장음표시 사용
521쪽
ctioni staret, eumq; vel ad se quamprimum mitteret, vel capitis afficeret supplicio. Ille facturum se respondit ex ijs alterum, simul Pe
ronam deduci iubet. Iam autem nonnulla coperat Lotharingiae, & ditionis Barrensis oppida, & Nanceium obsidebat,strenue se dese dentibus, qui intus erant. In Campania Rexi magnum conficiebat equitatum. Ea res motum aliquem illi iniecit. Nam etsi pacita erant
induciae: tamen boc ei concessirin non erat, ut Lotharingum, qui in hac rerum acerbitate ad Regem confugerat, profligaret. Interpellatus autem a Rege frequenter, ut pacta servaret, quanquam promittebat: tamen ultra constitutum diem distulit. Quumq; metueret, ne sibi lintedimentum aliquod obijceretur a Roge,quo minus Lotbarinsicum bellum confi-ςereuquod in primis cupiebat,ut e Luxemburgo rectum haberet aditum in Burgundiam. occupata enim Lotharingia, continen tes h bebat prouincias,inde a Batavis in Lugdune sem utq; agrum. His, inquam, de causis Camcellario & Imbercorio, qui Connectablio rant infestissimi, & summam administrati nis obtinebant,mandat, ut Peronam prosecti, ad certii diem illis,quos eo Rex missurus esset, Connestabitu traderent. Ipse Nanceiu interea
tormentis acriter quide, sedfrustra ore nat.
522쪽
Nam is , de quo diximus, Comes Campoba chius,qui maximam habebat in castris authmritatem, promiserat Lotharingo, se moram esse illaturum obsidioni,& perfecturum, ut ea, quae ad oppugnationem usui esse possint, desiderentur. Hoc erat veluti praesudiu auosdam maioris calamitatis, quae deinde secuta fuit. Carolus in spem venerat,vi opinor,capie-di oppidi ante egin diem, tuo Connestabitum . ex pacto cogebatur tradere. Quod si fortuna consilium eius comprobasiet: fortasse non erat daturus. Rex etiam, ut est credibile , si maturius illum & ad praescriptum diem accepto 'set a Carolo, maiora Lotharingo daturus erat auxilia Nam de coniuratione Campotacliij& communicatis inter ipsos consilijs, iam a diuerat: sed ei negocio no se immiscebat, tametsi coercere poterat Lotharingum, si voluisset: quoniam in propinquo magnas habebat copias. Quum autem ante eum diem frust moliretur expugnationem Carolus: ij quibus mandatum erat, Connestabitum quem valde oderant, ad portam Peronarcupide tradunt in potestatem Ammiraliij, qui continuo Lutetiam illum adduxit.Ttibus ferὸ post horis i a
nonnullis accepi,venit magna celeritate a C TOlo nuncius, ut ne prius illum, quam captum esset Nanceium, traderent. Lutetiae coeptum
523쪽
COMMENT. LIB. VI. IBest illico de illius causa cognosci. Quicquid ad
instruendum iudicium poterat conferre non modo Carolus, verum etiam Eduardus subininistrabant,&quas ab illo singulis temporibus acceperant literas & mandata, proferebat. Semnatum etiam Rex urgebat, ut accelerarent: &delecti fuerunt ad eam rem homines idonei. Paucis igitur diebus cognita causa capite duo in natur, & publicantur eius bona.Grauissime quidem ille utrumq; offenderasineque crimen eius ullum purgare velim: sed tamen inusitata fuit hcc S praeprotera festinatio. Certe Caroli splendore maxime fuit indignum, quod eum, cui fidem dedisset,quem accersiverae,com prohendit:ac deinde,non tam metu, quam cupiditate quadam impulsiis, necandum exhibuit. Et sane post hoc tam pudendum facinus, res illius paulatim magis atq; magis ad interitum spectabant Nec enim maleficium xillum Deus inultum sinit, etiamsi diuturniorem impunitatem aliquando concedat. Na quoties in magnis Principibus aliqua insignem rerum videmus commutatione: certo statuere debemus,
illam a Deo proficisci. Propicr poteriam enim illorciri & opes, quibus tanquam propugnaculo quodam muniti sunt, nullus casus facile possit eos a ligere. Sed esst Deus, qui repentina quadam tempestate concitata illos inuoluit α
524쪽
exagitat,in primis aute eos,qui crudelitergrassiti sunt.Per complures annos floruit Burgui dica dosnus,ita quidem , ut in nostro orbe nulla fuerit honoratior. Nam aliae quaeda etsi po- tentiores erant, tamen & bellis & multis aliis diuexabantur acerbitatibus. Haec autem perpetuum tenuit & felicissimu fortunae cursum, quatuor in ea Principibus ordine regnatibus.
