eo, verbulum aliquod facetum ei excidit, dum forth de vino & ijs rebus,quas in illoru castra miserat,ioquitur. Respiciens, de improuiso conspicit mercatorem quendam Vasc'num,qui ebvenerat,petenso
sibi liceret vina sine portorio illinc in Angliam
510쪽
exportare. Vbi vidit,obstupescit,simul miratur quemadmodum eo penetrasset. Rogari qui sit,&vnde: &an uxorem habeat in Ai gliansse habitare se quidem in Anglia,respondit, cum uxore, sed exiguas habere facultates Postea quam deinde certis conditionibus cum
illo egissem: Rex largitur quod petebat, nec
id modo, verum etiam eo in loco, unde originem habebat,munus tublicum dabat,& mille francos dependit, ad euocandam ex Anglia coniugem atque familiam. Ea prosectio ipsius fratri committitur. Ipse Burdegalam ire iubetvi &ne quo deflecter additure manda- to Regis, comes itineris. Ad hunc modum Rex, quod minus circumspecte locutum se si isse intelligebat, hac pecunia se mulctauit ipse. Dum haec seruntur, venit a Connestablio legatus Rapinimo Eum ut audiremus, Ludeo
mihiq: Rex mandat. Contaeus, quem supra diximus ad Carolum suisse profectum,ut C6nnestabiij consilia patefaceret, redierat iam ab illo,& erat cum Rege. Legatus in hunc in dum verba facit: Connestabitum habere pro explorato, quam grauiter sit accusiatus, sed ex ipso rerum euentu facile Reum iudicare poGse,falso delata esse omnia, quod in ipsius detrue mentum nihil hactenus admiserit.Et quo maior sit fides, docet quomodo persuaderi possit