장음표시 사용
571쪽
g;vrbibus non perficerent,quod vellent.Id autem ideo dicebam, quod viderem, eum se tentiam mutasse,de qua si apra diximus,& co fisum secundiori fortuna , spem ingentem com cepisse , omnia sine contentione occupandi.
Cupiebat enim in primis Burgundicam dimum delere totam, & eius imperij prouincias omnes in multos huc illuc partiri: simul eos
nominabat,quibus Namurcum& Hannonia, finitima Galliae loca, daturus esset. Quantum ad maiores illas ditiones pertinet,Prabantiam& Hollandiam: constituit nonnullis Germ niae principibus , ut eas acquirerent, auxiliari, quos a se putabat nGn alienos, quorum deinde opera uti posset ad perficiendum ea, quae moliQatur. His de rebus omnibus mecum no sena et loquebatur, eo quod hortatus eram,ut ab teram rationem. de qua stipra dixi, susciperet: Sc voluit, ut causas, quam obrem id non facerer, quod suaseram, intelligerem: assii mans, hoc lumn consilium esse longe utilissimum
Galliae, quae peream familiam, propter ipsius
potentiam . vehementer fuisset, multis nunc annis atacha. Certe, si quis humana tantum intueatur & ciuilia, graues erant & magna quas adferebat. rationes. Ad aequitatem autem mihi respicienti longe diuersum videtur, tametsi tanta erae meo visingenij, ut magis proui-
572쪽
elus & acutus nemo quisquam esset. Verum In rebus tam arduis, Deus l)rincipum & Regum voluntates gubernat, ita It consilia sequantur accommodata ijs; quas cogitant deinde perim cere,actionibus. Nam si beneficio Dei perstiatisset in ea sententia,quam ipsemet ante mor- γ tem Caroli iudicabat idoneam esse: non fuis,sent ea consedula bella, quae tum temporis orta, ne hodie quidem consopita sunt. Sed acti nes nostrie pacem nullam diuturnam meret tur,qua fruituri eramus alioquin: & huc, tamquam ad fontem, referri debent calamitates nostrae, non autem ad incogitantiam Regis, qui sane circumspectissimus omnium homi- . numerat. Haec omnia paulo prolixius recito, ut demostrem, super eiusmodi rebus diu multumo: & grauiter esse deliberandum, ut quo honestissimum est & aequissimum, amplectamur . Sed in primis interpellandus est Deus atq; ro andus, ut quod optimum est, nobisci oerat. Nam ab eo cuncta pendent, ut & scripturae testimoniis,&ipso rerum usu doc ri potest.Non hoc equidem ago,ut Regem in- cusem aut criminer, qua si minus recte secerit: nam sortasse multi alij ipsius familiares in eadem cum illo erant sententia, quanquam hoc certo scio, neq, tum, nec usquam alibi sa- Dcr ea re duceptatum fuisse. runotares ha-
573쪽
bet,ut qui kribunt historias, non respiciant ad laudem eorum, de quibus loquuntur, & mutita saepe, quae non exacte norunt, praetereant.
Et quantum ad mepertinet: nihil sum dici rus alienum a vero, nihil quod vel ipse non viderim , vel ab hominibus fide dignissimis acceperim, in eo p nullam habebo rationem aBfectatae laudationis. Certo enim constat, nullum esse principem tam prudentem, qui non erret& labatur aliquando , imo sisenumerb, si longior ei vita contingat, ut ex illorum actionibus ac consiliis, si vere perscriberentur omnia, facith iudicari posset. Omnes profecto omnium temporum senatores ac viri preti,ntes, qui vel fuerunt aliquando, vel hodie sunt, . errarunt, & saepe errare postulat atq; labi. Testatur hoc experientia quotidiana. Rex cum
prope Peronam tu quodam vico substitisset: prosecturus in oppidum, mandabat milii, vead Pictones & Britanniae fines proficiscerer: Gmul hoc priuatim oc secreto dicebat, quod si Olivarius apud Gaudauos nihil perficeret: fi
Cordatus etiam ad se non transiret: tum se i cendijs uastatutu esse Atrebates, omnemq, vicinii agrum, & ad Turones rediturum. Ant ,
quam abirem, commendabam ei quosda qui meo impulsu & hortatu ad ipsum transierant.. Ita annuam pensionem pollicitus era:&c