Primus ex ijs Philippus, cognomento Fortis, Caroli quinti Galliarum Regis frater, in in trimonium duxit Flandriae Comitis unicam filiam,eaq: ratione sibi adiunxit Flandria, AD teliam,Buroundiam superiore, Nivernensem&Rethelen in agrum .Huius filioIoanni si cessit Philippus cognomento Bonus, qui Br bantiam,Luxemburgum, Hannoniam, L burgum,Hollandiam,Zelandiam & Namu cum,ijs,quas diximus prouincijs, adiecit. Ab eius morte delatus est principatus ad Carolia . filium, qui nostri temporis omnium Principum fuit longe clarissimus & ditissimus. H bebat enim praeter florentissimas prouincias,
maximam copiam exquisitissimarum rerum.
Pecuniae quidem aliquato plus apud quosdam alios vidi: nam a multis annis Philippus pater
nullum exegerat tributum) reperit tamen su- 'pra tercentena aureorum millia.Deinde beneficio patris laudatissimi Principis, pacatos b
525쪽
best vicinos omnes. Verum ea pate non ut batur diu,seq; bellis implicuit. cuius tamen rei culpam omnem in eum transferre 'olim, Mad alios ea quoq; pertinet. Ad haec,populus vi tro fere largiebatur ei extra ordinem ad tr centa & quinquaginta aureorum millia quotannis,per annos decem,in eaq; contributione' non erat comprehcsa Burgundia. Et quo tempore C onnestabitum in potestatem Regis dedit, duplicatam collegit eam summam. Quicquid erat mobilium rerum Connestabiij, cstia mari poterat ad octinsenta aureorum millia. Leuis igitur fuit & exigua causa, cur illud in Connestabitum admitteret. Sed notatulit impune.Nam hostem Deus excitauit ei minime potentem quidem illum, & planὴ iuuenem inullaq: in re exercitatu. Nec id modo, Verum- etiam de se is ipse familiaribus, quorum usus erat bona & fideli opera, sinistre Iuspicari co pit. An n5 haec sint illa praeludia,qualibus olim ' videmus usum fuisse Deum, quoties magnam aliquam conuersionem moliebatur 3 Illum in quo erat, dignitatis atq; potentiae gradum de splendorem, siae tribuebat ipsius virtuti de industriae,& quoad vixit, eam rein tinuit opinionem.
526쪽
stabitu, coepit dissidere suo p
pulo, & propemodum eos despiciebat.Ex Italia enim circiter mille cataphractos euocauerat: ijsq: utebatur etiam in obsidione Novesiana. Comitem vero Campobaclitum quadringentis equitibus praefeceratas,quoniasa Andega- uelis familiae partes quae bellum Neapoli gessit,sequebatur, proscriptus, & omnibus bonis exutus:in Galliam se receperat, & maximam partem cum Renato Sicili e Rege, vel in prouincia Massiliensi fuerat, vel in Loth ingia: post etiam apud Nicolaum Calabriae Ducem,
a cuius morte, Carolus eum excepit, S magnum praeterea numerum italorum. Missis autem a Carolo in Italiam, ut equitat geret, accepit ab eo quadraginta aureo
millia.Quumque per Lugdunum iter facere incidit in Simonem Papiensem medicum. Familiariter cuin eo loquutus, Regi significabat
527쪽
si velit secum pacisci:daturum se Carolum in , psius potestatem. In eandem sentetiam loquo batur etiam cuidam Regis apud Pede Doni nos legato. Reversus deinde ex Italia cum quitatu denuo pollicebatur Resi fimul atque, futurus esset ad exercitu, se vel interseetiirum
esse illum, vel capturum: simul quomodo id
perficeret, lemonstrat. Caroli consuetudo sic erat,ut paruulo equo vectus, & modico stipatus comitatu, totum exercitiam obiret. In eo temporis puncto, confirmabat se posse quod vellet perficere. Adhaec, si quando committeretur praelium , illo deserto, se transiturum ad Regem .modo ipse conditiones inuicem prinstaret . Eam improbitatem atque perfidiam Rex aegre tulit, & ut singularem aliquam vi tutem ostenderet,omnia per Contaeum Car lo renunciat.Ille autem,quia putabat hoc a roge fieri captiose,fidem non habuit,& domestia cum proditorem multo maiori beneuolentia, quam prius,complectebatur. Quo magis ariparet,Deum ipsi mentem omnem prorsus eispuisse. Occupata Lotharin a, & recuperato Sanctoquintino cum duobus Conestabiij odipidis,& reliquis eius facultatibus acquisitissim. Iecta fuit mentio colloquij, quo Rex & ipse