574쪽
ipsorum nomina accepisset a me notata, pro inissa praestitit. Erat cum ipse Ludeus homo
sui priuati commodi valde studiosus, &Regimultis in rebus no iniucundus Ille sic erat na- .. tura,ut sicut temere ipse alios fallebat: ita quoque leui ter persuasius, a multis saepe ludificaretur. Ediacatus fuerat cum Rege,a prima statim adolescentia, & artes, quibus ei placeret, opibme callebat.Isabituro mihi ad Plistones mandato Regis, ut dixi: Quid inquit subridens, tu nunc discedis in hoc tempore, quo pulcherrimae sese osserunt occasiones amplificandi tuas facultate ξDeseruntur ad Regem quotidie varia negocia, in eiusq; manu est, quibus bene vult,& quos complectitur, temporis fere momento locupletare : quantum ad me pertinet: spero me suturum esse Flandriae praesectum, & totum me inaurabo. Magno cum risu pr nunciabat ista: vettim ego, quod metuebam,. ne a Rege manassent , nihil minus auebam quam ridere, & pro re pauca locutus, respondi, fore mihi lang ratissinium, si res senEsuccederent:sperare me, Regem mei futurum esse non immemorem. Paulo antδ, quidam ex Hannonia nobilis ad me venerat , & de quibusdam alijs, quos, ut ad Regem translaxent,literis sollicitaueram ,certi aliquid ait
lit. Est milii propinquus ille, & vivit adhuc,
575쪽
itaq; nomen non proseram. Is inter alia paucis verbis indicabat rationes, quibus firmissia, inaquaeq; loca Hannoniae daret in regis pol 'statem. Abiturus haec aperio Regi: locutus cum eo, dicebat mihi, nec hunc nec alios, de quibus dixeram,esse idoneos nec ullus erat , in quo non aliquid desideraret: ipserumq; pollucitationes iudicabat esse vanas, & ea quae doserrent omnia, putabat se facile posse & breui,
citra ipsorum operam sccupare. Ludem thmen i psius mandato, cum eo nobili colloc ius,initio statim rogabat, ecquid muneris habiturus esset ab ijsc:uitatibus, ut ipserum ca sena Regi commendaret Erant sane diuersae admodum utriusq; rationes. Alter ex Hann nia venerat, ut amplificaretur: hic vero non modo nihil promittebat: vexum etiam quasi beneficium ultro praestaret, volebat remunerari. Aspernabatur tqm eos Rex , erum incu/ dit postea tempus, quo magno redemisset Npsorum operam: & opinor diuinitus hoc etiam accidisse, ut ne ex animi voto omnia ei cederent, aut ne ditiones illas, quae pertinent ad imperium Germanicum,occuparet. Ruod ei duabus de causis licitum non erat: primum, quod ius nullum haberet: deinde, propter a
liquum foedus, pium Galliarum Reges,
576쪽
non ignorare. Cum enim Cameracum, ὀοQuercetum in Hannonia , & quaedam alia toneret: ex iis aliqua reddidit, & Cameracum,
quod esset imperiiciuitas pristi no iuri ac libe tali restituit. Et quanquam id temporis ab ram , missus ad Pictones , ut supra dixi tamen ab iis qui interfuerunt, om nia plenὶ cognoui. . deinde, quod utriusque regionis morem atque
naturam ex aequo noueram: non erat mihi
dissicile, quid ageretur, &quis esset suturus
euentus, intelligere. Olivarius tonsor Regis Gandauum profectus erat, ut diximus, cum libteris S mandatis ad Caroli filiam, ut priuatim ei loqueretur, eamque ad partes Regis traduceret. In eo autem summam sciebat esse dassicultatem, nec etiam istud potissimum agebat: verum eo spectabat,ut Gandaui quam Yrbem nouit ad seditiones propensam esse, mVnum aliquem motum excitaret, praesertim, cum in ordinem essent redacti seperioribus annis, &exuti priuilegiis: a Philippo quidem Principe,
belli tempore,quod cum eo gesserunt: a Car in autem, quum debellatis Leodiensibus rediisset ad eos victor.Haec no ignorabat oliuarbus,atque ideo in maiorem spem venit,& secreto multos interpellabat,pollicitus, effecturuinse, ut a Rege priuilegia omnia recuperarent.
Publicὸ vero nihil agebat, & hoc solum tenta bat,
577쪽
COMMENT LIB. VH Lbat, si quid apud puellam possctantea confice
re. Post aliquot vero dies, iubetur legationis Causam exponere. Venit igitur ad concilium, splendidius aliquanto vestitus, quam pro ipsius conditione. Erant cum puella dux Cliuensis,& Leodiensis Episcopus,& alij proceres, magno numero. redditis puellae literis, iussus est exponere mandata. Refert tibi iniunctuna esse, ut soli puellae loqueretur. Illi contra & inusitatum hoc esse dicebant, & indecorum, eo . quod& adolescentula esset,& innupta. Cum persisteret in sententia: illi incipiunt minari,& Velle cogere. Opinor, quo tempore literas in concilio reddidit, nondum praecogitasse i tum , quid diceret. Adhunc modum igitur di cessit, non ab que ludibrio. Plerique enim riadebant eum , & propter generis obscurita' tem nam originem habebat ex quodam viaco, non procul a Gandaus & ineptum sermonem. Certior autem factus, imminere sibi periculum, & fore, ut in flumen abijceretur: profugit Tornacum. Qiis ciuitas, ametsi tum tebatur libertate: valde tamen erat midiosa Regis ad cuius ina perium ita pertinet,Vt quot annis ei sex francoru millia persoluat . alioqui libertate sua sevitur,&omnis generis homi nes admittit. Cives etia& Ecclesiastici ordinis viri, poliessiones ac facultates suas habent e
578쪽
Hannoniam & Flandriam, vicinas regiones: Ideoque per ea bella, quae Philippus Burgundiae Dux gessit cum Carolo septimo, Galli
rum rege, sostri erant ei dependere quotannis ad decem francorum millia, eam que pecuniae summaria vidi, quum etiam Carolo per tuo irent. Sed in hoc tempore, quum Olivarius eo venisset, immunitatem obtinebant. Atqui non tam oliuiarius, quod munus iniunctum susceptis et,quam alij, lubd iniunxissent, reprolien dendi era ni. Et quanqua is fuit eius linat
onis exitus: tamen virtutem aliquam declarauit postea. Viaebat Tornacum esse finitimam urbem utrique populo : rebu* gerendis&diuexandae Flandriae opportunam, modo praesidio aliquo teneretur equitu, quos inpropinquo Rex continebat. Vt autem oppidani praesidium aliquod ultro reciperent: sciebat frustra sperari, propterea quod neutrius erant factionis. Nunciat igitur Olivarius praes cto Sanctoquintini, ut sitas cohortes equitum,& alias P vicinis locis , Tornacum adducat. Ii quum ad horam praesicriptam eo venissent: offendunt Olivarium, d cum eo circiter quadraginta viros,qui partim fauore, partim imperio & vi obiectum sepimentu amoliti, equutatum omnem intra. portas admittunt. Eam
non multitudo quidem ciuium, sed urbis
579쪽
praefecti grauiter tulerunt quibus octonos. Lutetiam misit. Post equites,alis quoque sunt ingressi, qui villas & aedificia multa vastabant incendiis, maiori sere cum detrimeto ciuium, . quam hostium. His iniuriis incitati Flandri, Geldriae ducem , c carcere, in quem a Carolo coniectus suerat,eripiunt, & copiis praeficiunt. Vbi Tornacum venissent: primo stati inconcursu in sugam coniecti fuerunt, multi interfectis, & ipse quoque Principe occissi,dum postremis laborantibus opem ferre conatur. Alius quispiam , maiori ingenio praeditus quam
Olivarius, non erat fortasse rem tantam perfecturus. Apparet certe,Deum, in ista quidem actione, perturbasse mentem Regis. Nam sitiatori deliberatione fuisset usus,& illam cupiditatem atque vindictae studium, quando Bu gundicam domum voluit delere totam , deposivisset 'dubium non est, quin hodierno die prouinciae illae omnes pendetant ab imperio Gallico. Recuperata Perona, legati ad ipsum eo venitit, a filia Caroli, om nes pariter, in quibus aliquid coliiij aut dignitatis erat, idq: non admodum prudenti sane consilio, quod tam frequentes sim ut venirent. Sed ita erant afflicti& costernati calamitatibus, ac morte sui Principis, Ut quid potissit nuta gerent aut inciperent, ign*rarent. In iis legatis erat eius diu
580쪽
nis Cancellarius,Guillelmus Hugonetus,sum- mae vir authoritatis apud Carolum &Imber- cortus, quo non adium ex nobilitate vidi, vel 'prudentiorem, vel maximis rebus tractandis
magis idoneum. A ntequam publice Rex a diret, sollicitabat eos psiuatim. Omnes dbmisse & reuerenter admodum, pro se quisque, separatim responderunt, ut solent qui metuuti Sed illi, quona faxultates arq . possegiones longius aberant a Gallia, nolebant ullo pacto aduri ngi nisi de matrimonio Delphini & puellς, cuius erant legati, Rex pacisceretur. Cancellarius etia&Imbercortu quia cupiebat retinere iauthoritate & quod facultates habebat in finibus Galliae hic in Picardia ille aute in Burgundia: dabant se Regi, & ab eius postulatis erant no alieni,suaq; opera ei pollicebantur:& si m trimonium perficeretur, quin ad ipsum planὶ transirent, non recusabant. Ea ratio quaquam optima erat:duplicuit tamen Regi,qui & aegre ferebat, quod non E vestigio ad se transissent:
verumtamen, quia cogitabat eorum uti quacunque opera, lissimulabat. Cordarum, A trebati praefectum , iam pridem habebat suis
rebus fauentem. Eius consilium secutus, petebat a legatis, ut quo facilior esset ad compositionem via, tradisent sibi alteram Atrebati partem. Est enim urbs bipartita, muro,&ὰς