venturi erant: Constituit enim exercitu situm ex diutino labore defatigatum reficere ,&co
528쪽
hortes aliquot praesidio collocare per aliquot' oppida comitis Romoth in finibus Bernatum' α Friburgiovi,quibus bellum inferre cogit bat. Primum, quod quo tempore Nouenum circumsedit,incursionibus vexassent Burgum diam. Deinde ,quod ipseru opera potissimurisbi esset adempta ditio Psirtensis, ut suprad cuimus.Postremb,qubd comite Romontium parte aliqua suae ditionis illi dispoliassent.Col loquiu Rex valde urgebat, & hortabatur eum, ut Helvetios sineret uti pace, neq; miseram Stenuem praedam ibi sectaretur, & exercitum potius recrearet. Helvetij, quum ad fines ipsexum viderent illum habere praesidia, legatos de pace mittunt, & pollicentur quicquid ad
merant restituere. Sed Romotius contra ma
gnopere sollicitabat, ut praesens opem sibi semret.Eo probato cosiliosatuit omnino bellum eis facere:&priusquam illud suscepit, cu Rege paciscitur,ne propter Lotharingi cum bellum ullus inter ipsos motus existereissi Lotbaringiet finibus prosemis,ubi cum exercitu in Burpundiam accessinalij veni it ab Helvetiis ad ipsum
legati, cum amplioribus mandatis, quorum haec erat summa: paratos esse Helvetios, non solum restituere omnia, quae occupassent:v mmetiam a quavis alia λcietate discedere&ipsi militem aduersus Regem subministrare. Quum
529쪽
Quum aut obstinath eis omnia negaret, ea spe deiecti, cum vicinis ad Rhenum ciuitatubus ineun t foedus in a n nos decem,ut sitra demonstrauimus, quo loco diximus, quemad-
modum Caroli per Pfirtensem ditionem prinsectus, capitis poena mutelatus fuit, qui quo- niam insolenter & proterve multa faciebat, desectioiiis causiam dedit. Magno igitur st dio prouidere dcbent Principes, ut ijs,quaS n
per occuparunt prouincijs, idoneos homines praeponant. Nam is, de quo diximus, praes ms,cum aequum esset,ut eius ditionis populum humanitate quadam singulari sibi adiu geret: crudeliter & auare multa designabat, summo cum detrimento Caroli. Narni'acuuitatum & Helvetiorum confoederatio, Rege authore facta,maiores quam plerique putant, Galliae commoditates attulit,usque eo, ut eaei' stimem, inter alia multa, Regem hoc unum prudenter admodum excogitasse. Nam oppresta Carolo, qui se ipsi opponeret,nullus Orat omnium Galliae Principum. Maximum igitur ea res ad Gallic salutem attulit mome tum quando ingenti labore & sumptu se dus illud conciliauit. Helvetij, cum ad pacem nullum viderent aditum sibi patere, statuunt illatum bellum defendere. Carolus in eam Sabaudiae partem cum exercitu profectus,
530쪽
quam illi Romontio ademerant, de castellis aliquot recuperatis, obsidione cinxit Graias -
nium , quod oppidum Helvetij Castelgionio,
viro nobi ii ademptum, pr sidio circiter octi gentorum militum,lectissimorum hominum muniuerant, eo quod ipsorum finibus adiac ret.Ex Italia magni veniebant ad ipsim comitatus,atque etiam e SabaudiaPoterat e sitis dia ltionibus maximam optimorum militum in
num colligere sed praeserebat eis exteros.Nam lConnestabiij caedes, ac aliae quaedam suspici
nes erant in causa, quamobrem suis non coi sidere t.Tormetorum autem vim habebat ii gentem:&quo maiorem ad legatos Italorum& Germanorum haberet authoritatem, In
gnifice instructus erat rebus omnibus,&qui quid omnino preciosum erat atque eximium in ipsius bonis,hoc eo secum aduexerat. Per Insubriam putabat habere se multos amicos,&de Mediolanensi Ducatu varia secum in Mnimo versabat. Gransonio per dies aliquot γcriter oppugnato tormentis, qui intus erant, illius potestati sese permittunt. Eos omnes deinde iubet interfici. Conuenerant tum Helu iij, non ita magno numero, ut ex ipsis audiui. , Nam opinione pauciores copiae intra fines ipsor im coguntur, & tunc aliquanto minores Auam hodie. Nam ab eo tempore, agriculti